Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

1

Polityka kryminalna

1.

Polityka kryminalna:
a. szeroko: całokształt działalności paostwa i społeczeostwa zamierzających do zapobiegania i zwalczania przestępczości. Paostwo powinno prowadzid
taką politykę kryminalną, żeby nie generowała przestępczości
b. konkretniej: działalnośd organów paostwa w zakresie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Elementy:
- polityka ustawodawcza (tworzenie prawa)
-polityka ścigania przestępstw
- polityka stosowania przez sądy środków karnych za przestępstwa (polityka karna)
- polityka wykonywania orzeczonych kar i środków (polityka penitencjarna) *w tym nie tylko więzienia+; kodeks postępowania karnego -> kodeks
karny -> kodeks karny wykonawczy

2.

Zadania polityki karnej
a. zapobieganie przestępczości



Prewencja ogólna – na przykładzie pojedynczego przestępcy odstrasza się społecznośd



Prewencja szczególna – izolacja; oddziaływanie konkretnie na sprawcę.

b. projektowanie i realizacja sprawne i najmniej społecznie kosztownych metod sankcjonowania naruszania prawa
Uwzględnia:
- wpływ społecznej pozycji jednostki na podobieostwo pociągnięcia jej do odpowiedzialności karnej
- wpływ społecznej pozycji jednostki na prawdopodobieostwo stania się ofiarą
- rozmiary kosztów przestępczości, które powinny byd pokrywane z pieniędzy podatników

3.

Strategie realizacji polityki karnej i penitencjarnej
A. retrybutywna – *wiąże się z neoklasycyzmem -> powrót do surowego karania, który miał miejsc najpierw w USA w latach 60.- 70.]
- kary izolacyjne, ekskluzja, wysoki poziom prizonizacji, formalny ‘law and order ’, zamyka się wszystkich jak leci, a potem szuka się przyczyny
zamknięcia
B. współczesny menadżeryzm – polega na tym, że mają byd efekty
- liczenie kosztów społecznych, dbałośd o efektywnośd, elektroniczny monitoring
C. poszanowanie dla praw człowieka (skazanego i poszkodowanego)
- kształtowanie postaw, kary alternatywne

4.

Strategie karne a polityka
A. model neoliberalny (3AB)
- wolny rynek, duże różnice dochodów *wszyscy równi, ale relacje ludzkie zatomizowane+
- formalna równośd, zatomizowane relacje międzyludzkie, ograniczone prawa socjalne, społeczna ekskluzja, gettoizacja, prawica u władzy
- retrybutywizm, wysoki poziom karceracjii i wykluczenia
- USA, Wielka Brytania i Walia, Południowa Afryka, Polska *?+
B. model konserwatywnego korporatyzmu *stawia na resocjalizację+ (3BC)
- resocjalizacja
- Francja, Holandia
C. model opieki społecznej
- ograniczony wolny rynek, brak różnic, egalitaryzm i poczucie wspólnoty, prawa społeczne realnie dostępne, społeczna inkluzja i niewielki margines
ekskluzji
- lewica u władzy, lub prawica zlewicowana
- karanie nastawione na nieizolację, niski poziom karceracji
- Szwecja, Finlandia (3CB)

5.

Zadania polityki penitencjarnej
a. traktowad skazanego humanitarnie z poszanowaniem jego praw człowieczych
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 10 XII 1948, art. 1
- art. 31 par 3 oraz 41 par 4 Konstytucji RP
- Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności 4.11.1950, art. 5
- art. 4, 67 *wzbudzid w skazanym wolę współdziałania, w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, poczucia odpowiedzialności oraz
potrzeby…+ kkw

6.

Podstawowe prawa więźniów

a.

Poszanowanie wrodzonej godności

b.

Humanitarne traktowanie

c.

Odwołanie do sądu w trybie poufnym

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

2

d.

Zasada kwalifikacji więźnia na podstawie jego indywidualnych cech

e.

Znajomośd przysługujących mu praw i obowiązków

f.

Niezwłoczne powiadomienie osób wskazanych o miejscu pobytu oraz zmian w tym zakresie

g.

Do adwokata i kontaktu w warunkach niekontrolowanych (istnieją wyjątki co do nadzoru)

h.

Zakaz stosowania zbiorowych kar dyscyplinarnych

i.

Opieka medyczna na przeciętnym standardzie w warunkach wolnościowych

Globalny poziom opieki i resocjalizacji

1.

Międzynarodowe zainteresowanie sytuacją osób pozbawionych wolności
- lata 70. XXw Międzynarodowa Komisja Penitencjarna
- po I wŚ – Międzynarodowa Komisja Karna i Penitencjarna
Osiągnięcia:
- regularne organizowanie kongresów penitencjarnych
- Reguły Minimalne Postępowania z Więźniami
~ zasady ustalone na I Kongresie w Londynie 1872
~ oficjalne przyjęte przez Ligę Narodów w 1934

2.

ONZ (od 1951)
- Komitet ds. Zapobiegania i Kontroli Przestępczości (składnik Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ)
- Konwencje humanitarne i kongresy międzynarodowe
~ 4 konwencje genewskie 1949 + protokoły dodatkowe 1977
~ ochrona praw człowieka

3.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 1966
Polska 1977r Dz. U. Nr 38 poz. 167, ale !!! 1991 – I protoków fakultatywny
art. 7. Zakaz tortur oraz okrutnego, nieludzkiego albo poniżającego traktowania lub karania
art. 10.
a. traktowanie więźniów w sposób humanitarny z poszanowaniem przyrodzonej godności ludzkiej
b. indywidualne traktowanie więźniów, zwłaszcza oddzielnie (zasada wolnej progresji i indywidualizacji)
- oddzielenie oskarżonych od skazanych
- oddzielenie nieletnich od dorosłych
c. zasadniczy cel systemu penitencjarnego
- poprawa
- rehabilitacja społeczna

4.

Konwencja Przeciwko Torturom oraz Innemu Okrutnemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (1984)
Polska w 1989, Dz. U. Nr 63 poz.378
a) cel
- zwiększenie skuteczności w walce przeciwko torturom
b) art. 1. Tortura
- każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się osty ból, cierpienie fizyczne lub psychiczne
- w celu uzyskania od niej lub osoby trzeciej informacji lub wyznania,
- w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, a także
- w celu zastraszenia lub wywarcia nacisku na nią lub na osobę trzecią albo w jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji
- gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza paostwowego lub inną osobę występującą w charakterze urzędowym lub z ich
polecenia albo za wyraźną lub milczącą zgodą.
- określenie to nie obejmuje bólu lub cierpienia wynikających jedynie ze zgodnych z prawem sankcji, nieodłącznie związanych z tymi sankcjami lub
przypadkowo przez nie wywołanym .
c) obowiązki paostw, które przyjęły Konwencję
- zapobieganie torturom na terenie ich jurysdykcji
- represjonowania stosowania tortur
- udział w procedurach kontrolnych (Komitet przeciwko torturom)

5.

Wzorcowe Reguły Minimum Postępowania z Więźniami NZ 1955 (I Kongres Penitencjarny – Genewa)
a.
- przyjęto rezolucję z dnia 30 sierpnia 1955 roku na I Kongresie w Genewie
- zatwierdzone przez Radę Społeczno – Gospodarczą rezolucją z dn. 31.07.1957
- 1984r. – Komitet opracował i przedłożył Radzie ostateczny projekt procedur realizacji RM
- 25.05.1984r. Rada uchwaliła procedury skutecznego wprowadzenia w życie RM
b. zawierają warunki MINIMUM uznawane za odpowiednie przez NZ dla ochrony więźniów przed niewłaściwym traktowaniem

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

3

c. Zgromadzenie Ogólne zaleciło paostwom członkowskim
- podjęcie wysiłków w celu realizacji RM przez administrację zakładów karnych
- uwzględnienie RM w pracach legislacyjnych przy kształtowaniu prawa wewnętrznego
Reguły to rekomendacje – nie mają mocy prawnej.
d. paostwa, które podpisały
- podejmują się przestrzegad zawartych w niej norm
- co 5 lat przedstawiają sprawozdanie
e. KONTROLA REALIZACJI REGUŁ MINIMALNYCH
- sprawozdania rządowe
- organizacje czuwające nad stanem przestrzegania prawa w toku wykonywania kary pozbawienia wolności (Human Right Watch, Helsioski Watch,
Observatoire Interantiol des Prisons, Prison Reformy International, Amnesty International, Ombudsman – w Skandynawii rzecznik praw więźniów)
f. FORMA REGUŁ MINIMALNYCH - 95 norm w II częściach
- cz. I
* ogólne zasady zarządzenia zakładami penitencjarnymi + personel
* wszystkie kategorie więźniów: karnych, prawa cywilnego, aresztantów, a także wobec których sąd orzekł „środki zabezpieczające” lub środki
poprawcze
- cz. II
* zasady odnoszące się do poszczególnych kategorii więźniów
* zasady odnoszące się do więźniów karnych należy również stosowad do innych więźniów
g. CEL REGUŁ MINIMALNYCH
- pełne zabezpieczenie praw więźniów w ZK
- promowanie modelu oddziaływania penitencjarnego opartego o zasady progresji i rehabilitacji społecznej więźniów
- nie szczegółowe określenie modelu penitencjarnego, tylko:
* określenie pozytywnych zasad i praktyki postępowania z więźniami
* pobudzenie stałych wysiłków w pokonywaniu trudności praktycznych w zakresie ich stosowania
* podkreślenie, że stanową minimum warunków uznawanych za możliwe do przyjęcia przez NZ
h. reguła 58 REGUŁ MINIMALNYCH
- ostateczny cel i usprawiedliwienie kary więzienia
* ochrona społeczeostwa przed przestępczością
- cel realizowany jedynie poprzez
* wykorzystanie okresu uwięzienia do osiągnięcia
* stanu, w którym przestępca po zwolnieniu będzie miał wolę oraz zdolności
* do prowadzenia życia zgodnego z porządkiem prawnym
i. reguła 59 RM
- do realizacji celu wszelkie dostępne środki i odpowiednie działania
* wychowawcze
* duchowe
* lecznicze
* moralne
- i środki pomocy, stosowane
* zgodnie z indywidualnymi potrzebami więźniów
j. inne reguły
- redukowanie rozłamu między życiem w izolacji a życiem na wolności
- zasada progresji – przed koocem kary kroki zapewniające stopniowy powrót do życia w społeczeostwie
- pozyskiwanie społeczności lokalnych dla wspomagania pracy resocjalizacyjnej personelu
k. słabe strony REGUŁ MINIMALNYCH
- normy wyrażone w pojęciach bardzo ogólnych i ich aplikacja jest możliwa do ujęcia bardzo różnych stanów
- reguły to zaledwie rekomendacja – nie mają mocy przepisów prawnych
- są punktem wyjścia, wyznaczają kierunek dalszych, niezbędnych przemian. W praktyce często traktowane są jako punkt docelowy

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

4

Reguły pekińskie. Wzorcowe Reguły Minimum NZ ws. Wymiaru Sprawiedliwości wobec Nieletnich

15, 29 listopad 2010



Minimalne standardy NZ dotyczące zasad działania administracji sądownictwa dla nieletnich.



Przyjęte na 40 zgromadzeniu ONZ 29.11.1985



Przygotowane przez Międzynarodowe Zebranie przygotowawcze w Pekinie



Zgodnie z rezolucją uchwaloną przez VI kongres NZ poświęcony zapobieganiu przestępczości



Pierwszy międzynarodowy instrument prawny
określający kompleksowo szczegółowe normy administracji sądownictwa dla nieletnich
zgodnie z prawami i rozwojem dziecka



Inne zasady sądownictwa dla nieletnich ONZ 14.12.1990
1. Przewodnik NZ dla zapobiegania Przestępczości nieletnich.
Wskazania dotyczące Zapobiegania Przestępczości Nieletnich – Wskazania Rijadskie R. 45/11
2. Zasady NZ dotyczące Ochrony Nieletnich, którzy Utracili Wolnośd
reguły NZ dotyczące Ochrony Nieletnich Pozbawionych Wolności, R45/113 (Zasady JDL)



Przewodnik po trzystopniowym procesie

1. Polityka socjalna

- chronid młodzież przed popadnięciem w konflikt z prawem (Rijad)

2. Postępowy system sądownictwa dla młodych

ludzi (Pekin)

3. Ochrona podstawowych praw i tworzenie środków dla socjalnej reintegracji młodych

- tych, którzy utracili już wolnośd (JDL)



Status Reguł Pekioskich
1. Rekomendowane i nie wiążące
2. Nie zastępują Minimalnych Standardów NZ dot. Traktowania Więźniów z 1955
3. Powinny byd interpretowane w świetle innych istniejących i pojawiających się tekstów o prawach człowieka. Bez uprzedzeo do jakichkolwiek
warunków szerszych umów



Forma zasad Pekioskich
Sześd części oraz komentarze każdej z zasad
1. Zasady ogólne
2. Dochodzeni i wniesienie oskarżenia
3. Rozprawa sądowa i wydanie wyroku
4. Traktowanie nie-instytucjonalne
5. Traktowanie instytucjonalne
6. Badania, planowanie, polityka formułowania celów i ewaluacji
- stosowalne w ramach różnych systemów prawnych
- wytyczają minimalne standardy postępowania



Definicje
1. Nieletni
- dziecko lub osoba młoda,
- która zgodnie z systemem prawnym, może byd oskarżona o popełnienie przestępstwa
2. Przestępstwo
- każde zachowanie karalne zgodnie z systemem prawnym danego kraju
3. Nieletni przestępca
- dziecko lub młoda osoba,
- która rzekomo popełniła lub odkryto, że popełniła przestępstwo



Podstawowe zasady
1. Zasada proporcjonalności – uczciwe i ludzkie traktowanie nieletnich będących w konflikcie z prawem
Cele sądownictwa dla nieletnich
- promowanie dobra nieletnich
- reakcja władzy proporcjonalna do natury przestępcy i przestępstwa
2. Odchodzenie od oficjalnych rozpraw w kierunku programów społecznych
- pobudzenie woli nieletniego
3. Gdy działanie okazuje się nieodpowiednie uwięzienie traktowane jako ostatecznośd
- jak najkrótszy okres czasu
- w oddzieleniu od dorosłych skazanych
4. Postępowanie przeprowadzone
- w najlepszym interesie nieletniego i - w sposób umożliwiający udział i swobodę wypowiedzi

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

5

5. Pozbawienie wolności zastosowane
- tylko po głębokim namyśle (sędzia musi się opierad na opinii biegłych)
- na minimalny okres czasu
- tylko w wypadku poważnych przestępstw
6. Zabronione kary finansowe i cielesne
7. Zamknięcie w zakładzie
- dopiero po rozpatrzeniu alternatywnych środków
8. Pracownicy i policjanci mają kontynuowad szkolenia specjalistyczne
9. Podczas pobytu w zakładzie nieletni
- odpowiednia edukacja i opieka
- celem umożliwienia powrotu do społeczeostwa
10. Oswobodzenie brane pod uwagę
- przy zatrzymaniu
- przy najbliższej sposobności



Reguły pekioskie cz III
- orzeczenie opieki, poradnictwa wychowania i nadzoru
- dozór kuratora
- prace na rzecz społeczności
- kary pieniężne, wynagrodzenie strat, przywrócenie stanu poprzedniego
- środki półwolnościowe, poddanie się leczeniu
- polecenie uczestnictwa w poradnictwie grupowym
- orzeczenie opieki zastępczej, wspólnego mieszkania z grupą oraz uczestnictwa w innych formach zorganizowanego wychowania
- inne odpowiednie orzeczenia: opieka rodziców, istota społeczności



Formy alternatywne
W wielu przypadkach powstrzymanie się od interwencji to najlepsza forma reagowania.
- Uzyskanie zgody sprawcy (lub jego rodziców czy opiekunów) na poddanie go środkom w ramach postępowania alternatywnego.
- Postępowanie alternatywne połączone z naprawieniem szkody.
- Prowadzące do uniknięcia przyszłych konfliktów z prawem.



Przegląd zawartości reguł pekioskich
- wiek odpowiedzialności karnej
- cele sądownictwa dla nieletnich
- prawa nieletnich: zasada domniemania niewinności, zakres proceduralnej ochrony, minimum uczciwego sądzenia
- ochrona prywatności
- kontakt wstępny
- zmiana kierunku w programach społecznych: korzyści, programy społeczne ( czasowy nadzór i ochrona oraz zadośduczynienie)
- zatrzymanie w czasie procesu
- rozpatrywanie: zasada proporcjonalności, minimalne ograniczenie wolności, dobro nieletniego
- różnorodnośd środków decyzyjnych
- możliwe najmniejsze korzystanie z instytucjonalizacji
- unikanie niepotrzebnego opóźnienia
- zeznania
- potrzeba profesjonalizmu i szkolenia personelu
- cel traktowania zinstytucjonalizowanego
~~ pomoc socjalna
~~ edukacyjna
~~psychologiczna
~~medyczna i fizyczna
- częstośd i wczesne stosowanie zwolnieo warunkowych
- półzinstytucjonalizowane układy
~~ domy edukacyjne
~~ dzienne ośrodki szkoleniowe
- badania naukowe jako podstawa do planowania, tworzenia strategii i ewaluacji
- wykorzystanie zasad

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

6

Standardy ochrony praw nieletnich umieszczonych w placówkach

Zapewnienie zwiększonej ochrony z trzech powodów

1.

Nieletni podlegają rygorom postępowania w sprawach nieletnich,

2.

Mają stwierdzoną niepełnosprawnośd

3.

Paostwo przejmuje odpowiedzialnośd za człowieka, gdy pozbawia się go wolności w sensie tym, że dziecko umieszczone jest poza rodziną, w placówce
typu zakładowego

Postępowanie wobec nieletnich:

1.

Konstytucja RP – art. 40, art.41 ust.1, art.48 ust 2 i art. 72, art43, punkt3

2.

Konwencja o prawach dziecka- prawo dziecka uznanego winnym pogwałcenia prawa karnego do traktowania w sposób sprzyjający poczuciu godności
i wartości

3.

Wzorcowe Reguły Minimum NZ dot. wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich (R40/33) Reguły pekioskie

4.

Wskazania NZ dot. zapobiegania przestępczości nieletnich tzw. Wskazania Rijadskie (R45/112)

Rekomendacja Racy Europy



W sprawie postępowania wobec nieletnich przestępców np. pochodzących z rodzin emigrantów.

Niepełnosprawnośd nieletnich:

1.

Konstytucja RP - Art.69 i art. 68 ust.3

2.

Konwencja o prawach dziecka - Art. 23- uznanie prawa do pełni normalnego życia dzieci i uznanie i szczególnych potrzeb

3.

Europejska Karta Społeczna - Prawo osób niepełnosprawnych do samodzielności, integracji społecznej i do udziału w życiu wspólnoty

4.

Deklaracja na temat Praw Osób Niepełnosprawnych Zgromadzenia Ogólnego NZ\1975

5.

Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne NZ w 1993r

6.

Rezolucja 48/96 (zasada 6)

7.

Zalecenie Nr R(92) 6 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie Spójnej Polityki wobec Osób Niepełnosprawnych przyjęte w 1992r.

8.

Deklaracja Madrycka z 2002 roku

Umieszczenie w placówkach resocjalizacyjnych:

1.

Konstytucja RP- art. 48 i art. 72

2.

Konwencja o prawach dziecka- art.25

3.

Orzecznictwo Trybunały Praw Człowieka



Objęcie dziecka opieką publiczną jest środkiem tymczasowym



Można go stosowad nie dłużej niż wymagają tego okoliczności



Musi byd zgodny z celem połączenia dziecka z rodzicem

Rekomendacje i rezolucje Rady Europy

1.

Rezolucja 77 (33) RE w sprawie umieszczenia dzieci w placówkach

2.

Rekomendacja 1061/2003 Zgromadzenia Parlamentarnego RE w sprawie poprawy sytuacji dzieci umieszczonych w placówkach

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

7

Zasady postulowanego modelu opieki nad dzieckiem i rodziną

1.

Środowisko rodzinne jest dla dziecka najlepszym



Zabranie dziecka z rodziny biologicznej może nastąpid dopiero po wyczerpaniu wszelkim form pomocy rodzinie

2.

W sytuacji, gdy pomoc rodzinie nie przynosi efektów, a dobro dziecko uzasadnia umieszczenie go poza rodziną biologiczną, pojawia się potrzeba
rodzinnej opieki zastępczej



Ukierunkowana forma wsparcia polegająca na zapewnieniu czasowej opieki i wychowania dzieciom pochodzącym z rodzin przeżywających
kryzysy i czasowo niezdolnych do opieki nad własnymi dziedmi.

3.

Placówki powinny przejmowad opiekę nad dzieckiem tylko w ostateczności, po wyczerpaniu wszystkich innych możliwości.



Mają mied charakter małych domów stwarzających warunki życia zbliżone do rodzinnych

4.

Każdy wychowanek rodziny zastępczej lub placówki, który do osiągnięcia pełnoletniości wychowywał się poza rodziną własną



Ma prawo do pomocy w usamodzielnieniu się

Standardy „Quality4children”

1.

Dziecko i jego rodzina biologiczna mają prawo do wsparcia i interwencji ze strony systemu opieki w każdym przypadku, gdy odczuwają potrzebę
zmiany swojej aktualnej sytuacji życiowej



Zawsze wysłuchani a potrzeby traktowane z należytym szacunkiem



Wsparcie m.in. umożliwid podjęcie najlepszej decyzji dotyczącej dalszej drogi życiowej dziecka i rodziny



Podstawowym priorytetem- bezpieczeostwo i potrzeby dziecka



Dziecko ma prawo uczestnictwa w decyzjach dot. jego losów

2.

Dziecko powinno byd informowane i wysłuchane, adekwatnie do jego wieku i możliwości intelektualnych

3.

Prawdziwie profesjonalna i zmierzająca do zaspokojenia potrzeb dziecka decyzja dotycząca jego losów oparta na obiektywnej ocenie i wyborze
rozwiązania najlepszego dla dziecka- bez żadnych uprzedzeo i doktrynalnych założeo

4.

Decyzja zakłada, że zarówno rodzina biologiczna, adopcyjna, zastępcza, jak i specjalistyczna placówka mogą byd najlepszym rozwiązaniem dla
specyficznych, indywidualnych potrzeb dziecka.

5.

W opiece poza rodziną obowiązuje zasada nierozdzielania rodzeostwa

6.

Proces przenoszenia dziecka do nowego środowiska doskonale przygotowany u zaplanowany

7.

Proces ten odbywa się stopniowo, z uwzględnieniem wrażliwości dziecka, kompetencji nowych opiekunów, ich wzajemnego poznania i zaufania.
Ograniczyd do minimum wszelkie związane z tym procesem urazy.

8.

Opieka i pobyt dziecka poza domem rodzicielskim zaplanowane indywidualnie, z uwzględnieniem najlepszych możliwości rozwoju dla dziecka.
Indywidualny plan ma ewaluowad, aby osiągnąd najlepsze efekty w procesie rozwoju dziecka.

9.

Rodzina lub placówka, w której przebywa dziecko poza domem rodzinnym musi odpowiadad jego potrzebom i sytuacji życiowej. Dziecko musi
wzrastad w środowisku wspierającym, chroniącym je i umożliwiającym rozwój
10. Dziecko musi mied zarówno szanse na podtrzymanie bezpiecznego kontaktu ze swoim środowiskiem pochodzenia, jak i na budowę
stabilnych relacji z nowym opiekunem

Rada Europy jako podmiot polityki reintegracji społecznej

Rada Europy- informacje ogólne
Statut:



Jest organizacją międzyrządową



Oparty na prawach człowieka



Głowna siedziba- pałac Europy w Strasburgu;+

Cele:



Ochrona praw człowieka, demokracji pluralistycznej oraz rządów prawa



Działanie na rzecz podnoszenia świadomości i rozwoju tożsamości kulturowej oraz różnorodności w Europie



Poszukiwanie sposobów rozwiązywania problemów nurtujących społeczeostwa



Pomoc w umacnianiu demokratycznej stabilności Europy poprzez popieranie refom politycznych, ustawodawczych i konstytucyjnych
PAOSTWA CZŁONKOWSKIE:
- 47 paostw
- 1949 – utworzona przez 10 paostw : Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Norwegia, Szwecja, WB, Włochy
- Polska 26 listopada 1991
- od 1993 Białoruś cały czas się ubiega ; status obserwatora : stolica apostolska, Japonia, Kanada, Meksyk, USA
Obszary działania:



Prawa człowieka,



Media



Współpraca prawna



Spójnośd społeczna



Zdrowie, edukacja, kultura, dziedzictwo, sport, młodzież



Demokracja lokalna i współpraca trans graniczna



Środowisko



Planowanie regionalne

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

8

Prace RE:



Opracowanie konwencji i porozumieo europejskich



Na ich podstawie paostwa członkowskie mogą nowelizowad i swoje ustawodawstwo



Niektóre są otwarte do przyjęcia przez paostwa nie będące członkami RE



Przyjmuje także tzw. „porozumienia częściowe”, będące formą współpracy o „zmiennej geometrii”

POLSKA A RE
Wstąpienie 26.10.1991
Budżet:
2006- 190 mln/ wkład Polski- 4.357 mln euro (2,2917%)
Prawa człowieka
- europejska konwencja praw człowieka w 1993
- skargi przeciwko Polsce 2004- 5784
Wyroki: 75, w tym 74 naruszenie Konwencji

ORGANY RADY EUROPY

1.

Komitet Ministrów
a.

Organ decyzyjny

Ministrowie spraw zagranicznych paostw członkowskich
b.

Wspólnie ze Zgromadzeniem Parlamentarnym

- stoi na straży podstawowych wartości Rady Europy
- czuwa nad przestrzeganiem przez paostwa członkowskie przyjętych założeo
c. określa zadania w wyniku zaleceo oraz propozycji
- uchwala program działania i budżet Rady Europy
d. Decyzje Komitetu Ministrów przekazywane rządom w formie
- zaleceo (rekomendacji)
- europejskich konwencji i porozumieo (wiążących!)
- deklaracje i rezolucje (uchwały) na temat aktualnych problemów politycznych

2.

Zgromadzenie Parlamentarne

- 315 osób + 315 zastępców
- wybierani lub wyznaczani przez parlamenty krajowe spośród parlamentarzystów
- 4 razy do roku tygodniowe publiczne sesje parlamentarne w Pałacu Europy
Zgromadzenie a Parlament Europejski
- Zgromadzenie – przedstawiciele parlamentów paostw członkowskich, wybierani lub wyznaczani przez parlamenty krajowe
- Parlament – przedstawiciele 27 paostw członkowskich Unii Europejskiej wybierani w bezpośrednich wyborach


3.

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy
a.

- od 1994r. jako ciało konsultacyjne
- 315 członków + 315 zastępców
- dwie izby: Władz Lokalnych i Regionów
- posiedzenia raz do roku w Strasburgu

b.

- pomoc nowym paostwom członkowskim w kwestiach praktycznych związanych z tworzeniem skutecznie działających samorządów lokalnych i
regionalnych
- organizuje publiczne debaty i konferencje
- przygotowuje raporty o rozwoju demokracji lokalnej i regionalnej w paostwach członkowskich i w krajach ubiegających się o członkowstwo
- prowadzi monitoring, szczególnie realizacji zasad Europejskiej Karty Samorządu terytorialnego

4.

Konferencja Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych

5.

Sekretarz Generalny
- wybierany przez Zgromadzenie Parlamentarne
- kadencja % lat
koordynuje i kieruje działalnością RE
- od 1.10.209 Thobjorn Jaglad – Norwegia

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

9

zalecenia

konsultacje

zalecenia

konsultacje

FINANSOWANIE
a. przez rządy paostw członkowskich (składki)
b. składki proporcjonalne do liczby ludności i zasobów paostwa
c. podstawowy budżet na 2006r. 262 mln euro

FINANSOWANIE POLITYKI SPOŁECZNEJ RADY EUROPY
Fundusz Rozwoju Społecznego (budżet ok. 2 mln euro)
- zarządzany przez Bank Rozwoju RE
- pomoc w budownictwie socjalnym dla ludzi o niskich dochodach
- tworzenie miejsc pracy
- modernizacja rolnictwa
- odnowa po katastrofach naturalnych i ekologicznych
- Polska od 23.07.1998

POLITYKA SPOŁECZNA RE
1. Europejska Karta Społeczna 1961/ Zrewidowana 1996
Mechanizm kontrolny
- 28 paostw
- każdy rząd jest zobowiązany do składania raportów o stosowaniu zaakceptowanych postanowieo Karty
- raporty badane przez Europejski Komitet Praw Społecznych
wnioski
- komitet kieruje do rządów zalecenia…
2. Europejski Kodeks Zabezpieczenia Społecznego. Zrewidowany w 1990
3. Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Społecznym 1972
4. Europejska Konwencja Pomocy Społecznej i Medycznej 1953
5. Europejska o Statusie Pracownika Migrującego 1977
6. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego 1985

Zredywidowana Europejska Karta Społeczna



Strasburg 3 maja 1996



Ministerialna Konferencja w Turynie 10.1991



Decyzje o aktualizacji i dostosowania zmian społecznych

Ochrona zdrowia

Cel
- rozwój europejskiej polityki zdrowotnej, opartej na zasadach etyki (poprzez)
*budowanie pomostu między prawami człowieka, spójnością społeczną i instytucjami zdrowotnymi
* harmonizowanie polityki zdrowotnej paostw członkowskich pod kątem bezpieczeostwa i jakości usług
* rozwijanie medycyny zapobiegawczej i oświaty zdrowotnej
* upowszechnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej, praw pacjenta, udziału obywateli i ochrony słabszych grup społecznych

800 milionów Europejczyków

Parlamenty

Rządy

Władze Lokalne i Regionalne

Zgromadzenie
Parlamentarne

Komitet
Ministrów

Kongres Władz Lokalnych i
Regionalnych Rady Europy

Sekretariat Rady Europy

rezultaty

Decyzje,
konwencje

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

10

Wybrane działania
1. świadczenia zdrowotne z perspektywy spójności społecznej
- zapewnienie skutecznej ochrony grup społeczeostwa bardziej podatnych na czynniki negatywne
- osoby w zakładach zamkniętych, osoby starsze w domach pomocy, niepełne rodziny, przewlekle chorzy, osoby dotknięte marginalizacją społeczną
2. Oświata zdrowotna wśród młodzieży
3. Transplantacja krwi: bezpieczeostwo i etyka
4. Transplantacja organów dla ratowania życia
5. Farmakopea Europejska
6. Ochrona zdrowia konsumentów

Grupa POMPIDOU
- 32 paostwa + Zamecka
- zwalczanie nadużywania i nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi
- co 3 lata na szczeblu ministerialnym weryfikacja programu działania i określania nowych potrzeb i celów w zakresie dalszej współpracy

Aktualne priorytety:
- działanie na rzecz zapobiegania narkomanii
- reintegracja społeczna osób uzależnionych i zażywających
- sprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych
- rozwijanie szkoleo i badao, szczególnie w zakresie społecznych kosztów narkomanii

ERW/RM

Wybrane regulacje prawne inspiracją ERW

1.

europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 1950
- art. 5 prawo do wolności i bezpieczeostwa osobistego
- art. 6 każdy ma prawo do wolności i bezpieczeostwa osobistego. Nikt nie może byd pozbawiony wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w
trybie ustalonym przez prawo.

2.

Europejska konwencja przeciwko torturom oraz innemu okrutnemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu 1987

Działania RE/ postępowania z przestępcami

1.

Europejski komitet ds. problematyki przestępczości 1957

2.

Komitet do współpracy w sprawach Więziennictwa

Sztandarowy dokument
Europejskie Reguły więzienne
- zalecenie R(87) z 1987r
- rekomendacja Rec (2006)

ERW charakterystyka ogólna
- międzynarodowy soft-low
- reguły z 1973
- reguły z 1987
- reguły z 2006
- pozbawione bezpośrednich mechanizmów implementacyjno-kontrolnych

Prawa człowieka ogólnie chronione zawarte w ERW
a. zakaz tortur
b. poszanowanie życia prywatnego
c. swoboda myśli, sumienia, religii
d. prawa własności
e. prawa do nauki

Europejskie systemy opieki, resocjalizacji i pomocy

11

Znaczenie ERW

1.

W drodze inkorporacji do ustaw lub regulaminów więziennych w całości
- Austria, Bułgaria, Finlandia, Niemcy, Grecja, Norwegia

2.

Motyw przewodniego dla ustawodawstwa krajowego dot. więziennictwa
- Portugalia, Anglia, Irlandia

3.

Czysty punkt odniesienia w oficjalnych orzeczeniach sądowych paostw
- mimo braku wiążącej powinny byd uwzględnione
- „zakorzenione w koncepcji prawa, która jest wspólna paostwom członkowskim RE”

Różnice między RM a ERW (87)

1.

Główne przesłanie reguł więziennych
- 1955/1958 RM ONZ – skromne, nieśmiałe
gwarancje szacunku i podmiotowości; warunki przeżycia
- 1987 R(87) 3 – godnośd więźnia/człowieka
punkt odniesienia dla oceny warunków więziennych
- 2006 Rec. (2006)2
więzienie szkodzi, zasada normalizacji

2.

ERW
- służą zgodnemu z prawem przystosowaniu więźniów do życia w społeczeostwie
- narzucają więc bardziej precyzyjne i dalej idące reguły wykonania kary pozbawienia wolności

3.

Różnice dotyczą
a. cel wykonywania kary pozbawienia wolności
b. personel więzienny
c. charakter kontaktów ze światem zewnętrznym

Cel wykonywania kary pozbawienia wolności
- ERW 1987
resocjalizacja nie obowiązkiem, a prawem więźnia
raczej nie resocjalizacja, a normalizacja
Ogólna zasada
- nic, co bezpośrednio nie wynika z wykonania kary
- nie może byd odebrane skazanemu
Metoda minimalizacji szkód uwięzienia ERW 2006
- wykonanie kary zbliżyd do warunków wolnościowych

Wymogi ERW 2006 dla normalizacji
- program pobytu
- jednoosobowa cela
- sensowne zajęcie
- informacja
- kontakt ze światem zewnętrznym

Personel więzienny

1.

Normalizacja życia więziennego - zatrudnienie personelu obu płci, pracującego razem w zakładach przeznaczonych zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet
(R62)

2.

Preferowanie systemu o znacznym stopniu decentralizacji – obdarzeni odpowiedzialnością stają się bardziej odpowiedzialni

3.

Staranny dobór odpowiedniej kadry - nie tylko prawośd, ludzkie podejście oraz umiejętności zawodowe także podatnośd do służby więziennej
osobowości kandydata (R54)