1996 roku czasopismo
Worth og∏osi∏o, ˝e firm´
Isis Pharmaceuticals
czeka sukces na miar´
Microsoftu. Prognozy te

okaza∏y si´ szczególnie ra˝àcym przy-
k∏adem beztroskiego fantazjowania ana-
lityków. Nie ulega wàtpliwoÊci, ˝e fir-
ma Isis pozostaje do dziÊ liderem we
wdra˝aniu techniki inaktywacji genów,
zwanej metodà antysensownych RNA.
Jednak próby zastosowania tej techniki
do leczenia nowotworów oraz innych
chorób przynosi∏y niemal wy∏àcznie nie-
powodzenia.

W ciàgu kilku ostatnich lat naukowcy

opracowali nowà technik´ inaktywacji
(wyciszania) genów, która mo˝e w koƒ-
cu spe∏ni oczekiwania niegdyÊ wiàzane
z metodà antysensownych RNA. „Od 25
lat we wszystkich wnioskach o finanso-
wanie badaƒ opisywa∏em zaplanowane
na nast´pne pi´ç lat testy takiego czy in-
nego procesu, które mia∏y wykazaç jego
przydatnoÊç do wy∏àczania genów w ko-
mórkach ssaków utrzymywanych w ho-
dowli. Przeprowadza∏em te wszystkie
doÊwiadczenia, ale by∏y one tak skompli-
kowane i karko∏omne, ˝e nie mia∏y szans
na powszechne zastosowanie – mówi
Phillip A. Sharp, dyrektor McGovern
Institute for Brain Research w Massa-
chusetts Institute of Technology. – I oto
okaza∏o si´, ˝e przez te wszystkie lata w
zasi´gu r´ki mia∏em mechanizm, który
mog∏em wykorzystaç”. Sharp, jeden z
laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie

fizjologii i medycyny w roku 1993, na-
wiàzuje do serii niedawnych odkryç do-
tyczàcych zjawiska nazwanego interfe-
rencjà RNA (RNAi). Polega ono na
specyficznym blokowaniu translacji
okreÊlonego informacyjnego RNA na
bia∏ko, co jest równoznaczne z zatrzy-
maniem wyra˝ania genu kodujàcego to
bia∏ko. RNAi jest stosowana przez ko-
mórki m.in. jako naturalna metoda obro-
ny przed wirusami próbujàcymi prze-
jàç kontrol´ nad komórkowà maszynerià
syntezy bia∏ek, by u˝yç jej do produkcji
w∏asnych bia∏ek.

Prze∏omowego odkrycia dokonali w

1998 roku Andrew Z. Fire, obecnie ze
Stanford University School of Medici-
ne, i Craig C. Mello z University of Mas-
sachusetts Medical School. Znaleêli oni
w organizmach nicieni dwuniciowy
RNA dzia∏ajàcy jako wy∏àcznik genów
wykorzystujàcy zjawisko RNAi. Nato-
miast Thomas Tuschl w 2001 roku, obec-
nie pracujàcy w Rockefeller University,
wykaza∏, ˝e do wyciszania genów w ko-
mórkach ssaków wystarczy skrócona
wersja dwuniciowego RNA – tzw. krót-
ki interferujàcy RNA (siRNA). „Te od-
krycia odcisn´∏y pi´tno na wszystkim,
co robimy: od badaƒ na roÊlinach po
cz∏owieka” – mówi Sharp [patrz: Nel-
son C. Lau i David P. Bartel „Cenzorzy
genów”; Âwiat Nauki, wrzesieƒ 2003].
Od 1998 roku roczna liczba publikacji
na temat RNAi wzros∏a z kilkunastu do
kilkuset. Nawet jeÊli nigdy nie spe∏ni si´
marzenie o terapeutycznym zastosowa-

niu RNAi, jest bardzo prawdopodobne,
˝e niektóre z tych nowatorskich odkryç
zas∏u˝à na Nagrod´ Nobla.

Poruszenie wywo∏ane przez siRNA

wynika z istotnych ró˝nic mi´dzy tymi
czàsteczkami a terapeutycznymi anty-
sensownymi RNA. Na pierwszy rzut oka
siRNA wydajà si´ bardzo podobne do
antysensownych RNA, b´dàcych sztucz-
nie syntetyzowanymi ∏aƒcuchami nu-
kleotydów, czyli cegie∏ek budujàcych ge-
ny. Antysensowny RNA jest zdolny do
wiàzania informacyjnego RNA o kom-
plementarnej sekwencji, co hamuje wy-
ra˝anie danego genu. SiRNA równie˝
wycisza geny i osiàga to za pomocà
komplementarnej nici RNA, czyli anty-
sensownego RNA. SiRNA po wprowa-
dzeniu do komórki wià˝e si´ z zespo∏em
bia∏ek, zwanym kompleksem wycisza-
jàcym indukowanym przez RNA (RISC),
który zatrzymuje jedynie niç antysen-
sownà. Nast´pnie kompleks RISC po-
∏àczony z siRNA wià˝e informacyjny
RNA o komplementarnej sekwencji i de-
graduje go lub blokuje jego czynnoÊç
[ramka na stronie 74].

W odró˝nieniu od leków opartych na

antysensownych RNA, które badane sà
ju˝ od 15 lat, dzia∏anie siRNA nie po-
lega na wy∏àczaniu pojedynczych czà-
steczek informacyjnego RNA. SiRNA sà
podobne do katalizatorów – jedna
czàsteczka siRNA mo˝e wyciszyç wiele
czàsteczek informacyjnego RNA – i to
stanowi o sile ich dzia∏ania. „Sà one od
100 do 1000 razy skuteczniejsze ni˝

72

ÂWIAT NAUKI LISTOPAD 2004

Kto

wy∏àczy

geny

?

Wiele nowych firm biotechnologicznych poÊpiesznie pracuje

nad nowà klasà leków blokujàcych dzia∏anie RNA

Gary Stix

W

ELIZA JEWETT

antysensowne RNA” – twierdzi Judy
Lieberman, badaczka z CBR Institute
for Biomedical Research w Bostonie.
Jako jedna z pierwszych wykaza∏a ona,
˝e mo˝na wykorzystaç siRNA w celach
terapeutycznych u zwierzàt.

W badania nad RNAi zaanga˝owa∏o

si´ ju˝ ponad 100 firm. Wed∏ug Kewala
K. Jaina, dyrektora firmy Jain Pharma-
Biotech z Bazylei w Szwajcarii zajmu-
jàcej si´ analizami rynkowymi, po∏owa z
nich dostarcza odczynniki i rozwiàzania
metodyczne niezb´dne do wykonania
doÊwiadczeƒ, reszta to firmy biotechno-
logiczne lub farmaceutyczne poszukujà-
ce komercyjnych zastosowaƒ RNAi. „To
wszystko wydarzy∏o si´ w ciàgu ostat-
nich dwóch, trzech lat” – mówi Jain.

Nieliczne z tych firm poÊwi´ci∏y si´

badaniom nad terapeutycznymi zasto-
sowaniami siRNA. Po publikacji Tuschla
wykazujàcej dzia∏anie siRNA nie trzeba
by∏o d∏ugo czekaç na reakcj´ inwesto-
rów. „Warto by∏o zaryzykowaç, mimo ˝e
skutecznoÊç [siRNA] in vivo nie by∏a
jeszcze pewna” – mówi Christoph West-
phal, jeden z za∏o˝ycieli firmy Alnylam
z Cambridge w stanie Massachusetts i
udzia∏owiec firmy Polaris Venture Part-
ners. Firm´ Alnylam utworzy∏o w 2002
roku wspólnie wielu pionierów badaƒ
nad RNAi, wÊród nich Tuschl, Sharp
oraz David P. Bartei z MIT. Sharp, za∏o-
˝yciel ogromnej firmy biotechnologicznej
Biogen, zwo∏a∏ t´ grup´ czo∏owych na-

ukowców po nieudanych negocjacjach
z kilkoma ju˝ istniejàcymi firmami.

Nazw´ Alnylam zaproponowa∏ Paul

R. Schimmel, profesor biologii moleku-
larnej i chemii w Scripps Research In-
stitute oraz za∏o˝yciel kilku firm bio-
technologicznych. To arabskie s∏owo
oznacza „sznur pere∏”, a nazw´ t´ nosi
równie˝ Êrodkowa gwiazda w Pasie
Oriona. Schimmel obstawa∏ przy niej,
twierdzàc, ˝e taka nazwa jest trudna do
wymówienia, ale tym samym nie spo-
sób jej zapomnieç. Barry Greene, dy-
rektor zarzàdzajàcy firmy, na zebraniu
inwestorów za˝artowa∏, ˝e „po prostu
taki URL by∏ wolny”.

Z za∏o˝ycieli firmy powsta∏ zespó∏ do-

radców naukowych, a niektórzy z nich
zdecydowali si´ nawet zajàç miejsca
w zarzàdzie. Mimo to gdy John M.
Maraganore, pierwszy sta∏y dyrektor
generalny, pozyskany z Millennium
Pharmaceuticals, szuka∏ przysz∏ych pra-
cowników odpowiedzialnych za wytwa-
rzanie leków opartych na siRNA, wcale
nie zwróci∏ si´ do osób b´dàcych na sty-
pendiach podoktorskich w najlepszych
laboratoriach. „Pi´ç osób pracowa∏o nad
ochronà w∏asnoÊci intelektualnej, a tyl-
ko jedna by∏a odpowiedzialna za kwestie
naukowe” – mówi Maraganore. Podczas
projektowania leków i badaƒ klinicz-
nych zestaw niepodwa˝alnych paten-
tów jest tak samo wa˝ny jak dobre po-
mys∏y. „Bardzo si´ staraliÊmy byç szybcy

– wspomina Maraganore – bo wiedzie-
liÊmy, ˝e jeÊli nie b´dziemy pierwsi, ktoÊ
inny spije Êmietank´”.

Raczkujàca jeszcze firma Alnylam,

aby przechwyciç kluczowy patent, ku-
pi∏a nawet niemieckà firm´ Ribophar-
ma. Dzi´ki entuzjazmowi wywo∏anemu
przez RNAi, które pismo Science okrzyk-
n´∏o prze∏omem naukowym roku 2002,
zaczà∏ nap∏ywaç Êwie˝y kapita∏. Dotych-
czas Alnylam zgromadzi∏a 85 mln dola-
rów i choç minionej wiosny przychody
z wprowadzenia akcji spó∏ki do obrotu
publicznego by∏y rozczarowujàce, to pie-
ni´dzy wystarczy do utrzymania dzia-
∏alnoÊci jeszcze przez dwa lata, do cza-
su zakoƒczenia wst´pnych testów

bezpieczeƒstwa pierwszego leku opra-

cowanego przez firm´.

Powodzenie nowej metody te-

rapeutycznej b´dzie zale˝a∏o od

mo˝liwoÊci dostarczenia leku do chorych
komórek, zanim zostanie roz∏o˝ony przez
enzymy. Gdy lek dostanie si´ ju˝ do ko-
mórki, musi w niej przetrwaç wystar-
czajàco d∏ugo, by wype∏niç swoje zadanie
– wiàzania i wyciszania konkretnych in-
formacyjnych RNA. Te same trudnoÊci
w dostarczeniu i stabilizacji leku stanowi-
∏y wczeÊniej przeszkod´ we wprowadze-
niu techniki antysensownych RNA.

Dlatego nowo powsta∏a firma Alnylam

od razu wykluczy∏a jeden ze sposobów
dostarczania leku – wektor (np. wiruso-
wy), który móg∏by wprowadziç odpowied-
nio spreparowany DNA nie tylko przez
b∏on´ komórkowà, ale i dalej, do jàdra.
Tam DNA mo˝e byç przepisywany na
RNA majàcy zdolnoÊç wyciszania genów.
„Wed∏ug mnie ˝adna z cech RNAi nie roz-
wiàzuje problemów terapii genowej” –
zauwa˝a Maraganore, odnoszàc si´ do
problemów z wykorzystaniem wirusów
w celu dostarczenia leków do w∏aÊciwe-
go miejsca w organizmie i dzia∏aƒ niepo-
˝àdanych, jakie te wektory czasem wy-
wo∏ujà. Dlatego te˝ krótkie interferujàce
RNA syntetyzowane sà w laboratoriach
z mieszaniny nukleotydów, tworzàc dwu-
niciowe czàsteczki o d∏ugoÊci 21 par za-
sad. Tymczasem inne firmy takie jak Beni-
tec z Australii nadal próbujà wykorzystaç
do produkcji leków siRNA metodyk´ tera-
pii genowej [tabelka na stronie 75].

Bezcenne doÊwiadczenie i w∏asnoÊç

intelektualnà niezb´dnà do osiàgni´cia
celów stawianych przez firm´ pozyska-
no w nieoczekiwany sposób. Na stano-
wisku wicedyrektora ds. rozwoju leków
zatrudniono Muthiaha Manoharana,

LISTOPAD 2004 ÂWIAT NAUKI

73

WIÑZANIE INFORMACYJNEGO RNA (d∏u˝sza niç) z komplementarnym RNA i kompleksem
bia∏kowym RISC (ciemnoniebieski) stanie si´ prawdopodobnie podstawà nowej, niezwykle
dochodowej ga∏´zi farmakoterapii.

jednego z by∏ych szefów firmy Isis. Jej
dyrektor Stanley T. Crooke uzyska∏ ze-
sz∏ego lata zapewnienie od Maraga-
nore’a, ˝e Alnylam pragnie pozostaç z
Isis w dobrych stosunkach. Tak zapo-
czàtkowane negocjacje po kilku mie-
siàcach doprowadzi∏y do podpisania
kontraktu, na mocy którego Alnylam
zap∏aci∏a 5 mln dolarów za licencj´ gru-
bego pakietu patentów na chemiczne
metody produkcji i stabilizacji RNA,
których w∏aÊcicielem by∏a Isis. „B´dzie-
my mogli wykorzystaç ponaddziesi´cio-

letnie doÊwiadczenie w rozwijaniu tech-
nik chemicznych stosowanych do anty-
sensownych RNA” – mówi Maraganore.
W zamian Isis zainwestowa∏a w Alny-
lam 10 mln dolarów, co daje jej 5%
udzia∏ów w spó∏ce i gwarantuje przy-
chody z zysków i tantiem, gdy siRNA
wreszcie zostanà wprowadzone na ry-
nek. Isis otrzyma tak˝e prawa do pro-
dukcji niektórych leków siRNA.

Rozwój leków opartych na siRNA

przebiega podobnie jak niegdyÊ rozwój
terapii antysensownym RNA. Dotych-

czas jedynym lekiem antysensownym
zarejestrowanym do u˝ytku by∏ vitra-
vene firmy Isis, stosowany do leczenia
choroby oczu niegdyÊ cz´sto wyst´pu-
jàcej w przebiegu AIDS. Lek wstrzyki-
wano bezpoÊrednio do oka, zapewniajàc
w ten sposób wysokie st´˝enie w chorym
narzàdzie i unikajàc niepo˝àdanych
skutków dla ca∏ego organizmu. Jednak
nowsze metody leczenia AIDS skutecz-
nie zapobiegajà zapaleniom siatkówki
wywo∏anym przez cytomegalowirusy i
popyt na lek si´ skoƒczy∏.

74

ÂWIAT NAUKI LISTOPAD 2004

T

AMI TOLP

A

JAK WYCISZAå GENY

Komputer

DNA

siRNA

Docelowy

RNA

Kompleks wyciszajàcy
indukowany przez RNA

Jàdro komórkowe

Degradacja
mRNA

Jednoniciowy
antysensowny siRNA

Zmodyfikowany
szkielet

KOMÓRKA

a

b

c

d

4

Wewnàtrz komórki (a), po zwiàzaniu si´ ze strukturà zwanà
kompleksem wyciszajàcym indukowanym przez RNA (RISC),

nici siRNA sà rozplatane (b). Tylko jedna z nich pozostaje
w kompleksie. Informacyjny RNA (mRNA) kodujàcy bia∏ko
wià˝e si´ z kompleksem (c) i ulega degradacji (d).

1

Analiza komputerowa umo˝liwia zaprojektowanie
krótkiego interferujàcego RNA (siRNA) specyficznego

dla sekwencji konkretnego genu zapisanego w DNA
jàdra komórkowego.

2

Dwuniciowy siRNA syntetyzowany
jest w laboratorium na podstawie

analiz komputerowych.

3

Chemiczne modyfikacje nukleotydów
i cukrowo-fosforanowego szkieletu

kwasu nukleinowego zwi´kszajà
odpornoÊç leku na rozk∏ad.
Dodanie grupy lipofilowej u∏atwia
wnikanie do wn´trza komórki.

Nukleotydy

Krótki

interferujàcy

RNA

Docelowy

gen

Grupa

lipofilowa

Zmodyfikowane

nukleotydy

DNA

Krótkie interferujàce RNA b´dà za-

pewne kiedyÊ wstrzykiwane do˝ylnie ja-
ko lek na choroby ogólnoustrojowe. Na
razie pierwszy wniosek o rozpocz´cie
badaƒ klinicznych z∏o˝y∏a w sierpniu
firma Acuity Pharmaceuticals z Filadel-
fii. Firma zamierza leczyç starcze zwy-
rodnienie plamki metodà doocznego
wstrzykiwania siRNA, poniekàd powta-
rzajàc histori´ rozwoju antysensownych
RNA. Inne firmy, wÊród nich Alnylam,
nied∏ugo równie˝ z∏o˝à wnioski o roz-
pocz´cie badaƒ klinicznych nad leka-
mi na zwyrodnienie plamki. Alnylam
stanie w ten sposób w szranki ze swoim
najwi´kszym rywalem w tym rozwija-
jàcym si´ sektorze rynku farmaceutycz-
nego. We wrzeÊniu, czyli co najmniej
pó∏ roku przed Alnylam, wniosek do-
tyczàcy leku na zwyrodnienie plamki
w FDA z∏o˝y∏a firma Sirna z Boulder w
Kolorado.

W odró˝nieniu od Alnylam Sirna nie

jest firmà nowà, lecz powsta∏à po prze-
kszta∏ceniu Ribozyme Pharmaceuticals,
która przez 10 lat inwestowa∏a w roz-
wój innego typu leku opartego na RNA.
Rybozymy to czàsteczki RNA, które dzia-
∏ajà jako enzymy zdolne do ci´cia infor-
macyjnego RNA, w ten sposób nie do-
puszczajàc do produkcji kodowanego
przez niego bia∏ka. Jednak podobnie jak
w przypadku antysensownych RNA u˝y-
tecznoÊç rybozymów zosta∏a zakwestio-
nowana. Rybozymowy lek na ˝ó∏taczk´
typu C wywo∏a∏ u doÊwiadczalnej ma∏-
py Êlepot´, najpewniej z powodu poda-
nia zbyt wysokich dawek, natomiast in-
ny lek z tej grupy nie hamowa∏ rozwoju
guza u chorych z zaawansowanym ra-
kiem piersi. Wówczas nowo mianowany
dyrektor generalny firmy, Howard W.
Robin, który wczeÊniej by∏ odpowiedzial-
ny za rozwój takich leków, jak betase-
ron firmy Berlex Laboratories, stosowa-
ny w stwardnieniu rozsianym, musia∏
zdecydowaç, czy nie zamknàç firmy.
Mia∏a ona wtedy jedynie 2 mln dolarów
w gotówce i grozi∏o jej usuni´cie z gie∏-
dowych notowaƒ Nasdaq.

Najtrudniejszy okres dla Ribozyme

Pharmaceuticals zbieg∏ si´ w czasie z
pierwszymi publikacjami Tuschla na te-
mat RNAi w komórkach ssaczych. Zain-
spirowany nimi Robin, zamiast zlikwi-
dowaç firm´, przemianowa∏ jà na Sirna
Therapeutics. Wystarczy∏o wprowadziç
tylko drobne zmiany w procedurach la-
boratoryjnych stosowanych do produkcji
i stabilizowania rybozymów, aby mo˝na

je by∏o wykorzystaç do siRNA. Pojedyn-
cze dawki siRNA produkowane przez
firm´ pozostajà, wed∏ug Robina, aktyw-
ne w komórkach ˝ywych zwierzàt na-
wet przez 22 dni. Przemiana firmy przy-
nios∏a w ciàgu 18 miesi´cy a˝ 72 mln
dolarów od nowych inwestorów. Firma
opracowuje obecnie leki nie tylko na
zwyrodnienie plamki, ale tak˝e na ˝ó∏-
taczk´, nowotwory i chorob´ Hunting-
tona. „Rzadko si´ zdarza, aby uda∏o si´
przenieÊç wiedz´ i umiej´tnoÊci z pracy
nad technikà, która nie jest zbyt skutecz-
na, do aktualnie najmodniejszej dziedzi-
ny biologii” – mówi Robin.

Firma Sirna wystàpi∏a ju˝ o 90 pa-

tentów, które wed∏ug Robina obejmujà
najatrakcyjniejsze kierunki rozwoju
leków. „Prawie wszystko, co robi kon-
kurencja, narusza nasze patenty” –
twierdzi. Jednak wed∏ug Maraganore’a
sprawy majà si´ inaczej: „Pobierzemy
op∏aty od ka˝dego zajmujàcego si´ roz-
wojem terapeutyków”. Bitwy o patenty
wiszà w powietrzu i rozgorzejà zapew-
ne z chwilà wprowadzenia technolo-
gii na rynek. Tymczasem naukowcy
b´dà pilnie Êledzili wyniki badaƒ, aby
wykluczyç mo˝liwoÊç wywo∏ania przez
siRNA odpowiedzi uk∏adu odporno-
Êciowego oraz upewniç si´, czy nie wy-

∏àczajà one genów, które nie sà celem
danej terapii.

Na razie naukowcy zajmujàcy si´

siRNA sà nastawieni optymistycznie.
„JeÊli uda si´ w organizmie cz∏owieka
osiàgnàç to, co mo˝na zrobiç za pomo-
cà RNAi w hodowlach komórkowych,
to b´dziemy mieli niewiarygodnie sku-
tecznà metod´ leczenia” – mówi Ma-
raganore. „Marzeniem lekarzy jest se-
lektywne i skuteczne wyciszanie genów”
– potwierdza Robin. Natomiast Crooke
z firmy Isis, po niepowodzeniach terapii
antysensownymi RNA, jest ostro˝niej-
szy w ocenie: „Za ka˝dym razem, gdy
tylko coÊ wydaje si´ cudownym rozwià-
zaniem, zaraz zaczynajà si´ k∏opoty.
[RNAi] to skomplikowany proces z mnó-
stwem interesujàcych niuansów, które
oprócz po˝àdanych efektów w prakty-
ce mogà staç si´ tak˝e êród∏em niespo-
dziewanych problemów”.

W zaskakujàco krótkim czasie RNAi

sta∏a si´ jednym z najwa˝niejszych na-
rz´dzi badawczych, ale jej skutecznoÊç
jako leku wykorzystujàcego naturalne
zjawiska genetyczne pozostanie niepew-
na jeszcze przez kilka lat, dopóki pierw-
sze badania kliniczne nie poka˝à, ˝e
zwyk∏y zastrzyk mo˝e spowodowaç wy-
∏àczenie chorobotwórczego genu.

n

LISTOPAD 2004 ÂWIAT NAUKI

75

The RNAi Revolution. Carl D. Novina i Phillip A. Sharp; Nature, tom 430, s. 161-164, 8 VII 2004.
The Silent Revolution: RNA Interference as Basic Biology, Research Tool and Therapeutic. De-

rek M. Dykxhoorn i Judy Lieberman; Annual Review of Medicine, tom 56 (w druku).

JEÂLI CHCESZ WIEDZIEå WI¢CEJ

FIRMA

ZASTOSOWANIE TERAPEUTYCZNE

Acuity Pharmaceuticals

Starcze zwyrodnienie plamki i retinopatia cukrzycowa

Filadelfia

Alnylam Pharmaceuticals

Starcze zwyrodnienie plamki, choroba Parkinsona oraz w dalszej

Cambridge, Massachusetts

perspektywie nowotwory, choroby metaboliczne,
autoimmunologiczne

atugen

Nowotwory i choroby metaboliczne, do zastosowaƒ

Berlin

ogólnoustrojowych oraz miejscowego leczenia chorób oczu i skóry

Benitec

˚ó∏taczka typu C, w dalszej perspektywie nowotwory, choroby

Queensland, Australia

autoimmunologiczne i wirusowe z zastosowaniem technik terapii
genowej

CytRx

Stwardnienie zanikowe boczne, zaka˝enia cytomegalowirusem,

Los Angeles

oty∏oÊç oraz cukrzyca typu 2

Intradigm

Nowotwory

Rockville, Maryland

Nucleonics

˚ó∏taczka typu B i C, a w dalszej perspektywie nowotwory,

Horsham, Pasadena

choroby zapalne i wirusowe z zastosowaniem terapii genowej

Sirna Therapeutics

Zwyrodnienie plamki, ˝ó∏taczka typu C, a w przysz∏oÊci

Boulder, Kolorado

nowotwory, choroby metaboliczne, zapalne i oÊrodkowego
uk∏adu nerwowego

FIRMY BIOTECHNOLOGICZNE I LECZNICZE RNA