2012-05-06

1

PODATKOWA KSIĘGA

PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW

Ustawa z dnia o podatku dochodowym od

osób fizycznych (t.j.: Dz.U. z 2000 r. nr 14,

poz. 176 ze zm.)

Rozporządzenie ministra finansów z dnia 26

sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozchodów

(Dz.U. Nr 152, poz. 1475 ze zm.)

Opodatkowanie na zasadach ogólnych:

SKALA PODATKOWA(PROGRESYWNA)

STAWKA STAŁA (LINIOWA)

 złożenie oświadczenia o wyborze opodatkowania stawką stałą:

• do 20. stycznia
• do dnia uzyskania pierwszego przychodu

 dochody podatnika z wszystkich form działalności gospodarczej

WAŻNE: wykonanie czynności na rzecz pracodawcy – progresja od

początku roku podatkowego

(art. 9a ust. 1-5 Updof)

Opodatkowanie na zasadach ogólnych

Dochód (stratę) ze źródła przychodów jakim

jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art.

10 ust. 1 pkt 3 Updof) ustala się dla każdego

sposobu opodatkowania podatkiem

dochodowym jednakowo.

księgi rachunkowe albo podatkowa księga przychodów i rozchodów

Cel prowadzenia p. k. p. i r.

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

jest urządzeniem ewidencyjnym, które zostało

przewidziane na potrzeby rozliczenia podatku

dochodowego od osób fizycznych przez

niektórych podatników uzyskujących dochody

z działalności gospodarczej.

Ustalenie dochodu w trakcie roku podatkowego (zaliczki) i rozliczenia rocznego (zeznanie roczne)
uwaga: art. 44 ust 6b Updof – plan podatkowy

Właściwość miejscowa organu podatkowego

w sprawach związanych z prowadzeniem

podatkowej księgi przychodów i rozchodów

jest taka sama jak w przypadku

opodatkowania podatkiem dochodowym od

osób fizycznych.

(podmiotem postępowania podatkowego lub kontroli jest podatnik podatku

dochodowego działający samodzielnie lub w spółce osobowej)

Uprawnieni do prowadzenia p.k.p. i r.

Wykonujące działalność gospodarczą:

osoby fizyczne
spółki cywilne osób fizycznych
spółki jawne osób fizycznych
spółki partnerskie

2012-05-06

2

Uprawnieni do prowadzenia p.k.p. i r.

OLIGATORYJNIE

Wspólnicy spółki partnerskiej
Osoby fizyczne lub wspólnicy

spółek cywilnych i jawnych,
którzy:

-

nie są obowiązani do

prowadzenia ksiąg handlowych

- utracili prawo albo nie

wybrali lub nie mieli prawa do
form zryczałtowanych

(np. z

uwagi na obroty, sankcje,
przedmiot działalności)

FAKULTATYWNIE

Osoby fizyczne lub wspólnicy

spółek cywilnych i jawnych,
którzy:

-

nie są obowiązani do

prowadzenia ksiąg
handlowych

- mają prawo do form

zryczałtowanych

Podmioty wyłączone z prowadzenia p.k.p. i r.

• Wspólnicy spółki komandytowej

(sp.k. os.fiz.)

• Wspólnicy spółek osobowych, których

przynajmniej jeden ze wspólników nie jest
osobą fizyczną

• Osoby fizyczne, wspólnicy spółek: cywilnych,

jawnych albo partnerskich zobowiązani do
prowadzenia ksiąg rachunkowych

• Zwolnieni decyzją organu podatkowego z

prowadzenia p.k.p. i r.

(wniosek 30. dni przed, 14.dni po)

Rozpoczynający działalność i nieobowiązani do prowadzenia

ksiąg rachunkowych.

Jeżeli przed rozpoczęciem (w dniu rozpoczęcia)

wykonywania działalności gospodarczej

podatnik nie dokona wyboru opodatkowania,

dochodów z tej działalności, jedną z form

zryczałtowanych

- dochody z tej działalności opodatkuje na

zasadach ogólnych prowadząc p.k.p. i r.

p.k.p.i r.

obowiązki formalne

 Założyć p.k.p. i r. na:

• 1. stycznia
• dzień rozpoczęcia działalności
• dzień utraty warunków do opodatkowania ryczałtem

ewidencjonowanym

 Zawiadomić właściwy organ podatkowy o

założeniu p.k.p. i r. w ciągu 20. dni od jej
zaprowadzenia (s.c., sp.j. sp.p. – każdy wspólnik)

p.k.p.i r. - obowiązki formalne

Prowadzić księgę:

RZETELNIE

• Zapisy odzwierciedlają stan

rzeczywisty

• Księgę uznaje się za rzetelną

również, gdy:

– błędne zapisy przychodów i

kosztów nie przekraczają łącznie
0,5 % kwoty wykazanej w księdze

– Nieszczęśliwy wypadek lub

zdarzenie losowe

– zwiększenie podstawy opodatk.

(wyjątek: zaniżenie kosztów zakupu
materiałów, towarów handl.,
kosztów robocizny)

– korekta błędnych zapisów przed

kontrolą

– oczywista omyłka, a podatnik

posiada prawidłowe dowody
księgowe

NIEWADLIWIE
• Prowadzona zgodnie z:

– przepisami rozporządzenia w

sprawie księgi

– objaśnieniami do wzoru księgi

WZÓR KSIĘGI JEST ZAMIESZCZONY W

ZAŁĄCZNIKU DO ROZPORZĄDZENIA

W SPRAWIE PROWADZENIA

PODATKOWEJ KSIĘGI PRZYCHODÓW I

ROZCHODÓW

2012-05-06

3

podatkowa księga przychodów i rozchodów

p.k.p.i r.

wymagania formalne

 księga musi być zgodna z jej wzorem

 karty księgi powinny być:

• ponumerowane
• zbroszurowane

 zapisy w księdze dokonywane są:

• w języku polskim
• w walucie polskiej
• w sposób staranny, czytelny i trwały
• na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów

p.k.p.i r.

wymagania formalne

Błędy w zapisach poprawia się przez:

– skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej,

z zachowaniem czytelności błędnego zapisu, oraz
podpisanie poprawki i umieszczenie daty
dokonania poprawki

– wprowadzenie do księgi niewpisanych dowodów
– wprowadzenie do księgi dowodów zawierających

korekty błędnych zapisów

– zapisy zmniejszające mogą być dokonywane ze

znakiem minus (-) lub kolorem czerwonym

p.k.p. i r. – miejsce przechowywania

• Księga oraz związane z nią dowody księgowe

przechowywane są w miejscu wykonywania
działalności lub siedzibie przedsiębiorstwa

(§3p.11)

(wyjątek: handel obnośny, obwoźny - księga w miejscu wykonywania działalności)

• Przedsiębiorstwo wielozakładowe – księga:

– w każdym zakładzie albo
– w siedzibie przedsiębiorstwa – w zakładach ewidencje

sprzedaży i dowody przesunięć

p.k.p. i r. – dowody księgowe

Cechy dowodu księgowego:

– powinien być sporządzony w języku polskim
– treść dowodu musi być pełna i zrozumiała
– możliwe zastosowanie skrótów ogólnie przyjętych
– waluta obca przeliczana jest na złote, po obowiązującym w

dniu dokonania operacji kursie, zgodnie z zasadami

określonymi w ustawie o podatku dochodowym. Wynik

przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu

lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie

obcej

Przychody i koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na

złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank

Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania

przychodu. (art. 14 ust. 1a; art. 22 ust.1 Updof)

p.k.p. i r. – dowody księgowe

Dokumenty odpowiadające warunkom

określonym w odrębnych przepisach:

– faktury: VAT, VAT marża, VAT RR, VAT MP,
– korekty i duplikaty faktur
– noty korygujące
– dokumenty celne
– rachunki
– duplikaty rachunków

2012-05-06

4

p.k.p. i r. – dowody księgowe

Wymagania minimalne stawiane wobec innych

dowodów stwierdzających przebieg operacji
gospodarczej:

– określenie wystawcy lub wskazanie stron operacji

gospodarczej,

– data wystawienia dowodu i data lub okres dokonania

operacji gospodarczej,

– określenie przedmiotu operacji gospodarczej, jego wartości

oraz jeżeli to możliwe ilościowe określenie przedmiotu,

– podpisy osób uprawnionych do prawidłowego

udokumentowania operacji gospodarczych

– oznaczenie w sposób umożliwiający powiązanie dowodu z

zapisami księgowymi (np.: nr)

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• dzienne zestawienia sprzedaży (faktur,

rachunków) – zbiorczy zapis;

• noty księgowe - korekty zapisu dowodu obcego

(np.: nota księgowa) lub własnego (ograniczenia);

• dowody przesunięć;
• dowody opłat pocztowych i bankowych;
• inne dowody opłat, w tym dokonywanych na

podstawie książeczek opłat, oraz dokumenty
zawierające dane stwierdzających przebieg
operacji gospodarczej

(poprzedni slajd)

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• dowody wewnętrzne zaopatrzone w datę i

podpisy osób, które bezpośrednio dokonały
wydatków – dokumentują niektóre koszty i
określają:

– przy zakupie - nazwę towaru oraz ilość, cenę

jednostkową i wartość,

– w innych przypadkach - przedmiot operacji

gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku).

p.k.p. i r. – dowody wewnętrzne

 zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy,

produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych i przerobionych

sposobem przemysłowym (kiszenie produktów roślinnych,

przetwórstwo mleka, uboju zwierząt rzeźnych, obróbka poubojowa

zwierząt);

 zakupu od ludności, surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących

leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów;

 wartości produktów roślinnych i zwierzęcych z własnej uprawy lub

hodowli prowadzonej przez podatnika;

 zakupu w jednostkach handlu detalicznego materiałów pomocniczych;
 kosztów diet i innych należności za czas podróży służbowej

pracowników, podatnika i osób współpracujących

 zakupu od ludności odpadów poużytkowych, stanowiących surowce

wtórne – bez metali nieżelaznych oraz każdy złom samochodowy;

 wydatków związanych z opłatami za czynsz, energię elektryczną,

telefon, wodę, gaz i centralne ogrzewanie (lokal własny) na podstawie

dokument obejmujący całość opłat na te cele;

 opłat sądowych i notarialnych;
 wydatków parkingowych na podstawie, kuponu, biletu, paragonu, itp.

p.k.p. i r. – dowody wewnętrzne

• Dowody wewnętrzne dotyczące rozliczenia

kosztów podróży powinny zawierać minimum
następujące dane:

– imię i nazwisko,
– cel podróży,
– nazwę miejscowości docelowej,
– liczbę godzin i dni przebywania w podróży

służbowej (data i godzina wyjazdu oraz powrotu),

– stawkę i wartość przysługujących diet.

p.k.p. i r. – dowody księgowe

Zakup w jednostkach handlu detalicznego

materiałów (z wyjątkiem pomocniczych), środków

czystości i bhp oraz materiałów biurowych może

być dokumentowany paragonami zaopatrzonymi

w datę i stempel

(oznaczenie)

jednostki

wydającej paragon - określającymi ilość, cenę

jednostkową oraz wartość, za jaką dokonano

zakupu. Na odwrocie paragonu podatnik musi

uzupełnić jego treść, wpisując swoje nazwisko

(nazwę zakładu), adres oraz rodzaj (nazwę)

zakupionego towaru.

2012-05-06

5

p.k.p. i r. – dowody księgowe

Wydatki poniesione za granicą na zakup

paliwa i olejów mogą być dokumentowane
paragonami lub dowodami kasowymi. Na
odwrocie paragonu podatnik musi uzupełnić
jego treść, wpisując swoje nazwisko (nazwę
zakładu),

adres

oraz

rodzaj

(nazwę)

zakupionego towaru.

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• Miesięczne zestawienie przychodów
zawiera co najmniej:

– datę sporządzenia
– kolejny numer zestawienia
– sumę przychodów ze sprzedaży:

• pomniejszoną o należny podatek od towarów i usług

oraz o wartość towarów i usług niestanowiącą
przychodów w rozumieniu ustawy o podatku
dochodowym i

• powiększoną o przychody nieobjęte obowiązkiem

ewidencjonowania dla celów podatku od towarów i
usług.

Miesięczne zestawienie sprzedaży

Sporządzane jest przez podatnika VAT

(czynnego albo zwolnionego podmiotowo)

Sporządzane jest na podstawie odrębnej

ewidencji, o których mowa w:

– art. 109 ust. 1 ustawy o VAT (ewidencja

uproszczona)

– art. 109 ust. 3 ustawy o VAT (ewidencja

standardowa)

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• Opis towaru otrzymanego zawiera:

– imię, nazwisko (firmę) dostawcy
– adres dostawcy,
– ilość i rodzaj oraz cenę jednostkową i wartość

materiałów podstawowych i pomocniczych lub
towarów handlowych

Opis towaru otrzymanego zastępuje fakturę (rachunek) od

momentu otrzymania materiałów lub towarów handlowych
do momentu otrzymania faktury (rachunku).

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• Dowód przesunięcia zawiera co najmniej:

– numer kolejny wpisu
– datę dokonania przesunięcia
– nazwę towarów lub materiałów
– ich ilość
– wartość obliczoną według cen zakupu.

Dowodami przesunięć dokumentowane są przemieszczenie
towarów lub materiałów podstawowych pomiędzy zakładami
tego samego przedsiębiorstwa.

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• Miesięczne zestawienie raportów dobowych zawiera:

– numer kolejny wpisu,
– numer unikatowy pamięci fiskalnej kasy,
– numery i daty raportów dobowych,
– łączną kwotę należności wynikającą z raportów

pomniejszoną o łączną kwotę podatku i skorygowaną o
wartości dotyczące zwrotów towarów wynikające z
odrębnych ewidencji.

Stosowanie tego dokumentu powoduje, że nie wpisuje się do p.k.p.ir. kwot
wynikających z faktur dokumentujących dokonanie sprzedaży uprzednio
zarejestrowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących.

2012-05-06

6

p.k.p. i r. – dowody księgowe

• Miesięczne zestawienie poniesionych wydatków

eksploatacji samochodu osobowego
niestanowiącego majątku przedsiębiorstwa

– zawiera zbiorczą kwotę wydatku stanowiącego koszt,

ustaloną przy uwzględnieniu danych z ewidencji
przebiegu pojazdu.

Sporządzane na podstawie faktur (rachunków)
dokumentujących wydatki eksploatacyjne samochodu
osobowego, zawierających numer rejestracyjny tego pojazdu.

p.k.p. i r. - ewidencje

Indywidualne:

• Ewidencja kupna i sprzedaży

wartości dewizowych

• Ewidencja pożyczek i

zastawionych rzeczy

Ogólne:

• Ewidencja środków trwałych

i wartości niematerialnych i
prawnych

• Ewidencja wyposażenia
• Ewidencja sprzedaży
• Ewidencja przebiegu

pojazdu

• Karta wynagrodzeń

pracownika

Ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych

Ewidencja wszystkich operacji powodujących

zmianę stanu wartości dewizowych i waluty
polskiej, prowadzona według zasad
określonych w aktach prawnych:

– Prawo dewizowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1178

ze zm)

– Rozporządzenie MF z 24.09.2004 r. w sprawie

wyposażenia lokalu przeznaczonego do
wykonywania działalności kantorowej oraz
sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania
dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych
(Dz.U. Nr 219, poz. 2220)

Ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych

Prowadzona w miejscu wykonywania

działalności – bez możliwości rezygnacji lub
zastąpienia jej inną ewidencją.

Zapisy dokonywane są jeden raz dziennie po

zakończeniu dnia, nie później niż przed
rozpoczęciem działalności w dniu następnym.

Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy

Zawiera co najmniej następujące dane:

1) numer kolejny wpisu,
2) imię i nazwisko

pożyczkobiorcy,

3) adres,
4) datę udzielenia pożyczki,

5) kwotę udzielonej pożyczki

,

6) wysokość umówionych

odsetek w złotych

,

7) opis zastawionej rzeczy i jej

wartość rynkową

,

8) termin zwrotu pożyczki

wraz z odsetkami,

9) datę i kwotę zwróconej

pożyczki wraz z odsetkami,

10) datę zwrotu zastawionej

rzeczy,

11) datę sprzedaży rzeczy
12) kwotę należną z tytułu tej

sprzedaży,

13) kwotę prowizji stanowiącej

wartość spłaconych odsetek
lub różnicę między kwotą
uzyskaną ze sprzedaży
zastawionej rzeczy a kwotą
udzielonej pożyczki.

Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy

Zapisy dokonywane są jeden raz dziennie po

zakończeniu dnia, nie później niż przed
rozpoczęciem działalności w dniu następnym z
wyjątkiem wpisów, które dokonywane są
niezwłocznie:

– kwoty udzielonej pożyczki
– umownych odsetek
– przyjęcia zastawionej rzeczy.

2012-05-06

7

Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

środki trwałe - w rozumieniu przepisów Updof

(art. 22a – art. 22o):

– stanowiące własność lub współwłasność podatnika,

nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,

kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do

używania:

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2) maszyny, urządzenia i środki transportu,
3) inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok,
4) przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach

trwałych,

5) budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie,
6) obiekty objęte leasingiem finansowym lub podobną

umową

- niezależnie od przewidywanego okresu używania

Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

zawierającej, co najmniej:
1) liczbę porządkową,
2) datę nabycia,
3) datę przyjęcia do używania,
4) określenie dokumentu

stwierdzającego nabycie,

5) określenie środka trwałego

lub wartości niematerialnej i
prawnej,

6) symbol Klasyfikacji Środków

Trwałych,

7) wartość początkową,
8) stawkę amortyzacyjną,

9)

kwotę odpisu amortyzacyjnego za

dany rok podatkowy i narastająco
za okres dokonywania tych
odpisów, w tym także, gdy
składnik majątku był kiedykolwiek
wprowadzony do ewidencji
(wykazu), a następnie z niej
wykreślony i ponownie
wprowadzony,

10) zaktualizowaną wartość

początkową,

11) zaktualizowaną kwotę odpisów

amortyzacyjnych,

12)

wartość ulepszenia zwiększającą

wartość początkową

,

13) datę likwidacji oraz jej przyczynę

albo datę zbycia.

Ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

 Nie podlegają objęciu ewidencją budynki mieszkalne, lokale mieszkalne

i własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,

spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu

jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, których wartość

początkową na podstawie art. 22g ust. 10 Updof.

(art. 22n ust.3 Updof)

 Zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i

prawnych dokonuje się w ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania

ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za

ujawnienie środka trwałego

 Po zmianie formy opodatkowania podatnicy uwzględniają odpisy

amortyzacyjne przypadające na okres opodatkowania ryczałtem.

 Brak ewidencji środków trwałych oraz … powoduje, że dokonywane

odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Ewidencja wyposażenia

 wyposażenie - rzeczowe składniki majątku, związane z

wykonywaną działalnością, niezaliczone, zgodnie z
przepisami ustawy o podatku dochodowym, do
środków trwałych

 Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie,

którego wartość początkowa, w rozumieniu odrębnych
przepisów, przekracza 1.500 zł.

Art. 22e Updof podaje procedurę zmiany kwalifikacji obiektów inwentarzowych o
wartości początkowej powyżej 3.500,- PLN, które stały się środkami trwałymi ze
względu na okres ich wykorzystywania lub decyzję podatnika

(odsetki od wartości netto

środka trwałego)

Ewidencja wyposażenia

zawiera o najmniej następujące dane:

– numer kolejny wpisu,
– datę nabycia,
– numer faktury lub rachunku,
– nazwę wyposażenia,
– cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia,
– numer pozycji, pod którą wpisano w księdze koszt

związany z nabyciem wyposażenia,

– datę likwidacji (w tym również datę sprzedaży lub

darowizny)

– przyczynę likwidacji wyposażenia.

Ewidencja wyposażenia

 Zapisów w ewidencji wyposażenia dokonuje się

najpóźniej w miesiącu przekazania wyposażenia
do używania.

 Podatnicy, którzy w ciągu roku podatkowego

utracili lub zrzekli się prawa do zryczałtowanego
opodatkowania podatkiem dochodowym w
formie karty podatkowej albo zakładają po raz
pierwszy ewidencję wyposażenia, dokonują
wyceny wyposażenia według cen zakupu lub
według wartości rynkowej z dnia założenia
ewidencji.

2012-05-06

8

Ewidencja sprzedaży

ewidencja jest zakładana na dzień 1. stycznia,

na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku
podatkowego lub zawarcia umowy z biurem

ewidencja prowadzona jest w miejscu

wykonywania działalności – wyjątek
ewidencjonowanie obrotów w kasie fiskalnej

ewidencja prowadzona w poszczególnych

zakładach przedsiębiorstwa wielozakładowego
pozwala na prowadzenie jednej księgi
podatkowej w siedzibie przedsiębiorstwa

Ewidencja sprzedaży

• Ewidencja zawiera co najmniej:

– numer kolejny wpisu,
– datę uzyskania przychodu nieudokumentowanego

fakturami, rachunkami

– kwotę tego przychodu.

• Ewidencje można uzupełnić o dane niezbędne dla

uznania jej za ewidencję uproszczoną VAT

(art. 109 ust. 1 Uptu).

• Ewidencja powinna być zbroszurowana.
• Zapisów w ewidencji dokonuje się jeden raz dziennie

po zakończeniu dnia, nie później niż przed
rozpoczęciem działalności w dniu następnym.

Ewidencja przebiegu pojazdu

zawiera co najmniej:

– nazwisko, imię i adres zamieszkania osoby używającej

pojazdu,

– numer rejestracyjny pojazdu i pojemność silnika,
– kolejny numer wpisu,
– datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd - dokąd),
– liczbę faktycznie przejechanych kilometrów,
– stawkę za 1 km przebiegu,
– kwotę wynikającą z przemnożenia liczby faktycznie

przejechanych kilometrów i stawki za 1 km przebiegu
oraz

– podpis podatnika (pracodawcy) i jego dane

Ewidencja przebiegu pojazdu

Suma wydatków zaliczonych do kosztów

uzyskania przychodów, w poszczególnych
miesiącach, ustalona od początku roku
podatkowego, nie może przekraczać kwoty
wynikającej z ewidencji przebiegu pojazdu za
ten sam okres, to jest kwoty wynikającej z
przemnożenia liczby kilometrów faktycznego
przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden
kilometr przebiegu, określonej w odrębnych
przepisach przez właściwego ministra.

Sposoby prowadzenia podatkowej księdze

przychodów i rozchodów

przez biuro rachunkowe:
 Zawiadomienie organu w

ciągu 7. dni

 Zapisy dokonywane są

chronologicznie

 Przedsiębiorstwo prowadzi

ewidencję przychodów

 Przekazanie dokumentów w

terminie pozwalającym na
obliczenie zaliczki (20 dzień)

UWAGA: zasady „biurowe” dotyczą
przedsiębiorstwa wielozakładowe lub
prowadzących ewidencje sprzedaży.

elektronicznie:
 Pisemna instrukcja obsługi

programu komputerowego

 Możliwość wglądu, wydruku

i zapisu danych do wydruku

 Wydruk zgodny z wzorem

do 20. dnia miesiąca

Alternatywa dla programu

ułomnego:

Dane z komputera przeniesione
po zakończeniu miesiąca do księgi
tradycyjnej.

Rejestracja zdarzeń w podatkowej księdze

przychodów i rozchodów

rejestracji podlegają:

– przychody

• ze sprzedaży towarów i usług
• pozostałe

– koszty

• zakupu towarów handlowych, materiałów
• uboczne zakupu

– wydatki

• dotyczące wynagrodzeń
• pozostałe

2012-05-06

9

p.k.p. i r. – informacje ewidencyjne

Zapisy w księdze muszą być powiązane z

dokumentem źródłowym

Nie wymagają podania danych kontrahenta i

nr dowodu księgowego kwoty wynikowe
przenoszone z:

– ewidencji sprzedaży,
– ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
– ewidencji pożyczek i zastawionych rzeczy,
– ewidencji podatku od towarów i usług

p.k.p. i r. - przychody

przychód => przychód w rozumieniu

przepisów ustawy o podatku dochodowym

– Art. 14 ust. 1 – 1i Updof – przychody należne

(zasada memoriałowa) z działalności gospodarczej

– Art. 14 ust. 2 – 2d Updof – przychody uznawane za

przychody z działalności gospodarczej

– Art. 14 ust. 3 Updof – wyłączenia przychodów

p.k.p. i r. - przychody (kol. 7)

Przychody ze sprzedaży wyrobów, towarów

handlowych i usług dokumentowane przez:

– faktury lub rachunki (korekty)
– dzienne zestawienie sprzedaży
– dowód wewnętrzny utargu dziennego
– miesięczne zestawienie raportów dobowych
– ewidencja sprzedaży
– miesięczne zestawienie sprzedaży
– ewidencji kupna i sprzedaży wartości dewizowych
– kwotę prowizji stanowiącą wartość spłaconych w

danym miesiącu odsetek lub różnicę między kwotą
uzyskaną ze sprzedaży zastawionych rzeczy a kwotą
udzielonych pożyczek.

p.k.p. i r. –

pozostałe

przychody (kol. 8)

Pozostałe przychody określone

przepisami art. 14 ust. 2- 2d Updof

(np. przychody z odpłatnego zbycia

składników majątku, otrzymane kary

umowne, wynagrodzenia płatnika)

dokonywane na podstawie dowodów

potwierdzających te przychody.

p.k.p. i r. - zakup towarów (kol. 10)

• Towary handlowe - wyroby przeznaczone do sprzedaży

w stanie nieprzerobionym

• Materiały (surowce) podstawowe - materiały, które w

procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się

główną substancją gotowego wyrobu; do materiałów

podstawowych zalicza się również materiały

stanowiące część składową (montażową) wyrobu lub

ściśle z wyrobem złączone (np. opakowania - puszki,

butelki) oraz opakowania wysyłkowe wielokrotnego

użytku (np. transportery, palety), jeżeli opakowania te

nie są środkami trwałymi

• Materiały pomocniczymi są materiały niebędące

materiałami podstawowymi, które są zużywane w

związku z działalnością gospodarczą i bezpośrednio

oddają wyrobowi swoje właściwości

p.k.p. i r. - zakup towarów (kol. 10)

• zakupu materiałów oraz towarów handlowych

według cen zakupu

cena zakupu - cenę, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o
podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a
przy imporcie powiększoną o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne
dodatkowe, obniżoną o rabaty opusty, inne podobne obniżenia, w przypadku zaś
otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku - wartość odpowiadającą
cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika

dokonywane na podstawie:

– faktur, rachunków (korekt)
– dowodów wewnętrznych (materiały pomocnicze – §14

ust. 2 pkt 1-4 i 6 rozporządzenia)

– opisu towaru otrzymanego
– miesięczna kwota zakupionych wartości dewizowych,

wynikająca z ewidencji kupna i sprzedaży wartości
dewizowych

2012-05-06

10

p.k.p. i r. - uboczne koszty zakup (kol. 11)

• koszty związane z zakupem ujawnionym w

kolumnie 10 p.k.p. i r.

(np. koszty transportu, załadunku i wyładunku,
ubezpieczenia w drodze)

dokonywane na podstawie dowodów

poniesienia wydatku

p.k.p. i r. - wynagrodzenia (kol. 12)

• wynagrodzeń brutto wypłacanych pracownikom (w

gotówce i w naturze) także z tytułu umów zlecenia i

umów o dzieło.

Wynagrodzenia w naturze, jeżeli przedmiotem świadczeń w naturze są rzeczy lub

usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej pracodawcy, wpisuje się

według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców, a w pozostałych

przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług

lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z

uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca

udostępnienia.

dokonywane na podstawie:

– listy płac lub innych dowodów, na których pracownik

potwierdza własnym podpisem kwoty otrzymanych

wynagrodzeń w gotówce - w przypadku wypłaty

wynagrodzenia w kasie - i w naturze;

– innych dowodów (np. dowodu potwierdzającego

przekazanie wynagrodzenia na rachunek pracownika) jeżeli

wynagrodzenie nie jest wypłacane w kasie

p.k.p. i r. - pozostałe wydatki (kol. 13)

• pozostałe koszty, oprócz wymienionych w

kolumnach 10-12, dokonywane na podstawie
dokumentów potwierdzających poniesienie
tych kosztów i spełniających wymogi stawiane
dokumentom księgowym.

Art. 22 ust. 1 Updof : Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione
w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła
przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Koszty
poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu
średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia
roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

p.k.p. i r. - pozostałe wydatki (kol. 13)

Podatnicy zwolnieni podmiotowo z VAT,

dokonują, po zakończeniu miesiąca, w którym

nastąpiło przekroczenie kwoty limitu korekty

zapisów dotyczących kosztów uzyskania

przychodów o tę część naliczonego podatku

od towarów i usług, którą odliczają od

podatku należnego.

p.k.p. i r. - (kol. 15)

W kolumnie tej można wpisywać inne zaszłości

gospodarcze poza wymienionymi w

kolumnach 1-13.

W kolumnie tej można również wpisywać

wydatki odnoszące się do przychodów

miesiąca lub roku następnego (lat

następnych).

p.k.p. i r. – uwagi (kol. 16)

uwag co do treści zapisów w kolumnach 2-15.
kolumna ta może być także wykorzystywana

np. do wpisywania pobranych zaliczek, obrotu

opakowaniami zwrotnymi.

w kolumnie tej mogą być także

ewidencjonowane przychody faktycznie przez

podatnika otrzymane.

W przypadku wyboru w następnym roku podatkowym opodatkowania w formie

ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych limit otrzymanych przychodów w

poprzednim roku podatkowym w kwocie stanowiącej równowartość 25.000 euro

jest - zgodnie z art. 21 ust. 1b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym -

warunkiem korzystania z kwartalnego sposobu wpłacania ryczałtu od przychodów

ewidencjonowanych.

2012-05-06

11

Spis z natury - przedmiot

Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i

wpisania do księgi spisu z natury:

– towarów handlowych
– materiałów (surowców) podstawowych
– materiałów pomocniczych
– półwyrobów
– produkcji w toku
– wyrobów gotowych
– braków i odpadów

– wyposażenia - spis na dzień likwidacji działalności

Spis z natury – terminy sporządzenia

na dzień 1 stycznia
na koniec każdego roku podatkowego
na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku

podatkowego

na dzień zmiany wspólnika
zmiany proporcji udziałów wspólników
likwidacji działalności
na koniec każdego miesiąca
na dzień wskazany przez organ podatkowy

Spis z natury

zawiera co najmniej:

– imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
– datę sporządzenia spisu,
– numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
– szczegółowe określenie obiektów spisywanych,
– jednostkę miary,
– ilość stwierdzoną w czasie spisu,
– cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
– wartość (ilości x cenę jednostkowa)
– łączną wartość spisu z natury
– klauzulę "Spis zakończono na pozycji..."
– podpisy osób sporządzających spis oraz podpis

właściciela zakładu (wspólników)

Spis z natury

Księgarnie i antykwariaty księgarskich -

spisem z natury można obejmować jedną
pozycją wydawnictwa o tej samej cenie,
bez względu na nazwę i nazwisko autora,
z podziałem na książki, broszury, albumy i
inne;

Kantory - spisem z natury należy objąć

niesprzedane wartości dewizowe;

Lombardy - spisem z natury należy objąć

rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki

Spis z natury

• obejmuje również:

– towary stanowiące własność podatnika,

znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza
zakładem podatnika

– towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika

Towary obce nie podlegają wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie
w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.

Spis z natury - sposób wyceny

• materiały i towary handlowe objęte spisem z

natury wycenia się według cen zakupu lub
nabycia albo według cen rynkowych z dnia
sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen
zakupu lub nabycia

przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu

lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególności z
powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy
poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową
cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia

2012-05-06

12

Spis z natury - sposób wyceny

• półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe,

braki własnej produkcji wycenia się według
kosztów wytworzenia

• odpady użytkowe wycenia się według wartości

wynikającej z oszacowania uwzględniającego
ich przydatność do dalszego użytkowania.

• wartość rzeczy zastawionych wycenia się

według ich wartości rynkowej.

Spis z natury - sposób wyceny

• niesprzedane wartości dewizowe wycenia się według

cen zakupu z dnia sporządzenia spisu

(spis na koniec roku - nie

wyżej niż kurs średni NBP na 31. grudnia)

• wyposażenie (objęte spisem na dzień likwidacji)

wycenia się według cen zakupu

• produkcja niezakończona wyceniana jest według

kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być
wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich
zużytych do produkcji niezakończonej

Spis z natury - sposób wyceny

• materiały lub towary handlowe wyceniane

według cen nabycia –

należy ustalić procentowy wskaźnik kosztów ubocznych
zakupu (kolumna 11) w stosunku do ogólnej wartości
zakupu towarów handlowych i materiałów
zewidencjonowanych (w kolumnie 10) (suma kosztów
ubocznych zakupu przemnożona przez 100 i podzielona
przez wartość zakupu)

o tak ustalony wskaźnik należy podwyższyć

jednostkowy koszt zakupu, a następnie ustalić
wartość poszczególnych składników spisu z
natury.

TEN SPOSÓB WYCENY NIE JEST OBOWIĄZKOWY

Spis z natury - obowiązki

• spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i

trwały oraz musi być zakończony.

• wycena spisu w terminie 14. dni od dnia jego zakończenia
• spis z natury musi być wpisany do księgi:

– według poszczególnych rodzajów jego składników
– jedną pozycją sumaryczną (spis sporządzony na arkuszach

spisowych załączonych i przechowywanych z księgą)

• spis z natury otwiera i zamyka księgę podatkową (okresy w

księdze podatkowej)

• sporządzenie spisu z natury bezwzględne:

– na 1. stycznia
– na 31. grudnia
– dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej

• sporządzenie spisu z natury w innym terminie – obowiązek

pisemnego zawiadomienia organu podatkowego minimum

7. dni przed datą sporządzenia tego spisu.

p.k.p. i r. - podsumowanie zapisów

 Miesięczne – po zakończeniu miesiąca
 Roczne – po zakończeniu roku

podatkowego

 Incydentalne - w trakcie roku

podatkowego, w konsekwencji
powstania obowiązku rozliczenia
podatkowego uwzględniającego
różnice remanentowe

p.k.p. i r. - podsumowanie zapisów

• po zakończeniu miesiąca wpisy dokonane w

danym miesiącu należy podkreślić, a dane z

kolumn 7-14 zsumować

• wynikłe z podsumowania kwoty należy podkreślić
• można pod podsumowaniem danego miesiąca

wpisać w poszczególnych kolumnach sumy

poprzednich miesięcy i w kolejnej pozycji wpisać

w poszczególnych kolumnach sumy danego roku

• jeżeli księga nie jest prowadzona narastająco w

skali roku to po jego zakończeniu na oddzielnej

stronie w księdze sporządza się zsumowane

zestawienie roczne sumowań miesięcznych

2012-05-06

13

podatkowa księga przychodów i rozchodów

USTALENIE DOCHODU

• Wysokość kosztów uzyskania przychodów poniesionych w roku

podatkowym:

wartość spisu z natury na początek roku podatkowego 10.000,--
plus wydatki na zakup towarów handlowych (kolumna 10) 250.000,--
plus wydatki na koszty uboczne zakupu (kolumna 11) 5.000,--
minus wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego 100.000,--
plus kwota pozostałych wydatków (kolumna 14) 50.000,--

• Razem koszty uzyskania przychodu 215.000,--

Ustalenie dochodu osiągniętego w roku podatkowym:
przychód (kolumna 9) 300.000,--
minus koszty uzyskania przychodów (pkt 2) 215.000,--
Dochód 85.000,--

Wykaz składników majątku

Sporządzany na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub na dzień

wystąpienia wspólnika z takiej spółki zawiera co najmniej:

 liczbę porządkową,
 określenie (nazwę) składnika majątku i datę jego nabycia,
 kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku

oraz

 kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku

zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów,

 wartość początkową, metodę amortyzacji oraz sumę odpisów

amortyzacyjnych

 wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych

wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą

prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.

Zwolnienie (art. 14 ust. 3 pkt 12 Updof)

Zwolnione są przychody z odpłatnego zbycia składników majątku:



pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej

prowadzonej samodzielnie,



otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą

prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki

jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności
gospodarczej prowadzonej samodzielnie, likwidacja spółki
niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika
z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat
i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności
gospodarczej.

*

*niespełninie warunku => przychód podatkowy art.14 ust.2 pkt17 Updof