1

SZ

K

OŁ

A P

OL

IC

JI

Szkoła Policji w Katowicach

Zjawisko prostytucji wśród osób nieletnich

Opracowanie:

podkom. Marcin Kaszuba

asp. szt. Tomasz Sibiela

Zakład Służby Prewencyjnej

Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2010

2

Wszelkie prawa zastrzeżone – Szkoła Policji w Katowicach 2010

Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.

Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach

3

Spis treści

Wstęp

5

1. Zjawisko prostytucji

6

2. Uwarunkowania i formy zjawiska prostytucji

7

3. Prostytucja nieletnich

13

4. Regulacja prawna – przeciwdziałanie prostytucji

20

5. Rola Policji w zakresie przeciwdziałania prostytucji wśród osób nieletnich

26

6. Organizacje niosące pomoc osobom zajmującym się prostytucją

30

Zakończenie

33

Bibliografia

34

4

5

Wstęp

Prostytucja jest poważnym problemem społecznym zwykle traktowanym jako

jeden z przejawów patologii społecznej. Głównymi kryteriami zaliczenia jej

do kategorii zachowań dewiacyjnych są związki z przestępczością i nadużywaniem

alkoholu oraz narkotyków. Zjawisko to uwarunkowane jest różnymi czynnikami:

społecznymi, ekonomicznymi, kulturowymi i fizjologicznymi. Prostytucja ma wiele

postaci, form oraz swoją „kolorystykę”. Wskazania w tym miejscu wymagają

następujące problemy, z którymi, choć nie zawsze w sposób bezpośredni, możemy się

zetknąć: korzystanie przez dorosłych z usług prostytutek, funkcjonowanie

indywidualnych prostytutek i agencji towarzyskich w blokach mieszkalnych,

przypadki prostytuowania się dzieci dla zaspokojenia prostych potrzeb materialnych,

zmuszanie dzieci przez rodziców do świadczenia takich usług, prostytuowanie

w ramach zależności służbowych lub „otwierania kariery”, usługi seksualne jako

forma zapłaty za załatwienie jakiejś sprawy bądź też zapewnienia stabilizacji

zawodowej.

W niniejszej pracy będziemy chcieli zdefiniować prostytucję oraz

scharakteryzować jej istotę. Przedstawimy rodzaje i formy prostytucji a także czynniki

sprzyjające wkraczaniu na tę drogę osób nieletnich. Wskażemy regulację prawną tego

zjawiska, jak również czynności Policji zmierzające do przeciwdziałania tej patologii.

6

1. Zjawisko prostytucji

„Prostytucja – sprzedaż usług seksualnych (głównie: odbywanie stosunków

płciowych) za pieniądze lub inne korzyści. Osoba oferująca usługi seksualne

nazywana jest prostytutką; termin ten odnosi się również do mężczyzn –

>>

męska

prostytutka

<<

”

1

.

Termin ten wywodzi się od łacińskiego słowa prostittutio, które oznacza

nierząd uprawiany w celu osiągnięcia zysku. Etymologia wskazuje również słowo

prastare, czyli stać przed czymś, ofiarować się na sprzedaż. Zgodnie z klasyczną

definicją prawa rzymskiego prostytutka to kobieta, która jawnie oddaje się dla zysku

pieniężnego większej liczbie mężczyzn bez różnicy i wyboru. Dla określenia tego

zjawiska w języku prawniczym używane są pojęcia: „zawodowy nierząd” lub

„uprawianie nierządu”

2

.

Należy podkreślić, że prostytucja jest zjawiskiem istniejącym we wszystkich

kulturach i wspólnotach. Występuje ono także we wszystkich warstwach społecznych,

nie wyłączając tych najwyższych.

Obecnie, przy daleko posuniętej swobodzie seksualnej, która w wielu

społecznościach jest akceptowana, bardzo trudne do określenia jest pojęcie prostytucji

oraz ustalenie kryterium jej rozróżnienia i rozgraniczenia. Są kobiety, których

moralność budzi poważne zastrzeżenia czy wręcz publiczne zgorszenie, ale pomimo

tego nikt nie nazywa ich prostytutkami. Również kobiety, która zgadza się na stosunek

seksualny np. w zamian za sfinansowanie przez partnera pobytu i zabawy w drogim

lokalu lub przyjmuje prezenty za swoje usługi nie uznaje się za prostytutkę. Ważne

jest tutaj, że zapłata nie została ustalona z góry, jako „cena” za odbycie stosunku

seksualnego. Podobnie częsta zmiana partnerów nie czyni z kobiety prostytutki

3

.

Zdaniem Mc Caghy prostytucję określają następujące przesłanki:

1) „Zachowanie, które ma dla klienta znaczenie seksualne.

2) Element transakcji ekonomicznej zapłaty, która jest określona z góry.

1

<http://pl.wikipedia.org/wiki/Prostytucja>.

2

M.W. Poznańska, Prostytucja (w:) Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. nauk. T. Pilch, t. 4, Warszawa

2005, s. 995.

3

Tamże.

7

3) Uczuciowa obojętność – zachowanie się obojga partnerów zmierza do wymiany

usług.

Należy dodać, iż istotny jest tu element świadomości prostytutki, że zajmuje się

ona odpłatnym świadczeniem usług, ponieważ element ten odróżnia prostytucje

od rozwiązłości seksualnej”

4

.

„Termin prostytucja jak się okazuje nie jest łatwy do zdefiniowania. Prostytucja

w potocznym rozumieniu jest domeną kobiet, przy istnieniu w małym zakresie

prostytucji mężczyzn, gdyż kobieta w odróżnieniu od mężczyzny może uczestniczyć

w sposób bierny w wielu aktach seksualnych następujących po sobie. Prostytutka

oddaje do dyspozycji (sprzedaje) swoje ciało, by zaspokajać seksualne potrzeby

mężczyzn, ograniczone do redukcji napięcia seksualnego bez głębszej więzi

uczuciowej, gdy ta więź jest istotną cechą miłości. Dlatego nazwanie prostytucji płatną

miłością jest błędem.

Prostytucja wg przyjętej oficjalnie definicji posiada następujące cechy:

odpłatność w jakiejkolwiek formie, częsta zmiana partnerów bez ich wyboru,

obojętność uczuciowa ze strony prostytutki. Przy posługiwaniu się podaną definicją

napotyka się często na trudności w ustalaniu granic i ocen zachowań łączonych

z prostytucją, a więc np. w takich przypadkach, gdy ma miejsce odpłatność

za satysfakcję niezwiązaną z kontaktem seksualnym (sadyzm, masochizm itp.)

i gdy kobieta uzyskuje korzyści materialne, oddając się tylko wybranym partnerom

a nawet tylko jednemu. Wypada więc uznać, że istotną cechą prostytucji jest

uzyskiwanie korzyści materialnych i uprawianie tych kontaktów dla tych korzyści”

5

.

2. Uwarunkowania i formy zjawiska prostytucji

Zjawisko prostytucji nieustannie w dziejach ludzkości poddawane jest

rozmaitym osądom moralnym jak i rozwiązaniom prawnym. Na treść tego zjawiska

składają się następujące elementy:

4

Tamże, s. 996.

5

<http://www.nil.org.pl/xml/oil/oil64/gazeta/numery/n2007/n200702/n20070212>.

8

1. Sprzedajność własnego ciała – wiąże klienta i oferenta przez różnego typu

formy zaspokojenia seksualnej pożądliwości, mającej zarówno charakter

stosunku seksualnego, w sensie dosłownym, jak i podejmowania różnych

praktyk seksualnych wynikających z fantazji, potrzeb i żądań klienta, za co on

płaci. Zarówno sposób aktywności, jak i jej efekt seksualnego zaspokojenia,

wynikają z oczekiwań klienta.

2. Brak zaangażowania emocjonalnego – jest cechą charakteryzującą tego typu

kontakty, są one obojętne w sensie uczuciowym. Uczestnicy nie mają ani

intencji, ani oczekiwań związanych z budowaniem trwałych, emocjonalnych

relacji między stronami. Kontakty często są epizodyczne, a nawet jeśli zdarzy

się, że klient spotyka się kilka razy z tą samą prostytutką, kwestie uczuciowe

z reguły mają powierzchowny charakter. Cechuje je bardziej dążenie

do zaspokojenia seksualnych żądz niż tworzenie na tej podstawie erotyczno-

emocjonalnej relacji z druga osobą.

3. Wielość partnerów – jest cechą typową, gdyż najczęściej bywa tak, że osoba

pracująca w tym zawodzie spotyka się z dużą liczbą klientów. Jest to cecha

samoistna tego zawodu – jeśli osoba chce więcej zarobić, musi mieć więcej

zobowiązań. Niekiedy mylnie traktuje się tę cechę z pewnymi skłonnościami

jednostki o wybujałym temperamencie seksualnym, określanym mianem

„promiskuityzmu”. Mamy wtedy do czynienia z osobą, której nieokiełzany

seksualny apetyt wymaga zaspokojenia poprzez spotykanie się z wieloma

partnerami i nie pobiera za to opłaty.

4. Brak wyboru partnera i oddawanie się każdemu, kto zapłaci – prostytutka

rzadko ma sposobność „przebierania w klientach”, podejmuje relacje

zawodowe zawsze wtedy, gdy dojdzie do uzgodnienia zadowalającej obie

strony relacji cenowej za usługę (jeżeli pracuje samodzielnie) lub nie ma na to

wpływu, gdy otoczona jest siecią zależności sutenerskich.

5. Świadomość uprawianego procederu – przeświadczenie i świadomość faktu,

że to zawód, aktywność uprawiana w celu zdobycia pieniędzy.

Środowisko zawodowe prostytutek jest zróżnicowane, natomiast hierarchia jest

zależna od:

9

miejsca zawierania znajomości (prostytutki uliczne, dworcowe, przydrożne

tzw. tirówki),

miejsca odbywania stosunku prostytucyjnego (pracownice salonów masażu,

agencji towarzyskich, stojące w bramach domów),

czasu oddawania się prostytucji (lolitki, mewki, świnki – młode w zawodzie;

muzeum rezydentki – pracujące dłuższy czas),

kryterium

zawodowości

(rozmaitego

typu

nazwy

wynikające

np. ze specjalizowania się w określonego typu usługach seksualnych),

kategorii klientów.

Według Brunona Hołysta można wyróżnić następujące kategorie prostytutek

działających na terenie naszego kraju:

1. „Call girls – to kobiety młode, wykształcone, znające języki obce, posiadające

mieszkania własnościowe. Kontakty zawierają przez telefon głównie

z cudzoziemcami, ludźmi biznesu i kultury. Mało znane policji ze względu

na zakonspirowany teren działania i dlatego, że nie łamią przepisów prawnych.

2. Prostytutki pracujące w hotelach i nocnych klubach, znane pracownikom

hotelowym i personelowi lokali. Niektóre pracują samodzielnie, inne mają

sutenerów. Z reguły nie popełniają przestępstw, a prostytucja jest ich głównym

źródłem zarobkowania.

3. Prostytutki uliczne – pracujące w miejscach określanych mianem pigalaków.

zazwyczaj mają sutenerów i ochronę ze strony taksówkarzy”

6

.

Inaczej kategorie prostytutek definiuje J. Kurzępa. Przedstawił typowe drogi

prostytuującej się dziewczyny oraz ustalił istniejącą w ich środowisku hierarchię:

1. „Świnki (lolitki, mewki), tj. młodociane prostytutki, świeże w procederze,

atrakcyjne dzięki młodemu wiekowi, jędrnemu ciału. Panuje przekonanie o ich

naiwności, niewinności i zdrowiu. Z reguły brak im doświadczenia, są mało

zaradne w zawodzie lub uzależnione od swojego dotychczasowego partnera,

6

R. Gardian, Zjawisko sponsoringu jako forma prostytucji kobiecej, Kraków 2007, s. 27.

10

który staje się ich alfonsem. Po nabyciu doświadczenia w branży, obyciu się,

nabraniu technicznej sprawności mogą zmienić charakter swojej działalności.

2. Gejsze – to klasowe prostytutki, dobrze opłacane, przy założeniu, że zdobędą

wykształcenie, poznają języki obce, będą osobami o wysokiej kulturze

osobistej, o wysublimowanym smaku i urodzie.

3. Call girls – dziewczyny na telefon. Zazwyczaj są to uczennice lub studentki,

które dorabiają sobie w ten sposób.

4. Prostytutki weekendowe – podobna profesja do gejsz, tzn. pracują

indywidualnie w soboty i niedziele.

5. Cichodajki – prowadzą indywidualną działalność. Zazwyczaj są to mężatki

lub matki dorabiające do pensji.

6. Libertynki, technomanki – dziewczęta, dla których to, co moralne i niemoralne,

straciło sens. Oddają się totalnej wolności, szafując szczodrze swoim ciałem,

starając się jednocześnie w ten sposób zdobywać środki na swoje zachcianki.

7. Towarzyszki

i/lub

agentki

– zorganizowane grupy trudniące się

stręczycielstwem. Należą do nich:

tirówki, boczniaki – prezentują z reguły podobny typ i klasę dziewczyn.

Obecnie najczęściej są to Rosjanki, Białorusinki, Ukrainki, Bułgarki, Rumunki,

dziewczęta zwabione do Polski zza wschodniej granicy. Najczęściej

przyjeżdżają za tzw. chlebem, natomiast w swoim macierzystym kraju

wykonują zawód: nauczycielki, stomatologa itp.

szprychy vel żylety – dziewczyny o dużym temperamencie i seksualnym

wyuzdaniu. Szybko i często zmieniają partnerów. Pozują lub

są wyemancypowanymi kobietami żądnymi nie tylko kariery w świecie,

ale także seksualnego zdobycia jak największej liczby mężczyzn. Z początku

robiące to dla sportu, z czasem dochodzą do wniosku, że nie warto

bezproduktywnie marnować czasu i jednocześnie dawać samcom darmową

rozkosz, zaczęły więc brać pieniądze.

muzeum – to dziewczyny wiekowo nie zawsze zaawansowane, choć klasycznie

ten przydomek przypisuje się już starszym wiekowo kobietom. Jednak z uwagi

na tryb życia i aktywność zawodową szybko degenerują się fizycznie.

11

dżont – to kobiety sprzedajne najniższej rangi, uprawiające swój proceder

za butelkę wódki, działkę narkotyków czy parę groszy. Podejmują taką

działalność dziewczęta uzależnione od narkotyków, które z reguły

są nosicielkami wirusa HIV. Często notowane na policji. Do miejsc

ich aktywności zalicza się przede wszystkie okolice dworców, obrzeża

wielkich miast”

7

.

Do czynników, które sprzyjają wkraczaniu na drogę prostytucji, zalicza się:

biedę i ogólne ubóstwo,

niski poziom wykształcenia,

niski status ekonomiczny,

niskie wynagrodzenia,

bezrobocie,

kryzys lub wzrost rozwoju gospodarczego,

wadliwą strukturę rodzinną,

rodzinę patriarchalną,

system wartości preferowany przez rodziców,

złe pożycie rodziców, co stwarza nieprzyjazną atmosferę,

bierność i bezradność życiową rodziców,

nadużywanie alkoholu i innych środków psychotropowych przez członków

rodziny,

przynależność do grup o charakterze dewiacyjnym,

przestępczość członków rodziny,

niepowodzenia szkolne i uchylanie się od obowiązku szkolnego,

wzrost potrzeb konsumpcyjnych,

chęć szybkiego osiągnięcia wysokiego standardu życia,

skłonność min. do lenistwa, zamiłowanie do strojenia się,

zmienność środowisk wychowawczych,

niski status materialny rodziny,

7

Tamże, s. 27.

12

wczesne rozpoczynanie życia seksualnego z przygodnymi partnerami.

Do czynników osobowych, sprzyjających wkraczaniu na drogę prostytucji

zalicza się:

niezdolność do nawiązywania i utrzymywania prawidłowych i społecznie

pozytywnych kontaktów uczuciowych,

zaburzenia w sferze motywacji, obniżenia uczuciowości wyższej,

zaburzenia popędowe.

„Osoby uprawiające nierząd bardzo często cechuje: brak zainteresowań,

powierzchowność myślenia, niechęć do wysiłku umysłowego, brak wytrwałości

i silnej woli, skłonności do nałogów, kłamstw i kradzieży, oziębłość seksualna,

tendencje samobójcze. Cechy te świadczą o patologicznym charakterze osobowości

prostytutek, który jest konsekwencją braku prawidłowości kontaktów uczuciowych

i związków emocjonalnych. Badania przeprowadzone wśród nieletnich prostytutek

wykazują, że ponad 60 procent pochodzi z rodzin niepełnych (rodziny rozbite, sieroty

społeczne)”

8

.

W ostatnich latach, w związku z gwałtownymi zmianami ekonomicznymi,

społecznymi, jak i kulturowymi, zmianie uległ obraz zachowań towarzyszących

procederowi prostytucji. Profesja ta zaczęła stawać się równoprawna z innymi

zawodami, na co wpływ mają m.in.:

„czynniki ekonomiczne, a szczególnie fakt pozostawania wielu kobiet poza

rynkiem pracy, w stanie permanentnego bezrobocia, które w imię wyższych

racji podejmują prostytucję głodową, czyli ten typ zachowań, który

etiologicznie jest związany głównie z przesłankami ekonomiczno-bytowymi.

W warunkach nędzy, ubóstwa jednostka staje pod pręgierzem walki

o przetrwanie rodziny, dzieci, wobec czego podejmuje taką aktywność. Ten typ

prostytucji jest powszechny zarówno wśród dorosłych oraz prostytuujących się

dzieci i młodzieży,

8

M.W. Poznańska, Prostytucja (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 996.

13

czynniki kulturowe i somatyzację świadomości w połączeniu z warunkami

pozwalającymi jednostce na poszukiwanie doznań, w tym przypadku możemy

mówić o prostytucji uwarunkowanej kulturowo,

czynniki wpływające na dewiację tożsamości jednostki i prowadzące

ją do prostytucji dewiacyjnej, czyli takiej, której źródeł należy dopatrywać się

np. w zaburzeniach seksualnych, zaburzeniach osobowościowych, zaburzeniach

psychopatologicznych, czy niedojrzałości emocjonalnej”

9

.

„Prostytucja we współczesnym świecie stała się nie tylko koniecznością,

wynikającą ze skrajnie ubogiej i trudnej sytuacji życiowej, lecz również łatwą formą

zarobku. Prostytucja jest zatem sposobem na szybkie i skuteczne pozyskiwanie

środków niezbędnych do życia.

Wbrew powszechnym stereotypom wśród osób uprawiających prostytucję,

znajdują się ludzie pochodzący z rodzin o różnym statusie ekonomiczno-społecznym,

zróżnicowanym poziomie wykształcenia, różnych wyznań (również niewierzący)

i narodowości. Często są to osoby wykształcone, biegle władające wieloma językami,

zamężne lub żonate, wychowujące dzieci, inteligentne. To, co różni prostytucję lat

60-tych, 70-tych od prostytucji we współczesnym świecie, to fakt, że kiedyś większość

kobiet świadczących usługi seksualne pochodziła ze środowisk patologicznych.

Obecnie wiele prostytutek wywodzi się z tzw.

>>

dobrych rodzin

<<

. Prostytutka wcale

nie musi wywodzić się z rodziny patologicznej! Jedyne co łączy prostytucję kiedyś

i dziś to pobudki finansowe”

10

.

3. Prostytucja nieletnich

Należy podkreślić fakt, że jedną z najpoważniejszych kwestii związanych

z prostytucją jest dynamicznie rozwijająca się prostytucja nieletnich, która

warunkowana jest głównie przez takie czynniki, jak:

1)

„Dewiacyjna struktura rodziny – często dochodzi tu do wczesnej inicjacji

seksualnej, na drodze wykorzystywania seksualnego dzieci przez dorosłych, bądź

9

J. Kurzępa, Prostytucja – regulacje prawne (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 997.

10

<http://www.okiem.pl/cnota/sex/prostytucja.htm>.

14

poszukiwanie kompensujących wzmocnień w obliczu ubóstwa potrzeb

emocjonalnych, bezpieczeństwa, akceptacji. Dziecko, nastolatek – poszukując

owych substytutów akceptacji – jest skłonny poświęcić wiele, nawet własne ciało,

z czasem przyjmując takie zachowanie jako źródło dochodów.

2)

Nałogowe kontinuum zachowań dewiacyjnych wieku dorastania – następująca

w okresie adolescencji burza hormonalna zmienia postrzeganie siebie przez

jednostkę, wyzwala w niej wiele żądz, ciekawość cielesno-seksualną. Dąży ona do

zaspokojenia owej ciekawości, poszukuje ku temu sposobności i towarzystwa,

najczęściej są nimi rówieśnicy, z którymi dokonuje rozpoznania własnego ciała,

użytkowania go. Młodzież wówczas wchodzi w rozmaite zachowania nałogowe –

alkohol, narkotyki, nikotynizm – stara się wejść w role dorosłego z należnymi

dorosłości atrybutami. Jednym z nich jest seks, więc zaraz po wczesnej inicjacji,

młodzież podejmuje pełnozakresowe zachowania seksualne.

3)

Uwarunkowania rówieśnicze i socjalizacja negatywna – proces demoralizacji

prowadzący do prostytucji jest wzmacniany przez środowisko rówieśnicze

o dysfunkcyjnym charakterze”

11

.

Współcześnie takie zachowania są udziałem sfrustrowanej młodzieży, która

w imię włączenia do grupy rówieśniczej neguje dotychczasowe zasady obyczajowe

i moralne, podejmując ekstremalne zachowania.

Prostytucja, także nieletnich najczęściej kojarzona jest z sytuacją, w której

dziewczyna pochodząca z biednej, patologicznej rodziny, aby zmienić swoją sytuację

życiową, oddaje się za pieniądze mężczyznom. Taki stereotyp, funkcjonujący

w społecznej świadomości do dziś, jest tylko jednym z wielu obliczy współczesnej

prostytucji. W tym przypadku jest to prostytucja określana mianem głodowej, której

motywem jest przede wszystkim czynnik ekonomiczny. Jednakże równie często

spotykane są prostytucje: aspiracyjna oraz kulturowa. Pierwszy przypadek dotyczy

sytuacji, gdy jednostka potrzebuje „zastrzyku finansowego” w celu podwyższenia lub

też utrzymania określonego standardu życia (kontynuowanie studiów, dokształcanie się,

nabycie wyrafinowanych i jednocześnie drogich dóbr, tzw. ostentacyjna konsumpcja),

11

J. Kurzępa, Prostytucja – regulacje prawne (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 999.

15

bardzo często jest to także związane z nobilitacją w strukturze społecznej. Natomiast

istota prostytucji kulturowej wpisuje się we współczesny styl eksponowania własnego

ciała jako towaru, atutu i jednocześnie atrybutu. Traktowanie ciała przedmiotowo jest

implikacją podkultury młodzieżowej lansowanej przez stacje muzyczne, treści piosenek,

modne filmy i komiksy, krypto-przekazy, a także czytelne komunikaty werbalne,

na przykład: „idź na całość”, „daj sobie szansę”, „rób, co chcesz”. Wśród młodych

ludzi można także wskazać na taką formę prostytucji, której istota sprowadza się

do traktowania seksu „sportowo”, bowiem zdarza się, że pomiędzy młodością

a wulgarnym hedonizmem stawiany jest znak równości. Sprowadza się to do częstego,

przypadkowego i swobodnego wchodzenia w kontakty seksualne.

„Jak zarabiają nastolatki, których rodziców nie stać na satysfakcjonujące

je kieszonkowe? Niektóre opiekują się dziećmi sąsiadów. Niektóre latem zbierają

owoce. A niektóre idą do galerii handlowej. Zakładają kuse spódniczki, białe kozaczki,

różowe kurteczki. Na buzie nakładają mocny makijaż. Jego zadaniem jest ukrycie faktu,

że mają dopiero 14 czy 15 lat. Snują się między sklepami, kręcąc pupami i uważnie

lustrują wzrokiem otoczenie. Samotny, dobrze ubrany, dojrzały facet? To jest to. Nie

zaszkodzi więc podejść i zagadać, a nóż widelec zechce wejść w układ – niepisaną

umowę z nastolatką, która potrzebuje nowych ciuchów, telefonu, chce zjeść od czasu do

czasu obiad w miejscu dla niej niedostępnym. W zamian otrzyma jej ciało – młode

i niedoświadczone, ale za to bardzo uległe i wdzięczne za okazaną dobroć. Tak zaczyna

się sponsoring – transakcja wiązana.

>>

Galerianki

<<

często nazywane są nieletnimi prostytutkami. W końcu niewiele

różnią się od kobiet stojących co wieczór na ulicy. Ich ulica jest po prostu pod dachem,

a zapłatę, zamiast w gotówce, dostają w formie flakonika z perfumami, spodni, których

pozazdroszczą im koleżanki czy nawet doładowania telefonu.

Zgodnie z wynikami wielu badań społecznych, zjawisko prostytuowania się

młodych dziewczyn nie zawsze jest efektem biedy w domu rodzinnym. Częściej chodzi

o ubóstwo emocjonalne. Rodzice nie rozmawiają z dziećmi o miłości i uczuciach, więc

młodzi ludzie seks zaczynają traktować instrumentalnie. Temat seksu w wielu domach

nie istnieje. Mamy swoim córkom nie tłumaczą, czym jest miesiączka, a pytania

16

o współżycie zbywają groźnym, karcącym spojrzeniem. Efektem tego są patologiczne

zachowania, takie jak prostytucja.

Konsumpcyjny styl życia, media propagujące luksusowe życie, koleżanki

chwalące się nowymi ubraniami, gadżetami i kosmetykami – to wszystko, w kontraście

z życiem w biedzie, jest bodźcem popychającym młode dziewczyny do zasmakowania

życia u boku sponsora”

12

.

Z informacji przekazanych przez specjalistów ds. nieletnich wynika,

że zjawisko prostytucji wśród nieletnich przechodzi formę przeobrażenia i ewoluuje

w kierunku tzw. „sponsoringu” (utrzymywanie nieletniego, zaspokajanie jego potrzeb

w sferze materialnej w zamian za świadczenie usług o charakterze seksualnym).

Ponadto oferujący swoje usługi seksualne często korzystają z komunikatorów

internetowych, które dają im poczucie anonimowości i specyficznie pojmowanych

środków ostrożności umożliwiających „zachowanie dyskrecji”.

Kolejnym czynnikiem utrudniającym rozpoznanie skali zjawiska jest fakt,

iż nieletni z jednej strony ukrywają zachowania świadczące o uczestnictwie w tym

procederze przed dorosłymi, zaś z drugiej strony mają niemal całkowitą aprobatę do

promowania nowego konsumpcyjnego stylu przez najbliższe otoczenie, w tym także

rodzinę, która niejednokrotnie zna i akceptuje takie zachowania, ponieważ sama czerpie

z tego korzyści. Znamienne jest, iż niektórzy nieletni nie widzą nic złego w świadczeniu

usług seksualnych w ramach tzw. „sponsoringu”, wyznaczając tym samym nowy

kierunek procederu, który w ich przekonaniu nie zalicza się do oznak demoralizacji

i przybiera formę normy społecznej młodego pokolenia, w której nacisk położony jest

na tzw. „radzenie sobie” lub umiejętność „ustawienia się w życiu”. Jednocześnie słabość

więzi rodzinnych wpływa bezpośrednio na ułatwienie nawiązywania kontaktów

z osobami dorosłymi, zacieśniania z nimi więzi i świadczenia usług seksualnych,

w zamian za poczucie bezpieczeństwa materialnego lub psychicznego. To właśnie

między innymi zmiany w strukturze rodziny – takie jak brak więzi, praca rodziców za

granicą lub inne dysfunkcje występujące w rodzinie powodują, że młodzież szuka

akceptacji, zrozumienia oraz wsparcia w nowych środowiskach.

12

<http://www.papilot.pl/article/949/Galerianki-nieletnie-prostytutki.html>.

17

Prostytucja homoseksualna

W ostatnich latach dynamicznie rozwija się prostytucja homoseksualna, której

szczególnym przejawem była prostytucja chłopców w Berlinie związanych z dworcem

ZOO – centrum dawnego Berlina Zachodniego. Kiedyś kultowe miejsce kojarzone

z handlem narkotykami, dziś stało się głównym punktem, gdzie następuje inicjacja

męskich prostytutek. Wielu z tych młodych chłopców, wysiadając po raz pierwszy

z pociągu, liczyło na znalezienie dobrej pracy w Niemczech. Niejeden, zawiedziony

szybko wracał na dworzec i decydował się na najprostszy, ale i najokrutniejszy sposób

zarabiania pieniędzy. Podobne miejsca można znaleźć także w Polsce.

Szybka i łatwa gotówka jest najczęstszym motorem, skłaniającym młodych

ludzi do oddawania się za pieniądze. Równie ważnym powodem wydaje się być brak

perspektyw w rodzinnych miastach oraz brak wykształcenia. Wśród sprzedawców tego

rodzaju uciech liczną grupę stanowią studenci. W ostatnim czasie jednak ich szeregi

w wydatnym stopniu zasilają także uczniowie szkół ponadpodstawowych.

Wyróżnia się następujące typy prostytuujących się chłopców:

„

>>

książę

<<

– chłopak, który jest atrakcyjny ze względu na urodę, ale i fakt, że jest

nowicjuszem w procederze,

>>

pracuś

<<

– chłopak, który traci pozycje gwiazdy na skutek pojawienia się na

rynku nowych kusicieli, schodzi na niższy poziom preferencji, spotyka się

z większą niż do tej pory liczbą klientów (jako „książę”, który z reguły miał 1-2

klientów), choć jeszcze może wybierać, grymasić,

>>

omnibus

<<

– chłopak wchodzi na orbitę towarzyskich uprzejmości

i rekomendacji, czyli przekazywania go sobie przez jednego klienta drugiemu;

zaczyna utożsamiać się z grupą osób prostytuujących się, rozpoznaje ich

zwyczaje, miejsca spotkań, lokale, staje się zawodowcem,

>>

Darek

<<

,

>>

wędkarz

<<

,

>>

dżont

<<

– chłopcy, którzy znajdują się na najniższych

szczeblach atrakcyjności wśród klientów, z tytułu deklasacji, będącej wynikiem

18

uzależnienia, nałogu, który często jest sposobem ucieczki przed świadomością

patologiczności przyjętej postawy”

13

.

Sekwencje zdarzeń prowadzących osoby nieletnie do ryzykownych zachowań

seksualnych przedstawiają poniższe schematy.

13

J. Kurzępa, Prostytucja – regulacje prawne (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 1000.

19

Schemat 1

Schemat 2

Schemat 3

Schemat 4

Schemat 5

Schemat 6.

Źródło: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. nauk. T. Pilch, t. 4, Warszawa 2005, s. 999

wagary

alkohol

wczesna inicjacja

seksualna

wczesna inicjacja
seksualna
(ofiara przemocy
seksualnej w domu)

zaburzenia

emocjonalno -

osobowościowe

ucieczka w

bezosobowy

seks

wczesna inicjacja

seksualna (imprezy,

dyskoteki, wycieczki

szkolne itp.)

swoboda obyczajowa

(wzmocniona kulturowymi

ikonami i wzorcami

zachowań)

prostytucja

wczesna

inicjatywa

seksualna

ryzykowne zachowanie

obyczajowo nasycone

wzmocnieniami

nałogowymi

prostytucja

wejście w krąg rówieśniczy

lub towarzyski, który

wprowadza jednostkę

w proceder

oplatanie wokół

niej sieci

zależności

niemożność porzucenia
procederu (zniewolenie
i/lub przymuszenie
przez ludzi seksbiznesu)

trudności w

nauce

prostytucja

prostytucja

seksualna swoboda i kalkulacja zachowań (swoisty

pragmatyzm obyczajowy), które mogą przynieść

określone profity bez względu

prostytucja

zachęta ze

strony grupy
rówieśniczej

20

4. Regulacja prawna

–

przeciwdziałanie prostytucji

Prostytucja stanowi poważny problem społeczny, dlatego wśród sposobów jej

przeciwdziałania stosowanych w różnych kulturach należy wymienić:

1)

„Prohibicję – prostytucja jest karana przez prawo i uważana za przestępstwo.

Prohibicja nie zdała egzaminu, nie wyeliminowały prostytucji nawet

najsurowsze kary, spowodowały natomiast szerzenie się prostytucji nielegalnej

ze wszystkimi jej następstwami.

2)

Reglamentację – prostytucję wolno uprawiać tylko w domach publicznych,

pod nadzorem służb sanitarnych i władz porządkowych.

3)

Neoreglamentację – uprawianie prostytucji bez skoszarowania, rejestrowaniem

prostytutek zajmuje się nie policja, ale służby sanitarne i porządkowe. Każda

prostytutka musi posiadać książeczkę kontrolną, w której odnotowuje

się okresowe, kontrolne badania lekarskie. Celem takiego systemu jest przede

wszystkim zapobieganie szerzeniu się chorób wenerycznych.

4)

Abolicjonizm – przeciwdziałanie nie samej prostytucji, lecz zwalczanie

przyczyn skłaniających kobiety do jej uprawiania oraz ich skutków.

Abolicjonizm widzi w prostytucji chorobę społeczną, w której należy leczyć

przyczyny, a nie objawy; chodzi tu o ochronę tych, którzy na drogę prostytucji

wkroczyli mniej czy bardziej przypadkowo, a zwłaszcza tych, których do jej

uprawiania zmusiły złe warunki ekonomiczne”

14

.

„Prostytucja jako zjawisko społeczne nieustannie wymusza na społeczeństwie

potrzebę jej uregulowania. Wynika to z zagrożeń, jakie wiążą się z jej istnieniem,

zarówno epidemiologicznych, zdrowotnych, jak i społecznych np. przestępczością

około prostytucji, handlem narkotykami, alkoholizowaniem się czy kradzieżami.

Na przestrzeni wieków stosowano rozmaite podejścia do problemu, począwszy

od systemu prohibicji, zwanego też systemem ekstraminacyjnym (polegał na zakazie

uprawiania prostytucji pod groźbą kary), przez system reglamentacyjny (kontroli

prostytucji, rejestrowaniu prostytutek i poddawaniu każdej z osób uprawiających

nierząd przymusowym oględzinom lekarskim). W następstwie powstał system

14

M.W. Poznańska, Prostytucja (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 996.

21

neoreglamentacyjny, gdzie w miejsce rejestracji policyjnej wprowadzono rejestr

sanitarno-lekarski, ograniczając jurysdykcję w tym zakresie policji obyczajowej.

Aktualnie w wielu krajach panuje system abolicjonistyczny, polegający na zniesieniu

wszelkiej rejestracji prostytutek, co wpływa nie tylko na dekryminalizację uprawiania

nierządu, ale także zaostrzenia kar dla tych, którzy czerpią korzyści z prostytucji

i handlu kobietami.

W 1949 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło konwencję w sprawie

zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji. Wśród 28 artykułów znajdują się

te, które postulują, żeby ukarać każdego, kto: dostarcza, zwabia lub uprowadza

w celach prostytucji inną osobę, nawet za jej zgodą; eksploatuje prostytucję innej

osoby, nawet za jej zgodą; utrzymuje, prowadzi lub finansuje dom publiczny albo

wynajmuje lub odnajmuje pomieszczenia dla celów prostytucji innych osób.

Polska ratyfikowała ten dokument 29 lutego 1952 r.

W polskim systemie prawnym prostytucja nie jest karana. Karane jest natomiast

stręczycielstwo, kuplerstwo i sutenerstwo”

15

.

Sutenerstwo to czerpanie korzyści majątkowych z uprawiania prostytucji przez

inną osobę. Zwykle jest powiązane ze stręczycielstwem (nakłanianiem do uprawiania

prostytucji) i kuplerstwem (ułatwianiem uprawiania prostytucji), a czasami z innymi

przestępstwami, jak handel ludźmi oraz stosowanie gróźb i przemocy wobec

prostytutek. Oprócz indywidualnych sutenerów, jest to jedno z pól działalności, którą

zajmują się zorganizowane grupy przestępcze.

W Polsce sutenerstwo (podobnie jak stręczycielstwo i kuplerstwo) jest

przestępstwem, opisanym w art. 204 § 2 Kodeksu karnego, zagrożonym karą do 3 lat

pozbawienia wolności (lub karą do 10 lat, jeśli osoba prostytuująca się jest małoletnia).

15

J. Kurzępa, Prostytucja – regulacje prawne (w:) Encyklopedia pedagogiczna…, s. 998.

22

Dane statystyczne Komendy Głównej Policji: Seksualne wykorzystywanie dzieci –

liczba przestępstw stwierdzonych

16

Czynności seksualne z małoletnim (art. 200 kk)

§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej

osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim

czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do

12.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje

małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

Rok

Art. 200 kk

(liczba przestępstw stwierdzonych)

2008

1.683

2007

1.882

2006

1.687

2005

1.697

2004

1.923

2003

1.817

2002

1.485

2001

1.460

2000

1.518

1999

1.673

16

<http://www.statystyka.policja.pl/portal/st/956/50880/Seksualne_wykorzystywanie_dzieci.html>.

23

Pornografia (art. 202 kk)

§ 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to

narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia

mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne

w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, przechowuje

lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści pornograficzne

z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem

przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem

małoletniego poniżej lat 15,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 5. Sąd może orzec przepadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub

były przeznaczone do popełnienia przestępstw określonych w § 1-4, chociażby nie

stanowiły własności sprawcy.

24

Liczba przestępstw stwierdzonych

Rok

Art. 202 § 1 kk

Art. 202 §2 i 3 kk Art. 202 § 4 i 4a kk

2008

48

816

345

2007

46

429

222

2006

31

332

356

2005

25

158

2004

20

147

2003

43

104

2002

14

98

2001

23

67

2000

14

65

1999

15

53

1998*

5

13

* dane podane zostały według Kodeksu karnego obowiązującego od 1 września 1998 r.

25

Czerpanie zysku z cudzego nierządu (art. 204 kk)

§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania

prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto czerpie korzyści majątkowe z uprawiania

prostytucji przez inną osobę.

§ 3. Jeżeli osoba określona w § 1 lub 2 jest małoletnim, sprawca podlega karze

pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Karze określonej w § 3 podlega, kto zwabia lub uprowadza inną osobę w celu

uprawiania prostytucji za granicą.

Liczba przestępstw stwierdzonych

Rok

Art. 204 § 1 i 2 kk

Art. 204 § 3 kk

Art. 204 § 4 kk

2008

214

21

3

2007

271

44

1

2006

205

29

3

2005

422

59

3

2004

376

43

6

2003

250

34

3

2002

317

45

2

2001

436

43

10

2000

168

30

6

1999

156

20

3

1998*

44

3

6

26

5. Rola Policji w zakresie przeciwdziałania prostytucji wśród osób nieletnich

Powyższą tematykę w sposób trafny, precyzyjnie przedstawia odpowiedź

podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Adama

Rapackiego – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 10081 w sprawie podjęcia

działań mających na celu likwidację procederu przydrożnej prostytucji, z dnia 16 lipca

2009 r., którą umieszczono poniżej:

„Rzeczywista skala zjawiska prostytucji małoletnich jest trudna do

oszacowania, gdyż Policja najczęściej ujawnia prostytuujących się nieletnich

w wyniku prowadzonych kontroli, działań prewencyjnych, bądź na podstawie informacji

operacyjnych oraz informacji uzyskanych od innych nieletnich. Wyjątkowo zdarzają się

przypadki, kiedy o prostytuowaniu się dziecka Policję powiadamiają rodzice lub

opiekunowie.

Mając więc na uwadze, że prostytucja jest groźnym czynnikiem

kryminogennym generującym zachowania przestępcze i patologiczne (np. alkoholizm,

narkomanię, demoralizację nieletnich) oraz uciążliwe dla społeczeństwa zachowania

związane z zakłócaniem spokoju i porządku publicznego, podejmuje się szereg

inicjatyw mających na celu ograniczenie zjawiska prostytucji oraz zlikwidowania

zjawiska sutenerstwa, stręczycielstwa.

Szczególną ochroną prawną objęte są w tym względzie dzieci i młodzież.

Policja monitoruje i przeciwdziała zjawisku uprawiania nierządu przez osoby, które nie

ukończyły 18. roku życia, gdyż zgodnie z art. 4 § 1 ustawy z dnia 26 października

1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t. j.: Dz. U. z 2002 r., Nr 11, poz. 109,

z późn. zm.) prostytucja jest jednym z przejawów demoralizacji. Każdorazowo po

ujawnieniu takiego faktu powiadamia się sąd rodzinny celem zastosowania

odpowiednich środków wychowawczych.

Ponadto Policja dąży do ustalenia osób, które ułatwiały lub nakłaniały

do uprawiania prostytucji w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Niejednokrotnie

pozwala to również ustalić osoby korzystające z usług seksualnych nieletnich poniżej

15 lat, co umożliwia wszczęcie postępowania przygotowawczego z art. 200 Kodeksu

karnego.

27

Policja stara się ograniczać zjawisko prostytucji, a w szczególności prostytucji

dziecięcej. Policjanci wspólnie z wyspecjalizowanymi terapeutami z poradni rodzinnych

i psychologiczno-pedagogicznych prowadzą spotkania organizowane w szkołach

na temat skutków społecznych i zdrowotnych prostytuowania się oraz innych zagrożeń

związanych z tym procederem (np. gwałtów, pobić, zabójstw). Na zagrożenia

i niebezpieczeństwa związane z prostytuowaniem się dzieci i młodzieży przeszkoleni

w tym zakresie policjanci zwracają uwagę również w trakcie spotkań z rodzicami

i kadrą pedagogiczną szkół. Prowadzone są ponadto rozmowy profilaktyczne z dziećmi

zagrożonymi demoralizacją oraz ich rodzicami lub opiekunami.

Jednym z najistotniejszych elementów działań Policji ukierunkowanych na

przeciwdziałanie prostytucji uprawianej przez nieletnich są wczesne działania

profilaktyczne skierowane do dzieci i młodzieży zagrożonej tym zjawiskiem. Policjanci

wraz z przedstawicielami innych służb mundurowych brali udział w spotkaniach

w szkołach z młodzieżą, podczas których m.in.: informowano dzieci i młodzież

o obowiązujących regulacjach prawnych oraz ostrzegano o zagrożeniach związanych ze

zjawiskiem prostytucji – zgwałceniach, pobiciach, zabójstwach dokonywanych przez

>>

klientów

<<

i sutenerów, ale również informowano pedagogów szkolnych,

wychowawców i dyrektorów, a także uczniów i ich rodziców, o konieczności

zawiadamiania odpowiednich służb o wszelkich niepokojących zjawiskach

świadczących lub mogących świadczyć, że dziecko się prostytuuje.

Przy poruszaniu problematyki prostytuowania się przez osoby nieletnie należy

jednoznacznie stwierdzić, że w roku 2008, podobnie jak w latach wcześniejszych,

zjawisko to ewoluuje w kierunku tzw. sponsoringu, a oferty świadczenia usług

seksualnych składane są bezpośrednio oraz za pośrednictwem sieci Internet. Policja

odnotowuje przypadki uprawiania tego procederu przez nieletnich w mieszkaniach osób

korzystających z ich usług oraz w hotelach.

Znaczącą liczbę spośród ujawnionych przypadków stanowią także osoby nieletnie

oferujące usługi seksualne na ulicach dużych miast, parkingach, trasach szybkiego ruchu

oraz dworcach PKP i PKS.

Jednym z istotnych elementów działań systemowych, których celem jest

przeciwdziałanie prostytucji wśród dzieci i młodzieży, jest – opracowany przez rządowy

28

zespół przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, przyjęty przez Radę

Ministrów w roku 2003 – Program zapobiegania niedostosowaniu społecznemu

i przestępczości wśród dzieci i młodzieży. Program rozłożono na 10 lat, a MSWiA

koordynuje jego realizację, przygotowując coroczne sprawozdania z jego wdrażania.

Jednym z elementów programu są m.in. procedury postępowania nauczycieli i metody

współpracy szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością

i demoralizacją, a w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją.

Procedury przewidują, iż w przypadku uzyskania przez nauczyciela informacji,

że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu

wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd bądź przejawia inne zachowania

świadczące o demoralizacji, powinien on przekazać niezwłocznie uzyskaną informację

wychowawcy klasy. Wychowawca natomiast powinien poinformować o tym fakcie

pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora szkoły oraz wezwać do szkoły rodziców

(prawnych opiekunów) ucznia. Następnie po przeprowadzeniu rozmowy z rodzicami

oraz z uczniem i w przypadku potwierdzenia informacji powinien on zobowiązać ucznia

do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do

szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może on

zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział

dziecka w programie terapeutycznym. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie

stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje

o przejawach demoralizacji dziecka, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji

sąd rodzinny lub Policję (specjalistę ds. nieletnich). Szkoła powiadamia sąd lub Policję

także wtedy, gdy wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań

wychowawczych (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem,

psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

W przypadku natomiast, gdy zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń,

który ukończył 18 lat, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy

popełnienie przestępstwa, postępowanie nauczyciela powinno być określone przez

wewnętrzny regulamin szkoły.

Podkreślenia wymaga ponadto, że policjanci wraz ze Strażą Graniczną, Strażą

Miejską, pracownikami sanepidu, ZUS-u, Państwowej Inspekcji Pracy i innymi

29

instytucjami – w ramach przeciwdziałania prostytucji, sutenerstwu i stręczycielstwu –

uczestniczą w okresowych kontrolach agencji towarzyskich, salonów masażu, klubów,

hoteli, moteli, zajazdów i lokali oferujących krótkotrwały wynajem lokali. Kontrole

takie mogą sprzyjać zmniejszeniu zainteresowania korzystaniem z usług agencji

towarzyskich.

Prowadzone są również inne działania rozpoznawcze oraz prewencyjne, w tym

kontrole dworców oraz monitorowanie dróg krajowych i tras szybkiego ruchu pod

kątem ujawniania prostytuujących się nieletnich i obywatelek obcych państw nielegalnie

przebywających na terenie Polski.

Prowadzono także działania zmierzające do ustalenia osób nakłaniających

do prostytucji i ułatwiających ten proceder oraz legitymowano osoby małoletnie

przebywające w porze wieczorowo-nocnej bez opieki. Dzielnicowi kontrolowali rodziny

patologiczne i dysfunkcyjne, a specjaliści do spraw prewencji kryminalnej wspólnie

z zespołami prasowymi opracowywali materiały profilaktyczno-edukacyjne dla

mediów”

17

.

17

A. Rapacki, Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji –

z upoważnienia ministra – na interpelację nr 10081 w sprawie podjęcia działań mających na celu likwidację
procederu przydrożnej prostytucji, Warszawa 2009.

30

6. Organizacje niosące pomoc osobom zajmującym się prostytucją

Fundacja przeciwko handlowi kobietami „La Strada”:

 międzynarodowa sieć zajmująca się działaniami mającymi ukrócić handel

kobietami a także pomagająca wyjść kobietom z sytuacji prostytucji

przymusowej, najczęściej wyjazdowej,

 fundacja oprócz pracy prowadzi szkolenia na terenie wielu krajów dla innych

organizacji,

 adres polskiej fundacji: <www.strada.org.pl>,

 adres międzynarodowy: <www.fo-stvkennisnet.nl>.

Program „Stacja” – Zintegrowana pomoc w zapobieganiu i wychodzeniu

z prostytucji dziecięcej oraz młodzieżowej.

Zadania realizowane w ramach Programu STACJA to:

 bezpośrednia praca w środowisku „dzieci i młodzieży ulicy” – metoda

streetworkingu,

 interwencja i wsparcie,

 praca z indywidualnym przypadkiem,

 poradnictwo psychologiczne, medyczne (lekarz – specjalista z zakresu chorób

zakaźnych), prawne (adwokat, kurator społeczny), socjalne (pracownik socjalny),

 telefon interwencyjny,

 prowadzenie zajęć profilaktyczno-edukacyjnych dla młodych ludzi jako

alternatywa wobec podejmowania zachowań ryzykownych,

 szkolenie wychowawców, wolontariuszy.

End Child Prostitution Child Pornography & Trafficking Children for Sexual

Purposes (ECPAT) – Koniec Prostytucji Dziecięcej, Pornografii i Handlu Dziećmi

w Celach Seksualnych

(ECPAT) to międzynarodowa organizacja pozarządowa działająca na rzecz zwalczania

dziecięcej prostytucji, pornografii i handlu dziećmi. ECPAT to obecnie

niekwestionowany światowy lider na polu walki ze zjawiskiem wykorzystywania dzieci

31

do pracy w sex-przemyśle. Sukcesy tej organizacji, powstałej na bazie czterech

lokalnych azjatyckich grup roboczych, są imponujące, zwłaszcza że liczy ona niespełna

10 lat. Dziś sieć ECPAT to ponad 60 grup-organizacji działających w ponad 50 krajach

na całym świecie, aktywnie współpracujących z Interpolem, Światową Organizacją

Turystyki i UNICEF. ECPAT to również potężna struktura organizacyjna składająca się

ze Zgromadzenia Międzynarodowego, Rady, Sekretariatu oraz rozbudowanej sieci

Regionalnych Koordynatorów.

Podstawowe cele organizacji:

 monitorowanie działań podejmowanych przez rządy w zakresie przeciwdziałania

problemowi,

 przeciwdziałanie zjawisku dziecięcej sex-turystyki,

 aktywizacja młodzieży,

 wypracowanie uniwersalnych narzędzi metodologicznych,

 promocja przyjaznych dziecku regulacji i procedur prawnych.

Siedziba Stowarzyszenia do Walki z Dziecięcą Prostytucją i Pornografią „Pro-Ecpat”

ul. Energetyków 2, 65-729 Zielona Góra, tel.: [phone] w. 43.

Women Hurt In Systems of Prostitution Engaged in Revolt (WHISPER):

 organizacja założona przez byłe prostytutki,

 same o sobie mówią „ocalone z prostytucji”,

 uznają, że prostytucji nie można traktować jak zawodu.

Prostitution Groups:

 organizacja działająca w Szwecji w czterech największych miastach:

Sztokholmie, Malm, Goeteborgu i Norkoping,

 dąży do ograniczenia zjawiska prostytucji,

 pracuje w środowisku kobiet świadczących usługi seksualne, udzielając

im wsparcia i zachęcając jednocześnie do porzucenia prostytucji, przeciwdziała

rekrutacji młodych dziewczyn,

 informuje o zagrożeniach związanych z AIDS i chorobami przenoszonymi drogą

płciową,

32

 dociera do ludzi, kupujących usługi seksualne (klientów) i przekonuje, by tego

nie robili.

Comitato per i Diritti Civili delle Prostitute – Commitee for the Civil Rights

of Prostitutes:

 organizacja włoska,

 adres: <www.luccioleonline.org>.

Eaves Housing for Women POPPY Project:

 organizacja brytyjska,

 24 Hour HOTLINE: [phone] (telefon zaufania dla kobiet ofiar handlu

ludźmi),

 mail: <[e-mail]>.

33

Zakończenie

Z dotychczasowych ustaleń policyjnych wynika, że przyczyny prostytuowania

się nieletnich są bardzo złożone. Bywa, że uczestniczący w tym procederze kierują się

chęcią pomocy finansowej rodzinie, zwłaszcza biednej i wielodzietnej. Niejednokrotnie

wówczas rodzina akceptuje tę patologię. Często jednak jest to chęć zdobycia pieniędzy

na własne wydatki, np. ubrania, kosmetyki, narkotyki, i nie ma charakteru stałego

zajęcia zarobkowego. Niekiedy osoby nieletnie uczestniczą w tzw. sponsoringu, który

jest swoistą formą prostytucji. W przypadku prostytuujących się nieletnich na podjęcie

decyzji o prostytuowaniu się mają wpływ także ucieczki z domów rodzicielskich lub

placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz związana z tym

konieczność zdobycia środków na utrzymanie.

Przyczyny demoralizacji nieletnich należy się doszukiwać w niezaspokojeniu

ważnych potrzeb psychicznych młodzieży, co często prowadzić może do poważnych

zaburzeń funkcjonowania, kryzysów emocjonalnych i w systemie wartości oraz

wątpliwości i lęków egzystencjonalnych.

Winę za taki stan rzeczy ponosi rodzina, następnie szkoła i środowisko lokalne.

Warto także pamiętać, że wpływ na demoralizację młodych ludzi mają także środki

masowego przekazu lansujące niejednokrotnie zapożyczone z kultur innych narodów,

wartości społeczne i wzorce zachowań. Młodzież zinternalizuje je bezkrytycznie, co nie

w każdym przypadku przynosi korzyści społeczne, a czasami jest wręcz szkodliwe.

34

Bibliografia

1. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 43 poz. 277,

z późn. zm.).

2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich

(t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109, z póź. zm.).

3. Zarządzenie nr 590 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 października 2003r.

w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie

przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich (Dz. Urz. KGP Nr 8,

poz. 33).

4. Czapiewska E., Czapiewski W., Profilaktyka demoralizacji i patologii społecznej

nieletnich w środowisku lokalnym, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie.

5. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. nauk. T. Pilch, t. 4, Warszawa 2005.

6. Gardian R., Zjawisko sponsoringu jako forma prostytucji kobiecej, Kraków 2007.

7. Gryglewicz D., Wybrane aspekty patologii społecznej, Szkoła Policji w Słupsku

2004.

8. Jędrzejko M., Prostytucja jako problem społeczny, moralny i zdrowotny, Pułtusk –

Warszawa 2006.

9. Marzec-Holka K., Przemoc seksualna wobec dziecka, Bydgoszcz 1999.

10. Pisz Z., Zadania społeczne, Wrocław 1999.

11. Rapacki A., Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw

Wewnętrznych i Administracji – z upoważnienia ministra – na interpelację

nr 10081 w sprawie podjęcia działań mających na celu likwidację procederu

przydrożnej prostytucji, Warszawa 2009.

12. Warylewski J., Przestępstwa seksualne, Gdańsk 2001.

13. Wasik A., Problematyka nieletnich w aspekcie służby prewencyjnej, Szkoła Policji

w Katowicach 2005.

14. <http://pl.wikipedia.org/wiki/Prostytucja>.

15. <http://www.nil.org.pl/xml/oil/oil64/gazeta/numery/n2007/n200702/n20070212>.

16. <http://www.okiem.pl/cnota/sex/prostytucja.htm>.

17. <http://www.statystyka.policja.pl/portal/st

/>.