Przyczyny klęski powstania listopadowego i jego konsekwencje dla trzech zaborów

Powstanie listopadowe było wielkim zrywem niepodległościowym. Jego wybuch był

konsekwencją powstałej sytuacji międzynarodowej (powstanie w Belgii, wojna Rosyjsko-
Turecka). Przyczyn klęski jest wiele. Chciałbym teraz omówić je, a potem przedstawić
konsekwencje upadku powstania.

Pierwszym ważnym przejawem nadchodzącego niepowodzenia był brak jednolitego

pomysłu na cel powstania. Konserwatyści i część liberałów proponowała rokowania z Rosją w
celu uzyskania większej autonomii. Należało by dodać, że ich nadzieje wiązały się z
przewidywanym sukcesem polskiej dyplomacji i poparciem międzynarodowym. Lewica, czyli
Towarzystwo Patriotyczne, proponowała koncepcję Polski niepodległej w granicach sprzed
pierwszego rozbioru. Ich walka polegałaby na ogłoszeniu pospolitego ruszenia. Jednak
bezpośrednia przyczyna klęski leży po stronie militarnej. Z punktu widzenia matematyki i
logiki, Królestwo Polskie (4 mln mieszkańców) musiało przegrać z Rosją (40 mln
mieszkańców). Stosunki armii walczących na terenach powstanie nie były aż tak duże jednak
Rosjanie wciąż mieli przewagę 2 do 1. Dowódcy polscy unikali starć, gdyż wierzyli w litość
Moskwy i nie chcieli drażnić Cara (zdeterminować go). Już na samym początku powstanie
utraciło szansę na szybkie zwycięstwo (pozwolono uciec Konstantemu). Potem po chwilowych
sukcesach, nieudolność Skrzyneckiego doprowadziła do przegrania bitwy pod Ostrołęką. Nie
wprowadzono w życie planu Prądzyńskiego  uważany był za ofensywny. Potem poszło jak
lawina: nieudana wyprawa łysobycka, brak decydującej bitwy w obronie Warszawy,
przepuszczenie koło wielkiej twierdzy Modlin wojsk rosyjskich, nieudana akcja odwracająca
uwagę (marsz Ramorino), opieszała i nieskuteczna obrona miasta. Podsumowując: czarnymi
bohaterami powstania byli generałowie (konserwatyści). Nie możemy też zapomnieć o braku
poparcia ze strony Anglii i Francji, a nawet pomocy dla Rosjan z Prus (żywność, amunicja).

Powstanie upadło. Teraz pora zająć się konsekwencjami: Zgodnie z traktatem w

Münchengratz’ie z 1833 roku Austria, Prusy i Rosja miały walczyć z polskim ruchem
niepodległościowym. Największe zmiany zostały dokonane na terenie Królestwa Polskiego.
Car Mikołaj I unieważnił konstytucję i wprowadził Statut Organiczny. Statut ten likwidował
autonomię zostawiając Radę Stanu, jako organ doradczy rosyjskiej rady państwa. Królestwo
nie miało już autonomii i miało być nierozdzielną częścią Rosji. Feldmarszałek Paskiewicz za
zdobycie Warszawy został namiestnikiem Królestwa. W 1834 przeprowadzono pobór do
armii rosyjskiej. Skonfiskowano majątki emigrantów. Zamknięto polskie uczelnie. Walczono z
kościołem katolickim. Przeprowadzono unifikację systemu prawnego z rosyjskim. W Prusach
sytuacja przedstawiała się mniej drastycznie: germanizowano urzędy i szkoły, kolonizowano
Niemcami tereny Wielkopolski, represjonowano ludzi pomagających powstańcom. W
Rzeczpospolitej Krakowskiej stacjonowały wojska trzech zaborców. I ustalono, że
jakiekolwiek ruchy niepodległościowe likwidują automatycznie R.K.

Podsumowanie: Powstanie nie miało szans powodzenie. Bez aprobaty i wsparcia

międzynarodowego niemożliwe było zwycięstwo nad Rosją. Powstanie przyniosło prawie same
szkody (poza ponownym rozpaleniem nadziei niepodległościowych). Jego szybki upadek
nastąpił na skutek działań generałów unikających walki. Represje zastosowanie wobec
Zaborów były chęcią odwetu na powstańcach i miały być przykładem. Upadek powstania
spowodował Wielką Emigrację inteligencji. Germanizowano i rusyfikowano szkoły i urzędy.
Chciano raz na zawsze zmazać pamięć i tożsamość narodową Polaków.