1

Prawo w procesie inwestycyjnym

Dr hab.arch. Elżbieta D. Ryńska

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

2

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Powinien

stale przebywać

na terenie budowy i czuwać

nad prawidłowością jej wykonywania



Jest

odpowiedzialny

za wszystkie sprawy z zakresu:

•

bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych,

•

organizacji ich przebiegu,

•

zabezpieczenia terenu budowy,

•

prowadzenia dokumentacji budowy,

•

przygotowania odbiorów, powiadamiania inwestora i inspektora

nadzoru inwestorskiego o wszystkich istotnych zdarzeniach,

które mają miejsce na kierowanej przez niego budowie,



takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy

nieprzewidziane utrudnienia

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

3

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Funkcje kierownika budowy może pełnić każda osoba

posiadająca uprawnienia do pełnienia samodzielnej

funkcji technicznej w budownictwie w wystarczającym

zakresie i specjalności.



Osoba która wykonuje funkcję kierownika budowy bez

odpowiednich uprawnień lub prawa wykonywania

samodzielnej funkcji w budownictwie – podlega

grzywnie, karze ograniczenia wolności albo

pozbawienia wolności do roku.



Kierownik budowy jest zawsze jeden. Jego powołanie

należy do obowiązków inwestora.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

4

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Przepisy zabraniają

łączenia funkcji kierownika budowy i inspektora

nadzoru inwestorskiego.



Natomiast

jest dopuszczalne

aby jedna osoba była inwestorem,

projektantem i kierownikiem budowy



W przypadku robót budowlanych których wykonanie nie jest

uzależnione od uzyskania pozwolenia na budowę – ustanowienie

kierownika budowy jest

fakultatywne

•

za wyjątkiem budowy instalacji zbiornikowych na gaz płynny z

pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7m

3

.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

5

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Inwestor ma prawo odwołać kierownika budowy. O zmianie
powinien bezzwłocznie powiadomić instytucję która wydała
pozwolenie na budowę (zazwyczaj starosta)



Kierownik budowy ma prawo zrezygnować z pełnienia tej funkcji.



W przypadku zmiany kierownika budowy -

przejęcia budowy –

należy w dzienniku budowy wyraźnie określić od jakiego momentu
lub etapu robót wszedł na budowę nowy kierownik, tak żeby nie
ponosił on odpowiedzialności za ewentualne błędy swojego
poprzednika.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

6

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Prawo budowlane obliguje kierownika budowy do nadzorowania
prawidłowości wykonania tych robót oraz zachowania
bezpieczeństwa na terenie budowy (Plan BIOZ)



Ważnym obowiązkiem kierownika budowy jest prowadzenie
dokumentacji budowy i sporządzenia dokumentacji powykonawczej



Kierownik budowy ma obowiązek realizacji zaleceń wpisanych do
dziennika budowy

– chociaż ma prawo do ich komentowania. Ma

także prawo występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach
projektowych jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia
bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia
procesu budowy.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

7

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Odbiór końcowy wiąże się z wykonaniem wszystkich poleceń
inspektora nadzoru inwestorskiego lub samego inwestora,
zwłaszcza w zakresie stwierdzonych wad i usterek. Po zakończeniu
budowy obowiązkiem kierownika budowy jest zgłoszenie obiektu
budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika
budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie
usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi
oświadczenia:

•

o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem
budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz
przepisami

•

O doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu
budowy, a także w razie korzystania – ulicy, sąsiedniej
nieruchomości, budynku lub lokalu.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

8

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Kierownik budowy



Kierownik ma prawo wstrzymać prace budowlane na budowie, jeżeli
uzna, że dalsze kontynuowanie prac może spowodować
zagrożenie. O wstrzymaniu prac musi poinformować wszystkich
uczestników procesu budowlanego oraz inspektora nadzoru
budowlanego



Kierownik budowy z tytułu pełnionych funkcji może podlegać
odpowiedzialności:

•

Karnej

– na podstawie Kodeksu karnego oraz Kodeksu

wykroczeń

•

Porządkowej – na podstawie Kodeksu pracy

•

Zawodowej

– na podstawie Ustawy – Prawo Budowlane

•

Dyscyplinarnej

– na podstawie ustawy o samorządach

zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz
urbanistów

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

9

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Inspektor Nadzoru Inwestorskiego



Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest obligatoryjne
wówczas gdy decyzja o pozwoleniu na budowę została wydana dla:

•

Użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego o kubaturze
2.500m

2

i większej

•

Wpisanych do rejestru zabytków, w zakresie przebudowy,
rozbudowy oraz wykonywania rekonstrukcji i remontów

•

Budynków i budowli (takich jak m.in..



O wysokości nad terenem powyżej 15m



Zawierających pomieszczenia zagrożone wybuchem w rozumieniu
przepisów p.poż.



Wymagających uwzględnienia ruchów podłoża (np. eksploatacja
górnicza)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

10

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Inspektor Nadzoru Inwestorskiego



Budowli mostowych i wodnych, wałów

przeciwpowodziowych o wysokości pow. 3m



Urządzeń telekomunikacyjnych, elektroenergetycznych o

gazowych



Dróg krajowych, wojewódzkich oraz powiatowych



Dróg szynowych oraz budowli pola naziemnego ruchu

lotniczego

•

Ustanowienie inspektora wymagają również obiekty

które zawierają:



Skomplikowane ustroje i elementy konstrukcyjne (pow.

12m rozpiętości, wysięgu 3 m i większym etc.)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

11

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Inspektor Nadzoru Inwestorskiego



Podstawowym obowiązkiem inspektora jest reprezentowanie
interesów inwestora na terenie budowy



Inspektor ma prawo:

•

Wydawać polecenia kierownikowi lub kierownikom robót
polecenia potwierdzone wpisem do dziennika budowy,
dotyczące usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń,

•

wykonania prób lub badań,

•

wymagające odkrycia robót lub elementów zakrytych

•

oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót
budowlanych

•

i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie
wyrobów budowlanych i urządzeń technicznych

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

12

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Inspektor Nadzoru Inwestorskiego



Inspektor ma prawo:

•

Żądać od kierownika budowy bądź kierownika robót dokonania
poprawek lub ponownego wykonania wadliwie wykonanych
robót,

•

A także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku
gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź
spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub
pozwoleniem na budowę

•

Potwierdzać ilości faktycznie wykonanych robót, potwierdzać
usunięcie wad i usterek oraz sprawdzanie kosztów budowy
przedstawionych przez kierownika budowy

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

13

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Nadzór autorski projektanta



Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru
autorskiego. Projektant nie może odmówić przyjęcia tej funkcji – jest to jego
ustawowy obowiązek



Nadzór autorski polega na:

•

Stwierdzaniu w toku wykonywania robót budowlanych zgodności
realizacji z projektem

•

Uzgadnianiu możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w
stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika
budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego



Projektant może również wstrzymać prace budowlane w przypadku
stwierdzenia, że prace są wykonywane niezgodnie z pozwoleniem na
budowę, projektem budowlanym lub wykonawczym oraz w standardzie
odmiennym od założonego w specyfikacji projektowej bądź stwarzają
możliwość powstania zagrożenia.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

14

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Nadzór autorski projektanta



Obowiązki projektanta

•

Opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z
ustaleniami określonymi w warunkach zabudowy, wymaganiami
ustawy i innymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej

•

Uzyskanie wymaganych opinii i uzgodnień projektowych w
zakresie wynikającym z przepisów

•

Wstęp na teren budowy i dokonywanie zapisów w dzienniku
budowy dotyczących jego realizacji



Obowiązkiem wobec inwestora jest opracowanie dokumentacji projektowej,
a następnie dopilnowanie realizacji, tak by powstałe „dzieło” stwarzało
odpowiednie warunki bezpieczeństwa i komfortu biologicznego oraz
spełniało wymogi estetyczne i ekonomiczne.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

15

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



Obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie wynika z ustawy
w przypadku (m.in.):

•

Obiektów oraz budynków sportu i rekreacji

•

Budynków kultury, nauki i oświaty

•

Budynków kultu religijnego

•

Budynków służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej

•

Budynków administracji publicznej, budynków władz rządowych,
ministerstw i urzędów centralnych etc.

•

Budynków mieszkalnych

•

Budynków zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego

•

Budynków biurowych oraz konferencyjnych

•

Budynków handlu, rekreacji oraz usług

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

16

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie

•

Stacji paliw

•

Placów składowych, postojowych, składowisk odpadów,

parkingów

•

Obiektów gospodarki wodnej (np. zbiorniki wodne)

•

Budowli hydrotechnicznych, piętrzących, upustowych i

regulacyjnych

•

Drogowych kolejowych obiektów mostowych

•

Obiektów służących do korzystania z zasobów wodnych (np.

ujęcia wód morskich i śródlądowych, pompownie, stacje

uzdatniania wody)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

17

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



Inwestor w stosunku do którego nałożono obowiązek

uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu jest

zobowiązany zawiadomić:

•

Państwową Inspekcję Sanitarną

•

Państwową Inspekcję Pracy

•

Państwową Straż Pożarną

O zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze

przystąpienia do jego użytkowania. Instytucje te mają 14 dni

na od dnia otrzymania zawiadomienia na zajęcie stanowiska w

sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z

projektem budowlanym.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

18

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



Do zawiadomienia o zakończeniu budowy do wniosku o udzielenie
pozwolenia na użytkowanie, inwestor jest zobowiązany dołączyć:

•

Oryginał dziennika budowy

•

Oświadczenie kierownika budowy



O zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i
warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami



O doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także –
w razie korzystania

– ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;

•

Oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych,
jeżeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich
odpowiedniego zagospodarowania

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

19

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie

•

Protokoły badań i sprawdzeń

•

Inwentaryzację geodezyjną powykonawczą

•

Potwierdzenie, zgodnie z odrębnymi przepisami odbioru

wykonanych przyłączy

•

Oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag ze strony:



Państwowej Inspekcji Sanitarnej



Państwowej Inspekcji Pracy



Państwowej Straży Pożarnej

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

20

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie

Od sierpnia 2007 Ustawa – Prawo Budowlane nie wymienia już

zawiadomienia Inspekcji Ochrony Środowiska ponieważ

ochrona środowiska przy inwestycjach budowlanych jest

gwarantowana w procedurze wydawania decyzji

środowiskowych.

Obecnie nie ma już obowiązku dołączenia do

zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu

budowlanego lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie

oświadczenia kierownika budowy o zgodności wykonania

obiektu budowlanego z obowiązującymi Polskimi

Normami (Ustawa o Normalizacji 1 stycznia 2003 –

likwidacja kategorii obowiązujących PN)

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

21

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



W pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego mogą zostać
zawarte warunki użytkowania tego obiektu albo warunek
uzależnienia uzyskania pozwolenia na użytkowanie od wykonania w
oznaczonym terminie określonych robót budowlanych.



Obiekty budowlane, w stosunku do których konieczne jest uzyskanie
pozwolenia na użytkowanie podlegają obowiązkowej kontroli przed
oddaniem do użytkowania.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

22

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



Nowo wybudowany lub zmodernizowany obiekt budowlany, zespół
obiektów lub instalacja nie mogą być oddane do użytkowania, jeżeli
nie spełniają wymagań ochrony środowiska.



Jeżeli w ciągu 30 dni od zakończenia rozruchu nie są dotrzymywane
wynikające z mocy prawa standardy emisji lub określone w
pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po zakończeniu
rozruchu, to nowo zbudowany bądź zmodernizowany obiekt
budowlany, zespół obiektów lub instalacji nie mogą być
eksploatowane.

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

23

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Pozwolenie na użytkowanie



Wymaganiami ochrony środowiska dla nowo zbudowanego lub
zmodernizowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub
instalacji są:

•

Wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach
administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko

•

Zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających
z ustawy lub decyzji

•

Uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki
korzystania ze środowiska

•

Dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń,
wynikających z mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w
pozwoleniu warunków emisji

Zakład Postaw Ekonomicznych

Projektowania

24

Nadzór nad wykonywaniem robót budowlanych

Obowiązki inwestora



Zorganizowanie procesu budowy przez zapewnienie opracowania
projektów oraz wykonania i odbioru robót budowlanych przez osoby
o odpowiednich kwalifikacjach



Dążenie do uzyskania efektów użytkowych, adekwatnych do
poniesionych kosztów (szczególnie ważne w przypadku inwestora
tzw. publicznego)



Rolą inwestora jest przeprowadzenie studium możliwości
realizacyjnych, które powinno stanowić podstawę do podjęcia
decyzji o realizacji zamierzenia inwestycyjnego