jak rosliny moga ochraniac nas przed nowotworami i innymi chorobami eioba

background image

Artykuł pobrano ze strony

eioba.pl

Jak rośliny mogą ochraniać nas przed nowotworami i innymi

chorobami

Wiemy już, co zawierają i jak działają substancje zawarte w roślinach. Są to doskonałe,
naturalne środki pozwalające skutecznie zabezpieczać się przed wielu chorobami.

JAK ROŚLINY MOGĄ OCHRANIAĆ NAS

PRZED NOWOTWORAMI

I INNYMI CHOROBAMI?




Wiemy już, co zawierają i jak działają substancje zawarte w roślinach.
Są to doskonałe, naturalne środki pozwalające skutecznie zabezpieczać się przed
wielu chorobami. Trzeba tu również powiedzieć jasno i wyraźnie – substancje zawarte
w roślinach – to również ( a może przede wszystkim) doskonałe zabezpieczenie
przed chorobami nowotworowymi pozwalające ich uniknąć lub w znacznym stopniu
ograniczyć niebezpieczeństwo zachorowania na raka.

Przecież mimo stosowania najlepszych procedur chirurgii, radioterapii i
chemioterapii, śmiertelność z powodu nowotworów stale rośnie, wobec czego
współczesne programy ochrony zdrowia coraz bardziej akcentują wagę diagnostyki i
prewencji.



Czy wiesz, że:

n w 1995 r. rak był przyczyną zgonu co siódmej osoby zmarłej w wieku 30-39 lat,
co czwartej zmarłej w wieku 40-49 lat i aż co trzeciej zmarłej w wieku 50-59 lat
(Zbigniew Hałat - „Woda”),
n Polska należy do krajów o najwyższych współczynnikach śmiertelności z powodu
nowotworów złośliwych w Europie,
n w latach 1980–1995 długość życia na świecie wydłużyła się prawie o pięć lat; w
Polsce ten przyrost był sześciokrotnie niższy,
n zachorowalność i umieralność na nowotwory wśród polskich kobiet jest wyższa o
20-25% niż na świecie, a wśród mężczyzn o prawie ... 300%! (trzysta!),
n lekarze zgłaszają corocznie ok. 90 tys. nowych zachorowań na raka, z tego
zaledwie 40-50% pacjentów mogą zakwalifikować do leczenia dającego szansę
trwałego wyleczenia,
n według opinii Rządowej Komisji Ludnościowej do roku 2010 zgony z powodu
chorób nowotworowych wśród kobiet mogą wzrosnąć o 40%, a wśród mężczyzn o
ponad 80%,
n badania przeprowadzone przez Rządową Komisję Ludnościową i WHO (niezależnie
od siebie) wykazały, że najbardziej narażeni na chorobę nowotworową są mężczyźni
w wieku 30-45 lat mieszkający w miastach,
n polska woda z kranu nie jest badana przez służby kontrolne na obecność co
najmniej 6 substancji rakotwórczych uznanych w Europie za zagrażające zdrowiu
publicznemu (akryloamid, bromiany, bromodichlorometan, epichlorhydryna,
wielopierście-niowe węglowodory aromatyczne), a wiele norm dla innych
substancji jest zaniżonych w stosunku do europejskich nawet 10-krotnie!


Rak – to straszliwa diagnoza, ale niepozbawiająca nadziei. Dlaczego? Ponieważ

background image

wyróżnia się w rozwoju tej choroby:

Ø stan przednowotworowy ,
Ø stan nowotworowy odwracalny ,
Ø stan nowotworowy nieodwracalny.

Nowotwór jest spowodowany określonymi czynnikami. Jest więc możliwość
zredukowania tych czynników.
Ponieważ choroba ta wywołuje w każdym praktycznie z nas przerażenie, warto
poznać mechanizmy je powstawania i zapobiegania. Nie można skutecznie walczyć z
przeciwnikiem, jeśli najpierw dokładnie się nie rozpozna jego mocnych i słabych
stron (dodatkowe informacje na ten temat znajdziesz w trzeciej częsci cyklu p.n.
„Biomagnetyzn: cudowna moc w życiu).

Nowotwór to finał ciągu zdarzeń powstających w ciągu szeregu lat. Co najmniej 10
lat mija od pojawienia się pierwszej komórki rakowej do momentu powstania guza
nowotworowego. I te 10 lat to czas, w którym powstające komórki rakowe nie
mają jeszcze możliwości proliferacji (rozprzestrzeniania się) do innych tkanek.

Jest to jednocześnie okres, kiedy nasz układ odpornościowy radzi sobie całkiem
dobrze z intruzami - komórki odpornościowe „patrolują” cały nasz organizm,
wyszukują zmutowane, nienormalne komórki rakowe i skutecznie je niszczą. Dopóki
układ immunologiczny to robi - nic nam nie grozi. Wystarczy jednak, że obniża się
moc układu immunologicznego i zaraz zaczynają się kłopoty.

Stwierdzono, że komórki nowotworowe namnażają się bardzo szybko, kiedy potencjał
elektryczny na błonie komórkowej spada z 70-90 mV do wysokości ok. 15-20 mV
(jest o tym mowa w części p.n. „Biomagnetyzm: cudowna moc w życiu – Jak
wykorzystać lecznicze właściwości pól magnetycznych?”).

Podstawowe przyczyny takiego spadku tkwią w naszym stylu życia, przy czym
odżywianie jest postrzegane jako największy czynnik ryzyka. Szacuje się, że wpływ
pożywienia na rakotwórczość wszystkich guzów wynosi 20 do 60%
.
Tworzenie się nowotworu jest więc skomplikowanym procesem, na który składa się
wiele czynników.

Niebagatelną rolę w niedopuszczaniu do rozwoju nowotworu w naszym organizmie
spełniają enzymy, które m.in. na bieżąco usuwają uszkodzenia DNA komórek
powodowane przez wolne rodniki. Enzymy są produkowane na podstawie pewnych
wzorów, matryc zakodowanych w organizmie. Pod wpływem stresorów matryce te
mogą jednak ulegać uszkodzeniom. Nie trzeba dodawać, że w takim wypadku
uszkodzona matryca produkuje enzymy o zmienionej formule, nie mogące skutecznie
wypełniać swojej roli.

Do ok. 54 roku życia enzymy nadążają z usuwaniem uszkodzeń komórkowych.
Później jest coraz gorzej. Zakłócona zostaje delikatna równowaga między ilością
powstających uszkodzeń, a możliwościami ich likwidowania. Z wiekiem słabnie
tempo przemian metabolicznych, co skutkuje pogorszeniem usuwania szkodliwych
substancji z organizmu.


Tab.11. Zachorowania na nowotwory złośliwe w Polsce (Rocznik statystyczny
1999 r.)

Lata

1990

1995

1996

Ogółem

83.378

105.186

108.016

Mężczyźni

44.903

55.427

57.026

Kobiety

38.475

49.759

50.990

background image


Tab.12. Województwa o największej zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe.
(„Wprost”,03.04.1996 r.)

Zachorowania zarejestrowane

(na 100 tys. mieszkańców)

Zgony

(na 100 tys. mieszkańców)

MĘŻCZYŹNI

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

KOBIETY

gdańskie

343,9 gdańskie

235,9 toruńskie

253,6 gdańskie

129,8

bielskie

327,3 wrocławskie 219,8 gdańskie

241,8 toruńskie

126,8

jeleniogórskie 318,5 bielskie

208,2 elbląskie

235,9 szczecińskie 126,5

wałbrzyskie

318,3 wałbrzyskie 205,4 słupskie

235,1 słupskie

126,4

łódzkie

316,4 poznańskie 204,8 ciechanowskie 234,9 katowickie

123,5

wrocławskie

315,8 szczecińskie 202,9 koszalińskie

232,8 warszawskie 122,9

szczecińskie 307,2 krakowskie

202,3 pilskie

229,7 poznańskie 121,4

gorzowskie

302,2 łódzkie

198,0 katowickie

229,3 koszalińskie 121,1

pilskie

302,0 pilskie

193,9 bydgoskie

228,0 pilskie

118,0

katowickie

301,4 bydgoskie

192,9 zielonogórskie 220,0 wrocławskie 114,4



Tab.13.Zgony w Polsce z powodu nowotworów złośliwych.

Płeć Lata

1999

2000

2001

2002

Mężczyźni

46.920

48.020

49.230

50.273

Kobiety

34.691

36.538

37.213

37.462


Źródło: Centralny Rejestr Nowotworów.


Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka?

Istotną rolą w profilaktyce antynowotworowej jest styl życia (dotlenianie) i sposób
odżywiania z dużą ilością antyoksydantów ( np. OPC) i kwasów tłuszczowych Omega
3.
Dziś znamy ponad 100 roślinnych substancji skutecznie powstrzymujących proces
powstawania nowotworu. Oczywiście, nie dotyczy to przypadków stanów dalece
zaawansowanych. Dwie trzecie tych substancji zawierają owoce i warzywa, które
możemy zjadać.
Szczególnie ważne są tu bioflawonoidy (polifenole) odgrywające szczególną rolę na
działanie tzw. „nowotworowego czynnika martwiczego” – TNF-α (Tumor Necrosis
Factor)
. Prezypuszcza się, że czynnik ten odgrywa decydującą rolę w rozwoju przede
wszystkim nowotworów, jak również zapaleniu stawów i stwardnieniu rozsianym
(SM).

Sęk jednak w tym, że nie chcemy zjadać owoców i warzyw w odpowiednich ilościach.
My, ludzie, najchętniej zjadamy mięso zwierząt hodowlanych nafaszerowane
dodatkami - hormonami sterydowymi przyśpieszającymi i zwiększającymi przyrost
masy mięsnej zwierząt oraz pestycydami zawartymi w pokarmie roślinnym tych
zwierząt.

Nadwaga funkcjonuje jako samodzielny czynnik ryzyka dla powstawania nowotworu
sutka, narządów rodnych, jelita grubego, pęcherzyka żółciowego.Według prognoz
specjalistów otyłość stanie się wkrótce głównym problemem zdrowotnym krajów o
tzw. wysokim stopniu cywilizacji. To właśnie nadwaga, a nie alkoholizm i nikotynizm
mają być przyczyną wielu groźnych chorób, które zdziesiątkują nasz gatunek.
Przyjmowanie nitrozamin, spożywanie wędzonych, smażonych na grillu, mocno
przypieczonych produktów spożywczych, nadmiar alkoholu, tłuszczu, białka, kawy
oraz aflatoksyny (produkty pleśni) – to inne istotne czynniki żywieniowe sprzyjające
powstawaniu guzów.

background image

Wszystkie te dodatki są źródłem estrogenów środowiskowych, które powodują
zwiększoną ilość chorób nowotworowych. Źródłem takich estrogenów może być
również woda wodociągowa (piszę o tym w części „Czysta woda zdrowia doda”).

Problem kryje się więc w prawidłowym (a raczej nieprawidłowym) odżywianiu
warunkującym zachowanie równowagi zasadowo-kwasowej i zaopatrzenie organizmu
w tlen. Przypomnijmy: ze względu na budowę i skład pokarm roślinny zawiera
bardzo dużo tlenu w porównaniu np. z mięsem lub serami. Nadmierne zakwaszenie i
niedotlenienie będące przede wszystkim rezultatem zjadania nadmiaru białek
zwierzęcych sprzyja w wybitny sposób wewnętrznemu zanieczyszczeniu i
zatoksycznieniu organizmu i powstawaniu nowotworów.
Najnowsze badania naukowe dostarczają mnóstwa dowodów na to, że nawyki
żywieniowe wywierają ponad 10-krotnie silniejszy wpływ na rozwój nowotworu niż
wszystkie pozostałe czynniki.

Dlatego tak ważne są działania profilaktyczne oparte przede wszystkim na
prawidłowej diecie, w skład której ma wchodzić duża ilość owoców i warzyw.
Substancje w nich zawarte mają przede wszystkim oczyszczać organizm z toksyn i
wyposażać go w skuteczną broń do pacyfikowania intruzów (np. wolnych rodników).

W dodatku współcześnie uprawiane rośliny są wyjątkowo ubogie w witaminy i
niezbędne minerały (była już o tym mowa ) Mało kto z nas zdaje sobie z tego
sprawę. I właśnie dlatego tak ważną rolę w odżywianiu komórek naszego organizmu
odgrywa suplementacja.

Jedzenie w dużych ilościach urozmaiconego pokarmu roślinnego, regularne
przyjmowanie suplementów nie oznacza jednak, że masz zrezygnować zupełnie z
wizyt u lekarza.
Okresowe badania profilaktyczne – to Twój obowiązek wobec siebie samego
i Twoich najbliższych.

NIE CZE KAJ , AŻ ZAJ MIE S IĘ TO BĄ O NKO LO G

MO ŻE J UŻ BY Ć ZA P Ó ŹNO !



Tab.14. Częstotliwość występowania nowotworów w % (wg danych niemieckich).

UMIEJSCOWIENIE

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

Usta, krtań

2%

5%

Skóra

1%

1%

Sutki

28%

-

Płuca

5%

22%

Żołądek, przełyk

8%

10%

Jelito grube

15%

15%

Macica, jajniki

18%

-

Prostata

-

17%

Narządy płciowe

4%

8%

Leukemia (białaczka)

9%

9%

Inne

12%

13%



Statystykę powyższą potwierdzają inne badania, z których wynika, że w
zachorowaniach nowotworowych dominują w kolejności:
1.rak płuc,
2.rak jelita grubego,
3.rak sutka,
4.rak prostaty,

background image

5.rak żołądka,
zaś połowę zachorowań europejskich na nowotwory stanowią zachorowania z
ostatnich trzech wymienionych pozycji.
Okazuje się, że opierając dietę głównie o produkty pochodzenia roślinnego można
zmniejszyć zagrożenie nowotworem przeciętnie o 35%, przy czym w przypadku jelita
grubego to zagrożenia zmniejsza się aż o 90%.
O tym, że nasz los w dużej mierze leży w naszych rękach - świadczą liczby
przedstawione przez American Institute of Cancer Research. Aż 60-70% nowotworów
można uniknąć poprzez zaprzestanie palenia i stosowanie się do zaleceń
dietetycznych przede wszystkim przez dostarczanie organizmowi niezbędnej ilości
antyoksydantów.
Najważniejsze i najbardziej skuteczne antyoksydanty już poznałeś. Są to: selen,
ekstrakt zielonej herbaty, ekstrakt żeń-szenia, koenzym Q

10

,Ginkgo Biloba

(miłorząb japoński), cynk, kwas linolenowy, glutation, likopen, flawonoidy (OPC),
naturalne witaminy: C, E, β-karoten, a ponadto dymustaza nadtlenkowa i inne.
Niektóre z tych związków: są szczególnie cenne, gdyż poprzez hamowanie pewnych
układów enzymatycznych zapobiegają przekształcaniu różnych substancji w
karcinogeny.
Ważne grupy substancji antykancerogennych zawierają rośliny cebulowe, wszystkie
gatunki kapusty, pomidory, owoce strączkowe i cytrusowe. Silne działanie
przeciwrakowe posiadają karotenoidy zawarte w żółtych, zielonych i czerwonych
owocach i warzywach (morele, brokuły, szpinak, pomidory, marchew). Spełniają one
doskonałą rolę profilaktyczną przede wszystkim przy guzach płuc, macicy, przewodu
pokarmowego, w obrębie jamy ustnej, prostaty, pęcherza, sutka.
Stwierdzono, że wiele flawonoidów zapobiega nowotworom. Sulforafan, który
zawierają brokuły, wyodrębnia z komórek związki rakotwórcze, przez co obniża
ryzyko raka piersi u kobiet.
Kwas p-kumarowy, likopen i kwas chloragenowy, obecne w pomidorach, hamują
powstawanie czynników rakotwórczych.
Izotiocyjanian fenetylowy, który znaleziono w kapuście, powstrzymuje rozwój raka
płuc. Zresztą kapusta była używana od wieków (m.in. w starożytnym Rzymie) jako
środek leczący ogromną ilość schorzeń. Czy to surowa, czy gotowana, czy zaparzana
– ochrania żołądek i jest sprzymierzeńcem jelita grubego.
Kwas elagowy, który jest w truskawkach i winogronach, neutralizuje czynniki
rakotwórcze powodujące zwyrodnienie DNA w komórkach.
Antyrakotwórcze działanie ma genisteina w ziarnach soi.
Liczne rodzaje karotenoidów, do których należy β-karoten zawarty m.in. w marchwi,
także wykazuje takie pożądane właściwości.
Pokarm roślinny prawidłowo skomponowany, z udziałem dużej ilości antyoksydantów
stanowi najlepsze zabezpieczenie przed rakiem piersi, żołądka i jelita grubego.
Ogromna ilość fitoskładników zawartych w pokarmie roślinnym reguluje komunikację
między komórkami zapobiegając tworzeniu się kapilar wokół guzów nowotworowych
(którymi zaopatrywane są guzy w składniki pokarmowe). W ten sposób nowotwór
nie odżywiany dosłownie umiera z głodu. Fitoskładniki łącząc się z substancjami
rakotwórczymi transportują je na zewnątrz ciała, chroniąc przed rozpoczęciem reakcji
początkującej powstawanie raka i niszcząc komórki przerzutowe.

Medycyna chińska podaje następującą receptę na nowotwory (przede wszystkim
zapobieganie):
- spożywać na ciepło gotowane proso (60-70% dziennego zaopatrzenia),
- spożywać gotowane (ale krótko!) jarzyny i owoce,
- zerwać na zawsze z cukrem i słodyczami,
- zerwać na 7 lat z mięsem i serami,
- pokarmy dosalać solą kamienną, a nie oczyszczoną,
- stosować ścisłą dietę: 50% zbóż, 30% warzyw, 20% soków,
- wszystkie potrawy – zwłaszcza zboża – dokładnie przeżuwać.

Pokarm roślinny to nie tylko doskonała profilaktyka antynowotworowa. To
także terapia dotycząca wielu innych schorzeń i niedomagań.

background image


Różne rodzaje błonnika i czynniki sekundarne usuwają również duże ilości „złego”
cholesterolu. Dają fundamentalną pomoc i ochronę przed zagrożeniem skażonego
środowiska. Spełniają ważną rolę nie tylko przy odtruwaniu organizmu z toksyn, ale
łagodzą uboczne skutki działania antybiotyków, oczyszczają z nikotyny, kofeiny,
konserwantów. Ułatwiają rozpuszczanie tłuszczów pozwalając na lepsze wchłanianie
wartościowych składników odżywczych. Prowadzi to do kontroli wagi ciała, regulacji
poziomu cukru i cholesterolu.
Bioflawonoidy ograniczają zakrzepy krwi przyczyniające się do udarów mózgu.
Zmniejszają utlenianie LDL (tzw. „złego”cholesterolu), w wyniku czego obniża się
niebezpieczeństwo zwiększania gęstości cholesterolu i zatykania tętnic.
Naukowcy twierdzą, że mała ilość zachorowań na chorobę serca we Francji wynika
właśnie z rozpowszechnienia w tym kraju zwyczaju picia czerwonego wina, które
zawiera dużo bioflawonoidów.
Okazuje się również, że bioflawonoidy należą do nielicznych substancji, które
wiążą toksyczne pierwiastki, takie jak miedź i ołów, a potem wydalają je z
organizmu.
Bioflawonoidy wspomagają również odporność organizmu człowieka. Współpracują
one m.in.z witaminami, ułatwiając ich wchłanianie. Przykładowo allicyna zawarta w
czosnku wiąże się w jelitach z tiaminą (witaminą B

1

), dzięki czemu kompleks ten

może łatwiej wchłaniać się z jelit niż sama witamina B

1

. Podobnie obecność

flawonoidów zawartych w owocach głogu czy aceroli pomaga w przyswajaniu
znajdującej się tam witaminy C. Dlatego też naturalny kompleks witaminy C
otrzymywany głównie z głogu lub aceroli składa się z kwasu askorbinowego (czyli
samej witaminy C) oraz innych substancji, takich jak hesperydyna i rutyna. Te
właśnie związki ułatwiają wchłanianie kwasu askorbinowego, co decyduje o lepszym
przyswajaniu naturalnej witaminy.
Twoje menu powinno więc zawierać takie pokarmy, które będą obfitowały w
następujące składniki: fruktoza, gumy, śluzy, różne rodzaje błonnika, różne rodzaje
pektyn laktobakterie w rodzaju Lactobacillus bifidus, Lactobacillus acidophilus,
kompleksy enzymów pochodzenia roślinnego, β-karoten, likopen, OPC i inne
polifenole, kompleksy naturalnych witamin i minerałów.
Składniki takie znajdziesz zarówno w pojedynczych produktach naturalnych jak i
suplementach będących wieloskładnikowymi koncentratami z nich produkowanymi:
owsie, grochu, soi, jabłkach, ryżu, owocach cytrusowych, kukurydzy, oberżynie,
kapuście, kalafiorach, brokułach, czarnej porzeczce, czarnej jagodzie, karczochach,
topinamburze, cykorii, pomidorach, szparagach, papryce i wielu innych jeszcze
zbożach, warzywach i owocach.
Odżywianie organizmu oparte o takie pokarmy pozwala na:
· skutecznie odtruwanie organizmu z toksyn i pozostałości po antybiotykach,
· zapewnienie odpowiedniego poziomu i jakości flory bakteryjnej jelitowej i
żołądkowej,
· poprawę przemiany materii, ochronę organów trawiennych oraz skutecznie
oczyszczanie kosmków jelitowych,
· regenerację wątroby ( przy marskości),
· wzmocnienie perystaltyki jelit,
· leczenie wrzodów przewodu pokarmowego i zwiększenie przyswajania
spożywanych produktów,
· zwiększenie zdolności wchłaniania wapnia (ważne w osteoporozie),
· bardzo skuteczne wzmocnienie systemu odpornościowego (ochrona organizmu
przed wolnymi rodnikami),
· łagodzenie stanów zmęczenia, niepokoju, nadpobudliwości nerwowej, a nawet
depresji,
· silne działanie antyrakowe dzięki fitoskładnikom,
· usuwanie nieprzyjemnego oddechu z ust i przykrego zapachu potu,
· usuwanie trądzika i innych zmian na skórze,
· regulowanie procesów wydalniczych poprzez likwidację wzdęć brzucha, biegunek i
zaparć,
· zapobieganie bolesnym skurczom brzucha i infekcjom pęcherza moczowego,

background image

· korzystny wpływ na regularność cyklu miesięcznego,
· poprawę krążenia krwi i zapobieganie bolesnym skurczom mięśni,
· zmniejszanie zapotrzebowanie na insulinę,
· obniżanie poziomu cholesterolu,
· łagodzenie licznych bólów,
· ochronę przed powstawaniem żylaków,
· przezwyciężanie niewielkiego głodu (błonnik!).

Czy warto więc zacząć zmieniać swoje dotychczasowe przyzwyczajenia
dietetyczne?
Z pewnością nie obędzie się to bez wstępnych trudności. Nawet nasz organizm może
mówić na początku „NIE!”. Normalna rzecz – nikt nie lubi zmian, a przyzwyczajenie
staje się drugą naturą.
W fazie początkowej zmiany jadłospisu mogą zdarzać się niekiedy problemy
wynikające najczęściej z normalnego procesu przestawiania się flory bakteryjnej po
uprzedniej diecie ubogiej w ciała balastowe, o małej ilości owoców, warzyw i
produktów pełnoziarnistych oraz przyjmowaniu zbyt małej ilości płynów. Taka
przemiana flory bakteryjnej może potrwać 6-10 tygodni.

Artykuły autora są fragmentami jego książek z cyklu „BARWY TWOJEGO ZDROWIA”:

„Biomagnetyzm: cudowna moc w życiu” Cz.1. i Cz.2. (wydane)

1.

„Sekrety wody” (wydana)

2.

„Tajemnice suplementacji odżywiania” (w przygotowaniu do wydania).

3.

Więcej na temat książek – na stronie autora.

Autor: Janusz Dąbrowski
Artykuł pobrano ze strony

eioba.pl


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jak rośliny mogą ochraniać nas przed nowotworami i innymi chorobami
jak rosliny moga ochraniac nas przed chorobami
jak rosliny moga ochraniac nas przed chorobami
W jaki sposób ślubowania ochraniają nas, i jak my możemy chronić swoje ślubowania
Jak szczepionka przeciwko grużlicy chroni przed innymi chorobami
Jak przekonać o tym, że współżycie przed ślubem jest złem kogoś, kto nie wierzy w Boga
Faber A I E Mazlish Jak Mówic Zeby Dzieci Nas Sluchaly
Jak zabezpieczyć bitumiczne pokrycia dachowe przed degradacją, Budownictwo1
Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały Jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły recenzja
Czy rośliny mogą zjadać rośliny czyli o pasożytniczych roślinach
Wino czerwone - lek hamujący starzenie!, Czy wino ochroni nas przed ślepotą
Jak rośliny przystosowały się do życia w wodzie, przyroda, scenariusze kl.5
Jak oszukują taksówkarze, Kto nas oszukuje
Jak poderwać dziewczynę pokonać strach przed podejściem do kobiety
Jak mówić żeby dzieci nas słuchały
Kręgi Biblijne-Jak czytać Pismo Św, spotkania przed 3 stopniem

więcej podobnych podstron