Budowa i funkcje

komórek

roślinnych

•

Komórka
eukariotyczna

Jądro komórkowe

Komórka roślinna

•

Komórka roślinna stanowi najmniejszą zorganizowaną jednostkę żywej
materii,

•

Jest zdolna do niezależnego istnienia w materii nieożywionej stanowiącej jej
środowisko wymieniając z nią substancje,

•

W razie potrzeby syntetyzuje nowe składniki ze związków pochodzących z
otoczenia,

•

Tworzy układ otwarty w sensie termodynamicznym –

ciało lub zespół ciał,

które mogą wymieniać z otoczeniem materię lub energię.

Różnice pomiędzy komórką

roślinną i zwierzęcą

•

Rośliny

•

Ściana komórkowa,

•

Jedna lub kilka wodniczek

o funkcji regulacji turgoru,

magazynującej

i zapasonośnej,

•

Plastydy,

•

Rosną głównie w skutek

zwiększania się objętości

wodniczek,

•

Skrobia,

•

Celuloza jako związek

nadający wytrzymałość.

•

Zwierzęta

•

nagie komórki,

•

Wiele wodniczek,

•

Centriole,

•

Brak plastydów,

•

Rosną głównie w skutek

zwiększania się objętości

cytoplazmy,

•

Glikogen,

•

Chityna jako związek nadający

wytrzymałość.

Składniki soku wakuolarnego

1.

bezbarwne, rozpuszczalne w wodzie sole,

cukry proste-glukoza, fruktoza, sacharoza,

maltoza, inulina, glikogen,

2.

śluzy u sukulentów,

3.

wolne aminokwasy, białka enzymatyczne –

odpowiadają za stężenie, turgor i pobieranie

wody.

4.

garbniki –

smak ściągający, chronią przed

bakteriami (owoce brusznicy, borówki

czarnej, liście herbaty, kawa),

Ligustrum vulgare
–

dojrzewanie owoców

Barwniki flawonowe

w formie glikozydowej

(antocyjany, antoksyny)

•

Antocyjany (niebieskie, fioletowe, purpurowoczerwone):

–

Pelargonidyna

-

barwa łososiowa (Brassica, Centaurea, Dahlia,

Papaver, Pelargonium, Pulmonaria, Rosa

),

–

Peonidyna

(Paeonia, Impatiens),

–

Delfinidyna

(Delphinium, Malva, Vitis),

–

Petunidyna

(Petunia, Primula),

–

Malwidyna

(Petunia, Malva),

–

Biała barwa płatków

–

Czerwone antocyjany (purpurowe liście buka, leszczyny),

–

Czerwone liście derenia powstają przez odcięcie dopływu cukru.

Centaurea cyanus

Gentiana pneumonanthe

Papaver rhoeas

Rosa glauca

Impatiens glandulifera

Delphinium

xcultorum

Fagus sylvatica

Primula

sp.

Antoksantyny

-

żółte

Alkaloidy

•

Mają dużą aktywność (kofeina, teofilina,
teobromina u kakao, chinina, morfina u
maku, kokaina, strychnina, kurara)

•

Solanaceae: solanina, atropina,
hioscyjamina, nikotyna, skopolamina.

•

Liliaceae: kolchicyna (zimowit jesienny).

Glikozydy

•

Marzanka wonna –

kumaryny,

•

Gorczyca czarna, chrzan –

zinigryna,

•

Goryczki, migały, owoce pestkowe

Kryształy

•

Szczawiany, węglany, siarczany wapnia.

Tłuszcze

•

Wakuole tłuszczowe,

•

Olejki lotne (chrzan, tatarak, imbir, laur,
dyptam, pieprz, drzewo cynamonowe).

Acorus calamus

Dictamnus albus

Białka

•

Ziarna aleuronowe

Triticum aestivum

Hordeum vulgare

Żywice i balsamy

(zapobiegają gniciu)

•

kalafonia, terpentyna z żywicy świerka
i innych Coniferae (szpilkowe)

•

bursztyn z Picea i Pinus),

•

kauczuk –

gatunki z Moraceae (Ficus),

Asteraceae, Euphorbiaceae

.

Plastydy

•

1. Czynne w procesie fotosyntezy

•

Chloroplasty (niebieskozielony chlorofil a,
żółtozielony chlorofil b),

•

Rodoplasty (fikoerytryna u krasnorostów),

•

Feoplasty

(fukoksantyna u brunatnic).

•

2. Nieczynne w procesie fotosyntezy

•

chromoplasty,

•

3. Plastydy bezbarwne

•

leukoplasty.

Barwniki

Berberis vulgaris

Ściana komórkowa

•

Substancje podłoża

•

Pektyny, hemicelulozy

•

S. szkieletowe

•

celuloza

•

S. inkrustujące

•

Lignina, krzemionka, węglan wapnia,

•

S. adkrustujące:

•

Sporoppolenina, woski, kutyna, suberyna, kalloza,
śluzy, gumy

Jamki proste

Modyfikacje ściany komórkowej

•

Drewnienie (lignifikacja)

•

Korkowacenie (suberynizacja)

•

Kutynizacja

Acer campestre

f. suberosa

Tilia cordata

Plazmodesmy

Turgor

•

Stan jędrności komórki, będący wynikiem
napięcia ścian komórkowych pod
wpływem wewnętrznego ciśnienia
protoplastu na ściany.

Cucurbita pepo