Do apteki ogólnodostêpnej, w której pracujesz jako technik farmaceutyczny, zg³osi³ siê pacjent z recept¹ na lek recepturowy –
Za³¹cznik 1.
Recepta zosta³a przyjêta do wykonania pod numerem 23456 .Opracuj projekt realizacji prac zwi¹zanych z wykonaniem
zapisanego leku recepturowego. Za dzieñ przyjêcia recepty do realizacji przyjmij 13.02.2013r. Stê¿enia i iloœci podaj z
dok³adnoœci¹ do 0,01 g

23456

1. Tytu³ odnosz¹cy siê do zakresu opracowania.
2. Za³o¿enia – dane wynikaj¹ce z treœci zadania i

za³¹czonej dokumentacji. Komentarz
dotycz¹cy odp³atnoœci za lek.

3. Wykaz synonimów i nazw równorzêdnych

trzech sk³adników leku. W³aœciwoœci
fizykochemiczne substancji leczniczych ,ich
dzia³anie farmakologiczne oraz dzia³anie i
zastosowanie ca³ego lek.Do³¹cz komentarz
dotycz¹cy rozpuszczalnoœci i kolejnoœci
³¹czenia sk³adników.

4. Porównanie stê¿eñ ze stê¿eniami z FP .
5. Zestawienie iloœci substancji leczniczych i

pomocniczych potrzebnych do wykonania leku.

6. Opis prac zwi¹zanych z wykonaniem leku

recepturowego wed³ug za³¹czonej recepty .
Do³¹cz wykaz sprzêtu.

7. Oznacz lek w zaproponowanym opakowaniu.

Wymieñ wskazania dla pacjenta o
przechowywaniu i stosowaniu leku.

za³¹cznik nr 1: Recepta przyjêta do realizacji
za³¹cznik nr 2: Fragment monografi FP VI
za³¹cznik nr 3: Fragment tabeli dawek FP VIII
za³¹cznik nr 4: Fragment monografii FPVI
za³¹cznik nr 5: Wykaz B- substancjie silnie dzia³aj¹ce ( wyci¹g z FP VIII)
za³¹cznik nr 6: Fragment “Receptury apteczne” prof .Jachowicz Metody otrzymywania emulsji
za³¹cznik nr 7: Fragment monografii FP VI
za³¹cznik nr 8,9,10 Fragmenty kart charakterystyki
zal¹cznik nr 11 komunikat z witryny internetowej
http://www.nfz-lodz.pl/index.php/dlapacjentow/jak-sie-leczyc/58-dla-pacjenta/dla-pacjenta-jak-si-
leczy/1455-recepty-i-leki

za³¹cznik 1

za³¹cznik 2

za³¹cznik 2

za³¹cznik 4

za³¹cznik 3

Wykaz B- substancje silnie dzia³aj¹ce

Nazwa substancji

Dzia³anie i/ lub zastosowanie

³aciñska

polska

Acidum salicylicum

Kwas salicylowy

antyseptyczne, keratolityczne; zewn.
(maϾ)

Apomorphini hydrochloricum

Apomorfiny chlorowodorek

pomocnicze w leczeniu choroby
Parkinsona; b. rzadko wykorzystuje siê
dzia³anie wykrztuœne, wymiotne

Argentum protenicum

Srebra proteinian

odka¿aj¹ce, œci¹gaj¹ce; zewn. na b³ony
œluzowe i skórê; krople do oczu

Barbitalum

Barbital

nasenne

Belladonnae extractum siccum

Wyci¹g suchy z liœci pokrzyku

hamuj¹ce uk³. przywspó³czulny,
rozkurczaj¹ce

Benzocainum

benzokaina

miejscowo znieczulaj¹ce; zewn. r-r i maœæ

Chlorali hydras

Chloralu wodzian

nasenne i uspokajaj¹ce

Chloramphenicolum

Chloramfenikol

p/bakteryjne; antybiotyk; zewn. krople do
oczu, maϾ, maϾ do oczu

Clorotetracyclini
hydrochloridum

Chlorotetracykliny
chlorowodorek

p/bakteryjne; antybiotyk; zewn. maϾ i
maϾ do oczu

Codeini phosphas
hemihydricus

Kodeiny fosforan pó³wodny

p/kaszlowe, p/bólowe

Ephedrini hydrochloridum

Efedryny chlorowodorek

sympatykomimetyczne, zewn. do nosa

Ethylomorphinum
hydrochloridum

Etylmorfiny chlorowodorek

p/kaszlowe, miejscowo dra¿ni¹ce; zewn.
(krople do oczu)

Hydrocortisonum

Hydrokortyzon

glikokortykosteroid do krótkotrwa³ego
stosowania

Iodum

Jod

w chorobach tarczycy, p/bakteryjne,
odka¿aj¹ce

Ipecacuanhae tinctura

Nalewka z korzenia ipekakuny

w ma³ych dawkach wykrztuœnie; w du¿ych
wymiotnie

Lidocaini hydrochloridum

Lidokainy chlorowodorek

p/artymicznie, miejscowo znieczulaj¹ce

Metamizolum natricum

Metamizol sodowy

p/bólowe

Methenaminum

Metenamina

p/bakteryjne, tylko w zaka¿eniach dróg
moczowych

Metronidazolum

Metramizadol

p/bakteryjne, p/pierwotniakowe

Neomycini sulfas

Neomycyny siarczan

antybiotyk; p/bakteryjne; zewn. aerozol,
maϾ i maϾ do oczu

Nystatinum

Nystatyna

p/grzybiczne; antybiotyk

Oxytetracyclini
hydrochloridum

Oksytetracykliny
chlorowodorek

p/bakteryjne, p/tr¹dzikowo; antybiotyk;
zewn. maϾ i maϾ do oczu

Papaverini hydrochloridum

Papaweryny chlorowodorek

rozkurczaj¹ce m. g³adkie

Phenobarbitalum

Fenobarbital

p/padaczkowe, nasenne

Phenobarbitalum natricum

Fenobarbital sodowy

p/padaczkowe

Prednisolonum

Prednizolon

glikokortykosteroid, p/zapalne,
p/alergiczne, immunosupresyjne

Procaini hydrochloridum

Prokainy chlorowodorek

miejscowo znieczulaj¹ce

Resorcinolum

Rezorcynol

kreatolitycznie, bakteriobójcze,
grzybobójcze, zewn. maœæ, pasta, r-r

Streptomycini sulfas

Streptomycyny siarczan

p/bakteryjnie; antybiotyk

Sulfacetamidum natricum

Sulfacetamid sodowy

bakteriostatyczne, w zapaleniu spojówek

Tetraclini hydrochloridum

Tetracykliny chlorowodorek

p/bakteryjne, antybiotyk, zewn. (krople do
oczu, maϾ, maϾ do oczu)

Theobrominum

Teobromina

moczopêdne

Theophyllinum

Teofilina

rozkurczaj¹ce m. g³adkie, p/dychawiczne

Sporz¹dzenie emulsji :
·

Metoda angielska – polega na rozpuszczeniu emulgatora w fazie zewnêtrznej i wprowadzaniu,

przy ci¹g³ym mieszaniu, fazy maj¹cej ulec dyspersji. Zwykle stosuje siê podgrzewanie podczas
emulgowania. W ten sposób sporz¹dza siê kremy. Emulsje o/w i w/o.
·

Metoda kontynentalna – emulgator miesza siê dok³adnie z ciecz¹ stanowi¹c¹ fazê rozproszon¹,

a wiêc z olejem. Nastêpnie dodaje siê okreœlon¹ ( wyliczon¹) iloœæ wody, miesza siê i w ten sposób
otrzymuje siê tzw. j¹dro emulsji ( koncentrat emulsji, emulsje stê¿on¹ olej : guma: woda = 2 : 1 : 1,5 ,
gdy oleju <20%; 4 : 1 : 2 – gdy oleju >20%; 3 : 1 : 2 – gdy terpeny.) któr¹ nastêpnie rozcieñcza siê
stopniowo pozosta³¹ czêœci¹ fazy rozpraszaj¹cej ( wodnej) emulsje typu o/w z u¿yciem emulgatorów
koloidalnych. Wed³ug FP VI zawartoœæ oleju w takiej emulsji powinna wynosiæ 10%, jeœli nie podano
inaczej w monografii szczegó³owej.

za³¹cznik 6

za³¹cznik 5

za³¹cznik 7

Guma arabska wywiera dzia³anie os³aniaj¹ce na b³ony œluzowe, ³agodzi nieprzyjemny smak oraz
dra¿ni¹ce dzia³anie leków. Jest stosowana przede wszystkim jako surowiec pomocniczy przy
wytwarzaniu preparatów farmaceutycznych oraz niekiedy (rzadko) samodzielnie jako emoliens w
owrzodzeniach przewodu pokarmowego, stanach zapalnych i podra¿nieniach prze³yku.

Gummi arabicum seu Gummi Acaciae, Gummi mimosae jest surowcem farmaceutycznym
stosowanym w praktyce receptury aptecznej. Surowiec stosowany pomocniczo przy wytwarzaniu
postaci leków zarówno pro usu interno jak i pro usu externo: emulsji (emulsiones) – guma arabska
pe³ni rolê tzw. „emulgatora rzekomego”, zawiesin do u¿ytku wewnêtrznego (mixturae agitandae) –
w postaci kleiku z gumy arabskiej, zawiesin do u¿ytku zewnêtrznego (suspensiones ad usum
externum), roztworów substancji leczniczych w kleiku z gumy arabskiej (np. z Chloralum hydratum,
stosowanego we wlewie doodbytniczym).

Leki recepturowe zawieraj¹ce substancje biologicznie czynne, np. antybiotyki, hormony, witaminy
jeœli zawieraj¹ w sk³adzie gumê arabsk¹, to powinna byæ zawarta tylko jako odenzymowany kleik.

za³¹cznik 8

OLEUM RICINI
Olej rycynowy
Syn. Olej r¹cznikowy
Przygotowanie:
Olej wyt³acza sie z nasion Ricinus communis Linne,Euphorbiaceae w temp do 40C i oczyœcic
przez wygotowanie z wod¹
Jest to ciecz bardzo gêsta, przezroczysta barwy s³omkowo¿ó³tej o duzej lepkoœci i
charakterystycznym swoistym smaku.
Olej rycynowy w odróznieniu do innych olejów t³ustych miesza siê z bezwodnym etanolem i
kwasem octowym. Nale¿y do olejów nieschnacych.
Rozpuszczalnoœæ: olej ³atwo rozpuszcza siê w etanolu 95, tylko czêœciowo w benzynie i eterze
naftowym.
Przechowywanie: W naczyniach szczelnie zamknietych, chroniæ od œwiat³a, ch³odne miejsce
Zastosowanie:
§

Przeczyszczaj¹cy

§

Jako rozpuszczalnik w wielu preparatach farmaceutycznych, min w kroplach do oczu i

kapsu³kach
§

Stosowany do sporzadzania mazide³, emulsji, jako sk³adnik podlo¿y maœciowych oraz

noœnik w jodpoforach
§

Wchodzi w sklad wielu preparatów kosmetycznych a tak¿e w przemyœle jako olej silnikowy

OLEUM RAPAE
Olej rzepakowy

Olej rzepakowy rafinowany jest otrzymywany z nasion uprawianej kapusty rzepaku
Jest to jasno¿ó³ty, przezroczysty p³yn
Rozpuszczalnoœæ: olej miesza sie z eterem i chloroformem, trudno rozpuszcza siê w
etanolu 95
Przechowywanie: w ca³kowicie wype³nionych butelkach z ciemnego szk³a, szczelne
zamkniêtych, w chlodnym miejscu, chronic przed dostêpem œwiatla.
Zastosowanie:
·

Przy produkcji Emplastrum Plumbi simplex (plastru o³owiawego), Emplastrum

Meliloti(plastru nostrzykowego)
·

Jako sk³adnik podstaw maœciowych

a³¹cznik 10

za³¹cznik 9

Kategorie dodatkowych uprawnieñ przys³uguj¹cych pacjentom uprzywilejowanym:
IB (Inwalida Wojenny) – inwalidom wojennym oraz osobom represjonowanym, ich wspó³ma³¿onkom
pozostaj¹cym na ich wy³¹cznym utrzymaniu, wdowom i wdowcom po poleg³ych ¿o³nierzach i zmar³ych
inwalidach wojennych oraz osobach represjonowanych, uprawnionym do renty rodzinnej, przys³uguje
bezp³atne zaopatrzenie w leki oznaczone symbolami „Rp” lub „Rpz”, dopuszczone do obrotu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, za wyj¹tkiem leków recepturowych, które wydawane s¹ na podobnych zasadach
jak dla ubezpieczonych.
IW (Inwalida Wojskowy) – inwalidom wojskowym oraz niewidomym ofi arom dzia³añ wojennych, przys³uguje
bezp³atne do wysokoœci limitu zaopatrzenie w leki z listy podstawowej i uzupe³niaj¹cej.
ZK (Zas³u¿ony Honorowy Dawca Krwi) – Zas³u¿eni Honorowi Dawcy Krwi otrzymuj¹ leki z listy podstawowej i
uzupe³niaj¹cej bezp³atnie do wysokoœci limitu oraz leki, które mog¹ stosowaæ w zwi¹zku z oddawaniem krwi.
Zas³u¿ony Honorowy Dawca Przeszczepu – Zas³u¿eni Honorowi Dawcy Przeszczepu otrzymuj¹ leki z listy
podstawowej i uzupe³niaj¹cej do wysokoœci limitu oraz leki, które mog¹ stosowaæ w zwi¹zku z oddawaniem
szpiku lub innych regeneruj¹cych siê komórek, tkanek i narz¹dów.
PO – osoby wykonuj¹ce powszechny obowi¹zek obrony otrzymuj¹ bezp³atnie i bez dop³aty do limitu
wszystkie leki z listy podstawowej i uzupe³niaj¹cej oraz leki recepturowe.
AZ – uprawnieni pracownicy i byli pracownicy zak³adów produkuj¹cych wyroby zawieraj¹ce azbest otrzymuj¹
bezp³atnie leki zwi¹zane z chorobami wywo³anymi prac¹ przy azbeœcie wyszczególnione w osobnym
wykazie.
CN – nieubezpieczone kobiety w okresie ci¹¿y, porodu lub po³ogu otrzymuj¹ leki i wyroby medyczne
zwi¹zane z ci¹¿¹, porodem i po³ogiem na takich samych zasadach jak inni ubezpieczeni.
DN – nieubezpieczeni do ukoñczenia 18. roku ¿ycia maj¹ prawo do œwiadczeñ na zasadach i w zakresie
okreœlonym dla ubezpieczonych.
IN – osoby nieubezpieczone, maj¹ce prawo do bezp³atnych œwiadczeñ zdrowotnych w zakresie okreœlonym
odrêbnymi przepisami.

za³¹cznik 11