Zarządzanie produkcją
wykład 9

Obsługa eksploatacyjna
obiektów i wyposażenia
produkcyjnego

Cele obsługi eksploatacyjnej:

„

Osiągnięcie pożądanej jakości wyrobów
(usług) oraz zadowolenie klientów dzięki
prawidłowo wyregulowanym,
konserwowanym i obsługiwanym
urządzeniom produkcyjnym,

„

Zmaksymalizowanie ekonomicznego
okresu użytkowania wyposażenia
produkcyjnego,

Cele obsługi eksploatacyjnej:

„

Utrzymanie warunków bezpiecznej

eksploatacji sprzętu i zapobieganie rozwojowi

zagrożeń,

„

Minimalizacja kosztów produkcji lub kosztów

własnych bezpośrednio związanych z

obsługą i naprawą urządzeń,

„

Minimalizacja częstotliwości i rozległości

następstw przerw w procesie produkcji,

„

Maksymalizacja zdolności produkcyjnych

obiektów i wyposażenia.

Uszkodzenie

„

Uszkodzenie – to niezdolność do
poprawnego świadczenia pracy.
Element instalacji, który się popsuł
wykonuje pracę o niskiej jakości lub
po wysokich kosztach w stosunku
do ogólnie przyjętych norm.

Uszkodzenie

Przeglądy, profilaktyka
remontowa

Naprawy awaryjne,
remonty kapitalne

Moment uszkodzenia

Obsługa wykonana przed uszkodzeniem to przegląd lub
profilaktyka remontowa

Obsługa wykonana po uszkodzeniu to naprawa awaryjna
lub remont kapitalny

Całkowity koszt strategii obsługi
eksploatacyjnej

0

10

20

30

40

50

60

1

2

3

4

5

6

Koszt awarii

Koszt obsługi
eksploatacyjnej

Koszt całkowity

Strategie obsługiwania
eksploatacyjnego

„

Naprawa lub

wymiana wskutek

uszkodzenia

sprzętu

(metoda

doraźna, maszyny

pracują do momentu, w

którym się zepsują)

„

Profilaktyka
obsługowa

Profilaktyka obsługowa

Okresowa –
wykonywanie
obsługi w
regularnych
odstępach
czasu

Resursowa –
obsługa jest
wykonywana po
upływie
ustalonej liczby
godzin, lub po
wykonaniu
określonej pracy

Według
możliwości -
naprawa jest
wykonywana
w momencie,
kiedy
zapewniony
jest dostęp do
urządzania
lub systemu

Uwarunkowana
stanem – opiera
się na wynikach
planowanej
inspekcji, w celu
określenia
momentu
obsługi,

Wydział remontowy

„

Obowiązki wydziału remontowego

¾

Dozór nad zakładem, budynkami i
wyposażeniem produkcyjnym

¾

Instalacja nowych maszyn i urządzeń

¾

Nadzór nad nowymi inwestycjami

Typy oddziałów (brygad)
wydziałów remontowych

„

Ślusarze remontowi – instalują,

obsługują, naprawiają wszelkie

urządzenia mechaniczne

„

Elektrycy – instalują, obsługują i naprawiają

wszelkie urządzenia elektromechaniczne, w

tym energetyczne i środki łączności (ważną

sekcją tej grupy są specjaliści elektronicy,

którzy doglądają systemy sterowania, które

przeważają w dzisiejszym

zautomatyzowanym świecie).

„

Robotnicy budowlani, w skład których
wchodzą cieśle, murarze, hydraulicy i
malarze.

„

Robotnicy ogólni – wykonujące prace
transportowe – materiału i wyposażenia.

„

Sprzątacze – odpowiedzialni za czyszczenie i
zamiatanie, w tym toalet i umywalni.

„

Pracownicy na zlecenie – niezbędni do
obsługi specjalistycznego wyposażenia, np.
telefonów, komputerów czy wyposażenia
biurowego.

Zasady organizacji remontów

„

Wszelkie zgłoszenia potrzeb na prace

remontowe muszą być kierowane (najlepiej w

formie pisemnej) do centralnego punktu

dyspozycji prac. Żadna praca nie może

zostać wykonana bez wiedzy i zgody nadzoru

prac remontowych, działającego w tym

punkcie. Brak ścisłego przestrzegania tej

zasady prowadzi do marnotrawnego

wykorzystania wykwalifikowanych

pracowników i niemożliwości planowego i

terminowego wykonania prac.

„

Magazyny wydziału remontowego
muszą być tak samo starannie
kontrolowane jak wszelkie pozostałe
magazyny w przedsiębiorstwie, gdyż
brak jednej ważnej części może
spowodować kosztowny przestój całej
instalacji. Z drugiej strony nadmierne
zapasy wiążą cenny kapitał.

„

Należy przechowywać, wraz z wykazem
zużytych materiałów, protokoły
wszystkich wykonywanych prac, gdyż
mogą one pomóc w ustaleniu
racjonalnych strategii obsługi
eksploatacyjnej, strategii wymiany i
amortyzacji wyposażenia. Są one
częścią ważnej bazy danych.

Planowanie

typowy program prac remontowych

1.

Sporządzić listę wszelkich prac remontowych, w

stosunku do których istnieje wymaganie, aby

przeprowadzić je przez instytucję zewnętrzną:

„

Mycie i (lub) malowanie wszystkich wewnętrznych

ścian, ścianek działowych, sufit i klatek

schodowych;

„

Szczegółowa kontrola, po której może nastąpić

zakończony protokołem podpisanym przez

kompetentną osobę przegląd wszystkich wind,

dźwigów, żurawi, podnośników, bojlerów, wag,

dużych komputerów, itp..

2. Sporządzić z odpowiednią

częstotliwością listę prac zgłaszanych

jako potrzebne przez poszczególnych

kierowników w przedsiębiorstwie.

Wykaz ten zawierać będzie przeglądy i

obsługę wszelkich maszyn i urządzeń

zakładu. Częstotliwość obsługiwania

może być ustalona na „chybił – trafił” lub

według wskazówek producenta.

Podlega ona weryfikacji na podstawie

protokołów pracy i awarii urządzeń.

3. Przygotować znormalizowaną

dokumentację i instrukcje
przeprowadzenia czynności
obsługowych dla każdej pozycji z tych
list. Instrukcje muszą mieć szczegółowy
charakter.Należy pamiętać, że analizie
poddaje się zastosowanie danego
elementu, gdyż to samo wyposażenie
zastosowane do różnych celów może
potrzebować różnych poziomów
obsługi.

4. Sporządzić plan pracy obejmujący

okres co najmniej 12 miesięcy w ten
sposób, aby żaden z oddziałów nie był
przeciążony. W tym celu można
wykorzystać wykres Gantta.

„

Na podstawie planu wydawać
odpowiednim brygadom polecenia,
stawiając im zadania do wykonania
pracy oraz odnotowanie na planie
terminu jej ukończenia.

6. Po wykonaniu prac przeprowadzić

kontrolę w celu zweryfikowania czasu
przydzielonego na realizację
poszczególnych zadań oraz w celu
zebrania informacji dla określenia
przyszłych strategii remontowych.

Funkcjonowanie systemu obsługi

„

Podejmując decyzję o tym, kiedy należy

naprawiać lub wymieniać elementy,

składniki czy części wyposażenia, oraz o

tym, kiedy wykonać planowane czynności

obsługowe pod uwagę należy brać

charakterystykę niezawodności

(zwłaszcza w zakresie intensywności

uszkodzeń), którą można wykorzystać do:

1.

Diagnozy przyczyn uszkodzeń obiektów,

2.

Sformułowania sposobów usuwania skutków

uszkodzeń.

Funkcjonowanie systemu obsługi

A

B

C

Typowa krzywa intensywności uszkodzeń – krzywa wannowa

Punkt A – uszkodzenie początkowe

„

Uszkodzenia początkowe związane są z

okresem rozruchu i wynikają z istoty

składników wyrobu lub usługi lub z

nadmiernych naprężeń spowodowanych

nieprawidłową instalacją lub regulacją. W

miarę wymiany zepsutych części na nie

uszkodzone, problem znika. Całkowita

wymiana urządzania w punkcie A nie ma

sensu, ponieważ cofa nas na początek

krzywej – a wiec rozpocznie się na nowo

okres uszkodzeń początkowych.

Funkcjonowanie systemu obsługi

Krzywa intensywności uszkodzeń z wydłużonym okresem
uszkodzeń przypadkowych

„

Krzywa intensywności uszkodzeń z
wydłużonym okresem uszkodzeń
przypadkowych mówi nam, że po
okresie wysokiej intensywności
uszkodzeń następuje długi okres
intensywności małej lub stałej. Taki
układ jest charakterystyczny dla wielu
zespołów elektronicznych.
Dokonywanie wymiany w tym
momencie, po początkowym okresie
wymian jest pozbawiony sensu.

Punkt B stałe prawdopodobieństwo uszkodzenia

„

Przypadkowe uszkodzenia zdarzają się w

wyniku rozmaitych kombinacji okoliczności.

Aby obniżyć poziom intensywności

uszkodzeń w tym okresie, konieczne jest

sprawdzenie projektu i sposobu działania

danego urządzenia. W stosunku do

pozostałych przypadkowych uszkodzeń

przeprowadza się naprawy poawaryjne, gdyż

dokonanie wymiany wprowadzi na nowo

uszkodzenia początkowe

Punkt C uszkodzenie na skutek zużycia

„

Obiekt, który przeżył okres stałej
intensywności uszkodzeń, wchodzi w
okres, w którym intensywność ta
wzrasta. Związane to jest z
wystąpieniem nadmiernego zużycia. W
tym okresie można przewidzieć
zależność pomiędzy wiekiem a
intensywnością uszkodzeń obiektu

Naprawa i wymiana

„

Naprawa – wymiana uszkodzonych,
zniszczonych lub zużytych części jest
elementem profilaktyki remontowej. Gdy
koszt naprawy jest znaczny i trudny do
przewidzenia należy rozważyć czy
bardziej ekonomiczna nie jest wymiana.

Wymiana z powodu uszkodzenia

„

Wymiana grupowa – gdy niezbędne jest

utrzymanie grupy obiektów w stanie

zdatności, czasami bardziej opłaca się

wymienić cała grupę, nawet wtedy gdy

niektóre z jej elementów nadal działają

poprawnie, niż wymieniać poszczególne

obiekty po stwierdzeniu ich uszkodzenia.

Taka sytuacja może zaistnieć wtedy, gdy

koszt indywidualnej wymiany elementu jest

większy od kosztu wymiany jako jednego z

grupy.

Problem wymiany żarówek

„

Na podstawie analizy danych historycznych
stwierdzono, że każda ze 100 nowych
żarówek średnio:

-

80 funkcjonuje co najmniej przez 1 miesiąc,

-

40 funkcjonuje co najmniej przez 2 miesiące,

-

10 funkcjonuje co najmniej przez 3 miesiące,

-

0 funkcjonuje co najmniej przez 4 miesiące.

Problem wymiany żarówek

Koszt wymiany żarówki

Koszt dowozu elektryka
i jego pomocnika oraz
ich narzędzi na miejsce
– koszt ten wynosi 500
zł.

Koszt wymiany
żarówki przez
elektryka – koszt ten
wynosi 2 zł.

Problem wymiany żarówek

„

Kalkulacja kosztowa

-

dla grupy n żarówek (500 + 2 * n) pln

-

dla pojedynczej żarówki 502 pln

-

dla n żarówek wymienianych
indywidualnie 502 pln * n

Problem wymiany żarówek

„

Czy każda z żarówek powinna być

wymieniana pojedynczo, gdy się

przepali, czy też wszystkie żarówki

powinny być wymienione po upływie

pewnego czasu.

Problem wymiany żarówek

„

Z danych historycznych wynika, że średnio

każda ze początkowo sprawnych 100

żarówek:

-

na końcu miesiąca pierwszego przepali się

prawdopodobnie 20,

-

Na końcu miesiąca drugiego przepali się

prawdopodobnie następnych 40,

-

Na końcu miesiąca trzeciego przepali się

prawdopodobnie następnych 30,

-

Na końcu miesiąca czwartego przepali się

prawdopodobnie następnych 10.

Problem wymiany

„

W związku z tym:

-

10 żarówek będzie się palić przez 4 miesiące

tj. 40 żarówkomiesięcy,

-

30 żarówek będzie się palić przez 3 miesiące

tj. 90 żarówkomiesięcy,

-

40 żarówek palić się będzie przez 2 miesiące

tj. 80 żarówkomiesięcy,

-

20 żarówek palić się będzie przez 1 miesiąc

tj. 20 żarówkomiesięcy.

Problem wymiany

„

Tak więc 100 żarówek ma czas życia
równy 230 żarówkomiesięcy, co
oznacza, że średnie czas życia żarówki
wynosi 2,3 miesiąca.

Wymiana indywidualna

Wymiana każdej żarówki po jej uszkodzeniu
się oznacza wymianę 100 żarówek w ciągu 2,3
miesiąca po koszcie :

100 * 502,00 pln

Co średnio wynosi:

100*502/2,3 = 21826,10 pln

Wymiana grupowa

Ze względu na konieczność utrzymywania

całkowitej liczby działających żarówek
na poziomie 100 szt. wymiana grupowa
obejmuje:

Wymianę uszkodzonych
żarówek, jeżeli się
przepalą

Wymianę 100 żarówek w

ustalonym

odstępie czasu

Model drzewa uszkodzeń

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

Na początku pierwszego miesiąca poprawnie działa 100

żarówek, a na jego końcu 80:

D - oznacza działanie żarówki,
0.8- oznacza prawdopodobieństwo „przeżycia” żarówki.

100

0.8

D

80

Aby utrzymać stała liczbę działających żarówek, należy

wymienić 20 przepalonych żarówek,

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

Wymiana 20 przepalonych żarówek

100

0.8

P

20

Oznacza to, że na początku następnego miesiąca 100 żarówek
składać się będzie z 80 „początkowych” i 20 „wymienionych”

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

Na końcu drugiego miesiąca liczba 80

„początkowych” obniży się do 40 (szansa

przetrwania wynosi 0.5) i 40 „wymienionych”.

Z 20 żarówek wymienionych na końcu

pierwszego miesiąca 0,8 * 20 = 16 dotrwa do

końca miesiąca drugiego, a 4 będą musiały

być wymienione.

„

Na końcu miesiąca trzeciego 10

„początkowych” żarówek przetrwa, a 30

wymieni się: z 40 wymienionych w ciągu

miesiąca drugiego 32 żarówki przetrwają, 8

podda się wymianie.

Miesiąc I Miesiąc II Miesiąc III

100

0,8

D

D

D

10

80

0,5

40

0,25

20

0,8

P

40

0,8

16

0,5

4

0,8

P

D

P

P

D

P

D

P

D

30

32

8

8

8

3,2

P

0,8

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

UWAGA – PODCZAS RYSOWANIA

TEGO RODZAJU DRZEWA WYMIANY

NALEŻY PAMIĘTAĆ O TYM, ŻE

WYMIENIONE ŻARÓWKI STAJĄ SIĘ

POCZĄTKOWYMI, W ZWIĄZKU Z

TYM ŚREDNIO MOGĄ PRZETRWAĆ

KOLEJNE MIESIĄCE W TEN

SPOSÓB, W JAKI OKREŚLAJĄ TO

DANE EWIDENCYJNE:

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

Ze 100 żarówek:

-

80 przetrwa co najmniej 1 miesiąc,

-

40 przetrwa co najmniej 2 miesiące,

-

10 przetrwa co najmniej 3 miesiące,

-

0 przetrwa ponad 4 miesiące.

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

Wymiana grupowa na końcu I miesiąca. 20

żarówek wymieni się indywidualnie. Koszt

wymiany wyniesie

„

20 * 502 = 10040 pln

„

Koszt 100 żarówek wymienionych grupowo

na końcu miesiąca wyniesie:

„

500 +2 *100 = 700 pln

„

A wobec tego całkowity koszt wymiany:

„

10040 + 700 = 10740 pln.

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

Wymiana grupowa na końcu drugiego

miesiąca wyniesie:

„

20 + 44 żarówki wymieni się indywidualnie.

Koszt wymiany wyniesie:

„

64 * 502 = 32 126 pln

„

Koszt 100 żarówek wymienionych grupowo

na końcu miesiąca wyniesie 700 pln, a

całkowity koszt wymiany:

„

32 126 +700 = 32 826 pln.

Obliczenie zakresu dokonywania wymian
indywidualnych - model drzewa uszkodzeń

„

Stąd średni miesięczny koszt wymiany

wynosi:

„

32826/2 = 16064.

„

Porównując tą wielkość ze średnim

kosztem wymiany indywidualnej 21826

pln na miesiąc, możemy stwierdzić, że

najbardziej ekonomiczną strategią jest

comiesięczna wymiana grupowa.