„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Beata Kozińska
Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej
321[11].Z3.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr inż. Joanna Bajerska
dr inż. Aleksandra Kostrzewa-Tarnowska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska
Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z3.05
„Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu dietetyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
13
5.1. Dieta bogatobiałkowa
13
5.1.1. Ćwiczenia
13
5.2. Modyfikacja diety bogatobiałkowej w różnych stanach chorobowych
17
5.2.1. Ćwiczenia
17
5.3. Dieta niskobiałkowa
21
5.3.1. Ćwiczenia
21
5.4. Modyfikacja diety niskobiałkowej w różnych stanach chorobowych
29
5.4.1. Ćwiczenia
29
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
34
7. Literatura
48
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
[
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk.
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien opanować podczas zajęć,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
−
pokazu z objaśnieniem,
−
ćwiczeń praktycznych,
−
tekstu przewodniego,
−
metody projektu.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych wielokrotnego
wyboru.
W tym rozdziale podano również:
−
plany testów w formie tabelarycznej,
−
punktacje zadań,
−
propozycje norm wymagań,
−
instrukcje dla nauczyciela,
−
instrukcje dla ucznia,
−
karty odpowiedzi,
−
zestawy zadań testowych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni należy bezwzględnie zwrócić uwagę na przestrzeganie
regulaminów, przepisów bhp oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Z przepisami tymi należy zapoznawać uczniów od początku trwania
nauki i należy je bezwzględnie stosować.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
321[11].Z3.01
Planowanie podstawowego żywienia
dietetycznego oraz diet w chorobach
na tle niedoborów żywieniowych
321[11].Z3.02
Planowanie diety
lekko strawnej
321[11].Z3.05
Planowanie diety
bogatobiałkowej
i diety
niskobiałkowej
321[11].Z3.06
Planowanie diety
z ograniczeniem
tłuszczu
oraz diety
z ograniczeniem
łatwo
przyswajalnych
węglowodanów
321[11].Z3
Żywienie dietetyczne
321[11].Z3.04
Planowanie diety
z ograniczeniem
substancji
pobudzających
wydzielanie soku
żołądkowego oraz
diet
w zaburzeniach
czynnościowych
jelit
321 [11].Z3.03
Planowanie diety
ubogoenergetycznej
321[11].Z3.07
Planowanie diet
z modyfikacjami
składników
mineralnych
i diet
z modyfikacjami
konsystencji
321[11].Z3.09
Prowadzenie dokumentacji
żywieniowej pacjentów
321[11].Z3.08
Planowanie diet
niestandardowych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
–
charakteryzować budowę oraz funkcje tkanek i narządów organizmu,
–
charakteryzować główne procesy metaboliczne zachodzące w organizmie człowieka,
–
charakteryzować żywność jako źródło składników pokarmowych,
–
charakteryzować budowę chemiczną składników pokarmowych oraz ich znaczenie dla
organizmu człowieka,
–
stosować zasady racjonalnego żywienia,
–
planować jadłospisy indywidualne i dla różnych grup ludności,
–
oceniać sposób żywienia jednostki i grupy osób,
–
oceniać stan odżywienia jednostki i grupy osób,
–
charakteryzować diety lecznicze,
–
dobierać produkty i potrawy do poszczególnych diet.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
scharakteryzować patofizjologię chorób wymagających modyfikacji ilości i jakości białka,
−
określić cele i założenia diety bogatobiałkowej,
−
określić wskazania do stosowania diety bogatobiałkowej,
−
zaplanować jadłospis dla osób na diecie bogatobiałkowej,
−
dobrać produkty spożywcze i potrawy zalecane w diecie bogatobiałkowej,
−
dokonać modyfikacji diety bogatobiałkowej w różnych stanach chorobowych,
−
określić cele i założenia diety niskobiałkowej,
−
określić wskazania do stosowania diety niskobiałkowej,
−
zaplanować jadłospis dla osób na diecie niskobiałkowej,
−
dobrać produkty spożywcze i potrawy zalecane w diecie niskobiałkowej,
−
dokonać modyfikacji diety niskobiałkowej w różnych stanach chorobowych,
−
określić zastosowanie wymienników mięsnych i chlebowych w realizacji diety
niskobiałkowej,
−
scharakteryzować schematyczne diety niskobiałkowe,
−
dokonać oceny zaplanowanych jadłospisów,
−
posłużyć się programem komputerowym do oceny sposobu żywienia,
−
przekonać pacjenta o celowości i konieczności stosowania diety.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:
Żywienie dietetyczne 321[11].Z3
Jednostka modułowa:
Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej
321[11].Z3.05
Temat: Planowanie jadłospisu dla diety bogatobiałkowej.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności planowania jadłospisu dla osób na diecie
bogatobiałkowej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
dobrać produkty spożywcze i potrawy zalecane w diecie bogatobiałkowej,
−
zaplanować jadłospis dla osób na diecie bogatobiałkowej,
−
ocenić jadłospis metodą punktową,
−
zmodyfikować jadłospis po ocenie.
Metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
praca z materiałem drukowanym,
−
ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w parach.
Czas: 3 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dotycząca diety bogatobiałkowej,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
karta oceny punktowej jadłospisu,
−
tabele przedstawiające modelowe racje pokarmowe,
−
materiały piśmiennicze (kartki formatu A4, A1, pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, foliogramy i folie.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu i omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:
−
powtórzenie wiadomości dotyczących celów, założeń i wskazań diety bogatobiałkowej,
−
omówienie produktów spożywczych i potraw zalecanych w diecie bogatobiałkowej,
−
omówienie metod obróbki cieplnej stosowanych w diecie bogatobiałkowej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
4. Podanie treści ćwiczenia: Zaplanuj dekadowy jadłospis dla osób na diecie bogatobiałkowej
i oceń go metodą punktową.
5. Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia, wskazanie na możliwość
korzystania z różnych źródeł informacji oraz forum prezentacji.
6. Sposób realizacji ćwiczenia:
Uczeń:
−
zapoznaje się z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi w diecie,
−
planuje posiłki podstawowe i uzupełniające zgodnie z zasadami układania jadłospisów
na okres 10 dni,
−
ocenia jadłospis metodą punktową (Załącznik 1, Załącznik 2),
−
modyfikuje jadłospis po ocenie,
−
prezentuje wyniki pracy na forum grupy.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć, wskazując na zaangażowanie uczniów
i uzyskane efekty.
Praca domowa
Określ zasady oceny wartości odżywczej jadłospisów metodami ilościowymi.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
zaznaczając na skali punktowej uczeń dokonuje oceny zajęć (Załącznik 3).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Załączniki do scenariusza
Załącznik 1
Tabela 1 do scenariusza 1. Punktowa ocena jadłospisu wg Starzyńskiej [3, s. 474]
Wyróżnik
Liczba punktów
Ilość posiłków w ciągu dnia zaplanowana w jadłospisie
4 – 5
3
mniej
5
3
0
Ilość posiłków, w których występują produkty dostarczające białka zwierzęcego
we wszystkich posiłkach
w 75% posiłków
w mniejszej liczbie posiłków
3
2
0
Częstotliwość występowania mleka lub serów
codziennie w 2 posiłkach
codziennie co najmniej w 1 posiłku i w50% dni w 2 posiłkach
rzadziej
5
2
0
Częstotliwość występowania warzyw lub owoców
codziennie co najmniej w 3 posiłkach
codziennie co najmniej w 2 posiłkach
rzadziej
5
2
0
Częstotliwość występowania warzyw i owoców w postaci surowej
codziennie
w 75% dni
rzadziej
5
2
0
Częstotliwość występowania razowego pieczywa, kasz i strączkowych suchych
codziennie co najmniej jeden z wymienionych produktów
w 75% dni jeden z wymienionych produktów
rzadziej
5
2
0
RAZEM
30
Załącznik 2
Tabela 2 do scenariusza 1. Skala ocen w zależności od uzyskanej liczby punktów [3, s. 475]
Liczba uzyskanych punktów
Ocena jadłospisu
Wnioski
30
21 – 27
12 – 20
bez ocen zerowych
< 12
dobry
dostateczny
zaledwie dostateczny
zły
bez błędów
błędy można wyeliminować
duże błędy
nie nadaje się do poprawienia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Załącznik 3
Zaznacz na skali:
1. Atrakcyjność zajęć
atrakcyjne nieatrakcyjne
6 5 4 3 2 1
2. Trudność wykonania ćwiczenia
trudne łatwe
6 5 4 3 2 1
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca
…………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Dietetyk 321[11]
Moduł:
Żywienie dietetyczne 321[11].Z3
Jednostka modułowa:
Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej
321[11].Z3.05
Temat: Zastosowanie diety bogatobiałkowej.
Cel ogólny: Kształtowanie
umiejętności
określania
wskazań
do
stosowania
diety
bogatobiałkowej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
scharakteryzować patofizjologię chorób wymagających diety bogatobiałkowej,
−
określić wskazania do stosowania diety bogatobiałkowej,
−
przekonać pacjenta o celowości i konieczności stosowania diety.
Metody nauczania–uczenia się:
−
dyskusja dydaktyczna,
−
praca z materiałem drukowanym,
−
ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w parach.
Czas: 3 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura dotycząca diety bogatobiałkowej,
−
materiały piśmiennicze (kartki formatu A4, A1, pisaki),
−
kamera,
−
telewizor,
−
odtwarzacz.
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu i omówienie celów zajęć.
3. Realizacja zajęć:
−
powtórzenie
wiadomości
dotyczących
celów,
założeń
i
wskazań
diety
bogatobiałkowej,
−
scharakteryzowanie patofizjologii chorób wymagających diety bogatobiałkowej,
−
omówienie wskazań do stosowania diety bogatobiałkowej.
4. Podanie treści ćwiczenia: Przekonaj pacjenta chorego na nerczycę o celowości
i konieczności stosowania diety bogatobiałkowej. Ćwiczenie wykonaj w formie scenki
odegranej z kolegą (pacjentem). Scenkę nagraj na video (DVD).
5. Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia, wskazanie na możliwość
korzystania z różnych źródeł informacji. Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na to by
prezentacja zawierała pełne formy wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie, zakończenie).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
6. Sposób realizacji ćwiczenia:
Uczeń:
−
omawia i przygotowuje scenkę z kolegą, zwracając uwagę na specyfikę choroby i diety,
−
nagrywa scenkę na video (DVD),
−
prezentuje wyniki pracy (scenkę) na forum grupy.
Zakończenie zajęć
−
uczniowie oceniają poszczególne prezentacje za pomocą kwestionariusza ewaluacyjnego,
−
nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć, wskazując na zaangażowanie uczniów i uzyskane
efekty.
Praca domowa
Napisz kilka wskazówek ułatwiających rozmowę pacjentem o celowości konieczności
stosowania diety.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
zaznaczając na skali punktowej uczeń dokonuje oceny zajęć (Załącznik 1).
Załączniki do scenariusza 2
Załącznik 1
Zaznacz na skali:
1. Atrakcyjność zajęć
atrakcyjne nieatrakcyjne
6 5 4 3 2 1
2. Trudność wykonania ćwiczenia
trudne łatwe
6 5 4 3 2 1
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
5. ĆWICZENIA
5.1. Dieta bogatobiałkowa
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj założenia diety bogatobiałkowej dla kobiety o małej aktywności fizycznej,
wzroście 164 cm i aktualnej masie ciała 70 kg z podażą białka 1,5g / kg należnej masy ciała /
dobę.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić według Norm Żywienia zapotrzebowanie energetyczne,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i białko pochodzenia zwierzęcego oraz ustalić
udział energii białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
4) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
5) ustalić ilość węglowodanów w diecie, uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
6) opracować założenia diety bogatobiałkowej,
7) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 2
Opracuj założenia diety bogatobiałkowej dla mężczyzny o małej aktywności fizycznej,
wzroście 172 cm i aktualnej masie ciała 55 kg z podażą białka 1,7g / kg należnej masy ciała /
dobę.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić według Norm Żywienia zapotrzebowanie energetyczne,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i białko pochodzenia zwierzęcego oraz ustalić
udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
4) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
5) ustalić ilość węglowodanów w diecie, uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
6) opracować założenia diety bogatobiałkowej,
7) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj dekadowy jadłospis dla osób na diecie bogatobiałkowej i oceń go metodą
punktową.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi w diecie,
2) zaplanować posiłki podstawowe i uzupełniające na okres 10 dni,
3) ocenić jadłospis metodą punktową,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
pogadanka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
tabele przedstawiające modelowe racje pokarmowe,
−
karta oceny punktowej jadłospisu,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 4
Dokonaj modyfikacji dziennego jadłospisu osoby zdrowej i dostosuj go do zasad diety
bogatobiałkowej oraz oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości białka w jadłospisie,
2) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości tłuszczów, węglowodanów oraz wartości
energetycznej,
3) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
dzienny jadłospis dla osoby zdrowej,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program komputerowy do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
5.2. Modyfikacja diety bogatobiałkowej w różnych stanach
chorobowych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj dzienny jadłospis dla mężczyzny o umiarkowanej aktywności fizycznej, wzroście
180 cm i aktualnej masie ciała 80 kg chorego na marskość wątroby w okresie jej wydolności.
Oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zapotrzebowanie energetyczne według Norm Żywienia,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i pochodzenia zwierzęcego oraz ustalić udział
energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
4) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
5) ustalić ilość węglowodanów uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
6) zaplanować dzienny jadłospis zgodny z opracowanymi wytycznymi diety,
7) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
8) porównać wyznaczoną wartość odżywczą jadłospisu z założeniami diety,
9) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
10) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Ćwiczenie 2
Zaplanuj dzienny jadłospis w zespole nerczycowym dla kobiety o małej aktywności
fizycznej, wzroście 168 cm i aktualnej masie ciała 50 kg. Oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zapotrzebowanie energetyczne według Norm Żywienia,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i pochodzenia zwierzęcego oraz ustalić udział
energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
4) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
5) ustalić ilość węglowodanów uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
6) zaplanować dzienny jadłospis zgodny z opracowanymi wytycznymi diety,
7) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
8) porównać wyznaczoną wartość odżywczą jadłospisu z założeniami diety,
9) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
10) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Ćwiczenie 3
Przekonaj pacjenta chorego na nerczycę o celowości i konieczności stosowania diety
bogatobiałkowej. Ćwiczenie wykonaj w formie scenki odegranej z kolegą (pacjentem). Scenkę
nagraj na video (DVD).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych Nauczyciel
powinien dodatkowo zaprezentować film. Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być
zakończone pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania kamery, telewizora, odtwarzacza.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować i przygotować scenkę z kolegą, zwracając uwagę na specyfikę choroby
i diety,
2) nagrać scenkę na video,
3) zaprezentować scenkę na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
kamera video,
−
telewizor,
−
odtwarzacz.
Ćwiczenie 4
Przekonaj pacjenta chorego na marskość wątroby w okresie wydolności o celowości
i konieczności stosowania diety bogatobiałkowej. Ćwiczenie wykonaj w formie scenki
odegranej z kolegą (pacjentem). Scenkę nagraj na video.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonanie. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych. Nauczyciel
powinien dodatkowo zaprezentować i omówić film. Wykonanie ćwiczenia przez uczniów
powinno być zakończone pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania kamery, telewizora, odtwarzacza.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować i przygotować scenkę z kolegą, zwracając uwagę na specyfikę choroby
i diety,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
2) nagrać scenkę na video,
3) zaprezentować scenkę na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
kamera video,
−
telewizor,
−
odtwarzacz.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
5.3. Dieta niskobiałkowa
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj założenia diety niskobiałkowej o małym ograniczeniu białka 0,8 g/kg należnej
masy ciała dla kobiety o małej aktywności fizycznej, wzroście 170 cm i aktualnej masie ciała 68
kg.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić według Norm Żywienia zapotrzebowanie energetyczne,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i białko pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów w diecie, uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) podsumować założenia diety niskobiałkowej,
8) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 2
Opracuj założenia diety niskobiałkowej o średnim ograniczeniu białka 0,6 g/kg należnej
masy ciała dla mężczyzny o małej aktywności fizycznej, wzroście 178 cm i aktualnej masie
ciała 70 kg.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić według Norm Żywienia zapotrzebowanie energetyczne,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i białko pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów w diecie, uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) podsumować założenia diety niskobiałkowej,
8) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 3
Opracuj założenia diety niskobiałkowej o dużym ograniczeniu białka 0,4 g/kg należnej
masy ciała dla kobiety o małej aktywności fizycznej, wzroście 162 cm i aktualnej masie ciała 50
kg.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone
pogadanką podsumowującą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić według Norm Żywienia zapotrzebowanie energetyczne,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i białko pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów w diecie, uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) podsumować założenia diety niskobiałkowej,
8) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie,
−
pogadanka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 4
Zaplanuj dekadowy jadłospis dla osoby na diecie niskobiałkowej o średnim ograniczeniu
białka 50 g/dobę i oceń go metodą punktową.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi w diecie,
2) zaplanować posiłki podstawowe i uzupełniające na okres 10 dni,
3) ocenić jadłospis metodą punktową,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
tabele przedstawiające modelowe racje pokarmowe,
−
karta oceny punktowej jadłospisu,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Ćwiczenie 5
Zaplanuj dekadowy jadłospis dla diety niskobiałkowej o małym ograniczeniu białka
60 g/dobę z wykorzystaniem wymienników mięsnych oraz chlebowych i oceń go metodą
punktową.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi w diecie,
2) założenia diety wyrazić ilościami wymienników mięsnych i chlebowych oraz
zaproponować ich podział na poszczególne posiłki,
3) zaplanować posiłki podstawowe i uzupełniające na okres 10 dni,
4) ocenić jadłospis metodą punktową,
5) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
6) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 6
Zaplanuj dekadowy jadłospis dla diety niskobiałkowej o dużym ograniczeniu białka
30 g/dobę z wykorzystaniem wymienników mięsnych oraz chlebowych i oceń go metodą
punktową.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z produktami zalecanymi i przeciwwskazanymi w diecie,
2) założenia diety wyrazić ilościami wymienników mięsnych i chlebowych oraz
zaproponować ich podział na poszczególne posiłki,
3) zaplanować posiłki podstawowe i uzupełniające na okres 10 dni,
4) ocenić jadłospis metodą punktową,
5) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
6) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
Normy Żywienia dla ludności w Polsce,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 7
Dokonaj modyfikacji dziennego jadłospisu osoby zdrowej i dostosuj go do zasad diety
niskobiałkowej o dużym ograniczeniu białka 30 g/dobę oraz oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości białka w jadłospisie,
2) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości tłuszczów, węglowodanów oraz wartości
energetycznej,
3) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
dzienny jadłospis dla osoby zdrowej,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program komputerowy do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
Ćwiczenie 8
Dokonaj modyfikacji dziennego jadłospisu osoby zdrowej i dostosuj go do zasad diety
niskobiałkowej o średnim ograniczeniu białka 50 g/dobę oraz oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości białka w jadłospisie,
2) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości tłuszczów, węglowodanów oraz wartości
energetycznej,
3) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
dzienny jadłospis dla osoby zdrowej,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program komputerowy do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Ćwiczenie 9
Dokonaj modyfikacji dziennego jadłospisu osoby zdrowej i dostosuj go do zasad diety
niskobiałkowej o małym ograniczeniu białka 60 g/dobę oraz oceń jego wartość odżywczą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Nauczyciel powinien dodatkowo zaprezentować i omówić pokazy
multimedialne, filmy i foliogramy. Wykonanie ćwiczeń przez uczniów powinno być
zakończone pogadanką podsumowującą.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania, sprzętu komputerowego, obsługi
rzutnika pisma i materiałów biurowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości białka w jadłospisie,
2) zmodyfikować jadłospis pod kątem zawartości tłuszczów, węglowodanów oraz wartości
energetycznej,
3) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
4) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
5) zaprezentować wnioski na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
pogadanka.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
dzienny jadłospis dla osoby zdrowej,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej żywności,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program komputerowy do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5.4. Modyfikacja diety niskobiałkowej w różnych stanach
chorobowych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj dzienny jadłospis dla kobiety o małej aktywności fizycznej, wzroście 166 cm
i aktualnej masie ciała 72 kg w okresie wyrównanej przewlekłej niewydolności nerek. Oceń
wartość odżywczą jadłospisu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zapotrzebowanie energetyczne według Norm Żywienia,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) zaplanować dzienny jadłospis zgodny z opracowanymi wytycznymi diety,
8) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
9) porównać wyznaczoną wartość odżywczą jadłospisu z założeniami diety,
10) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
11) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Ćwiczenie 2
Zaplanuj dzienny jadłospis dla mężczyzny o małej aktywności fizycznej, wzroście 182 cm i
aktualnej masie ciała 64 kg w okresie niewyrównanej przewlekłej niewydolności nerek. Oceń
wartość odżywczą jadłospisu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu komputerowego i obsługi
rzutnika pisma.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zapotrzebowanie energetyczne według Norm Żywienia,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) zaplanować dzienny jadłospis zgodny z opracowanymi wytycznymi diety,
8) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
9) porównać wyznaczoną wartość odżywczą jadłospisu z założeniami diety,
10) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
11) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka, folie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Ćwiczenie 3
Zaplanuj dzienny jadłospis dla kobiety o małej aktywności fizycznej, wzroście 160 cm
i aktualnej masie ciała 48 kg w niewydolności wątroby. Oceń wartość odżywczą jadłospisu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania sprzętu dostępnego w pracowni, sprzętu
komputerowego, obsługi rzutnika pisma i materiałów biurowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zapotrzebowanie energetyczne według Norm Żywienia,
2) obliczyć należną masę ciała wykorzystując wskaźnik BMI,
3) obliczyć zapotrzebowanie na białko ogółem i pochodzenia zwierzęcego,
4) ustalić udział energii z białka w dziennym zapotrzebowaniu energetycznym,
5) ustalić ilość tłuszczu w diecie,
6) ustalić ilość węglowodanów uwzględniając udział energii z białek i tłuszczu,
7) zaplanować dzienny jadłospis zgodny z opracowanymi wytycznymi diety,
8) ocenić wartość odżywczą jadłospisu przy pomocy programu komputerowego do oceny
sposobu żywienia, uwzględnić straty,
9) porównać wyznaczoną wartość odżywczą jadłospisu z założeniami diety,
10) zmodyfikować jadłospis po ocenie,
11) zaprezentować wyniki na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
dyskusja.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
receptury potraw dietetycznych,
−
tabele składu i wartości odżywczej,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
komputer z oprogramowaniem,
−
program do oceny sposobu żywienia,
−
rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Ćwiczenie 4
Przekonaj pacjenta chorego na przewlekłą niewydolność nerek o celowości i konieczności
stosowania diety niskobiałkowej. Ćwiczenie wykonaj w formie scenki odegranej z kolegą
(pacjentem). Scenkę nagraj na video.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Nauczyciel powinien dodatkowo zaprezentować i omówić film.
Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania kamery, telewizora, odtwarzacza.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować i przygotować scenkę z kolegą, zwracając uwagę na specyfikę choroby
i diety,
2) nagrać scenkę na video,
3) zaprezentować scenkę na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
kamera video,
−
telewizor,
−
odtwarzacz.
Ćwiczenie 5
Przekonaj pacjenta chorego na niewydolność wątroby o celowości i konieczności
stosowania diety niskobiałkowej. Ćwiczenie wykonaj w formie scenki odegranej z kolegą
(pacjentem). Scenkę nagraj na video.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób jego
wykonania. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 osobowych (dobór grup na
zasadzie losowania). Nauczyciel powinien dodatkowo zaprezentować i omówić film.
Wykonanie ćwiczenia przez uczniów powinno być zakończone dyskusją.
Przed i w trakcie wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien przypominać zasady bhp,
zwracać uwagę na przestrzeganie zasad użytkowania kamery, telewizora, odtwarzacza.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) omówić i przygotować scenkę z kolegą, zwracając uwagę na specyfikę choroby i diety,
2) nagrać scenkę na video,
3) zaprezentować scenkę na forum grupy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pokaz z objaśnieniem,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki),
−
kamera video,
−
telewizor,
−
odtwarzacz.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test
dwustopniowy
do
jednostki
modułowej
„Planowanie
diety
bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 7, 13, 14, 15, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej, 2 z poziomu ponadpodstawowego
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. c, 4. d, 5. c, 6. b, 7. a, 8. b, 9. c, 10. d, 11. a,
12. c, 13. b, 14. c, 15. d, 16. a, 17. c, 18. b, 19. d, 20. c.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić cele i założenia diety bogatobiałkowej
C
P
b
2
Dobrać produkty spożywcze zalecane w diecie
bogatobiałkowej
B
P
a
3
Dobrać potrawy zalecane w diecie bogatobiałkowej
B
P
c
4
Rozpoznać potrawy niezalecane w diecie
bogatobiałkowej
B
P
d
5
Określić wskazania do stosowania diety
bogatobiałkowej
C
P
c
6
Dokonać modyfikacji diety bogatobiałkowej
w różnych stanach chorobowych
C
P
b
7
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
C
PP
a
8
Określić cele i założenia diety niskobiałkowej
C
P
b
9
Dobrać produkty spożywcze zalecane w diecie
niskobiałkowej
B
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
10
Dobrać potrawy zalecane w diecie niskobiałkowej
B
P
d
11
Określić wskazania do stosowania diety
niskobiałkowej
C
P
a
12
Określić zastosowanie wymienników mięsnych
w realizacji diety niskobiałkowej
C
P
c
13
Określić zastosowanie wymienników mięsnych
w realizacji diety niskobiałkowej
C
PP
b
14
Scharakteryzować schematyczne diety niskobiałkowe
C
PP
c
15
Dokonać modyfikacji diety niskobiałkowej w różnych
stanach chorobowych
C
PP
d
16
Dokonać modyfikacji diety niskobiałkowej w różnych
stanach chorobowych
C
PP
a
17
Określić cele i założenia diety niskobiałkowej
B
P
c
18
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
B
P
b
19
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
C
P
d
20
Scharakteryzować schematyczne diety niskobiałkowe
C
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących planowania diety bogatobiałkowej i niskobiałkowej.
Wszystkie
zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Dieta bogatobiałkowa powinna dostarczać białko w ilości
a) 0,5–1,0 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
b) 1,5–2,0 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
c) 2,5–3,5 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
d) 3,5–4,5 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
2. Produktami dozwolonymi w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej są
a) pieczywo jasne, mleko zsiadłe.
b) kasza gryczana, baranina.
c) kasza krakowska, pasztet.
d) kasza manna, ser topiony.
3. Potrawą dozwoloną w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej jest zupa
a) rosół.
b) kapuśniak.
c) zupa jarzynowa.
d) zupa ogórkowa.
4. Potrawą przeciwwskazaną w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej
a) są kopytka.
b) są pulpety cielęce.
c) jest marchewka oprószana.
d) są placki ziemniaczane.
5. Wskazaniem do stosowania diety bogatobiałkowej
a) jest kamica żółciowa.
b) jest kamica nerkowa.
c) są choroby wątroby w okresie wydolności.
d) są choroby wątroby w okresie niewydolności.
6. Zapotrzebowanie energetyczne dla osób niedożywionych w diecie bogatobiałkowej
w chorobach wątroby w okresie wydolności wynosi
a) 30–35 kcal / kg należnej masy ciała/dobę.
b) 40–45 kcal / kg należnej masy ciała/dobę.
c) 50–60 kcal / kg należnej masy ciała/dobę.
d) 65–70 kcal / kg należnej masy ciała/dobę.
7. Przewlekłą niewydolność nerek w okresie niewyrównania charakteryzuje wartość GRF
a) 25–10 ml / minutę.
b) 40–30 ml / minutę.
c) 50–40 ml / minutę.
d) 80–60 ml / minutę.
8. Dieta niskobiałkowa o dużym ograniczeniu białka powinna dostarczać białko w ilości
a) 0,1–0,2 g / kg należnej masy ciała/dobę.
b) 0,3–0,5 g / kg należnej masy ciała/dobę.
c) 0,6–0,8 g / kg należnej masy ciała/dobę.
d) 0,8–1,0 g / kg należnej masy ciała/dobę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
9. Produktami dozwolonymi w diecie łatwostrawnej niskobiałkowej są
a) ser żółty, jaja.
b) kasza manna, ryby.
c) mąka ziemniaczana, kefir.
d) mąka pszenna, ser topiony.
10. Potrawą dozwoloną w diecie łatwostrawnej niskobiałkowej
a) są pyzy.
b) jest rosół.
c) jest zupa grzybowa.
d) jest zupa owocowa przecierana.
11. Wskazaniem do stosowania diety niskobiałkowej jest
a) przewlekła niewydolność nerek.
b) zespół nerczycowy.
c) otyłość.
d) cukrzyca.
12. Wymiennik mięsny jest równoważny
a) 2 g tłuszczu.
b) 5 g tłuszczu.
c) 6 g białka.
d) 12 g białka.
13. 1 jajo dostarcza
a) 2 wymienniki mięsne.
b) 1 wymiennik mięsny.
c) 2 wymienniki chlebowe.
d) 1 wymiennik chlebowy.
14. Dieta ziemniaczana dostarcza w ciągu doby
a) 200 g ziemniaków oraz 900 g warzyw i owoców.
b) 500 g ziemniaków oraz 800 g warzyw i owoców.
c) 1000 g ziemniaków oraz 300 g warzyw i owoców.
d) 1500 g ziemniaków oraz 100 g warzyw i owoców.
15. Przy encefalopatii wątrobowej dobowe spożycie białka wynosi
a) 10–15 g.
b) 20–30 g.
c) 35–40 g.
d) 40–45 g.
16. Diety niskobiałkowe nie pokrywają zapotrzebowania na
a) żelazo.
b) potas.
c) tłuszcz.
d) węglowodany.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
17. Udział węglowodanów w pokryciu ogólnego zapotrzebowania energetycznego w diecie
niskobiałkowej wynosi
a) 30–40%.
b) 40–50%.
c) 50–70%.
d) 70–75%.
18. Przyczyną przewlekłej niewydolności nerek może być
a) cukrzyca.
b) nerwica.
c) palenie papierosów.
d) zawał mięśnia sercowego.
19. W schyłkowej przewlekłej niewydolności nerek występuje wysokie stężenie
a) cukru w moczu.
b) tłuszczu w moczu.
c) cholesterolu we krwi.
d) mocznika we krwi.
20. Dieta skrobiowa dostarcza
a) 1300 kcal.
b) 1500 kcal.
c) 2000 kcal.
d) 2450 kcal.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..
Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
TEST 2
Test
dwustopniowy
do
jednostki
modułowej
„Planowanie
diety
bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 7, 13, 14, 15, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań
z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej, 2 z poziomu ponadpodstawowego
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. c, 7. a, 8. c, 9. d, 10. b, 11. c,
12. b, 13. a, 14. d, 15. b, 16. c, 17. b, 18. a, 19. a, 20. d
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić cele i założenia diety bogatobiałkowej
C
P
c
2
Dobrać produkty spożywcze zalecane w diecie
bogatobiałkowej
B
P
d
3
Dobrać potrawy zalecane w diecie bogatobiałkowej
B
P
a
4
Rozpoznać potrawy niezalecane w diecie
bogatobiałkowej
B
P
b
5
Określić wskazania do stosowania diety
bogatobiałkowej
C
P
d
6
Dokonać modyfikacji diety bogatobiałkowej
w różnych stanach chorobowych
C
P
c
7
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
C
PP
a
8
Określić cele i założenia diety niskobiałkowej
C
P
c
9
Dobrać produkty spożywcze zalecane w diecie
niskobiałkowej
B
P
d
10
Dobrać potrawy zalecane w diecie niskobiałkowej
B
P
b
11
Określić wskazania do stosowania diety
niskobiałkowej
C
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
12
Określić zastosowanie wymienników chlebowych
w realizacji diety niskobiałkowej
C
P
b
13
Określić zastosowanie wymienników mięsnych
w realizacji diety niskobiałkowej
C
PP
a
14
Scharakteryzować schematyczne diety niskobiałkowe
C
PP
d
15
Dokonać modyfikacji diety niskobiałkowej w różnych
stanach chorobowych
C
PP
b
16
Dokonać modyfikacji diety niskobiałkowej w różnych
stanach chorobowych
C
PP
c
17
Określić założenia diety niskobiałkowej
B
P
b
18
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
B
P
a
19
Scharakteryzować patofizjologię chorób
wymagających modyfikacji ilości i jakości białka
C
P
a
20
Scharakteryzować schematyczne diety niskobiałkowe
C
P
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących planowania diety bogatobiałkowej i diety
niskobiałkowej.
Wszystkie
zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi.
6. Zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. W diecie bogatobiałkowej udział węglowodanów w ogólnym zapotrzebowaniu
energetycznym powinien wynosić
a) 40–45%.
b) 45–50%.
c) 50–55%.
d) 60–65%.
2. Produktami dozwolonymi w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej są
a) szczypiorek, kaczka.
b) kapusta, gruszki.
c) kakao, buraki.
d) miód, cielęcina.
3. W diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej potrawą dozwoloną jest
a) potrawka z kurczaka.
b) kotlety mielone.
c) befsztyk.
d) bigos.
4. Potrawą przeciwwskazaną w diecie łatwostrawnej bogatobiałkowej jest
a) marchew oprószana.
b) warzywa zasmażane.
c) kalafior z wody.
d) buraczki gotowane.
5. Wskazaniem do stosowania diety bogatobiałkowej jest
a) choroba nerek w okresie niewydolności.
b) choroba wątroby w okresie niewydolności.
c) zapalenie kłębuszków nerkowych.
d) nerczyca.
6. Zapotrzebowanie energetyczne dla osób z prawidłową masą ciała w diecie
bogatobiałkowej w zespole nerczycowym wynosi
a) 25 kcal / kg należnej masy ciała/ dobę.
b) 30 kcal / kg należnej masy ciała/ dobę.
c) 35 kcal / kg należnej masy ciała/ dobę.
d) 45 kcal / kg należnej masy ciała/ dobę.
7. Przewlekłą niewydolność nerek w okresie schyłkowym charakteryzuje wartość GRF
a) poniżej 10 ml / minutę.
b) 20–30 ml / minutę.
c) 30–40 ml / minutę.
d) 50–60 ml / minutę.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
8. Dieta niskobiałkowa o średnim ograniczeniu białka powinna dostarczać białko w ilości
a) 0,2–0,3 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
b) 0,4–0,5 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
c) 0,6–0,7 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
d) 0,8–1,0 g / kg należnej masy ciała/ dobę.
9. Produktami dozwolonymi w diecie łatwostrawnej niskobiałkowej są
a) jaja, kaczka.
b) ser żółty, mleko zsiadłe.
c) pasztet, serek homogenizowany.
d) skrobia ziemniaczana, jogurt.
10. Produktami dozwolonymi w diecie łatwostrawnej niskobiałkowej
a) są frytki.
b) są pulpety cielęce.
c) są kotlety sojowe.
d) jest zupa fasolowa.
11. Wskazaniem do stosowania diety niskobiałkowej jest
a) cukrzyca.
b) choroba wrzodowa.
c) niewydolność wątroby.
d) zapalenie jelita grubego.
12. Wymiennik chlebowy jest równoważny
a) 4 g białka.
b) 2 g białka.
c) 6 g węglowodanów.
d) 12 g węglowodanów.
13. 200 g mleka dostarcza
a) 1 wymiennik mięsny.
b) 2 wymienniki mięsne.
c) 2 wymienniki chlebowe.
d) 1 wymiennik chlebowy.
14. Dieta skrobiowa dostarcza w ciągu doby
a) 500 g skrobi.
b) 500 g chleba skrobiowego.
c) 400 g chleba skrobiowego i 100 g skrobi.
d) 200 g chleba skrobiowego i 200 g skrobi.
15. Przy encefalopatii wątrobowej dobowe spożycie białka wynosi
a) 60–70 g.
b) 50–60 g.
c) 40–50 g.
d) 20–30 g.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
16. W okresie skąpomoczu należy ograniczyć ilość sodu do
a) 0,1 g.
b) 0,2 g.
c) 0,5 g.
d) 1,0 g.
17. Udział tłuszczów w pokryciu ogólnego zapotrzebowania energetycznego w diecie
niskobiałkowej wynosi
a) 10–15%.
b) 25–30%.
c) 25–40%.
d) 30–35%.
18. Przyczyną marskości wątroby może być
a) wysokie spożycie węglowodanów.
b) nadużywanie alkoholu.
c) palenie papierosów.
d) stres.
19. W przewlekłych schorzeniach wątroby może wystąpić niedożywienie
a) białkowo-kaloryczne.
b) białkowo-tłuszczowe.
c) węglowodanowe.
d) kaloryczne.
20. Dieta ziemniaczana dostarcza
a) 1500 kcal.
b) 1800 kcal.
c) 2100 kcal.
d) 2800 kcal.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..
Planowanie diety bogatobiałkowej i diety niskobiałkowej
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
7. LITERATURA
1. Brostoff J., Gamlin L.: Alergia i nietolerancja pokarmowa. Wydawnictwo Litera,
Kraków 1994
2. Bujko J. (red.): Podstawy dietetyki. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2006
3. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.): Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu.
PWN, Warszawa 1998
4. Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. PZWL,
Warszawa 2006
5. Hasik J., Gawęcki J. (red.): Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN,
Warszawa 2000
6. Hasik J., Hryniewiecki L., Grzymisławski M.: Dietetyka. PZWL, Warszawa 1999
7. Keller J. S.: Podstawy fizjologii żywienia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2000
8. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości
odżywczej żywności. PZWL, Warszawa 2005
9. Wądołowska L., Bandurska-Stankiewicz E.: Wybrane zagadnienia z dietetyki. Ćwiczenia.
Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2002
10. Wieczorek-Chełmińska Z. (red.): Dietetyczna książka kucharska. PZWL, Warszawa 1991
11. Wieczorek-Chełmińska
Z.:
Zasady
żywienia i dietetyka stosowana. PZWL,
Warszawa 1992
12. Włodarek D.: Dietetyka. Format –AB, Warszawa 2005
13. Ziemlański Ś. (red.): Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. PZWL,
Warszawa 2001
14. Ziemlański Ś.: Podstawy prawidłowego żywienia człowieka. Zalecenia żywieniowe dla
ludności w Polsce. Wydawnictwo Instytut Danone, Warszawa 1998
Literatura metodyczna:
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wyd. ITeE, Radom 2001
2. Kupisiewicz C.: Dydaktyka ogólna. OW Graf-Punkt, Warszawa 2000
3. Kupisiewicz C.: Podstawy dydaktyki. WSiP, Warszawa 2005
4. Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002
5. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,
Warszawa 2003
6. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. cz. I i II.
Wyd. ITeE, Radom 1999
7. Symela K.(red.): Skuteczność kształcenia modułowego w Polsce w systemie szkolnej
i pozaszkolnej edukacji zawodowej. Wyd. ITeE, Radom 2003