instalacji elektrycznej. Przy przecinaniu
wzd³u¿nym bezwzglêdnie stosuj klin roz-
szczepiaj¹cy, prowadnicê i drewniany
popychacz; nigdy nie stój
na linii ewentualnego odrzutu
przecinanego drewna. Pamiê-
taj, ¿e nie wolno usuwaæ od-
padów ze sto³u pilarki, gdy
jest w³¹czona. Dbaj o porz¹-
dek na stanowisku pracy,
w szczególnoœci usuwaj od-
pady ze sto³u wy³¹czonej pi-
larki oraz na bie¿¹co uprz¹taj
materia³ drzewny. Przystêpu-
j¹c do d³u¿szej pracy trzeba
ochraniaæ wzrok i s³uch – na-
le¿y u¿ywaæ okularów ochronnych
i ochronników s³uchu.

Pilarki ³añcuchowe w odró¿nieniu

od tarczowych u¿ywane s¹ przede
wszystkim przez robotników leœnych
przy pozyskiwaniu drewna. Zatrudniony
do pracy w lesie operator pilarki musi od-
byæ szkolenie i uzyskaæ uprawnienia.
Jednak coraz czêœciej pilark¹ ³añcuchow¹
pos³uguje siê równie¿ wielu rolników, nie
posiadaj¹cych takich uprawnieñ, które
np. przy pozyskiwaniu drewna na w³asne
potrzeby nie s¹ wymagane.

!

Aby bezpiecznie u¿ytkowaæ pilarkê

³añcuchow¹, nale¿y przed przyst¹pie-
niem do pracy sprawdziæ jej stan tech-
niczny:
- napiêcie i naostrzenie pi³y ³añcucho-
wej (³añcucha tn¹cego),
- stan prowadnicy i jej koñcówki – czy
nie s¹ popêkane,
- prawid³owe reagowanie pilarki
na zwiêkszanie i zmniejszanie obrotów
(„gazu”) oraz czy podczas biegu ja³owe-
go pi³a nie jest w ruchu,
- sprawnoœæ hamulca bezpieczeñstwa.

!

Nie wolno uruchamiaæ pilarki bez za-

montowanego urz¹dzenia tn¹cego (pro-
wadnicy i ³añcucha) oraz os³ony sprzêg³a.

!

Podczas œcinki i przerzynki drzewa

nale¿y rozpoczynaæ ciêcie od przy³o¿e-
nia piêtki pilarki do œcinanego lub prze-

rzynanego drzewa, unikaj¹c ciêcia koñ-
cówk¹ prowadnicy.

!

Przy œcince drzewa trzeba unikaæ

ciêcia górn¹ p³aszczyzn¹ prowadnicy
– nie przecinaæ zawiasy (niedopi³u) œci-
nanego drzewa.

Gdy pracujesz piłą łańcuchową, dla Two-

jego bezpieczeństwa powinien Ci ktoś to-

warzyszyć. Pamiętaj jednak, aby w strefie

zagrożenia upadkiem ścinanego drzewa

nie przebywały osoby postronne. Strefa

zagrożenia obejmuje obszar o promieniu

przynajmniej dwukrotnej wysokości ścina-

nego drzewa.

strefa

zagrożona

odbiciem

Widok właściwe

wyposażonej pilarki.

Śmiertelne porażenia prądem
elektrycznym zdarzają się na wsi
dwukrotnie częściej niż w mie-
ście. Jedną z głównych tego przy-
czyn są trudniejsze warunki eks-
ploatowania instalacji i urządzeń
elektrycznych w gospodarstwie.

Obory, chlewnie, kurniki, pieczarkar-

nie, szklarnie – to czêsto pomieszczenia
ciasne i wilgotne, o prze-
wodz¹cej pr¹d pod³odze
(np. betonowej), z ods³o-
niêtymi elementami meta-
lowych konstrukcji i insta-
lacji. Zagro¿enie potêguje
rodzaj stosowanego za-
bezpieczenia, jakim naj-
czêœciej jest bezpiecznik
topikowy, tzw. korek.
ObecnoϾ wilgoci, amoniaku lub siarko-
wodoru w powietrzu szkodliwie oddzia-
³ywuje na izolacjê instalacji oraz przy-

œpiesza korozjê styków
i przewodów elektrycznych.
W efekcie czêsto dochodzi
do „przepalania siê” bez-
pieczników.

Jeœli chcesz bezpiecznie

eksploatowaæ instalacje
i urz¹dzenia elektryczne:

●

nie dotykaj, zw³aszcza

mokrymi lub skaleczonymi
d³oñmi, jakichkolwiek czê-

œci urz¹dzeñ elektrycznych bêd¹cych
lub mog¹cych byæ pod napiêciem;

●

przed przyst¹pieniem do jakichkol-

wiek prac przy urz¹dzeniach elektrycz-
nych od³¹cz je od zasilania wy³¹czni-
kiem urz¹dzenia oraz wy³¹cz obwód za-
silaj¹cy urz¹dzenie wy³¹cznikiem nad-
miarowopr¹dowym na tablicy liczniko-
wej (lub przez wykrêcenie bezpiecznika
topikowego w starszym typie tablicy
licznikowej);

●

ka¿dorazowo przed u¿yciem elektro-

narzêdzi sprawdŸ stan ich obudowy, izo-
lacji przewodów zasilaj¹cych, wtyczek
i gniazd wtykowych;

●

podczas prac z u¿yciem elektronarzê-

dzi unikaj klêkania na przewodz¹cym
pod³o¿u (ziemi, betonie), nie opieraj siê
o uziemione metalowe przedmioty (kon-
strukcje, rury wodoci¹gowe, centralne-
go ogrzewania itp.);

●

nie dotykaj jednoczeœnie jedn¹ rêk¹

urz¹dzeñ elektrycznych, nawet pe³no-
sprawnych, a drug¹ rêk¹ – uziemionych
przedmiotów i konstrukcji;

●

przy w³¹czaniu do zasilania odbiorni-

ków elektrycznych pamiêtaj, aby wtycz-
ka przewodu przy³¹czeniowego by³a od-

Porażenia prądem elektrycznym

Po przepaleniu się (zadziałaniu) bezpiecz-

nika należy bezwzględnie wymienić go

na nowy, o takiej samej wartości znamiono-

wej. Zabronione jest „watowanie”, czyli na-

prawa bezpiecznika za pomocą drutu!

Taki bezpiecznik może być przyczy-

ną groźnego pożaru!

powiednia do gniazda wtykowego. Pod-
³¹czanie do zasilania silników i innych
odbiorników elektrycznych za poœred-
nictwem go³ych ¿y³ lub „pod bezpiecz-
nik” – to œmiertelne niebezpieczeñstwo;

●

unikaj pod³¹czania maszyn i urz¹-

dzeñ do zasilania za poœrednictwem
przed³u¿aczy le¿¹cych na ziemi, zw³asz-

cza na drogach komunikacyjnych – ³a-
two wtedy uszkodziæ izolacjê przewo-
dów zasilaj¹cych, szczególnie je¿eli s¹
niewidoczne (zasypane s³om¹, sianem
czy trocinami).

Wezwij elektryka, gdy:
– bezpieczniki siê przepalaj¹ (lub

wy³¹cznik nadmiarowopr¹dowy wy³¹-

cza obwód), a nie mo¿esz
sam ustaliæ tego przyczyny,

– obudowa urz¹dzenia

elektrycznego jest pod na-
piêciem („kopie” przy do-
tkniêciu lub nadmiernie siê
nagrzewa),

– silnik elektryczny

po w³¹czeniu buczy, ale nie
rusza lub zbyt wolno nabie-
ra prêdkoœci obrotowej (je-

œli upewni³eœ siê, ¿e nie jest on zbyt
przeci¹¿ony),

– we wszystkich przypadkach, gdy

nie masz pewnoœci, czy uda ci siê samo-
dzielnie usun¹æ usterkê.

Naprawiane urządzenia odłącz

od zasilania wyłącznikiem oraz

wyłącz obwód zasilający urządze-

nie wyłącznikiem nadmiarowoprą-

dowym na tablicy licznikowej (lub

przez wykręcenie bezpiecznika

topikowego w starszym typie ta-

blicy licznikowej).

Chroń dzieci przed porażeniem prądem!

Nie pozwalaj przebywać dzieciom w pobli-

żu urządzeń pod napięciem. Nie dopusz-

czaj, by wspinały się na słupy elektryczne.

Gniazda wtyczkowe, z których się nie ko-

rzysta, zaślep odpowiednimi zatyczkami.

Jedna piąta wypadków w gospo-
darstwach rolnych zdarza się pod-
czas eksploatacji maszyn rolni-
czych i ciągników.

Przyczyn¹ wiêkszoœci z nich jest:

brak odpowiednich kwalifikacji osób
obs³uguj¹cych maszyny,
a tak¿e niestosowanie siê
do zasad bezpiecznej ich
obs³ugi zawartych w in-
strukcji do³¹czonej do ka¿-
dej zakupionej maszyny
i urz¹dzenia.

Aby praca z maszynami

rolniczymi by³a bezpieczna,
nale¿y:

■

przed pierwszym uru-

chomieniem maszyny do-
k³adnie zapoznaæ siê z instrukcj¹ obs³u-
gi, w szczególnoœci z rozdzia³ami doty-
cz¹cymi budowy i funkcjonowania ma-
szyny oraz bezpiecznej jej eksploatacji,

■

podczas u¿ytkowania maszyny, ob-

s³ugi technicznej i konserwacji œciœle

stosowaæ siê do zasad bezpieczeñstwa
i higieny pracy, a tak¿e przestrzegaæ
wskazañ i stosowaæ siê do treœci symbo-
li ostrzegawczych umieszczanych na
ci¹gnikach i maszynach,

■

u¿ytkowaæ maszynê zgodnie z jej

przeznaczeniem,

■

podczas przejazdów po drogach sto-

sowaæ siê do przepisów o ruchu drogo-
wym

■

ka¿dorazowo przed uruchomieniem

maszyny skontrolowaæ sprawnoœæ decy-
duj¹cych o bezpieczeñstwie obs³ugi ele-

Maszyny rolnicze

Zakładanie wałów przegubowo-telesko-

powych (WP-T) może odbywać się wyłącz-

nie przy wyłączonym wałku przekazu mo-

cy (WOM), wyłączonym silniku i wyjętym

ze stacyjki ciągnika kluczykiem. Osłonę

wału należy zabezpieczyć przed jej obraca-

niem się łańcuszkiem.

Ta kosiarka rotacyjna stwarza poważne zagrożenie dla jej użytkownika

(ze względu na brak osłon napędu) i osób postronnych (brak fartucha

ochronnego tarczy nożowych).

mentów i podzespo³ów, w szczegól-
noœci: wszelkich pêdni i przek³adni
pasowych oraz ³añcuchowych, prze-
k³adni kó³ zêbatych, koñcówek wa-
³ów, czopów, sprzêgie³ oraz ostrych,
wystaj¹cych czêœci,

■

dbaæ, aby wszystkie oryginalne

os³ony zabezpieczaj¹ce by³y zamon-
towane, a uszkodzone lub brakuj¹ce
zast¹piæ nowymi,

■

czynnoœci konserwacyjne i obs³u-

gi technicznej wykonywaæ wy³¹cz-
nie, kiedy maszyna jest unierucho-
miona i zabezpieczona przed przy-
padkowym przetoczeniem lub uru-
chomieniem.

Urz¹dzeniami ochronnymi ma-

szyn s¹ os³ony z blachy stalowej, two-

rzywa czy siatki metalowej, ogranicza-
j¹ce kontakt z niebezpiecznymi czêœcia-
mi. Os³oniête powinny byæ przede
wszystkim:

– elementy napêdowe – ko³a i pasy

napêdowe, przek³adnie zêbate, ³añcu-
chy, wa³y napêdowe, przeguby i koñ-
cówki wa³ów,

– czêœci ostre i wystaj¹ce poza obrys

maszyny,

– no¿e i bijaki rozdrabniaczy nasion,
– elementy tn¹ce maszyn ¿niwnych

(podczas przerw w pracy urz¹dzenia),

– pi³y tarczowe pilarek do drewna.
Rolê ochronn¹ w maszynach spe³nia-

j¹ równie¿ podajniki i popychacze, np.
w sieczkarniach, rozdrabniaczach do
przygotowywania pasz, obrabiarkach
do drewna, a tak¿e drewniane ³opatki
do przegarniania nasion w skrzyniach
siewnikowych.

Os³onê wa³u nale¿y koniecznie chro-

niæ przed uszkodzeniem poprzez unikanie
ostrych skrêtów podczas pracy agregatu,
jak te¿ poprzez ostro¿ne zdejmowanie
wa³u przy rozprzêganiu agregatu.

Kosiarka rotacyjna wyposażona

w komplet osłon.

Jeden z tragicznych przykładów

skutków braku wymaganych osłon.

Z powodu zdemontowanej osłony

sprzęgła przeciążeniowego, rolnik

został pochwycony przez zawlecz-

kę sprzęgła podczas manipulacji

pod ramą. W wyniku odniesionych

obrażeń rolnik zmarł.

Ciągniki należą do najważniejszych
maszyn w gospodarstwie rolnym.
Służą jako nośnik i źródło napędu
narzędzi i maszyn zawieszanych
oraz doczepianych do nich, a w po-
łączeniu z przyczepą – jako podsta-
wowy środek transportu płodów
rolnych.

Aby podczas eksploatacji ci¹gnika

nie nara¿aæ siebie i innych, nale¿y prze-
strzegaæ kilku podstawowych zaleceñ
bezpieczeñstwa:

!

ci¹gnikiem mo¿e kierowaæ wy³¹cz-

nie osoba posiadaj¹ca odpowiedniej ka-
tegorii prawo jazdy,

!

uruchomienie i kierowanie ci¹gni-

kiem dopuszczalne jest wy³¹cznie ze
stanowiska kierowcy,

!

w czasie pracy ci¹gnika nikt oprócz

kierowcy nie ma prawa znajdowaæ siê
na nim,

!

przed ruszeniem z miejsca nale¿y

upewniæ siê, czy w pobli¿u ci¹gnika nie

znajduj¹ siê osoby postronne, zw³aszcza
bawi¹ce siê dzieci, oraz zasygnalizowaæ
sygna³em dŸwiêkowym zamiar ruszenia
z miejsca,

!

w czasie jazdy peda³y hamulców po-

winny byæ zawsze po³¹czone ze sob¹ za-
padk¹, aby tylne ko³a hamowa³y równo-
czeœnie – hamowanie jednym ko³em,
po roz³¹czeniu peda³ów, dopuszczalne
jest wy³¹cznie podczas wykonywania
nawrotów na polu, podczas jazdy z ma-
³¹ prêdkoœci¹,

!

przy zje¿d¿aniu z pochy³oœci powin-

ny byæ w³¹czone bieg i sprzêg³o,

!

w czasie postoju i przerwy w pracy

ci¹gnika silnik powinien byæ wy³¹czony,
nale¿y te¿ zawsze w³¹czyæ hamulec po-
stojowy (rêczny) i wyj¹æ kluczyk zap³o-
nowy,

!

gdy wa³ odbioru mocy (WOM) jest

nieu¿ywany, powinien byæ wy³¹czony,
a jego koñcówka os³oniêta ko³pakiem.

Dla w³asnego bezpieczeñstwa za-

dbaj, aby twój ci¹gnik by³ wyposa¿ony
w bezpieczn¹ kabinê lub ramê bezpie-
czeñstwa, gaœnicê proszkow¹, przynaj-
mniej 2-kilogramow¹, apteczkê pierw-
szej pomocy. Systematycznie kontroluj
sprawnoœæ uk³adu kierowniczego i ha-
mulcowego, urz¹dzeñ zaczepowo-
-przy³¹czeniowych, instalacji elek-
trycznej i ogumienia.

Zabronione jest stosowanie przy agre-

gowaniu maszyn elementów zastêpczych
w miejsce typowych zabezpieczeñ jak:
sworznie, zawleczki, pierœcienie zabez-
pieczaj¹ce. Zabronione jest u¿ywanie
belki zaczepowej bez zastrza³ów.

Ciągniki w gospodarstwie

Ciągnik „samoróbka” nie spełnia

wymagań bezpieczeństwa.

Niestosowanie siê do tych prostych

zasad mo¿e spowodowaæ nieszczêœli-
wy wypadek.

■

Holowanie maszyn i przyczep do-

puszczalne jest po bezpoœrednim sprzê-
gniêciu z ci¹gnikiem lub – je¿eli
urz¹dzenie holowane nie jest
przystosowane do doczepiania
do ci¹gnika – za poœrednictwem
po³¹czenia sztywnego; stosowa-
nie do tego lin lub ³añcuchów jest
zabronione.

■

Agregowanie narzêdzi, maszyn

i przyczep mo¿e odbywaæ siê wy-
³¹cznie w sposób okreœlony in-
strukcj¹ obs³ugi ci¹gnika i maszy-
ny agregowanej do w³aœciwych
urz¹dzeñ przy³¹czeniowo-zacze-
powych, tj. uk³adu trzypunktowe-
go (TUZ), górnego i dolnego za-
czepu transportowego lub zaczepu
rolniczego ci¹gnika.

Maszyna mo¿e byæ ³¹czona

tylko z ci¹gnikiem odpowiedniej

klasy (mocy), okreœlonej w instrukcji ob-
s³ugi maszyny.

Nale¿y zachowaæ szczególn¹ ostro¿-

noœæ przy sprzêganiu ci¹gnika ze sprzê-
tem wspó³pracuj¹cym, zw³aszcza gdy
czynnoœæ ta wykonywana jest zespo³owo.

Podczas zjazdu ze wzniesienia niehamowana przyczepa załadowana

workami z nawozem napierała na hamujący ciągnik. W efekcie nastąpiło

ustawienie się ciągnika w poprzek i jego przewrócenie się. W wypadku

zginął pasażer. przygnieciony przewracającym się ciągnikiem. Przyczy-

ną wypadku były prawdopodobnie niesprawne hamulce przyczepy. We-

dług właściciela ciągnika, instalacja hamulcowa przyczepy podłączona

była do instalacji pneumatycznej ciągnika.

Bezwzględnie zabronione jest:

●

wchodzenie między ciągnik a ma-

szynę, zanim nie zostanie wyłączony

silnik, wyjęty kluczyk ze stacyjki i za-

ciągnięty hamulec postojowy ciągnika,

●

cofanie z maszyną w położeniu ro-

boczym,

●

sterowanie dźwignią podnośnika hy-

draulicznego ciągnika z zewnątrz cią-

gnika,

●

przewożenie osób na narzędziach,

pomostach, elementach karoserii, dy-

szlach itp. podczas przejazdów robo-

czych i transportowych,

●

wskakiwanie na ciągnik i opuszcza-

nie go w czasie jazdy.

Przed wyjazdem maszyny na dro-
gę publiczną należy sprawdzić jej
stan techniczny z uwzględnieniem
przepisów Kodeksu drogowego.

Przede wszystkim wa¿ne jest spraw-

dzenie uk³adu hamulcowego, instalacji
elektrycznej, uk³adu oœwietlenia i sy-
gnalizacyjnego, a w przypadku zestawu
transportowego - tak¿e urz¹dzeñ przy³¹-
czeniowych ci¹gnika i przyczepy.

Urz¹dzenia przy³¹czeniowe ci¹gni-

ka, np.: górny zaczep transportowy s³u-
¿¹cy do holowania przyczep dwuosio-
wych lub dolny – do wspó³pracy z przy-
czepami jednoosiowymi i niektórymi
maszynami zaczepianymi, musz¹ za-
pewniæ bezpieczne holowanie przycze-
py (maszyny), przede wszystkim unie-
mo¿liwiæ samoczynne jej od³¹czenie siê.

Agregat (ci¹gnik z doczepion¹ ma-

szyn¹) nale¿y wyposa¿yæ w przenoœne
urz¹dzenia œwietlno-ostrzegawcze za-

opatrzone z ty³u w lampy zespolone ze
œwiat³ami pozycyjnymi, stopu, kierunku

jazdy i odblaskowymi (czerwo-
nymi z ty³u i bia³ymi z przodu).
Aby umo¿liwiæ dzia³anie œwiate³
i hamulców przyczepy (maszy-
ny), nale¿y po³¹czyæ przewody
instalacji œwietlnej i hamulcowe
ci¹gnika i przyczepy (maszyny)

Maszyny szerokie nale¿y

przewoziæ – je¿eli przewidzia³ to
producent – w specjalnym po³o-
¿eniu transportowym. Na przy-
k³ad w opryskiwaczu polowym
belka polowa powinna byæ z³o¿o-
na i zabezpieczona sworzniem
przed samoczynnym otworze-
niem oraz opuszczona w najni¿-
sze po³o¿enie i oparta na podpo-
rach; dodatkowo opryskiwacz

Po drogach publicznych

Ładunki sypkie, np. zboże albo nawo-

zy mineralne luzem, mogą być przewo-

żone tylko w szczelnych przyczepach,

dodatkowo zabezpieczone plandekami

lub płachtami, uniemożliwiającymi roz-

sypywanie się ładunku na drodze.

Ładunki przestrzenne, jak słoma

i siano, powinny być układane i przewo-

żone na przyczepie tak, aby nie utrud-

niały kierowania pojazdem, nie ograni-

czały widoczności, nie zasłaniały świa-

teł, urządzeń sygnalizacyjno-ostrzega-

czych oraz tablic rejestracyjnych.