Profilaktyka przeciw

pasożytnicza

Diagnostyka weterynaryjna

Lek. wet. Beata Boczarska-Sewiło

Preparaty przeciwpasożytrnice

Formy preparatów:
• Tabletki, np. Drontal, milbemax
• Pasty, np. Antiverm
• iniekcje., np. anipracit, cevomec
• Premiksy
• Tabletki do żucia
• Preparaty typu Spon-on ( krople do stosowania

zewnętrznego- na powłoki ciała- wchłaniają się
przez skórę), np. advocate

• Najczęściej gotowe preparaty weterynaryjne

cechują się łączonym składem substancji
działających zarówno na robaki płaskie(
tasiemce i przywry) jak na robaki obłe
(nicienie żołądkowo-jelitowe)

• Np. Cestal cat: pyrantelu embonian,

prazikwantel

Leki niecieniobójcze

1. Benzimidazole
• Dobrze tolerowane przez organizm zwierzęcy.

Szeroki zakres działania.

Do grupy tej należą:
• tiabendazol
• kambendazol
• albendazol
• fenbendazol
• flubendazol
• mebendazol
• Oksybendazol
• parabendazol

Działania toksyczne:
• Są dobrze tolerowane przez zwierzęta. Nawet

przedawkowania rzędu 10- krotnej dawki może nie
powodować działań toksycznych. Rzadko mogą
powodować: otępienie, utratę łaknienia, wymioty
lub biegunkę.

Przeciwwskazania:
• U samic w ciąży zabrania się stosowania z powodu

działania teratogennego i embriotoksycznego. Taki
efekt może już wystąpić już przy dawkach
terapeutycznych.

2. Tetrahydropirymidyny
• Pyrantel
• Morantel

Substancję te po wchłonięciu prowadzą do

porażenia układu mięśniowego pasożyta

 Pyrantel
• Jest dobrze wchłaniany u zwierząt z żołądkiem

jednokomorowym, u przeżuwaczy wchłanianie
jest słabsze. Lek jest szybko metabolizowany.

• Stosowany przeciwko dojrzałym nicieniom

jelitowym u przeżuwaczy, świń, koni, psów i
kotów. Działanie na nicienie w stadium
larwalnym jest słabsze, nie działa na jaja
pasozytów.

Działania niepożądane:
• Odznacza się dużym marginesem

bezpieczeństwa.

Przedawkowanie:
• Objawy w postaci drżenia mięśni, ślinotoku,

zwiększenia liczby oddechów, defekacji lub
biegunki. Dla zniesienia tych objawów należy
podawać atropinę.

3. Imidazotiazole
• tetramizol
• lewamizol

Lewamizol
• Dobrze i szybko wchłaniany z przewodu

pokarmowego i nieuszkodzoną skórę.
Efektywne, odpowiednio duże stężenia dla
zwalczania inwazji nicieni płucnych można
jednak osiągnąc tylko po domięśniowych
iniekcjach.

• Wykazuje dużą aktywność w stosunku do larw

oraz postaci dojrzałych nicieni żołądkowo-
jelitowych i płucnych. Nie działa na przywry i
tasiemce!

• Lewamizol ma właściwości

immunomodulujące. Stosowany w dawkach
mniejszych niż przeciwrobacze (o ¼-1/3)
wpływa modulująco na układ odpornościowy,
korygując zaburzenia immunologiczne.

Działania niepożądane:
• Do wrażliwych gatunków na działanie należą w

kolejności: psy, konie, ptaki ozdobne i owce. Dobrą
tolerancją odznaczają się drób, świnie oraz bydło.
Podawanie i.m. powoduje odczyny miejscowe (nie
wolno przekraczać objętości 10 ml w jednym
miejscu). Wymioty i kaszel towarzyszą podawaniu
lewamizolu u świń dotkniętych inwazją dojrzałych
form nicieni płucnych.

Przeciwwskazania:
• Psy rasy bokser oraz psy ras małych są szczególnie

wrażliwe na działanie lewamizolu i nie powinny być
leczone tym lekiem.

4. Makrocykliczne laktony

• Odznaczają się szerokim zakresem działania,

obejmującym dojrzałe i larwalne postacie nicieni
żołądkowo-jelitowych i płucnych oraz niektóre
ektopasożyty- w tym kleszcze, wszy, roztocza i
larwy gza. Nie działają na przywry i tasiemce.

Wyróżniamy trzy grupy:
1.awermektyny (iwermektyna, abamektyna,

doramektyna)

2.milbemicyny (milbemicyny oksym,

milbemicyna D)

3.nemadetyny (nemadektyna, moksydektyna)

Iwermektyna
• Do stosowania podskórnego lub doustnego u

bydła, koni i świń oraz naskórnego u bydła.

• Odznacz się szerokim zakresem działania,

obejmującym postacie dojrzałe, larwy
wędrujące i zatrzymane w rozwoju, wszystkich
ważniejszych gatunków nicieni. Działają
również na niektóre pasożytnicze stawonogi:
roztocza, wszy, kleszcze i larwy gza.

• Nie działa na jaja pazożytów, oraz na przywry i

tasiemce.

• Awermektyny- iwermektyna i doramektyna

wykazują działanie przeciw nicieniem płucnym
zarówno postaciom larwalnym jak i dojrzałym

PRZECIWWSKAZANIA
• Nie stosować u innych gatunków zwierząt,

szczególnie u psów, u których może
spowodować śmierć.

• Nie podawać dożylnie lub domięśniowo.
• Nie stosować u krów i owiec produkujących

mleko przeznaczone do spożycia przez ludzi.

• Nie stosować u krów mlecznych poza okresem

laktacji, w tym u ciężarnych jałówek, co
najmniej 60 dni przed wycieleniem

LEKI DZIAŁAJĄCE NA TASIEMCE

Współczesne leki pochodzenia syntetycznego

powodują zabicie pasożyta.

Syntetyczne związki organiczne
• bunamidyna
• prazykwantel
• Niklozamid- hamuje przetwarzanie energii i

pobieranie tlenu i glukozy u pasożytów. Wysoko
skuteczny przeciwko tasiemcom Taenia sp.,
wobec Dipylidium i Echinococcus mało skuteczny.

• epsyprantel

Prazikwantel
• stosowana doustnie lub parenteralnie u psów i

kotów. Działa skutecznie na tasiemce, w tym
również na Echinococcus sp. oraz na ich
postacie larwalne oraz Dipylydium latum.

• Skuteczny przy inwazjach tasiemców u owiec

(Monezia sp.), u bydła (Cysticercus bovis) oraz
w tasiemczycach i fascjolozie u ludzi.

• Wykazuje działanie na przywry

LEKI DZIAŁAJĄCE NA PRZYWRY

• Najbardziej groźną choroba inwazyjną,

wywołaną przez przywry u zwierząt
domowych, jest fascjoloza spowodowana
przez motylice wątrobową.

SALICYLANILIDY
• oksyklozanid
• brotianid
• rafoksanid
• klozantel
NITROFENOLE
• nitroksynil
• niklofolan

LEKI DO ZWALCZANIA KOKCYDIOZY

• Mogą również działać kokcydiostatycznie (

hamować namnażanie się kokcydiów) lub
kokcydiobójczo

Sulfonamidy

• sulfadiazyna

• sulfadimetoksyna
• sulfametoksazol
• Sulfadimidyna

Amprolium

Metronidazol w wysokiej dawce

Związki benzenoacetonitrylowe
• diklazuryl
• klazuryl

• Toltrazuryl

- wpływa na enzymy potrzebne

kokcydiom do wytwarzania energii. W wyniku
tego lek jest w stanie zabić pasożyty w każdym
stadium rozwojowym

 Nitrobenzamidy
• aklomid
• dinitolamid

Zwierzęta towarzyszące

Preparaty stosowane w leczeniu

inwazji tasiemców:

• Alebdazol- tasiemce i przywry
• Prazikwantel
• Niklozamid
• Epsiprantel
• Nitroskanat - szerokie spektrum działania na

tasiemce i nicienie za wyjątkiem słabszego
działania naTrichuris vulpis i Echinococcus
granulosus. Może być stosowany u ciężarnych
suk.

Robaki obłe, w tym owsiki

• Emodepsyd- powoduje porażenie i śmierć

pasożytów

• Pyrantel- skuteczny przy leczeniu zarażenia

glistami i tęgoryjcami, mało skuteczny przeciw
włosogłówkom

• Albendazol- glisty, tęgoryjce włosogłówki,

owsiki

• Oksym milbemycyny

• Febantel- Działa na nicienie i ich larwy,

tasiemce i pierwotniaki u psów.

• Oksantel- embonian oksantelu - wysoko

skuteczny w zwalczaniu włosogłówek T. vulpis.

• Selamektyna ( postać spot on)

Nicienie płucne i sercowe

• Imidakloprid+ moksydektyna
• Oksym milbemycyny

Pierwotniaki- Kokcydia

• Toltrazuryl (iniekcja)
• Sulfadizayna ( iniekcja)

Konie

• Fenbendazol- dojrzałe postacie słupkowców,

glist, owsików

• Mebendazol- słupkowce małe i duże, glista

końska, owsiki

• mebendazol + -metrifonat- glista końska, owsiki

słupkowce małe i duże, węgorek koński (nie
powinny być stosowane u źrebnych kalczy i
źrebaków!)

Odrobaczanie koni

Znając cykl rozwojowy pasożytów i czas
działania środków przeciw pasożytniczych
ustalono 4x odrobaczanie koni w czasie roku
jako wystarczającą profilaktykę.

Większość środków opartych na iwermektynie

działa tylko przez okres 13 tygodni, skoro w
roku mamy 52 tyg skuteczna profilaktyka to 4x
odrobaczanie w czasie roku!

• Środki przeciw tasiemcom działają przez okres

26 tyg, stąd wystarcza ich dwukrotne użycie w
czasie roku.
Ponadto trzeba pamiętać, iż większość
dostępnych past jest skuteczna tylko dla
postaci dojrzałych pasożytów, nie obejmuje
swym działaniem postaci larwalnych, stąd
konieczność powtórzenia zabiegu.

Iwermektyna 1 % pasta

• dojrzałe i niedojrzałe stadia rozwojowe nicieni

żołądkowo-jelitowych, nicieni płucnych,
mikrofilarii i gzów

Dziękuję za uwagę!