2012-02-16

1

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ

IDEE INTEGRACJI

MIĘDZYNARODOWEJ

Ryszard Mosakowski

Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej

Literatura

•

Fontaine Pascal: Europa w 12 lekcjach.

http://ec.europa.eu/publications/index_pl.htm

•

Historia Unii Europejskiej.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Unii_Europ
ejskiej

•

Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji

Społecznej KE. Jak działa Unia Europejska –
przewodnik po instytucjach unijnych.

http://ec.europa.eu/publications/index_pl.htm

•

Traktat Nicejski.

http://eur-

lex.europa.eu/pl/treaties/index.htm

•

Traktat Lizboński.

http://eur-

lex.europa.eu/pl/treaties/index.htm

• 1712 opat Charles de Saint-Pierre:

opublikował w

Ultrechcie broszurę: „Projekt dla trwałego pokoju w

Europie”.

1728 zaproponował Europejską Ligę 18 suwerennych

państw (wspólny skarb, bez granic, unia gospodarcza);

• Marquis de Lafayette i Tadeusz Kościuszko

po

rew. am. 1776 i D.N. Wizja Stanów Zjednoczonych
Europy;

• 1795 Immanuel Kant

:

“Kongres dla wiecznego

pokoju” – konfederacja europejska z konstytucją

republikańską

Idee zjednoczenia Europy

• 1843 włoski pisarz i polityk Giuseppe Mazzini – utworzenie

federacji republik europejskich.

• 1847 Wiktor Hugo - pokojowe zjednoczenie, na bazie współpracy i

równości członkostwa,

– Użył terminu: Stany Zjednoczone Europy (

Konferencja 1949r.)

– (Koncepcja była wyszydzana, mimo to powrócił do niej w 1851r.)

• W 1923 austriacki książę Richard Coudenhove-Kalergi

(Kudenhof-

Kalergi)

paneuropejskiego. Tezy te rozwinął w głównym 3-tomowym

dziele swojego,

życia „Walka o Paneuropę” (1925 –1928);

– wydaje pismo Ruchu Paneuropejskiego, propagując utworzenie
jednego

państwa europejskiego.

Problem europejski

: wzajemna nienawiść europejczyków zatruwająca atmosferę.

Rozwiązanie: unia narodów europejskich.

Największa przeszkoda: 1000 lat rywalizacji pomiędzy dwoma o największej liczbie ludności

krajami Europy Niemcami i Francj

ą.

Idee zjednoczenia Europy

2012-02-16

2

Idee zjednoczenia Europy

• 1929 Aristide Briand, francuski premier, na forum Ligi Narodów

zaproponował ideę federacji narodów europejskich opartej na

solidarności oraz współpracy politycznej i społecznej, co spotkało

się ze wsparciem wielu wybitnych ekonomistów, w tym Johna
Maynarda Keynesa.

• 1931 francuski polityk Edouard Herriot opublikował książkę Stany

Zjednoczone Europy.

• Józef Piłsudski: idea Stanów Zjednoczonych Europy Środkowej

(Międzymorze).

• Pál Teleki: Żadnej przyszłości dla małych narodów Centralnej i

Wschodniej Europy jeśli będą próbowały żyć odizolowanym życiem.

Geneza Integracji Europejskiej

•

1943

r. Jean Monnet, członek FNKW Rządu Wolnych

Francuzów na uchodźctwie w Algierze, architekta
europejskiej jedności, oświadczył:

...Pokój w Europie nie zostanie osiągnięty, jeżeli
państwa odbuduje się na bazie suwerenności
narodowej. Kraje Europy są zbyt małe, aby mogły
gwarantować swoim obywatelom dobrobyt i rozwój
społeczny. Państwa europejskie muszą stworzyć
między sobą federację....

Geneza Integracji Europejskiej

•

Winston Churchill

19 września 1946 na uniwersytecie w

Zurychu proponuje utworzenie Stanów Zjednoczonych
Europy i Rady Europy. Z

aproponował mianowicie:

…odtworzenie rodziny europejskiej lub tak dużej jej części jak to będzie możliwe i

zapewnienie jej struktury, w której będzie mogła żyć w pokoju, bezpieczeństwie i wolności.

Musimy zbudować swego rodzaju Stany Zjednoczone Europy. (…)

Pierwszym krokiem w

odtworzeniu rodziny

europejskiej musi być partnerstwo pomiędzy Francją a

Niemcami.

•

7-10 maja1948: Kongres Europejski w Hadze.

Główny cel

Kongresu:

wkład do utworzenia zjednoczonej Europy

federalnej.

Geneza Integracji Europejskiej

• 5.05.1949 Londyn: powstaje Rada Europy

(pierwsza

organizacja paneuropejska) Statut

– ustanowienie współpracy w dziedzinach: politycznej,

ekonomicznej,

społecznej, naukowej, prawnej i administracyjnej.

• Założenie: ponadnarodowy rząd Europy;

w ramach Rady

wyodrębniono: Komitet Ministrów; Parlamentarne Zgromadzenie Doradcze; niezależny
sekretariat -

prototypy rządu, parlamentu i administracji publicznej.

• Działacze Ruchu pragnęli aby Zgromadzenie

Parlamentarne

funkcjonowało jak prawdziwy

Parlament Europejski.

Rada Europy

jest instytucją o raczej ograniczonych prerogatywach. (wypracowała pewne

formy uprawnień w dziedzinie praw człowieka, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka).

2012-02-16

3

Geneza Integracji Europejskiej

• 1949,

Jean Monnet

i jego współpracownicy wymyślili

ideę wspólnoty europejskiej, którą przejął

Robert

Schuman

– ówczesny Minister Spraw Zagranicznych

Francji.

• R. Schuman, we współpracy z Jeanem Monnetem i

kanclerzem Niemiec Konradem Adenauerem
doprowadził do porozumienia między Francją a
Niemcami

w sprawie

wspólnego zarządzania

przemysłami: stalowym i węglowym.

Geneza Integracji Europejskiej

9 maja 1950 r.

Deklaracja (Plan) Schumana:

propozycja

utworzenia

Europejskiej Wspólnoty węgla i Stali:

― stali, za pośrednictwem tzw. Wysokiej Władzy (High Authority);

― wspólnota otwarta na kraje trzecie.

„Przez konsolidację podstawowej produkcji i instytucję High

Authority, której decyzje będą wiążące dla Francji, Niemiec i
wszystkich krajów, które potem dołączą,

propozycja jest

pierwszym konkretnym krokiem ku europejskiej
federacji,

niezbędnego warunku zachowania pokoju.”

Integracja Europejska

• Pozytywnie odniosły się do propozycji: Niemcy

Zachodnie, Włochy i kraje Beneluksu;

(

WB odmówiła w obawie

o utratę narodowej suwerenności gospodarczej)

• 18 kwietnia 1951 r. podpisanie Traktatu

Paryskiego;

• 23 lipca 1952r. Traktat wszedł w życie;

powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali
(EWWiS):

6 krajów utworzyło wspólny rynek węgla i stali na mocy traktatu.

Integracja Europejska

Żaden z krajów nie mógł sam produkować

broni, którą skierowałby przeciwko drugiemu
jak w przeszłości.

Było to więc urzeczywistnienie planu Jeana

Monneta, który został

pierwszym przewodniczącym High Authority.

Deklaracja Schumana, jest uważana za

początek

dzisiejszej

Unii Europejskiej

, która

potem wybrała

9 maja Dniem Europy

.

2012-02-16

4

Integracja Europejska

Próby utworzenia dalszych wspólnot:

• Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EDC);

Cel:

ustanowienie wspólnej europejskiej armii pod wspólną kontrolą;

• Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EPC);

zaczątek

federacji państw europejskich;

• Francuskie Zgromadzenie Narodowe odmówiło

ratyfikowania traktatu o utworzeniu EDC

–

zaniechano

więc pomysłu, a potem odłożono na półkę także EPC.

Integracja Europejska

• 25 marca 1957r., podpisanie dwóch traktatów, często

nazywanych „traktatami rzymskimi”,

–

Traktat ustanawiający

Europejską Wspólnotę Energii

Atomowej

(Euroatom);

– Traktat ustanawiający

Europejską Wspólnotę Gospodarczą

(wspólny rynek).

• 1 stycznia 1958r.

Traktaty Rzymskie

wchodzą w życie:

• EWG (EEC) tzw. Wspólny Rynek - międzynarodowa

organizacja gospodarcza -

najważniejsza ze wspólnot

Integracja Europejska

EWG

– EEC tzw. Wspólny Rynek - międzynarodowa

organizacja gospodarcza -

najważniejsza z 3 wspólnot

Cel powołania:

–

zacieśnianie współpracy;

– przyczynienie się do rozwoju PCz;

– ustanowienia swobody przepływu towarów, osób, usług

i kapitału (unia celna);

– UK, pomimo zaproszenia, nie przystąpiła do wspólnot

(kierując

się względami narodowej suwerenności gospodarczej).

Integracja Europejska

• Sztokholm 1959 UK wraz z Austrią, Danią,

Norwegią, Portugalią, Szwajcarią i Szwecją

popisuje układ o utworzeniu EFTA

– układ wszedł w

życie w 1960r.

• 31 lipca 1961r. Irlandia, 9 sierpnia – UK, 10

sierpnia Dania występują o przyjęcie do WE
(EC);

• 14 stycznia 63 weto prezydenta de Gaulle’a

w

stosunku do UK wstrzymuje akcesję;

2012-02-16

5

Integracja Europejska

• 8 kwietnia 1965 r. –

Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną

Komisję Wspólnot Europejskich, który

wszedł w życie

1.07.1967r.

;

• 11 maja 1967 kolejny wniosek WB, Danii i Irlandii o przyjęcie do

wspólnot, a trochę później Norwegii i ponownie weto de

Gaulle’a

• 1 lipca 1968 r. – Unia celna wchodzi w życie

(sześć

krajów znosi cła na importowane towary, umożliwiając po raz pierwszy swobodny handel; wspólna taryfa

celna na handel z resztą świata.

Integracja Europejska

• 30.06.1970r. otwarcie negocjacji akcesyjnych z

UK, Irlandią, Danią i Norwegią;

• 25.09.1972r. w referendum 53,3% Norwegów

przeciw akcesji; 20 lat później ─ 52,2% przeciw;

• 1 stycznia 1973 r.

(już po śmierci de Gaulle’a)

– nowe państwa

członkowskie:

Dania, Irlandia, Wielka Brytania

przystępują do Wspólnoty

(w sumie 9 krajów);

Integracja Europejska

• 7 – 10 czerwca1979: Pierwsze wybory do

parlamentu Europejskiego.

• 1 stycznia 1981: Grecja nowym członkiem WE.

• 23 lutego 1982 w referendum konsult.:

Grenlandia, głosuje za wyjściem ze wspólnoty

(

Stała się członkiem wspólnot jako część Danii)

Integracja Europejska

• 1 stycznia 1986 r. – nowe państwa członkowskie: Hiszpania i

Portugalia.

• 1 lipca 1987 r. – wchodzi w życie

Jednolity Akt Europejski (SEA):

─

powiększa uprawnienia decyzyjne Parlamentu

(wprowadza procedurę współpracy pomiędzy Parlamentem a RM),

─

rozszerza zakres spraw przyjmowanych

większością kwalifikowaną

(z wyjątkiem kwestii podatkowych, przepływu osób i praw pracowników),

─

rozwija współpracę w dziedzinie polityki zagranicznej,

─

12 państw członkowskich zobowiązało się do utworzenia "jednolitego

rynku europejskiego" do dnia 31 grudnia 1992 roku.

2012-02-16

6

Integracja Europejska

• 15 czerwca 1987:

Program Erasmus

─ finansowanie wyjazdów

studentów na studia przez okres do jednego roku.

28 września 1987 Rada przyjmuje

Program Ramowy: badania i rozwój technologiczny na lata 1987-1991.

• 1987: Turcja występuje z wnioskiem o przyjęcie do Wspólnot

• Grudzień 1991: Podpisanie Traktatu z Maastricht

• 14 kwietnia 1991 inauguracja działalności w Banku EBRD

Londynie). w celu finansowego wsparcia krajów EŚiW.

• 20.05.1992 Szwajcaria, 25.11.92 Norwegia formalnie

składają wnioski o akcesję do Wspólnoty.

Unia Europejska

• 1 listopada 1993:

Formalne powstanie Unii Europejskiej

• 5 kwietnia 1994

:

Polska formalnie ubiega się o

akcesję do UE.

• 28 listopada 1994: Referendum w Norwegii (52,2% przeciw

akcesji).

• 1 stycznia 1995:

N

owe państwa członkowskie: Austria,

Finlandia i Szwecja

• 26 marca 1995:

W

chodzi w życie Układ z Schengen

(w Krajach

Beneluksu, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemczech i Portugalii).

Unia Europejska

• 17 czerwca 1997: Traktat Amsterdamski

(Podpisanie)

• 13 grudnia 1997: Rozpoczęcie negocjacji

członkowskich z 10 państwami Europy Środkowo-
Wschodniej.

• 1 czerwca 1998: Powstanie

Europejskiego Banku

Centralnego

• 1 stycznia 1999: Euro w transakcjach handlowych i

finansowych

Austria, Belgia, Finlandia, Francja, RFN, Irlandia,

Włochy, Luksembourg,

Niderlandy, Portugalia Hiszpania.

Unia Europejska

• 1 maja 1999 r. wchodzi w życie Traktat

Amsterdamski

– włączenie układów z Schengen do struktur WE,

– powstaje stanowisko

Wysokiego Przedstawiciela ds.

Wspólnej Polityki Zagranicznej oraz Bezpieczeństwa

• poszerzenie uprawnień legislacyjnych Parlamentu

Europejskiego,

• wzrost roli przewodniczącego Komisji

(konieczna aprobata Parlamentu dla

jego powołania),

2012-02-16

7

Unia Europejska

• 2 stycznia 2001: Grecja 12 członkiem w strefy euro.

• 26 lutego 2001: Podpisanie Traktatu Nicejskiego

• 1 stycznia 2002: Banknoty i monety euro (€) w

powszechnym obiegu krajów unii walutowej.

• 28 lutego euro staje się jedyną walutą

(kończy się okres

podwójnego obiegu)

• 23 lipca 2002 r. wygasa Traktat EWWiS;

Unia Euroieienpejska

• 1 lutego 2003r wchodzi w życie Traktat Nicejski

(Usprawnienie procesu

decyzyjnego)

Główne postanowienia:

• przygotowanie instytucji Unii Europejskiej do poszerzenia

o 12

nowych państw;

• system ważenia głosów w Radzie UE

:

Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy

otrzymają po 29 głosów, Polska i Hiszpania - po 27);

• zwiększenie liczby spraw (do 80 proc.), w których decyzje

podejmowane są większością kwalifikowaną.

• odejście od prawa weta w niektórych kwestiach

(polityka imigracyjna od 2004 roku, fundusze strukturalne od 2007 roku)

Unia Europejska

• 16 kwietnia 2003, Ateny: Przedstawiciele rządów 15

państw członkowskich i 10 kandydujących podpisują
traktat akcesyjny rozszerzający Unię;

• 14 września 2003: Nieudane referendum w Szwecji na

temat wejścia do strefy euro.

•

1 maja 2004: Polska w UE

(

UE liczy 25 państw);

•

29 października 2004 r. – 25 krajów UE podpisuje

Traktat

ustanawiający Konstytucję dla Europy;

29 maja 2005 r.

– Francuzi, a 1 czerwca.

– Holendrzy w referendum odrzucili konstytucję europejską.

Unia Europejska

• 1 stycznia 2007: Bułgaria i Rumunia w UE; UE

liczy 492,8mln obywateli, 23 oficjalne języki.

• 1 stycznia 2007: Słowenia dołączyła do strefy euro.

• 13 grudnia 2007: Szczyt UE w Lizbonie i podpisanie

Traktatu Lizbońskiego

.

• 21 grudnia 2007: Symboliczne otwarcie granic w

ramach Układu z Schengen w Worku Turoszowskim

,

na

trójstyku granic polskiej, czeskiej i niemieckiej. 9 nowych państw w Schengen. Łącznie 20 państw
UE+Norwegia i Islandia.

2012-02-16

8

Unia Europejska

• 1 stycznia 2008 r. – Euro – walutą na Cyprze i Malcie;

• 15 grudnia 2008: Wyspy karaibskie Bonaire, Saba i Sint

Eustatius zosta

ją włączone do Holandii i stają się częścią

UE.

• 1 stycznia 2009: Euro walutą w Słowacji

• 1 grudnia 2009: Traktat Lizboński wchodzi w życie

• 1 stycznia 2011: Estonia w strefie Euro

• 9 grudnia 2011: Podpisanie traktatu akcesyjnego Chorwacji

• 1 lipiec 2013: Chorwacja 28. członkiem UE?

Ojcowie współczesnej Europy

• Jean Monnet

–

1888-1979

– francuski polityk, dyplomata i ekonomista,

architekt wspólnot europejskich, współtwórca Planu Schumana,

inicjator i twórca

Komitetu dla Zjednoczenia Państw Europy (ang. Action Committee for the United States of
Europe

) (1954), któremu przewodniczył do 1975 r. W 1976 r. za swoje zasługi otrzymał tytuł

Obywatela Europy.

• Robert Schuman

– 1886-1963 – francuski premier i minister spraw

zagranicznych, inicjator pojednania pomiędzy Francją a Niemcami

poprzez

połączenie obu państw silnymi więzami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi, w
latach 1958-

1960 przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Jego plan był pierwszym w

pełni zrealizowanym projektem zjednoczenia Europy.

Ojcowie współczesnej Europy

• Konrad Adenauer – 1876-1967 –

pierwszy kanclerz

demokratycznych Niemiec, zwolennik zjednoczenia Europy opartego na

tradycjach i wartościach chrześcijańskich.

• Winston Churchill – 1874-1965 –

brytyjski polityk, mówca, strateg,

pisarz i historyk,

minister obrony, Przewodniczący Izby Gmin, dwukrotny premier

Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla, jeden z pierwszych polityków

popierających ideę zjednoczenia Europy – pomysłodawca utworzenia Stanów
Zjednoczonych Europy;

• Alcid De Gasperi – 1881-1954

– włoski premier i polityk,

współtwórca Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali,

propagujący

ideę współpracy gospodarczej poprzez zacieśnianie współpracy obronnej.

• Walter Hallstein – 1901-1982

–

niemiecki polityk, profesor prawa na

uniwersytetach w Rostocku i Frankfurcie nad Menem Sekretarz Stanu w niemieckim

Ministerstwie Spraw Zagranicznych, pierwszy przewodniczący Komisji Europejskiej w
latach 1958-

1967, twórca doktryny Hallsteina, inicjator Wspólnot Europejskich i struktur

unijnych. Jeden z twórców wizerunku i głównych nurtów politycznych współczesnej Unii
Europejskiej.

Ojcowie współczesnej Europy

•

Paul-Henri Spaak

– 1899-1972 – belgijski premier i minister spraw

zagranicznych, w latach 1952-

1953 przewodniczący Zgromadzenia

Ogólnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali,

przewodniczący roboczej komisji opracowującej

raport dotyczący stworzenia podstaw wspólnego rynku europejskiego, przewodniczący pierwszej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ,
sekretarz generalny NATO.

• Altiero Spinelli – 1907-1986 – włoski polityk, promotor

federalizmu europejskiego, członek Komisji Europejskiej

odpowiedzialny za politykę przemysłową,
eurodeputowany do Parlamentu Europejskiego,

współzałożyciel Klubu Krokodyla.

Klub Krokodyla (ang. Crocodile

Club)

– grupa eurodeputowanych do Parlamentu Europejskiego opowiadająca się za

coraz większą europejską integracją. Klub powstał z inicjatywy Alteriego Spinelliego

w 1980 r. Swoją nazwę zawdzięczał restauracji Au Crocodile znajdującej się w

Strasburgu (Francja) przy ulicy de l'Outre 10, w której członkowie spotykali się na

nieoficjalnych i nieformalnych panelach dyskusyjnych. Członkowie zrzeszeni w Klubie

opowiadali się za nieustannym procesem integracyjnym zmierzającym do powołania

w przyszłości Unii Europejskiej. Efektem ich spotkań było uchwalenie Jednolitego

Aktu Europejskiego oraz poprzez Traktat o Unii Europejskiej powołanie do życia UE