Bilans jako rachunek dźwigni

Aktywa trwałe

Aktywa obrotowe

Koszty stałe

Koszty zmienne

Dźwignia operacyjna

Struktura kosztów

Struktura majatku

Majatek (Aktywa)

Kapitały własne

Kapitały obce

Dźwignia finansowa

Struktura kapitałów

Kapitały (Pasywa)

Analiza dźwigni

• Dźwignia w fizyce oznacza przyrząd lub jego

element w kształcie pręta o stałej osi obrotu,

umożliwiający wykonywanie określonej pracy przy

użyciu mniejszej siły, na odpowiednio większej

drodze Lub Dźwignia jest rodzajem przekładni

zamieniającej wielkość obciążenia zewnętrznego na

odpowiednią wartość siły napędowej.

500

kg

200

kg

Dźwignia w fizyce...

"Stopień dźwigni" = 500/200 = 2.5

5 metrów

2 metry

Analiza dźwigni

• Dźwignia w finansach oznacza np.

wzrost

dynamiki sprzedaży,

przy wykorzystaniu tzw.

względnej stałości kosztów stałych

, wywołujący

dużo większy efekt w zmianie zysku

operacyjnego.

Force In

Force Out

Dźwignia w fizyce

% Sales

% Profits

Dźwignia w finansach

Koszty stałe i zmienne

sprzedaż

sprzedaż

Koszty zmienne

Koszty stałe

W układzie bezwględnym

W odniesieniu na jednostkę sprzedaży

sprzedaż

sprzedaż

Koszty stałe

Koszty zmienne

Dźwignia operacyjna

(1)

• Wyraża użycie stałych kosztów operacyjnych przez

przedsiębiorstwo.

• Związana jest ze strukturą majątku i jego wykorzystaniem

w istniejących warunkach działania przedsiębiorstwa.

• Występuje wtedy, gdy zmianom w przychodach ze

sprzedaży towarzyszą większe zmiany w zysku
operacyjnym.

• Kiedy sprzedaż osiąga poziom, przy którym koszty stałe w

całości są pokryte, każdy sprzedany produkt powyżej tego
poziomu pomnaża zysk, przy czym zysk ten rośnie
szybciej niż wielkość sprzedaży.

Dźwignia operacyjna

(2)

• Im wyższy względny poziom kosztów stałych, tym efekt

dźwigni operacyjnej staje si

ę bardziej odczuwalny.

• Im bliżej firma dział w okolicach progu rentowności, to

niewielki wzrost lub spadek sprzedaży powoduje
pokaźną poprawę lub pogorszenie zysku. Im dalej od
progu rentowności, tym efekty są coraz słabsze.

• Analiza efektu dźwigni operacyjnej zależy od punktu

spojrzenia i od proporcji pomiędzy kosztami stałymi,
zmiennymi i ceną (sprzedażą).

Dźwignia operacyjna

(4)

DOL (degree of operating leverage)

w ujęciu dynamicznym =

% zmiana zysku operacyjnego

% zmiana sprzedaży

DOL

w ujęciu statycznym =

= Marża/Zysk operacyjny

sprzedaż – koszty zmienne

sprzedaż – koszty zmienne – koszty stałe

Dźwignia operacyjna i ryzyko

Poziom produkcji

Pr

zy

ch

od

y

Koszt c

ałkowity

Koszty stałe

Poziom produkcji

Pr

zy

ch

od

y

Ko

szt

ca

łko

wit

y

Koszty stałe

Wąski kąt

Szeroki kąt

Fiat Auto Poland

General Motors

Lata dziewięćdziesiąte

Wyższa dźwignia operacyjna zapewnia większą zdolność do generowania zysku

w warunkach dobrej koniunktury, gdy jednak koniunktura się załamie

i sprzedaż spadnie, grozi to poniesieniem większej straty

Dźwignia finansowa

Efekt dźwigni finansowej to wzrost rentowności kapitałów

własnych ponad rentowność kapitału ogółem, dzięki

zaangażowaniu kapitału obcego. Stąd, pozytywny efekt

dźwigni finansowej występuje wówczas, gdy wzrost

zadłużenia podnosi rentowność kapitałów własnych.

Korzystanie z kapitału obcego jest
opłacalne, gdy stopa ROA przewyższa
koszt źródeł finansowania.

Dźwignia łączna

% zmiana zysku operacyjnego

% zmiana sprzedaży

DOL =

% zmiana ROE

% zmiana zysku operacyjnego

DFL =

DCL = DOL x DFL

Dźwignia łączna

DOL =

Sprzedaż – koszty całkowite

Sprzedaż – koszty całkowite – odsetki

DFL =

DCL = DOL x DFL

sprzedaż – koszty zmienne

sprzedaż – koszty zmienne – koszty stałe