w

w

w

.k

ula.go

v.pl

„Od pejzażu do krainy absurdu”,

czyli artysta w poszukiwaniu natchnienia

Scenariusz przeznaczony dla dzieci 6-letnich

Cele:

• Rozwijanie wiedzy na temat gatunków malarstwa.

• Poszerzenie świadomości na temat źródeł sztuki.

• Rozwijanie ekspresji plastycznej przy wykorzystaniu różnych

gatunków i technik malarskich.

• Rozwijanie wrażliwości estetycznej i rozpoznanie własnych

preferencji jako autora i odbiorcy dzieła sztuki.

1. Jak powstało twoje dzieło?

Po przyjściu do przedszkola dzieci znajdują w szatni swoją

pracę plastyczną (rysunek dowolny), z doczepioną karteczką:

Jak powstało twoje dzieło? Podczas zabawy porannej dzieci

rozmawiają z nauczycielem na temat swoich prac. Oprócz

opowiadania o technicznej strony pracy, próbują dociec

skąd wzięły pomysł na pracę, oglądają też prace kolegów i

komentują je.

2. Czy istnieje przepis na dzieło sztuki?

• Dzieci znajdują pudełko lub skrzynkę z napisem:

„NIEZBĘDNIK ARTYSTY MALARZA”. Przed otwarciem skrzynki

nauczyciel zbiera opinie dzieci na temat tego, co ich zdaniem

jest potrzebne do namalowania obrazu, po czym spisuje

wszystkie pomysły. Co oprócz materiałów i akcesoriów potr-

zebne jest do stworzenia dzieła: Co jest niezbędne, a tego nie

widać? Naprowadza dzieci na abstrakcyjne składniki sztuki,

takie jak: pomysł (natchnienie, inspiracja).

• Nauczyciel pokazuje dzieciom kartkę, na której spisana jest

zawartość skrzynki (1. farby, 2. pędzel, 3. kartka lub płótno, 4.

woda, 5. natchnienie). Jeśli jest na to czas, można poszerzyć

rozmowę o pytanie, co moglibyśmy zrobić, gdybyśmy mieli

pomysł/natchnienie, a nie mieli pędzla albo kartki itd. Taka

rozmowa będzie dobrym wstępem do poszukiwania orygi-

nalnych technik malarskich, co może być przedmiotem

kolejnych zajęć.

• Po otwarciu skrzynki dzieci znajdują w niej podstawowe

akcesoria malarskie oraz „niewidzialne natchnienie”. Nauczy-

ciel zachęca dzieci do wskazania miejsca, w którym rodzą się

pomysły (serce, umysł) oraz do próby odpowiedzi na pytanie,

co sprawia, że pojawiają się pomysły.

3. Natchnienie, czyli co?

Nauczyciel prezentuje dzieciom reprodukcje trzech wyraźnie

różniących się stylem i gatunkiem obrazów. Może to być:

• martwa natura Cezanne’a „Jabłka i pomarańcze”

• pejzaż J.M.W. Turnera „Wielki Kanał w Wenecji”

• surrealistyczny obraz P. Magritta „Mężczyzna w meloniku”

Zachęca dzieci do wyrażenia opinii na temat tego, skąd

artyści czerpali pomysły do swoich obrazów (skąd w ich

głowie pojawił się pomysł na obraz), co mogło ich zachęcić,

zainspirować do namalowania obrazu.

4. Na tropie natchnienia, czyli wizyta w malarskim atelier

• Przed przystąpienie do zabawy warto w ciekawy sposób

zaaranżować wystrój sali (najlepiej przed przyjściem dzieci do

przedszkola). Odpowiednio przygotowaną przestrzeń można

oddzielić od reszty sali parawanem lub zasłoną.

• Proponujemy podzielić przestrzeń na trzy części (za pomocą

sznurka zawieszonego na pewnej wysokości, taśmy malar-

skiej przyklejonej na podłodze czy przenośnych parawa-

ników). Każda część może mieć swoją nazwę i stanowić

odrębne malarskie atelier.

PRACOWNIA NR 1 - „Owoce i kwiaty” – atelier miłośnika

martwej natury

• Dzieci wchodzą do „pomieszczenia”, w którym znajdują się

porozkładane owoce, sztuczne lub żywe kwiaty, naczynia

(obiekty będące motywami martwej natury). Nauczyciel

wyjaśnia, że twórców tzw. „martwej natury” fascynowało

często to, co z pozoru zwykłe i codzienne.

• Nauczyciel proponuje dzieciom wejście w rolę artysty

malarza, który czerpie natchnienie z obserwacji przedmiotów

- zachęca dzieci do znalezienia w sali jednego przedmiotu

(nie zabawki), który wydaje im się szczególnie ciekawy.

• Podążając za wskazówkami nauczyciela, dzieci obserwują

wybrany przez siebie przedmiot z różnych perspektyw: z

przodu, z tyłu, z boku, z góry, z dołu, z daleka i z bliska, badają

z zamkniętymi oczami, sprawdzają, jak wygląda do góry no-

gami. Dodatkowo można użyć szkła powiększającego.

• Jeśli jest na to czas, nauczyciel zasłania zgromadzone

przedmioty, a dzieci mają za zadanie jak najdokładniej opisać

słowami przedmiot, nie wymieniając jego nazwy. Jeśli grupa

jest liczna, dzieci mogą opowiadać o swoich przedmiotach w

parach. Nauczyciel zachęca dzieci, by opowiedziały zwłaszcza

o tym, czego nie było widać na pierwszy rzut oka.

Dzieci podejmują decyzję, z jakiej perspektywy chcą

obserwować przedmiot (blisko, daleko, z góry, itp.) i

przystępują do rysowania przedmiotu za pomocą węgla.

Mają do dyspozycji kilka kartek, aby możliwe było wykonanie

kilku szkiców.

II część scenariusza najlepiej zrealizować w porze spac-

eru.

PRACOWNIA NR 2 „Wędrowiec w morzu mgły” - w atelier

znawcy pejzażu

• Dzieci wchodzą do pracowni pejzażysty. Odnajdują tam

buty, pelerynę, lornetkę, plecak wypełniony materiałami

plastycznymi i kartkę z napisem: „Wrócę wieczorem”. Nauc-

zyciel zachęca do rozmowy na temat tego, skąd pracujący tu

artysta czerpie pomysły, „natchnienie”, inspiracje dla swoich

dzieł.

w

w

w

.k

ula.go

v.pl

• Dzieci przygotowują się do wyjścia w plener – burza

mózgów na temat tego, co ze sobą zabrać, żeby malowanie

lub rysowanie było możliwe. Dzieci szukają oryginalnych

rozwiązań następujących problemów praktycznych:

- Co zrobić, żeby wiatr nie porwał kartki?

- Na czym usiądziemy, jeśli trawa będzie mokra?

- Jak to zrobić, żeby się zanadto nie pobrudzić?

- Co zrobić, gdy nie można umyć pędzla?

- A co, jeśli zacznie padać deszcz?

- Jak zabrać ze sobą pracę, która jeszcze nie wyschła?

• Dzieci wyruszają na spacer, żeby w plenerze znaleźć artysty-

czne natchnienie. Nauczyciel proponuje, by każde dziecko

usiadło w takim miejscu, z którego ma najciekawszy widok

(zachęca dzieci do twórczej eksploracji terenu – w zasięgu

wzroku nauczyciela).

• Nauczyciel prosi dzieci, żeby wskazały, który widok będą

malować, po czym fotografuje wskazane miejsce.

• Warto ponownie dać dzieciom wybór techniki tworzenia:

akwarele, pastele.

III część scenariusza można zrealizować w porze poobied-

niego odpoczynku

PRACOWNIA NR 3 „Drzewa w kształcie parasola” – w

krainie snów, marzeń i absurdu

• Dzieci wchodzą do kolejnej Pracowni, w której niektóre

rzeczy ustawione są do góry nogami. Ponadto znajduje się

tam poduszka, kocyk i książka. Jeśli jest na to czas, można

przygotować śpiącą sylwetkę malarza. Nauczyciel zachęca

dzieci do dyskusji, skąd artysta pracujący w tym atelier bierze

swoje pomysły.

• Nauczyciel zachęca dzieci do odpoczynku, sugerując, że jeśli

zamkną oczy i uruchomią wyobraźnię, z pewnością przyjdzie

do nich natchnienie.

• Aby uatrakcyjnić dzieciom odpoczynek, można odpowied-

nio dobrać lekturę. Do pobudzenia wyobraźni młodszych

przedszkolaków może posłużyć książka C. Riddella W Krainie

Absurdii, opowiadająca o niezwykłych przygodach, jakie

mały chłopiec przeżywa we śnie. W tytułowej Absurdii rosną

drzewa-parasole, a z wielkiego jajka podanego na obiad

wykluwa się smok. Inspirację dla starszych przedszkolaków

mogą stanowić przygody Alicji w krainie czarów J. Carrola lub

wiersz J. Tuwima Cuda i dziwy.

• Dalszą propozycję można modyfikować w zależności od

wieku dzieci. Najmłodszym dzieciom można zaproponować

namalowanie Absurdii, starsze przedszkolaki mogą natomiast

opowiedzieć, a następnie namalować farbami plakatowymi

swój najdziwniejszy sen.

5. W którym atelier czułem/czułam się najlepiej?

Na zakończenie dnia nauczyciel zachęca dzieci do podziele-

nia się swoimi odczuciami i do wyrażenia opinii, w której

pracowni czuli się najlepiej i dlaczego. Dzieci mogą dokonać

„symbolicznego wyboru” gatunku malarstwa, który im

odpowiada. Wybierają lupę - jeśli najbardziej podobało im

się uważne przyglądanie się przedmiotom i precyzyjne ich

malowanie, lornetkę - jeśli preferują malowanie w plenerze,

krzywe zwierciadło lub skrzydła (lub inny dostępny symbol)

- jeśli najlepiej czuli się w krainie fantazji.

„Od wazonu do krainy absurdu” – wystawa prac

Następnego dnia można zaaranżować wystawę prac. Jeśli

pogoda na to pozwala, pejzaże można wywiesić na ogrodze-

niu przedszkola. Obrazy z martwą naturą najlepiej zawiesić w

pobliżu przedmiotów, które przedstawiają, a obrazy „ab-

surdalne” w niecodziennych miejscach lub do góry nogami,

na sznurku zwisającym z lampy itp. Dodatkowym urozmaice-

niem wystawy może być dołączenie do pejzaży fotografii

miejsc wybranych przez dzieci. Porównywanie pejzaży ze

zdjęciami może sprowokować ciekawe dyskusje na temat

sztuki malarskiej.

Materiały:

• Reprodukcje obrazów (P. Cezanne „Jabłka i pomarańcze”,

Turner: Wielki Kanał w Wenecji”, P. Magritte „Mężczyzna w

meloniku”);

• Skrzynka opisana jako „NIEZBĘDNIK MALARZA”;

• Kartka z „przepisem” na dzieło sztuki;

• Taśma malarska lub sznurek;

• Kartki z nazwami pracowni malarskich;

• Kilka prawdziwych lub sztucznych owoców i kwiatów, wa-

zon, dowolne naczynia;

• Kurtki przeciwdeszczowe, plecaki;

• Lornetka;

• Lupa;

• Poduszki, koce;

• Aparat fotograficzny;

• Węgiel do rysowania;

• Bloki rysunkowe w formacie A3 i A4;

• Pastele;

• Akwarele;

• Farby plakatowe;

• Pędzle, pojemniki na wodę.

Przydatna literatura:

Moja pierwsza encyklopedia sztuki, R. Dickens, Oficyna

Wydawnicza Delta, Warszawa

W krainie Absurdii, C. Riddell, Świat Książki, Warszawa

Alicja w Krainie Czarów, J. Caroll, Nasza Księgarnia, Warszawa