Zjawiska patologiczne wśród społeczności

bezrobotnych

 

 

I. Problematyka badawcza i uzasadnienie potrzeby jej podjęcia.

 

Nadużywanie alkoholu stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych, psychicznych i moralnych. Jego występowanie w naszym mieście ma charakter masowy. Dane szacunkowe wskazują iż na 30.000 mieszkańców Bartoszyc jest 750 osób uzależnionych od napojów alkoholowych, 2.100 osób nadużywa alkoholu a 2.700 osób jest współuzależniona. Drugim zasadniczym problemem jest bezrobocie.

Województwo olsztyńskie zajmuje 5-te miejsce w statystyce najbardziej bezrobotnych województw w kraju. Bartoszyce osiąga 33,7 % stopę bezrobocia.

Uzależnienie od alkoholu i duże bezrobocie mają znaczny wpływ na wiele dziedzin życia społecznego. Obserwuje się destrukcyjne działanie na dzieci, młodzież, rozpad rodzin, patologie indywidualne związane z nadużywaniem alkoholu, wzrost kosztów związanych z patologią życia rodzinnego. Próbą wyjścia z tej sytuacji dla grupy ludzi bezrobotnych jest rozszerzający się handel alkoholem przewoźnym z Rosji. Jest to zjawisko masowe i potęgujące skalę patologii społecznej.

 

II. Problematyka badań.

 

Według T. Pilcha problem badawczy określa w sposób precyzyjny zakres naszych wątpliwości a tym samym określa teren badawczy poszukiwań. Wyznacza on dalszy proces myślowy w fazie koncepcji a problemy pośrednie są podstawą do typologii zmiennych zależnych od wskaźników (T. Pilch 1970, s. 64). Problem główny na który zamierzam odpowiedzieć na drodze badań jest zdanie pytające - w jakim stopniu osoby bezrobotne będące na zasiłku lub pozbawione tego zasiłku są zmuszone sytuacją życiową do nielegalnego przewozu alkoholu przez granice naszego Państwa i co za tym idzie - handlu alkoholem?

W jakim stopniu przyczynia się to do pogłębiania zjawiska patologii społecznej w naszym mieście?

Na rozwiązanie problemu sformułowanego w temacie składają się problemy bardziej szczegółowe:

•      Czy brak pracy ma bezpośredni związek ze wzrostem alkoholizmu?

•      Czy miejscowość przygraniczna ma wpływ na łatwiejszy dostęp do taniego alkoholu?

•      Czy niskie zarobki motywują wybór statusu bezrobotnego?

•      Czy i jakie są skutki nadużywania alkoholu w rodzinach dotkniętych bezrobociem?

•      Jak środowisko rodzinne wpływa na możliwości ograniczania nadużywania alkoholu przez bezrobotnych?

 

III. Przedmiot i cel badań.

 

W ujęciu W. Okonia przez badanie naukowe rozumie się zazwyczaj ogół czynności i środków umożliwiających wzbogacenie wiedzy o danej dziedzinie rzeczywistości, bądź znalezienie sposobu osiągnięcia jakiegoś celu praktycznego. Badaniu naukowemu będą poddane zjawiska patologiczne wśród społeczności bezrobotnych, jego przyczyny i skutki. Przedmiotem badań są osoby bezrobotne zrzeszone w Stowarzyszeniu bezrobotnych jak dotąd nie poddawani szczegółowej analizie tego problemu.

Celem pracy będzie ustalenie stopnia uświadomienia i poziom wiedzy na temat przyczyn i skutków bezrobocia i nadużywania alkoholu. Opisanie czynności warunkujących to zjawisko stworzy możliwości dla formułowania postulatów potrzebnych do tworzenia skutecznego programu działań profilaktycznych i wychowawczych.

 

IV. Hipotezy.

 

Sformułowanie problemu wymaga też wysunięcia hipotez. Stanowią one pewne zdania, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że są właściwym rozwiązaniem wysuniętych uprzednio problemów badawczych. W przeprowadzonych badaniach hipotezy zostały sformułowane w postaci twierdzeń w odniesieniu do problemu głównego.

1. 1.  Bezrobocie ma duży wpływ na wzrost alkoholizmu i zjawisk patologicznych.

1. 2.  Położenie miejscowości Bartoszyce blisko granicy wschodniej ma duży wpływ na łatwy dostęp do taniego alkoholu.

2. 3.  Wybór statusu bezrobotnego spowodowany jest niskimi zarobkami.

V. Zmienne i wskaźniki.

 

Zmienna jest to czynnik właściwości zjawiska podlegającego zmianom i będącego przedmiotem badań. Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje zmiennych: zależne i niezależne. W prezentowanych badaniach funkcje zmiennych niezależnych będą spełniać:

a) Położenie geograficzne, b) Upadki państwowych zakładów pracy, c) Łatwość zarobku przez handel alkoholem, d) Łatwy dostęp do taniego alkoholu.

Zmienne zależne to:

a) stopień bezrobocia, b) wzrost alkoholizmu i powiększanie się patologii społecznej.

Wskaźnikami zmiennej zależnej będą:

a) stopień bezrobocia, wzrost przestępczości, wzrost picia alkoholu przez młodzież, zwiększona pomoc socjalna dla rodzin zagrożonych alkoholizmem.

Wskaźnikiem zmiennej niezależnej będą wyniki uzyskane w ankiecie.

 

VI. Metody i techniki badawcze.

 

Metoda w/g T. Pilcha jest zespołem czynności i zabiegów zmierzających do poznania określonego przedmiotu. Jest to pewnego rodzaju charakter działania jaki podejmujemy dla zdobycia interesujących nas danych (T. Pilch 1971, s. 51).

Do przeprowadzonych badań zastosowano techniki badań, czyli czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii faktów (A. Kamiński 1970). Do rozwiązania postawionego problemu posłużę się metodą ankietowania i metodą wywiadu otwartego pogłębionego. Otwarty wywiad pogłębiony ma formę rozmowy, w której badany oprowadza badacza po swoim życiu (T. Pilch 1995, s. 65). W celu przeprowadzenia analizy empirycznej posłużę się testem niezależności X² obliczonego według następującego wzoru:

 

 

w którym n_e - oznacza liczebności empiryczne faktycznie obserwowalne, występujące w poszczególnych polach tablicy, n_t - liczebności teoretyczne analizowane w komórkach, w badaniach zastosuję również obliczenia współczynnika Kontyngencji C - Pearsona, obliczanego w/g wzoru:

 

 

gdzie N - oznacza liczebność badanej zbiorowości. Współczynnik C - określa siłę związku czy też zależności. Narzędziami badawczymi za pomocą których będę zbierać materiały uczyniłam kwestionariusz ankiety, dyktafon. Pozwolą mi one na zebranie opinii, poglądów i sądów osób bezrobotnych. Kwestionariusz ankiety stanowi zbiór pytań wśród których większość tj. około 80 % stanowią pytania skategoryzowane, pozostałe to pytania otwarte dające możliwość swobodnego wypowiadania się. Pytania sformułowane są jednoznacznie i zrozumiale dla badanych. Zapewniona jest anonimowość respondenta i wyjaśnienie iż cel badań jest wyłącznie naukowy.

 

VII. Charakterystyka badanej zbiorowości.

 

Badania przeprowadzę wśród zbiorowości bezrobotnych zrzeszonych w Stowarzyszeniu dla Bezrobotnych w Bartoszycach i osób będących na zasiłku leczących się w Wiejskim Ośrodku Zdrowia w Bezledach. Ogółem przebadanych będzie 100 osób będących w okresie produkcyjnym a pobierających zasiłki dla bezrobotnych. Wyszczególniłam płeć, wiek, wykształcenie rodzaj wykonywanej pracy.

 

 

VIII. Organizacja i przebieg badań.

 

T. Pilch podaje, że wybór terenu badań to przede wszystkim typologia wszystkich zagadnień, cech wskaźników jakie muszą być zbadane i odnalezienie ich na odpowiednim terenie, u odpowiednich grup społecznych i następnie wytypowanie rejonu, grup zjawisk jako obiektów naszego zainteresowania. T. Pilch 1971, s. 55. Przedmiotem badań empirycznych są osoby bezrobotne. Badania będą przeprowadzone w Ośrodku Stowarzyszenia Bezrobotnych i przychodni wiejskiej w Bezledach w lutym 1998 roku. W sumie badana populacja będzie liczyła 100 osób w wieku 18-60 lat. Wybór tych placówek jest celowy. Staram się uzyskać różnorodne opinie na badany temat. Po uprzednio uzyskanej zgodzie Kierownika rozprowadzę ankiety. Przed rozdaniem ankiet poinformuję respondentów

•      jakiego badanego tematu ankiety dotyczy

•      o celu wypełnienia ankiet

•      o zapewnieniu dyskrecji i anonimowości

•      o dobrowolności wypełnienia ankiety.

Postawię pytania czy wszystkie pytania zawarte w ankiecie są zrozumiałe. Zwrócę się z prośbą, o szczere, przemyślane odpowiedzi i poważne potraktowanie problemu.

 

 

 

 

LITERATURA

 

1. 1.  Bilikiewicz Tadeusz - Psychologia Kliniczna - PZWL Warszawa 1979.

2. 2.  Demel Maciej - Pedagogika Zdrowia - Wyd. Szk. i Pedag. Warszawa 1980.

3. 3.  Dąbrowski Kazimierz - Zdrowie psychiczne - PWN Warszawa 1979.

4. 4.  Falicki Zdzisław - Psychiatria społeczna - PZWL Warszawa 1985.

5. 5.  Falewicz I. K. - ABC problemów alkoholowych - P.A.R.P.A. Warszawa 1993.

6. 6.  Hasik Jan - Dietetyka - PZWL Warszawa 1983.

7. 7.  Henzler Marek - Zasiłek z szykanami - Polityka Nr 35/1996.

8. 8.  Kowalski Stanisław - Socjologia Wychowania w zarysie - PWN Warszawa 1974.

9. 9.  Kurzynowski Adam - Rodzina w okresie transformacji - WSP Warszawa 1995.

10. 10.Łobocki M. - Zasady badań pedagogicznych - Warszawa 1984.

11. 11.Markiewicz J. - Czym cię trujemy - PAN Kraków 1986.

12. 12.Pilch Tadeusz - Zasady badań pedagogicznych - Żak Warszawa 1985.

13. 13.Tischner Józef - Prawo człowieka - W drodze Nr 1/1975.

14. 14.Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - Prawo na codzień - Nr 264 z 13.11.1996.

15. 15.Wald Ignacy - Alkohol - PWN Warszawa 1986.

16. 16.Wald Ignacy - ABC alkoholu - Artykuły publikowane w British Medical Journal Warszawa 1985.

17. 17.Woronowicz B. T. - Alkoholizm jako choroba - P.A.R.P.A. Warszawa 1984.

 

 

---