20
88
..
SS
zz
cc
zz
ee
gg
óó
∏∏oo
ww
yy
oo
pp
iiss
rr
ee
aa
llii
zz
aa
cc
jjii
pp
rroo
gg
rraa
mm
uu
((
zz
aa
kk
rree
ss
pp
oo
dd
ss
ttaa
ww
oo
ww
yy
))
KK
llaa
ss
aa
II
ALGEBR
A
II..
EE
llee
mm
ee
nn
ttyy
ll
oo
gg
iikk
ii
mm
aa
ttee
mm
aa
ttyy
cc
zz
nn
ee
jj
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Zdania
2
.
Negacja zdania (zaprzecze-
nie)
3
.
Tautologie (prawa rachunku
zdaƒ)
4
.
F
ormy zdaniowe proste i
z∏o-
˝one
5
.
Kwantyfikatory
, zdania z
kwan-
tyfikatorami i
ich negacja
P
oj´cie zdania w
logice, wartoÊciowanie
zdania, funktory zdaniotwórcze, zdania
z∏o˝one, wartoÊciowanie zdaƒ z∏o˝o-
nych.
Negacje zdania prostego i
zdaƒ z∏o˝o-
nych.
P
odstawowe prawa rachunku zdaƒ
(prawa de Morgana, prawo podwójnej
negacji, prawo sprzecznoÊci i
wy∏àczo-
nego Êrodka, prawo negacji implikacji,
prawo kontrapozycji).
Definicja formy zdaniowej prostej – przy-
k∏ady i
formy zdaniowe z∏o˝one, dziedzi-
na formy zdaniowej.
P
oznanie kwantyfikatorów: ogólnego
iszczegó∏owego; zdania z
kwantyfikato-
rami i
ich negacja.
W
iadomoÊci:
–
podaje przyk∏ady zdaƒ w
sensie logicznym
i
zdaƒ, które takimi nie sà (WP)*.
Umiej´tnoÊci:
–
ocenia wartoÊç logicznà tych zdaƒ (UP)**;
–
tworzy zdania z∏o˝one i
je wartoÊciuje (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
tworzy zaprzeczenia zdaƒ prostych i
zdaƒ
z∏o˝onych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sprawdza metodà zero-jedynkowà tautolo-
gicznoÊç wyra˝eƒ (UP).
W
iadomoÊci:
–
omawia okreÊlenie formy zdaniowej i
jej
dziedziny (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady form zdaniowych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
ocenia wartoÊç logicznà zdania z
kwantyfika-
torem oraz uk∏ada zaprzeczenia (UPP)***.
W
ybiera z
listy rozmaitych zdaƒ zdania
logiczne i
ocenia ich wartoÊç logicznà;
uczeƒ poznaje zdania z∏o˝one (koniunk-
cj´, alternatyw´, implikacj´, równowa˝-
noÊç) i
dedukuje ich wartoÊciowanie na
podstawie przyk∏adów takich zdaƒ z∏o-
˝onych.
W
yrabia i
çwiczy u
uczniów umiej´tnoÊç
zaprzeczania zdaƒ, odwo∏ujàc si´ do
konkretnych przyk∏adów takich zdaƒ
i
ich zaprzeczeƒ.
P
odaje podstawowe prawa rachunku
zdaƒ i
ich dowody metodà zero-jedyn-
kowà.
P
odaje definicj´ formy zdaniowej i
jej
dziedziny oraz przyk∏ady; tworzy formy
zdaniowe z∏o˝one.
Zapoznaje uczniów z
kwantyfikatorami
i
u˝ywaniem ich do zapisu zdaƒ; oce-
nia wartoÊç logicznà zdaƒ z
k
wantyfika-
torem oraz tworzy negacje takich zdaƒ.
* WP – wiadomoÊci podstawowe ** UP – umiej´tnoÊci podstawowe *** UPP – umiej´tnoÊci ponadpodstawowe
21
IIII
..
RR
aa
cc
hh
uu
nn
ee
kk
zz
bb
iioo
rróó
ww
IIII
II..
RR
aa
cc
hh
uu
nn
ee
kk
aa
llgg
ee
bb
rraa
iicc
zz
nn
yy
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Zbiory i
dzia∏ania na nich
2.
Prawa dzia∏aƒ na zbiorach
P
oj´cie zbioru; przyk∏ady zbiorów; rela-
cja nale˝enia i
zawierania; dzia∏ania: ilo-
czynu, sumy i
ró˝nicy zbiorów
.
P
oznanie praw rachunku zbioru: prawa
przemiennoÊci koniunkcji i
alternatywy
,
prawa ∏àcznoÊci koniunkcji i
alternaty-
wy
, prawa rozdzielnoÊci alternatywy
wzgl´dem koniunkcji i
koniunkcji wzgl´-
dem alternatywy; prawa de Morgana.
W
iadomoÊci:
–
podaje przyk∏ady zbiorów (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
porównuje zbiory (UP);
–
wykonuje dzia∏ania na zbiorach (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sprawdza s∏usznoÊç podanych praw dzia-
∏aƒ na zbiorach (UPP) (przynajmniej na tzw
.
diagramach V
enne’a (UP)).
Akcentuje, ˝e poj´cie zbioru, relacja
nale˝enia do zbioru, to poj´cia pierwot-
ne; uczniowie podajà przyk∏ady zbio-
rów
, ustalajà relacje mi´dzy zbiorami,
wykonujà dzia∏ania na podanych zbio-
rach itp.
P
odaje prawa rachunku zbiorów; ucz-
niowie sprawdzajà je na diagramach
V
enne’a, (w
miar´ mo˝liwoÊci) odwo∏u-
jàc si´ do odpowiednich praw rachunku
zdaƒ.
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
åwiczenia w
dzia∏aniach na
u∏amkach
2.
Obliczenia procentowe
Dzia∏ania ∏àczne na u∏amkach w
oblicza-
niu wartoÊci wyra˝eƒ; rozwiàzywanie
równaƒ o
wspó∏czynnikach u∏amko-
wych; rozwiàzywanie zadaƒ teksto-
wych.
Obliczanie procentu danej liczby; wy-
znaczanie liczby
, gdy dany jest jej pro-
cent; obliczanie, jakim procentem danej
liczby jest inna liczba.
Umiej´tnoÊci:
–
çwiczy sprawnoÊç rachunkowà w
dzia∏aniach
na u∏amkach (UP).
W
iadomoÊci:
–
utrwala poj´cie procentu (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje obliczenia procentowe w
zadaniach
z
˝ycia codziennego (oprocentowania kre-
dytu, oszcz´dnoÊci, obni˝ki i
podwy˝ki cen
itp.) (UP).
W
ykonuje wiele çwiczeƒ w
dzia∏aniach
na u∏amkach; rozwiàzuje zadania tek-
stowe.
Przypomina poj´cie procentu; zamienia
u∏amki na procenty i
odwrotnie; wyko-
nuje obliczenia procentowe w
zada-
niach nawiàzujàcych do ˝ycia codzien-
nego.
22
IIVV
..
ZZ
bb
iióó
rr
llii
cc
zz
bb
rr
zz
ee
cc
zz
yy
ww
iiss
ttyy
cc
hh
3.
P
ot´gowanie i
pierwiastkowa-
nie liczb rzeczywistych
4
.
åwiczenia w
dzia∏aniach na
pot´gach i
pierwiastkach
5.
Wzory skróconego mno˝enia,
przekszta∏canie wyra˝eƒ alge-
braicznych
Przypomnienie poj´cia pot´gi o
wyk∏ad-
niku ca∏kowitym oraz pierwiastka aryt-
metycznego z
liczby nieujemnej, a
tak˝e
w∏asnoÊci dzia∏aƒ na pot´gach i
na pier-
wiastkach.
åwiczenia i
przyk∏ady na obliczanie po-
t´gi oraz pierwiastków
.
Wzory skróconego mno˝enia typu:
(a
!
b
)
n
,
dla
n=
2, 3;
a
n
– b
n
,
dla
n=
2, 3;
a
3
+ b
3
oraz przyk∏ady ich
zastosowaƒ do uproszczonych rachun-
ków i
przekszta∏ceƒ wyrazów algebra-
icznych.
W
iadomoÊci:
–
definiuje pot´g´ liczby rzeczywistej o
w
y-
k∏adniku naturalnym i
ca∏kowitym (WP);
–
definiuje pierwiastek arytmetyczny (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
omawia w∏asnoÊci dzia∏aƒ na pot´gach
ipierwiastkach (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
podnosi do pot´gi liczby rzeczywiste (UP);
–
wyciàga
pierwiastki z liczb rzeczywistych
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje wzory do wykonywania obliczeƒ
i
przekszta∏ceƒ wyra˝eƒ algebraicznych
(UP).
P
odaje definicj´ pot´gi o
wyk∏adniku na-
turalnym i
ca∏kowitym oraz w∏asnoÊci
dzia∏aƒ na pot´gach (z
dowodem niektó-
rych z
nich), a
tak˝e definicj´ pierwiastka
iw∏asnoÊci dzia∏aƒ na pierwiastkach.
Przypomina definicje pot´gi o
wyk∏adni-
ku naturalnym i
ca∏kowitym, pierwiastka
arytmetycznego z
liczby nieujemnej,
w∏asnoÊci dzia∏aƒ na pot´gach i
p
ier-
wiastkach, przekszta∏canie wyra˝eƒ
z
pot´gami i
pierwiastkami.
Przypomina wzory skróconego mno˝e-
nia: (
a
!
b
)2
i
a
2
- b
2
(znane uczniom
z
lekcji matematyki w
gimnazjum); roz-
szerza znajomoÊç wzorów skróconego
mno˝enia o
wzory: (
a
!
b
)
3
, a
3
!
b
3
(stara si´ stosowaç te wzory do takich
przyk∏adów dzia∏aƒ na liczbach i
wyra-
˝eniach, aby poznane wzory rzeczywi-
Êcie upraszcza∏y rachunki).
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Liczby naturalne i
ca∏kowite
2.
Zbiór liczb wymiernych
W∏asnoÊci zbioru liczb naturalnych
i
zbioru liczb ca∏kowitych, o
podzielno-
Êci w
zbiorze liczb ca∏kowitych.
P
oj´cie liczby wymiernej, dzia∏ania na licz-
bach wymiernych, równoÊç liczb wymier-
nych, liczby wymierne na osi liczbowej.
W
iadomoÊci:
–
wyjaÊnia poj´cie liczby naturalnej i liczby
ca∏kowitej (WP);
–
omawia podstawowe wiadomoÊci z
teorii po-
dzielnoÊci w
zbiorze liczb ca∏kowitych (WP).
W
iadomoÊci:
–
wskazuje liczby wymierne (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
porównuje liczby wymierne (UP);
Nawiàzuje do wiedzy z
gimnazjum,
a
nast´pnie poszerza jà o
nowe wiado-
moÊci.
W
ybiera spoÊród ró˝nych liczb te, które
sà wymierne; konstruuje niektóre liczby
wymierne (z
zastosowaniem twierdze-
nia T
alesa) i
zaznacza na osi – çwiczenia
23
3.
Zbiór liczb niewymiernych
4
.
Rozwini´cia dziesi´tne liczb
rzeczywistych
5. Uporzàdkowanie zbioru liczb
rzeczywistych
6
.
W
artoÊç bezwzgl´dna (mo-
du∏) liczby rzeczywistej
P
oj´cie liczby niewymiernej, wykonywa-
nie dzia∏aƒ na liczbach niewymiernych,
konstruowanie niektórych liczb niewy-
miernych i
zaznaczanie ich na osi licz-
bowej, usuwanie niewymiernoÊci z
mia-
nownika u∏amka.
Rozwini´cia dziesi´tne liczb wymier-
nych i
niewymiernych.
P
orównywanie liczb rzeczywistych, w∏a-
snoÊci równoÊci i
nierównoÊci w
zbiorze
liczb rzeczywistych.
Definicja wartoÊci bezwzgl´dnej, wnio-
ski wynikajàce z
definicji, podstawowe
w∏asnoÊci wartoÊci bezwzgl´dnej i
jej in-
terpretacja geometryczna, proste rów-
nania i
nierównoÊci z
wartoÊcià bez-
wzgl´dnà.
–
zaznacza na osi liczbowej liczby wymierne
(UP);
–
wykonuje dzia∏ania na liczbach wymier-
nych (UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla liczb´ niewymiernà (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje liczb´ niewymiernà wÊród poda-
nych liczb (UP);
–
wykazuje niewymiernoÊç niektórych liczb
(np.
:
2,
:
3) (UPP);
–
usuwa niewymiernoÊç z
mianownika u∏am-
ka (UP);
–
zaznacza liczb´ niewymiernà na osi liczbo-
wej (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
zamienia u∏amek dziesi´tny skoƒczony lub
nieskoƒczony okresowy na u∏amek zwyk∏y
(UP);
–
podaje przybli˝one rozwini´cie dziesi´tne
liczb niewymiernych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
porównuje dwie liczby rzeczywiste, liczb´
wymiernà z
liczbà niewymiernà, dwie liczby
niewymierne (UP).
W
iadomoÊci:
–
pos∏uguje si´ wartoÊcià bezwzgl´dnà (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
omawia jej w∏asnoÊci i
interpretacj´ geome-
trycznà (UP);
–
stosuje jà do rozwiàzywania równaƒ typu
| ax + b
|
= c
i
n
ierównoÊci typu
| ax + b
|
<
(#
)
c,
| ax + b
|
>
($
)
c
(UPP)
.
sprawnoÊci rachunkowej na liczbach
wymiernych.
W
ybiera, poprzez ró˝ne çwiczenia, licz-
by niewymierne spoÊród podanych
liczb; dowodzi niewymiernoÊci
:
2,
:
3,
:
5
oraz podaje ich konstrukcj´ (z
zasto-
sowaniem twierdzenia Pitagorasa); usu-
wa niewymiernoÊç z
mianowników
u∏amków (akcentujàc tutaj zastosowa-
nie poznanych wzorów skróconego
mno˝enia).
P
odaje (bez dowodu) twierdzenie o
roz-
wini´ciach dziesi´tnych liczb rzeczywi-
stych; çwiczy przedstawianie liczby wy-
miernej w
postaci u∏amków dziesi´t
-
nych, zamienia u∏amki dziesi´tne na
u∏amki zwyk∏e itp.
P
odaje w∏asnoÊci relacji równoÊci i
rela-
cji nierównoÊci w
zbiorze liczb rzeczywi-
stych.
P
odaje definicj´ wartoÊci bezwzgl´dnej
liczby rzeczywistej, wyznacza wartoÊç
bezwzgl´dnà danych liczb, interpretuje
wartoÊç bezwzgl´dnà na osi liczbowej
oraz rozwiàzuje równania i
nierównoÊci
z
wartoÊcià bezwzgl´dnà.
24
7
.
OÊ liczbowa, przedzia∏y licz-
bowe i
dzia∏ania na nich
8.
B∏àd przybli˝enia, szacowanie
wartoÊci liczbowych
Przypomnienie wiadomoÊci o
osi liczbo-
wej (znanych uczniom z
gimnazjum),
okreÊlenie przedzia∏ów liczbowych
ograniczonych i
nieograniczonych, dzia-
∏ania na przedzia∏ach.
P
oj´cie b∏´du przybli˝enia liczb, b∏àd
bezwzgl´dny i
wzgl´dny
, regu∏a zaokrà-
glania przybli˝eƒ.
Umiej´tnoÊci:
–
pos∏uguje si´ osià liczbowà (UP);
–
zaznacza na osi liczby i
przedzia∏y liczbowe
oraz wyniki dzia∏aƒ mnogoÊciowych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
przeprowadza obliczenia, pos∏ugujàc si´
przybli˝eniami liczb (zarówno wymiernych,
jak i
niewymiernych) (UP).
P
os∏uguje si´ osià liczbowà, podaje
opis przedzia∏ów i
w
ykonuje na nich
dzia∏ania: koniunkcji, alternatywy
, ró˝ni-
cy i
dope∏nienie przedzia∏ów do ca∏ej osi
(jako przestrzeni) – nawiàzuje przy tym
do wiedzy ucznia z
nauki matematyki
w
gimnazjum.
P
odaje definicj´ b∏´du przybli˝enia, b∏´-
du bezwzgl´dnego i
b∏´du wzgl´dnego;
omawia regu∏y zaokràglania; szacowa-
nie wartoÊci liczbowych.
VV
..
FF
uu
nn
kk
cc
jjee
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
P
oj´cie funkcji, funkcja liczbo-
wa i
jej wykres
2
.
Sposoby okreÊlania funkcji
i
ich zastosowanie do opisu
zale˝noÊci w
przyrodzie, go-
spodarce i
˝yciu codziennym
3.
Dziedzina funkcji, zbiór warto-
Êci
Definicja funkcji jako odwzorowania
zbioru w
zbiór
, argument funkcji, dzie-
dzina funkcji, wartoÊç funkcji w
punkcie,
wykres funkcji jako zbiór par
.
OkreÊlanie na ró˝ne sposoby funkcji:
opis s∏owny
, graf
, tabelka, wzór jawny
,
wykres.
W
yznaczanie dziedziny i
zbioru wartoÊci
podanych przyk∏adów funkcji, w
tym
przede wszystkim funkcji liczbowych.
W
iadomoÊci:
–
utrwala poj´cie funkcji (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje, które z
odwzorowaƒ zbioru
w
zbiór jest funkcjà, a
które nie (UP);
–
podaje
podstawowe terminy zwiàzane
z
funkcjà (UP).
W
iadomoÊci:
–
poznaje ró˝ne sposoby okreÊlania funkcji
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
opisuje za pomocà funkcji zale˝noÊci wyst´pujà-
ce w
ró˝nych dziedzinach ˝ycia.
W
iadomoÊci:
–
podaje dziedzin´ i
zbiór wartoÊci funkcji,
majàc jà okreÊlonà na ró˝ny sposób (WP).
Akcentuje, które odwzorowanie zbioru
w
zbiór jest funkcjà; u˝ywa kwantyfika-
torów do zdefiniowania funkcji; rozpa-
truje ró˝ne przyk∏ady funkcji, w
tym
funkcji liczbowych; uczy ucznia j´zyka
zwiàzanego z
poj´ciem funkcji.
OkreÊla funkcje ró˝nymi sposobami
oraz opisuje nimi ró˝ne zale˝noÊci
w
przyrodzie, gospodarce i
˝yciu co-
dziennym.
W
yznacza dziedzin´ i
zbiór wartoÊci
funkcji (dobiera takie przyk∏ady funkcji
liczbowych, aby mieç okazj´ wykorzy-
staç zdobyte wczeÊniej wiadomoÊci, np.
4
.
Miejsce zerowe funkcji, war-
toÊç funkcji w
danym punkcie,
punkt sta∏y
5
.
W
artoÊç najmniejsza i
naj-
wi´ksza funkcji w
przedziale
6.
Ogólne w∏asnoÊci funkcji licz-
bowych
7
.
Przekszta∏cenia wykresu funk-
cji
8. Sporzàdzanie wykresów funk-
cji, odczytywanie w∏asnoÊci
funkcji z
wykresu
Znajdowanie miejsc zerowych, punktów
sta∏ych funkcji okreÊlonych na ró˝ne
sposoby
.
OkreÊlanie najwi´kszej i
najmniejszej
wartoÊci funkcji; wyznaczanie ich (o
ile
istniejà) dla funkcji okreÊlonych w
da-
nym przedziale, pos∏ugujàc si´ jej wzo-
rem lub wykresem.
Ró˝nowartoÊciowoÊç, monotonicznoÊç,
okresowoÊç, parzystoÊç i
nieparzy-
stoÊç.
Przesuni´cie równoleg∏e wykresu funk-
cji, odbicia wykresu funkcji wzgl´dem
osi uk∏adu wspó∏rz´dnych.
Sporzàdzanie wykresów rozmaitych funk-
cji elementarnych okreÊlonych wzorem,
odczytywanie z
wykresu danej funkcji jak
najwi´cej istotnych w∏asnoÊci tej funkcji.
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza wa˝ne dla funkcji punkty (UP);
–
oblicza wartoÊç funkcji w
danym punkcie
(UP);
–
wyznacza liczb´, dla której funkcja przyj-
muje okreÊlonà wartoÊç (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje wartoÊç najmniejszà i
najwi´kszà
funkcji okreÊlonej w
przedziale, na przyk∏ad
pos∏ugujàc si´ wykresem albo wzorem
funkcji (stosujàc w∏asnoÊci nierównoÊci
w
zbiorze liczb rzeczywistych) (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
okreÊla, czy dana funkcja (okreÊlona gra-
ficznie albo wzorem jawnym) odpowiada
wymienionym w∏asnoÊciom (UPP).
W
iadomoÊci:
–
przekszta∏ca wykres danej funkcji (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje przekszta∏cenia do sporzàdzania
wykresów funkcji:
y=
f
(x–p
)
+ q, y
=
| f
(x
)
|,
y
=
f
(| x
|),y
= | f
(| x
|
)
|
(UP)
,
majàc wykres funkcji
y=
f
(x
)
(UPP)
.
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykresy funkcji i
odczytuje
z
nich w∏asnoÊci tych funkcji
(UP)
.
o
wartoÊci bezwzgl´dnej, o
pierwiast-
kach); akcentuje przy tym, ˝e wyznacza-
nie dziedziny funkcji liczbowych okreÊlo-
nych wzorem wià˝e si´ z
wykonalnoÊcià
dzia∏aƒ w
zbiorze liczb rzeczywistych.
W
yznacza miejsca zerowe funkcji oraz
jej wartoÊç w
p
unktach (çwiczy przy tym
sprawnoÊç rachunkowà uczniów
w
dzia∏aniach na liczbach rzeczywi-
stych).
Akcentuje, ˝e funkcja w
danym prze-
dziale mo˝e mieç obie te wartoÊci, jed-
nà z
nich albo nie osiàgaç ˝adnej.
P
odaje definicje: ró˝nowartoÊci, mono-
tonicznoÊci, okresowoÊci, parzystoÊci
i
nieparzystoÊci, a
nast´pnie rozwa˝a
przyk∏ady funkcji majàcych te w∏asnoÊci.
Omawia wymienione przekszta∏cenia wy-
k
resu funkcji oraz stosuje je do sporzà-
dzania wykresów funkcji.
Akcentuje w∏asnoÊç wykresu funkcji pa-
rzystej, nieparzystej, okresowej.
25
26
VV
II..
FF
uu
nn
kk
cc
jjaa
ll
iinn
iioo
ww
aa
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
W∏asnoÊci funkcji liniowej i
jej
wykres
2
.
Równania i
nierównoÊci linio-
we z
jednà niewiadomà
3
.
Zadania prowadzàce do rów-
naƒ i
nierównoÊci liniowych
z
jednà niewiadomà
4
.
Równania liniowe i
nierów-
noÊç liniowa z
dwiema nie-
wiadomymi
5
.
Uk∏ad dwóch równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi: za-
le˝ny
, niezale˝ny
, sprzeczny
Definicja funkcji liniowej, dziedzina
izbiór wartoÊci funkcji liniowej, monoto-
nicznoÊç funkcji liniowej, miejsca zero-
we i
wykres funkcji liniowej.
P
oj´cie równania liniowego i
nierówno-
Êci liniowej z
jednà niewiadomà; równa-
nia równowa˝ne, nierównoÊci równo-
wa˝ne.
Zadania tekstowe rozwiàzywane za po-
mocà równaƒ i
nierównoÊci liniowych
z
jednà niewiadomà.
P
oj´cie równania liniowego z
dwiema
niewiadomymi i
jego wykres; nierówno-
Êci liniowej z
dwiema niewiadomymi i
jej
interpretacja geometryczna.
Metody rozwiàzywania uk∏adów dwóch
równaƒ liniowych z
dwiema niewiadomy-
mi (podstawiania, przeciwnych wspó∏-
czynników
, graficzna) oraz klasyfikacja
W
iadomoÊci:
–
definiuje funkcj´ liniowà i rozpoznaje jà na
podstawie wzoru (WP);
–
podaje przyk∏ad funkcji liniowej rosnàcej,
malejàcej i
sta∏ej (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wykonuje wykres funkcji liniowej (UP);
–
podaje miejsce zerowe funkcji liniowej
(UP);
–
okreÊla monotoniczoÊç funkcji liniowej
(UP);
–
zapisuje wzór funkcji liniowej na podstawie
okreÊlonych danych (UP).
W
iadomoÊci:
–
podaje przyk∏ady równaƒ i nierównoÊci li-
niowych z
jednà niewiadomà (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje liniowe równania i
nierównoÊci
z
jednà niewiadomà (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
uk∏ada równanie lub nierównoÊç na pod-
stawie analizy tekstu zadania i
je rozwiàzuje
(UPP).
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje równanie i
nierównoÊç liniowà
z
dwiema niewiadomymi (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
interpretuje geometrycznie równania i nie-
równoÊci liniowe z
dwiema niewiadomymi
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje uk∏ad dwóch równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi ka˝dà z
trzech po-
danych metod (UP);
Nawiàzuje do wiedzy ucznia o
funkcji li-
niowej z
lekcji matematyki w
gimna-
zjum; akcentuje zwiàzek monotoniczno-
Êci funkcji z
jej wspó∏czynnikiem kierun-
kowym; stosuje ró˝norodne çwiczenia
utrwalajàce wiedz´ o
funkcji liniowej.
P
odaje definicj´ równania i
nierównoÊci
liniowej z
jednà niewiadomà; rozwiàzuje
równania i
nierównoÊci liniowe metodà
równaƒ i
nierównoÊci równowa˝nych.
Rozwiàzuje zadania z
ró˝nych dziedzin
prowadzàce do równaƒ i
n
ierównoÊci li-
niowych z
jednà niewiadomà.
Sporzàdza wykresy równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi oraz podaje ilu-
stracje geometryczne nierównoÊci linio-
wych z dwiema niewiadomymi.
P
odaje klasyfikacj´ uk∏adów dwóch
równaƒ liniowych z
dwiema niewiado-
mymi oraz ich interpretacje geome-
27
6.
Zadania prowadzàce do uk∏a-
dów dwóch równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi
7
.
Uk∏ad nierównoÊci liniowych
z
dwiema niewiadomymi
uk∏adów dwóch równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi.
Zadania tekstowe z
ró˝nych dziedzin
prowadzàce do uk∏adów dwóch równaƒ
liniowych z
dwiema niewiadomymi.
Geometryczna ilustracja uk∏adu dwóch
iwi´cej nierównoÊci liniowych z
dwiema
niewiadomymi.
–
okreÊla, jakiego typu jest to uk∏ad równaƒ
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje zadania tekstowe z
ró˝nych
dziedzin, tworzàc uk∏ady równaƒ liniowych
z
dwiema niewiadomymi (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
ilustruje geometrycznie uk∏ad nierównoÊci
liniowych z
dwiema niewiadomymi (UPP).
tryczne, rozwiàzuje te uk∏ady trzema
sposobami.
Rozwiàzuje jak najwi´cej zadaƒ teksto-
wych.
Analizuje jak najwi´cej uk∏adów nierów-
noÊci liniowych z
dwiema niewiadomy-
mi.
GEOMETRIA
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Odleg∏oÊç dwóch punktów
2.
Odleg∏oÊç punktu od prostej
3.
Okràg i
ko∏o
Odleg∏oÊç dwóch punktów jako d∏ugoÊç
odcinka, wzór analityczny na odleg∏oÊç
dwóch punktów
, warunek wspó∏liniowo-
Êci i
niewspó∏liniowoÊci trzech punktów
.
OkreÊlenie odleg∏oÊci punktu od zbioru
(intuicyjnie), poj´cie odleg∏oÊci punktu
od prostej.
Definicja okr´gu i
ko∏a, poj´cia zwiàza-
ne z
okr´giem i
ko∏em (promieƒ, Êredni-
ca, ci´ciwa); równanie okr´gu, nierów-
noÊç ko∏a.
W
iadomoÊci:
–
okreÊla odleg∏oÊç dwóch punktów na pro-
stej (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza odleg∏oÊç dwóch punktów na pro-
stej ze wzoru analitycznego (UP);
–
sprawdza wspó∏liniowoÊç i
niewspó∏linio-
woÊç trzech punktów (UPP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla odleg∏oÊç punktu od prostej (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza
odleg∏oÊç punktu od prostej
n
a
p∏aszczyênie kartezjaƒskiej
(UP).
W
iadomoÊci:
–
definiuje ko∏o i
okràg, majàc równanie okr´-
gu (nierównoÊç ko∏a) (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza Êrodek okr´gu (ko∏a) i
promieƒ
(UP).
Omawia poj´cie odleg∏oÊci w
zbiorze,
nast´pnie odleg∏oÊç dwóch punktów;
wyprowadza wzór analityczny na odle-
g∏oÊç pary punktów (w
metryce pitago-
rejskiej); omawia tak˝e warunki wspó∏li-
niowoÊci i
niewspó∏liniowoÊci trzech
punktów
.
OkreÊla odleg∏oÊç punktu od zbioru i
o
d
prostej; rozwiàzuje zadania z
odleg∏o-
Êcià punktu od prostej.
Definiuje okràg i
ko∏o, wyprowadza rów-
nanie (nierównoÊç) okr´gu (ko∏a) w
p
o-
staci kanonicznej, z
której ∏atwo odczytaç
wspó∏rz´dne Êrodka i
promieƒ.
28
4
.
Wzajemne po∏o˝enie okr´gu
i
prostej
5
.
Wzajemne po∏o˝enie dwóch
okr´gów
6.
Kàty w
kole
7
.
T
rójkàt i jego punkty szcze-
gólne
8
.
T
wierdzenie T
alesa i
doƒ od-
wrotne
9
.
Zastosowania twierdzenia T
a
-
lesa
W
arunki konieczne i
wystarczajàce na
ka˝de z
trzech po∏o˝eƒ wzajemnych
okr´gu i
prostej, twierdzenie o
s
tycznej
do okr´gu i
promieniu poprowadzonym
do punktu stycznoÊci.
W
arunki konieczne i
wystarczajàce na
ka˝de z
po∏o˝eƒ dwóch okr´gów wzgl´-
dem siebie.
Kàty wpisane w
ko∏o i
kàty Êrodkowe
w
kole oraz zale˝noÊç mi´dzy nimi.
Twierdzenie o
przecinaniu si´ w
ka˝dym
trójkàcie: dwusiecznych kàtów
, syme-
tralnych boków
, wysokoÊci.
Sformu∏owanie twierdzenia T
alesa
i
twierdzenia doƒ odwrotnego oraz do-
wód (z
zastosowaniem wzoru na pole
trójkàta), wnioski z
twierdzenia T
alesa
(równowa˝ne proporcje).
Zadania rachunkowe (np. zwiàzane
z
cieniem drzewa), zastosowanie w
geo-
metrii (twierdzenie o
dwusiecznej kàta
w
trójkàcie, twierdzenie o
Ê
rodkowych).
Umiej´tnoÊci:
–
rozstrzyga, kiedy okràg i
prosta majà dwa
punkty wspólne, jeden punkt wspólny lub
sà roz∏àczne (tak˝e korzystajàc ze wzorów
analitycznych) (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozstrzyga, kiedy dwa okr´gi sà do siebie
styczne, kiedy si´ przecinajà, a
kiedy sà
roz∏àczne (UPP).
W
iadomoÊci:
–
omawia twierdzenia o
kàtach wpisanych
w
ko∏o i
kàtach Êrodkowych (WP).
W
iadomoÊci:
–
zna twierdzenie o
istnieniu wymienionych
szczególnych punktów trójkàta (WP);
–
wykazuje twierdzenie o
istnieniu wymienio-
nych szczególnych punktów trójkàta meto-
dà miejsc geometrycznych (WPP)*.
Umiej´tnoÊci:
–
wpisuje w
trójkàt okràg i opisuje na trójkà-
cie okràg (UP).
W
iadomoÊci:
–
formu∏uje twierdzenie T
alesa i
doƒ odwrot-
ne (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
zapisuje ró˝ne równowa˝ne proporcje
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
s
tosuje twierdzenie T
alesa przede wszyst-
kim do zadaƒ z
˝ycia codziennego, zadaƒ
z
trójkàtami (UP).
Bada wzajemne po∏o˝enie okr´gu i
pro-
stej oraz okreÊla warunki konieczne
i
wystarczajàce (szczególnie du˝o cza-
su poÊwi´ca na stycznà do okr´gu).
Bada wzajemne po∏o˝enie dwóch okr´-
gów oraz okreÊla warunki konieczne
i
wystarczajàce (korzystamy tak˝e ze
wzorów analitycznych).
Dowodzi zale˝noÊci mi´dzy kàtem Êrod-
kowym i
kàtem wpisanym opartym na
tym samym ∏uku okr´gu oraz wyciàga
wnioski z
otrzymanych zale˝noÊci (inne
twierdzenia o
kàtach w
kole).
Charakteryzuje jako miejsca geome-
tryczne punktów dwusiecznà kàta, sy-
metralnà odcinka, a
nast´pnie za pomo-
cà tej metody dowodzi twierdzenia
o
przecinaniu si´ dwusiecznych kàtów
,
symetralnych boków trójkàta itp.
Zaczyna od najprostszej konfiguracji: ra-
miona kàta przeci´te dwiema równoleg∏y-
mi. Nast´pnie rozwa˝a dwie proste przeci-
najàce si´ i
równoleg∏e przecinajàce je po
jednej stronie punktu przecinania si´ tych
dwóch prostych oraz – po ró˝nych stronach
punktu przecinania si´ tych dwóch pro-
stych; zapisuje ró˝ne proporcje odcinków
.
Rozwiàzuje mo˝liwie jak najwi´cej za-
daƒ nie tylko rachunkowych, ale te˝ na
dowodzenie i
konstrukcyjnych.
* WPP – wiadomoÊci ponadpodstawowe
29
10.
Czworokàt wpisany w
okràg
11.
Czworokàt opisany na okr´gu
12.
Rodzaje czworokàtów
T
wierdzenie o
czworokàcie wpisanym
w
okràg i
doƒ odwrotne (równoÊç sum
przeciwleg∏ych kàtów czworokàta).
T
wierdzenie o
c
zworokàcie, w
k
tóry
mo˝na wpisaç okràg (równoÊç sum d∏u-
goÊci przeciwleg∏ych boków).
Klasyfikacja czworokàtów i
charaktery-
zacje niektórych z
nich (równoleg∏oboki,
trapezy równoramienne).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla jednà (podstawowà) charakteryza-
cj´ wpisywalnoÊci czworokàta w
okràg
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozstrzyga, czy dany czworokàt mo˝na wpi-
saç w
dany okràg, czy nie (UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla charakteryzacj´ wpisywalnoÊci okr´-
gu w
czworokàt (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
sprawdza, czy w
dany czworokàt mo˝na
wpisaç okràg (UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla w∏asnoÊci czworokàtów (WP).
Pyta uczniów
, czy ka˝dy trójkàt mo˝na
wpisaç w
okràg. Nast´pnie przechodzi
do omawiania czworokàtów
, stawiajàc
to samo pytanie; formu∏uje warunek ko-
nieczny i
wystarczajàcy (warto nie rezy-
gnowaç z
dowodzenia tego twierdze-
nia).
Pyta uczniów
, czy w
ka˝dy trójkàt mo˝-
na wpisaç okràg. Nast´pnie bada,
w
k
tóry czworokàt mo˝na wpisaç okràg.
F
ormu∏uje twierdzenie i
twierdzenie doƒ
odwrotne oraz próbuje przeprowadziç
dowód.
Dokonuje klasyfikacji czworokàtów i
p
o-
daje charakteryzacje niektórych z
nich,
na przyk∏ad trapezów równoramien-
nych, równoleg∏oboków (warto podjàç
próby ich dowodów).
FUNK
CJE TRYGONOMETRY
CZNE
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
F
unkcje trygonometryczne kà-
ta ostrego w
trójkàcie prosto-
kàtnym
2
.
P
oj´cie kàta i
jego uogólnienie
Definicje funkcji trygonometrycznych
kàta ostrego w
trójkàcie prostokàtnym,
wartoÊci tych funkcji dla kàtów 30
o
, 45
o
i6
0
o
, podstawowe to˝samoÊci i
wzory
redukcyjne.
Kàt jako miara obrotu.
W
iadomoÊci:
–
okreÊla sinus, cosinus, tangens i
cotangens
kàta w
trójkàcie prostokàtnym (WP);
–
ustala zwiàzki mi´dzy funkcjami tego sa-
mego kàta
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza wartoÊci funkcji trygonometrycz-
nych dla kàtów 30
o
, 45
o
i6
0
o
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
uto˝samia kàt dowolnej miary stopniowej
z
kàtem o
mierze stopniowej z
przedzia∏u
(0
o
, 360
o
)
(UP).
OkreÊla funkcje trygonometryczne kàta
w
trójkàcie prostokàtnym i
wykorzystu-
je do wyznaczania wartoÊci tych funkcji
dla kàtów 30
o
, 45
o
i6
0
o
oraz ustalenia
zwiàzków mi´dzy funkcjami tego same-
go kàta.
Omawia poj´cie miary kàta i
jego uogól-
nienie (nawiàzuje do twierdzenia o
dzie-
leniu z
resztà – dowolne liczby stopnia
dzieli nie tylko przez 360
o
, ale te˝ przez
180
o
i9
0
o
).
30
3
.
F
unkcje trygonometryczne do-
wolnego kàta
4.
Miara ∏ukowa kàta
5.
F
unkcje trygonometryczne zmie-
nnej rzeczywistej
6.
W∏asnoÊci funkcji trygonome-
trycznych zmiennej rzeczywi-
stej
7.
Wzory redukcyjne
8
.
Zwiàzki mi´dzy funkcjami try-
gonometrycznymi tego same-
go argumentu
Wspó∏rz´dne punktów na koƒcowym
ramieniu kàta, okreÊlenia funkcji trygo-
nometrycznych dowolnego kàta.
OkreÊlenie miary ∏ukowej kàta, zamiana
miary kàta w
stopniach na miar´ ∏ukowà
i
odwrotnie.
Przeformu∏owanie definicji funkcji trygo-
nometrycznych dowolnego kàta na defi-
nicje funkcji trygonometrycznych do-
wolnej zmiennej rzeczywistej.
Znaki funkcji trygonometrycznych w
p
o-
szczególnych çwiartkach uk∏adu
XO
Y
,
parzystoÊç i
nieparzystoÊç funkcji trygo-
nometrycznych, okresowoÊç funkcji try-
gonometrycznych.
Wprowadzamy wzory redukcyjne, do-
wodzàc niektórych i
dedukujàc pozosta-
∏e jako wniosek.
Tak zwane jedynki trygonometryczne
i
zale˝noÊci mi´dzy tangensem, sinu-
sem i
cotangensem.
W
iadomoÊci:
–
okreÊla funkcje trygonometryczne dowol-
nego kàta
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje funkcje trygonometryczne do wyzna-
czenia wartoÊci funkcji dla ca∏kowitych wielo-
krotnoÊci kàta prostego
(UP).
W
iadomoÊci:
–
omawia poj´cie miary ∏ukowej kàta
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
zamienia miar´ ∏ukowà na miar´ kàtowà
oraz odwrotnie
(UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla funkcje trygonometryczne kàta jako
funkcje zmiennej rzeczywistej
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza wartoÊci funkcji dla kàtów o
mierze
radianowej
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
o
kreÊla w∏asnoÊci funkcji trygonometrycz-
nych jako funkcji zmiennej rzeczywistej
(UP).
W
iadomoÊci:
–
wyprowadza wzory redukcyjne
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje wzory redukcyjne do przekszta∏ca-
nia wyra˝eƒ trygonometrycznych
(UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla zwiàzki mi´dzy funkcjami trygono-
metrycznymi tego samego argumentu (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje zwiàzki mi´dzy funkcjami trygono-
metrycznymi w
d
owodzeniu prostych to˝-
samoÊci trygonometrycznych
(UP).
Wprowadza definicje funkcji trygonome-
trycznych dowolnego kàta i
wyznacza
wartoÊci tych funkcji dla kàtów:
0
o
, 90
o
, 180
o
, 270
o
, 360
o
.
Wprowadza poj´cie miary ∏ukowej kàta,
radiany oraz wykonuje du˝o çwiczeƒ po-
legajàcych na zamianie miary stopniowej
kàta na ∏ukowà i
odwrotnie.
Definiuje funkcje trygonometryczne
zmiennej rzeczywistej oraz wykonuje
du˝o çwiczeƒ.
OkreÊla w∏asnoÊci funkcji trygonome-
trycznych zmiennej rzeczywistej, odwo-
∏ujàc si´ do w∏asnoÊci funkcji trygono-
metrycznych kàta.
W
yprowadza wzory redukcyjne i
wyko-
nuje z
nimi jak najwi´cej çwiczeƒ.
W
yprowadza zwiàzki mi´dzy funkcjami
trygonometrycznymi tego samego ar-
gumentu rzeczywistego oraz stosuje je
do dowodzenia prostych to˝samoÊci
trygonometrycznych.
31
9
.
W
ykresy funkcji trygonome-
trycznych
10.
Proste równania i
nierównoÊci
trygonometryczne
W
ykresy funkcji trygonometrycznych
i
odczytywanie w∏asnoÊci tych funkcji
z
ich wykresów
.
Wzory na rozwiàzanie równaƒ trygono-
metrycznych elementarnych, rozwiàzy-
wanie równaƒ i
nierównoÊci trygonome-
trycznych z
wykorzystaniem otrzymanych
wzorów
.
W
iadomoÊci:
–
omawia wykresy sinusa, cosinusa, tangen-
sa i
cotangensa
(WPP).
Umiej´tnoÊci:
–
odczytuje z
w
ykresu w∏asnoÊci funkcji t
ry
-
gonometrycznych
(miejsca zerowe, wartoÊç
najmniejszà i
najwi´kszà itp.)
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste równania trygonome-
tryczne, wykorzystujàc poznane wzory
(UP);
–
pos∏uguje si´ wykresami funkcji trygono-
metrycznych w
rozwiàzywaniu nierównoÊci
trygonometrycznych
(UPP).
Sporzàdza wykresy funkcji trygonome-
trycznych, pos∏ugujàc si´ ko∏em trygo-
nometrycznym oraz niektórymi wzorami
redukcyjnymi, z
k
tórych odczytuje w∏a-
snoÊci wykresów i
metod´ ich otrzyma-
nia.
Rozpoczyna od geometrycznej interpre-
tacji równania
f
(x
)
= g
(x
) i
nierównoÊci
f
(x
)
> g
(x
), gdzie
f
i
g
sà funkcjami
zmiennej rzeczywistej, a
nast´pnie roz-
wiàzuje elementarne równania i
nierów-
noÊci trygonometryczne. Przy rozwiàzy-
waniu równaƒ korzysta ze wzorów na
rozwiàzania równaƒ trygonometrycz-
nych elementarnych, a
przy rozwiàzy-
waniu nierównoÊci – z
wykresów funkcji
trygonometrycznych.
KK
llaa
ss
aa
II
II
ALGEBR
A
II..
TT
rróó
jjmm
iiaa
nn
kk
ww
aa
dd
rraa
ttoo
ww
yy
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
P
ostaç ogólna i
postaç kano-
niczna trójmianu kwadrato-
wego
2.
W
ykres funkcji kwadratowej
Definicja funkcji kwadratowej, dziedzina,
postaç kanoniczna trójmianu kwadrato-
wego.
W
ykres funkcji kwadratowej
f
(x
) =
ax
2
,
f
(x
)
= ax
2
+ c
oraz funkcji
f
(x
) =
ax
2
+
bx + c
.
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje na podstawie wzoru funkcj´
kwadratowà (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
przedstawia trójmian kwadratowy w
posta-
ci kanonicznej (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykres dowolnej funkcji
kwadra-
towej, przedstawiajàc jà w
postaci kano-
nicznej,
znajdujàc w
ten sposób wspó∏rz´d-
ne wierzcho∏ka paraboli
(UP).
Wprowadza definicj´ funkcji kwadrato-
wej, odczytuje ze wzoru wspó∏czynniki
funkcji kwadratowej oraz przedstawia
trójmian w
postaci kanonicznej.
Sporzàdza wykres funkcji
y=
a
x
2
, (
a
!
0),
bada jej w∏asnoÊci, nast´pnie na pods
ta
-
wie przedstawienia funkcji kwadratowej
w
postaci kanonicznej ustala wspó∏rz´d-
ne wektora translacji, dzi´ki czemu
otrzyma ˝àdany wykres.
32
3
.
Ekstremum funkcji kwadrato-
wej oraz jej wartoÊç najmniej-
sza i
najwi´ksza w
przedziale
4
.
Zadania prowadzàce do eks-
tremum funkcji kwadratowej
5
.
Miejsca zerowe i
znak funkcji
kwadratowej
6.
Wzory Vi`
ete’a
7
.
Równania i
nierównoÊci kwa-
dratowe
8
.
Zadania prowadzàce do rów-
naƒ i
nierównoÊci kwadrato-
wych
P
oj´cie ekstremum funkcji kwadratowej,
jego zwiàzek ze wspó∏czynnikiem przy
x
2
oraz wspó∏rz´dnymi wierzcho∏ka pa-
raboli, wartoÊç najwi´ksza i
najmniejsza
funkcji kwadratowej w
przedziale.
Ekstremum funkcji kwadratowej w
zada-
niach z
ró˝nych dziedzin (algebraiczne,
geometryczne, o
charakterze praktycz-
nym).
W
arunki istnienia pierwiastków rzeczy-
wistych trójmianu kwadratowego i
wzo-
ry na te pierwiastki, przedzia∏y
, w
któ-
rych funkcja kwadratowa jest sta∏ego
znaku.
Suma i
iloczyn pierwiastków trójmianu
kwadratowego.
OkreÊlenie równania kwadratowego
i
nierównoÊci kwadratowej, równania
i
nierównoÊci zupe∏ne i
niezupe∏ne.
Zadania tekstowe z
ró˝nych dziedzin,
zadania z
parametrem.
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza ekstremum funkcji kwadratowej
oraz jej wartoÊç najmniejszà i
najwi´kszà
w
przedziale (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje rozmaite zadania prowadzàce
do ekstremum funkcji kwadratowej (UP)*.
W
iadomoÊci:
–
rozstrzyga, kiedy trójmian kwadratowy ma
pierwiastki rzeczywiste (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza pierwiastki rzeczywiste (UP);
–
wyznacza przedzia∏y
, w
k
tórych funkcja
kwadratowa jest dodatnia, a
w
których
ujemna (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje pierwiastki trójmianu kwadratowego
na podstawie wzorów Vi`
ete’a (UP);
–
okreÊla znaki pierwiastków trójmianu kwa-
dratowego (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje równania i
nierównoÊci kwadra-
towe, stosujàc: wzory na pierwiastki, wzory
Viete’a, twierdzenie o
znaku funkcji kwadra-
towej, wykres funkcji kwadratowej (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
uk∏ada równania i
nierównoÊci do zadaƒ
tekstowych oraz je rozwiàzuje (UPP);
–
analizuje równania i
nierównoÊci kwadrato-
we z
parametrem (UPP).
W
yznacza ekstremum funkcji kwadrato-
wej, korzystajàc z
jej postaci kanonicznej;
znajduje wartoÊç najmniejszà i
najwi´k-
szà funkcji kwadratowej w
przedziale
(warto rozwa˝aç przedzia∏y nie tylko do-
mkni´te, aby uczeƒ uÊwiadomi∏ sobie, ˝e
funkcja kwadratowa mo˝e nie mieç
w
przedziale ˝adnej z
tych wartoÊci).
Rozwiàzuje ró˝nego typu zadania z
z
a-
stosowaniem ekstremum funkcji kwa-
dratowej.
P
os∏ugujàc si´ postacià kanonicznà trój-
mianu kwadratowego, bada istnienie
pierwiastków rzeczywistych w
zale˝no-
Êci od znaku wyró˝nika oraz wprowa-
dza wzory na pierwiastki, bada znak
funkcji kwadratowej.
W
yprowadza wzory Vi`
ete’a
oraz stosuje
je do ró˝nych zadaƒ, na przyk∏ad do wy-
znaczania wartoÊci wyra˝eƒ algebraicz-
nych bez obliczania pierwiastków trój-
mianu kwadratowego.
Rozwiàzuje jak najwi´cej równaƒ i
nierów-
noÊci (zupe∏nych i
niezupe∏nych), stosujàc
ró˝ne metody – przy rozwiàzywaniu nie-
równoÊci kwadratowych pos∏uguje si´ tak-
˝e wykresami funkcji kwadratowych.
Rozwiàzuje zadania tekstowe prowa-
dzàce do równaƒ i
nierównoÊci kwadra-
towych z
ró˝nych dziedzin oraz zadania
z
parametrem.
* ró˝nicujàc stopieƒ trudnoÊci zadaƒ, osiàgamy cele z zakresu UPP
33
IIII
..
WW
iiee
lloo
mm
iiaa
nn
yy
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
W
ielomian jednej zmiennej
2.
Dzia∏ania na wielomianach
3.
Dzielenie wielomianów
4
.
T
wierdzenie Bézouta i
sche-
mat Hornera
5
.
Rozk∏ad wielomianów na czyn-
niki
6.
Równania wielomianowe
P
oj´cie wielomianu jednej zmiennej i
je-
go stopnia, równoÊç dwóch wielomia-
nów
.
OkreÊlamy sum´, ró˝nic´ i
iloczyn
dwóch wielomianów oraz ustalamy za-
le˝noÊç stopnia sumy
, ró˝nicy i
iloczynu
dwóch wielomianów od stopni tych wie-
lomianów
.
T
wierdzenie o
dzieleniu z
resztà, po-
dzielnoÊç wielomianu przez wielomian.
T
wierdzenie o
reszcie i
ilorazie z
dziele-
nia wielomianu przez dwumian
x-
c
oraz
wniosek z
tego twierdzenia.
Elementarne metody rozk∏adu wielomia-
nu na czynniki: wy∏àczanie wspólnego
czynnika przed nawias, grupowanie wy-
razów
, wzory skróconego mno˝enia.
P
oj´cie równania wielomianowego, roz-
wiàzywanie równaƒ wielomianowych.
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje wielomian jednej zmiennej (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
okreÊla stopieƒ wielomianu
(UP);
–
porównuje dwa wielomiany
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
wykonuje dzia∏ania na wielomianach
(UP);
–
ustala zale˝noÊç stopnia sumy i
ró˝nicy
wielomianów od stopni sk∏adników
, a
ilo-
czynu – od stopni czynników
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
wykonuje dzielenie wielomianu przez wielo-
mian
(UP);
–
ustala podzielnoÊç wielomianu przez wielo-
mian
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje twierdzenie Bézouta i
schemat Hor-
nera do ustalania, czy dana liczba jest pier-
wiastkiem wielomianu
(UP);
–
ustala podzielnoÊç wielomianu przez dwu-
mian
x-
c
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozk∏ada wielomiany na czynniki, stosujàc
elementarne metody
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste równania wielomianowe
(UP).
Wprowadza poj´cie wielomianu jednej
zmiennej, jego stopnia, podaje du˝o
przyk∏adów
, formu∏uje twierdzenie
o
równoÊci dwóch wielomianów oraz
rozwiàzuje zwiàzane z
tym zadania.
W
ykonuje du˝o çwiczeƒ w
dzia∏aniach
na wielomianach (okreÊlajàc dzia∏ania
na wielomianach, warto nawiàzywaç do
wiedzy ucznia z
gimnazjum).
Zaczyna od przypomnienia twierdzenia
o
dzieleniu z
resztà liczb ca∏kowitych.
Nast´pnie, analogicznie do tego, formu-
∏uje twierdzenie o
dzieleniu wielomia-
nów
, wykonuje jak najwi´cej çwiczeƒ
z
dzieleniem wielomianów
.
Nawiàzuje do twierdzenia o
dzieleniu
z
resztà i
na podstawie twierdzenia
o
równoÊci dwóch wielomianów otrzy-
muje tzw
. schemat Hornera i
twierdzenie
Bézouta, wykonuje du˝o çwiczeƒ zwià-
zanych z
tymi zagadnieniami.
Rozk∏ada wielomiany na czynniki, pre-
zentujàc na przyk∏adach ka˝dà z
metod
rozk∏adu.
Przyst´puje do jak najwi´kszej liczby
çwiczeƒ w
rozwiàzywaniu równaƒ, po
wprowadzeniu poj´cia równania wielo-
mianowego.
34
7.
NierównoÊci wielomianowe
P
oj´cie nierównoÊci wielomianowej,
metoda „siatki” znaków oraz szkicowa-
nie wykresu.
Umiej´tnoÊci:
–
pos∏uguje si´ dwiema metodami w
rozwià-
zywaniu nierównoÊci wielomianowych (UP).
Omawia dok∏adnie obie metody rozwià-
zywania nierównoÊci wielomianowych,
a
nast´pnie çwiczy je na wielu przyk∏a-
dach.
IIII
II..
FF
uu
nn
kk
cc
jjee
ww
yy
mm
iiee
rrnn
ee
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
F
unkcje wymierne i
dzia∏ania
na nich
2
.
Przekszta∏canie wyra˝eƒ wy-
miernych
3.
F
unkcja homograficzna
4
.
Równania i
nierównoÊci wy-
mierne
5
.
Zadania prowadzàce do rów-
naƒ wymiernych
Definicja funkcji wymiernej, dziedzina
i
dzia∏ania na funkcjach wymiernych.
Dzia∏ania ∏àczne na funkcjach wymier-
nych.
Definicja funkcji homograficznej, dziedzi-
na tej funkcji, wykres i
w∏asnoÊci (miejsce
zerowe i
znak funkcji homograficznej).
P
oj´cie równania wymiernego i
nierów-
noÊci wymiernej, równania i
nierównoÊci
wymierne z
funkcjà homograficznà; inne
równania i
nierównoÊci wymierne.
Zadania tekstowe z
ró˝nych dziedzin
prowadzàce do równaƒ wymiernych.
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje funkcj´ wymiernà (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza dziedzin´ funkcji wymiernej
(UP);
–
wykonuje dzia∏ania arytmetyczne na
funkcji
wymiernej,
o
k
re
Êlajàc warunki wykonywal-
noÊci tych dzia∏aƒ (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
dodaje, odejmuje, mno˝y i
dzieli wyra˝enia
wymierne, przyjmujàc stosowne za∏o˝enia
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykresy funkcji homograficz-
nych i
odczytuje z
nich w∏asnoÊci funkcji
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje równanie wymierne i
nierów-
noÊç wymiernà (UP);
–
omawia rozwiàzalnoÊç równania z
parame-
trem (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje zadania tekstowe prowadzàce
do prostych równaƒ wymiernych (UP).
Wprowadza poj´cie funkcji wymiernej,
wyznacza jej dziedzin´, okreÊla rów-
noÊç dwóch funkcji wymiernych oraz
dzia∏ania arytmetyczne. Nawiàzuje przy
tym do dzia∏aƒ na liczbach wymiernych
i
ukazuje analogie.
W
ykonuje jak najwi´cej çwiczeƒ w
dzia-
∏aniach na funkcjach wymiernych.
Sporzàdza wykresy funkcji homogra-
ficznych, wykorzystujàc przesuni´cie
równoleg∏e p∏aszczyzny
.
Rozwiàzuje jak najwi´cej przyk∏adów
równaƒ i
nierównoÊci, w
tym równie˝
równaƒ z
parametrem, po wprowadze-
niu poj´ç równania wymiernego i
nie-
równoÊci wymiernej.
Rozwiàzuje ró˝ne zadania prowadzàce
do równaƒ wymiernych.
35
IIVV
..
CC
iiàà
gg
ii
llii
cc
zz
bb
oo
ww
ee
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
P
oj´cie ciàgu i
ciàgu liczbowe-
go, sposoby okreÊlania cià-
gów liczbowych
2.
MonotonicznoÊç ciàgu liczbo-
wego
3.
Ciàg arytmetyczny
4
.
Zadania z
ciàgiem arytme-
tycznym
Definicja ciàgu i
ciàgu liczbowego, spo-
soby okreÊlania ciàgów liczbowych:
wzorem jawnym, wzorem rekurencyj-
nym, opisem s∏ownym.
Definiujemy monotonicznoÊç ciàgu
(przypomnienie monotonicznoÊci funk-
cji liczbowej) i
badamy monotonicznoÊç
ciàgów liczbowych.
Definicja ciàgu arytmetycznego, przy-
k∏ady ciàgów arytmetycznych, monoto-
nicznoÊç ciàgu arytmetycznego, wzór
na
n
-ty wyraz ciàgu arytmetycznego,
wzór na sum´
n
pierwszych wyrazów
ciàgu arytmetycznego.
Proste przyk∏ady z
ciàgiem arytmetycz-
nym (wyznaczanie ciàgu); równania,
w
których wyst´puje ciàg arytmetyczny;
zadania tekstowe z
ciàgiem arytmetycz-
nym.
W
iadomoÊci:
–
okreÊla ciàg, w
tym ciàg liczbowy (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady ciàgów (UP);
–
wypisuje kolejne wyrazy ciàgu (UP);
–
podaje nast´pne wyrazy ciàgu, majàc kilka
poczàtkowych wyrazów (UP);
–
podaje wzór na
n
-ty wyraz ciàgu (UPP).
W
iadomoÊci:
–
definiuje ciàg rosnàcy
, malejàcy
, sta∏y
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady ciàgów monotonicznych
(UP);
–
sprawdza, czy dany ciàg liczbowy jest
mono-
toniczny (UP).
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje ciàg arytmetyczny (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady ciàgów arytmetycznych (UP);
–
bada monotonicznoÊç ciàgu arytmetyczne-
go (UP);
–
oblicza sum´ wyrazów ciàgu arytmetyczne-
go (UP);
–
wyznacza ciàg arytmetyczny
, majàc typo-
we dane (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste przyk∏ady z
ciàgiem aryt-
metycznym (UP).
P
odaje definicj´ ciàgu nieskoƒczonego
i
skoƒczonego, okreÊla ciàgi na ró˝ne
sposoby
, wypisuje kilka poczàtkowych
wyrazów ciàgu i
odgaduje kolejne wyra-
zy bàdê te˝ wzór ogólny
.
åwiczy sprawdzanie, czy dany ciàg jest
monotoniczny
, po zdefiniowaniu mono-
tonicznoÊci ciàgu.
P
odaje definicj´ ciàgu arytmetycznego,
rozpatruje przyk∏ady ciàgów arytmetycz-
nych, bada monotonicznoÊç ciàgu aryt-
metycznego, odgaduje wzór na
n
-ty wy-
raz ciàgu arytmetycznego, wyprowadza
wzór na sum´
n
pierwszych wyrazów cià-
gu arytmetycznego.
Rozwiàzuje rozmaite zadania z
ciàgiem
arytmetycznym, w
tym zadania rachun-
kowe, na dowodzenie i
zadania teksto-
we z
ró˝nych dziedzin.
36
5.
Ciàg geometryczny
6
.
Zadania z
ciàgiem geome-
trycznym
7.
Procent sk∏adany
P
oj´cie ciàgu geometrycznego, przyk∏a-
dy ciàgów geometrycznych, wzór na
n
-ty wyraz ciàgu geometrycznego, mo-
notonicznoÊç ciàgu geometrycznego,
wzór na sum´
n
pierwszych wyrazów
ciàgu geometrycznego.
Proste zadania na wyznaczanie ciàgu
geometrycznego, zadania tekstowe
z
ciàgiem geometrycznym.
Omówienie procentu sk∏adanego i
jego
zwiàzku z
ciàgiem geometrycznym.
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje ciàg geometryczny (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady ciàgów geometrycznych
(UP);
–
wyznacza ciàg geometryczny na podstawie
typowych danych (UP);
–
bada monotonicznoÊç ciàgu geometrycz-
nego (UP);
–
o
blicza sumy wyrazów ciàgów geometrycz-
nych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza ciàgi geometryczne, majàc typowe
d
a
n
e
(UP);
–
rozwiàzuje zadania tekstowe z
ró˝nych dzie-
dzin z
ciàgiem geometrycznym
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
pos∏uguje si´ ciàgiem geometrycznym do
obliczeƒ zwiàzanych z
procentem sk∏ada-
nym, z
oprocentowaniem kredytów i
lokat
bankowych (UP).
P
odaje definicj´ ciàgu geometrycznego,
rozwa˝a przyk∏ady ciàgów geometrycz-
nych, odgaduje wzór na
n
-ty wyraz cià-
gu geometrycznego, bada monotonicz-
noÊç ciàgu geometrycznego i
wyprowa-
dza wzór na sum´
n
pierwszych wyra-
zów danego ciàgu geometrycznego.
Rozwiàzuje rozmaite zadania z
ciàgiem
geometrycznym: rachunkowe, na dowo-
dzenie, tekstowe z
ró˝nych dziedzin.
Omawia procent sk∏adany i
jego zwiàzek
z
ciàgiem geometrycznym oraz stosuje
go do obliczeƒ zwiàzanych z
oprocento-
waniem lokat i
kredytów bankowych.
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Twierdzenie sinusów
Sformu∏owanie twierdzenia sinusów (i
je-
go dowód z
zastosowaniem w∏asnoÊci
kàtów wpisanych w
ko∏o oraz zastosowa-
niem definicji funkcji trygonometrycz-
nych kàta w
trójkàcie prostokàtnym).
W
iadomoÊci:
–
formu∏uje twierdzenie sinusów (WP).
Umiej´toÊci:
–
wyjaÊnia dowód tego twierdzenia (przypo-
mni sobie wiadomoÊci z
geometrii z
klasy
pierwszej) (UP).
F
o
rmu∏uje twierdzenie sinusów i
dowo-
dzi go (stosuje definicj´ funkcji trygono-
metrycznych kàta w
trójkàcie prostokàt-
nym i
jeden ze wzorów redukcyjnych).
GEOMETRIA
II..
ZZ
ww
iiàà
zz
kk
ii
mm
iiaa
rroo
ww
ee
37
2
.
Zastosowanie twierdzenia si-
nusów
3.
Twierdzenie cosinusów
4.
Zastosowania twierdzenia co-
sinusów
5.
Zastosowania twierdzenia co-
sinusów – c.d.
Twierdzenie sinusów w
zadaniach zwià-
zanych z
rozwiàzywaniem trójkàtów
oraz w
zadaniach na dowodzenie zwiàz-
ków miarowych w
trójkàcie (np. wzór na
pole trójkàta
S=abc
/4
R
).
Twierdzenie cosinusów i
jego dowód
(z
zastosowaniem definicji funkcji trygono-
metrycznych kàta w
trójkàcie prostokàt-
nym), zastosowanie twierdzenia cosinu-
sów do wyprowadzenia charakteryzacji
ostrokàtnoÊci, prostokàtnoÊci i
rozwarto-
kàtnoÊci trójkàta.
Wzór Herona na pole trójkàta, twierdze-
nie Ptolemeusza o
czworokàcie wpisa-
nym w
okràg, twierdzenie o
równoleg∏o-
boku.
Rozwiàzujemy trójkàty oraz stosujemy
twierdzenie cosinusów do innych zadaƒ
rachunkowych z
geometrii.
Umiej´toÊci:
–
rozwiàzuje ka˝dy trójkàt z
z
astosowaniem
twierdzenia sinusów (UP);
–
dowodzi zwiàzków miarowych w
trójkàcie
(UPP).
W
iadomoÊci:
–
formu∏uje treÊç twierdzenia cosinusów
(WP).
Umiej´toÊci:
–
dowodzi twierdzenia cosinusów (jest Êwia-
domy
, ˝e jest to uogólnienie twierdzenia Pi-
tagorasa) (UP).
W
iadomoÊci:
–
poznaje nowe fakty
, które otrzymuje przez
zastosowanie twierdzenia cosinusów (WPP).
Umiej´toÊci:
–
a
ktywnie uczestniczy w
wyprowadzaniu
dowodów (UPP).
Umiej´toÊci:
–
stosuje twierdzenie cosinusów w
prostych
zadaniach rachunkowych z
geometrii
(rozwiàzywanie trójkàtów) (UP).
Rozwiàzuje trójkàty oraz dowodzi roz-
maitych zwiàzków miarowych w
trójkà-
cie.
F
o
rmu∏uje twierdzenie cosinusów
, do-
wodzi go (przez rzutowanie wierzcho∏-
ków trójkàta na jego boki i
zastosowanie
definicji funkcji trygonometrycznych kà-
ta w
trójkàcie prostokàtnym) oraz wycià-
ga wnioski z
tego twierdzenia.
P
okazuje liczne zastosowania twierdze-
nia cosinusów w
geometrii.
Rozwiàzuje rozmaite zadania rachunko-
we z
geometrii, na przyk∏ad wyznaczanie
d∏ugoÊci Êrodkowych trójkàta, dwusiecz-
nych kàtów trójkàta w
zale˝noÊci od d∏u-
goÊci boków
.
IIII
..
WW
ee
kk
ttoo
rryy
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
W
ektor
, wektor swobodny
i
dzia∏ania na wektorach
P
oj´cie wektora, jego kierunku, zwrotu
i
d∏ugoÊci, równoÊç dwóch wektorów
,
wektor swobodny
, dodawanie i
odejmo-
wanie wektorów
.
W
iadomoÊci:
–
wyjaÊnia poj´cie wektora zwiàzanego (WP);
–
wyjaÊnia poj´cie wektora swobodnego (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
porównuje dwa wektory (UP);
–
dodaje i
odejmuje wektory (UP).
Wprowadza poj´cie wektora i
jego para-
metry (bazuje tutaj na intuicji, gdy defi-
niuje zwrot wektora), pokazuje w∏asnoÊç
dodawania wektorów (przemiennoÊç,
∏àcznoÊç).
38
IIII
II..
PP
rrzz
ee
kk
ss
zz
ttaa
∏∏cc
ee
nn
iiaa
gg
ee
oo
mm
ee
ttrr
yy
cc
zz
nn
ee
nn
aa
pp
∏∏aa
ss
zz
cc
zz
yy
êê
nn
iiee
2.
Iloczyn wektora przez liczb´
3
.
Zastosowania wektorów do
geometrii
4.
Iloczyn skalarny wektorów
5.
Zastosowania iloczynu skalar-
nego wektorów do geometrii
Mno˝enie wektora przez skalar
, w∏asno-
Êci tego dzia∏ania, charakteryzacja rów-
noleg∏oÊci wektorów
.
T
wierdzenie T
alesa (raz jeszcze), twier-
dzenia o
odcinku ∏àczàcym Êrodki bo-
ków trójkàta, twierdzenie o
linii Êrodko-
wej czworokàta.
Definicja kàta dwóch wektorów
, defini-
cja iloczynu skalarnego wektorów
, naj-
prostsze w∏asnoÊci tego iloczynu.
T
wierdzenie o
przecinaniu si´ wysoko-
Êci w
trójkàcie, twierdzenie cosinusów
(po raz drugi), rozwiàzywanie trójkàtów
.
W
iadomoÊci:
–
interpretuje mno˝enie wektora przez liczb´
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje wektory do siebie równoleg∏e (UP);
–
przedstawia wektor w
postaci liniowej kom-
binacji pary wektorów
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje w∏asnoÊci dzia∏aƒ na wektorach do
dowodzenia prostych faktów z
geometrii
(UPP).
W
iadomoÊci:
–
w
yjaÊnia poj´cie iloczynu skalarnego (WPP).
Umiej´tnoÊci:
–
s
tosu
je
w∏asnoÊci iloczynu skalarnego do
przekszta∏cania prostych wyra˝eƒ
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje w∏asnoÊci iloczynu skalarnego do
dowodzenia znanych mu ju˝ twierdzeƒ
oraz do rozwiàzywania trójkàtów
(UPP).
Wprowadza poj´cie iloczynu wektora
przez liczb´ oraz pokazuje w∏asnoÊci te-
go iloczynu.
P
okazuje, w
jaki sposób wykorzystywaç
w∏asnoÊci iloczynu wektora przez liczb´
do dowodzenia twierdzeƒ znanych ju˝
uczniowi, z
wczeÊniejszej nauki.
Wprowadza iloczyn skalarny wektorów
i
jego w∏asnoÊci (warto dowodziç przy-
najmniej niektórych), pokazuje zastoso-
wanie tego iloczynu do prostych prze-
kszta∏ceƒ.
P
okazuje zastosowania iloczynu skalar-
nego do geometrii (warto przy tym wra-
caç do twierdzeƒ wczeÊniej dowodzo-
nych innà metodà).
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1
.
Ogólne wiadomoÊci o
prze-
kszta∏ceniach geometrycznych
P
oj´cie przekszta∏cenia geometryczne-
go (przekszta∏cenie geometryczne jako
funkcja), przyk∏ady przekszta∏ceƒ, sk∏a-
danie przekszta∏ceƒ, przekszta∏cenie
to˝samoÊciowe, przekszta∏cenie od-
wrotne do danego.
W
iadomoÊci:
–
okreÊla przekszta∏cenie geometryczne (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady przekszta∏ceƒ geome-
trycznych (UP);
–
sprawdza, czy przekszta∏cenie geome-
tryczne ma punkty sta∏e, czy mo˝na je od-
wróciç (UPP);
–
sk∏ada przekszta∏cenia (UPP).
Nawiàzuje do wiedzy ucznia o
funkcjach
iw
tym kontekÊcie mówi o
przekszta∏ce-
niach, ilustrujàc poruszone zagadnienia
przyk∏adami.
39
2
.
Przekszta∏cenia izometryczne
i
figury przystajàce
3.
Cechy przystawania trójkàtów
4.
Obrazy figur w
izometrii
5.
Symetria osiowa
6.
OÊ symetrii figury
, figury osio-
wo symetryczne
7
.
Symetria Êrodkowa i
jej w∏a-
snoÊci
Definicja przekszta∏cenia izometryczne-
go, punkty sta∏e izometrii, przyk∏ady izo-
metrii, przystawanie figur
.
Sformu∏owanie cech przystawania trój-
kàtów
, zastosowanie tych cech do pro-
stych zadaƒ na dowodzenie.
Obraz odcinka, prostej i
pó∏prostej, okr´-
gu (ko∏a), figury wypuk∏ej, kàta, wielokàta.
Badanie przekszta∏cenia, które ma dwa
punkty sta∏e, obrazu punktu w
tym prze-
kszta∏ceniu, definicja symetrii osiowej,
obraz figury w
symetrii osiowej.
Definicja osi symetrii figury i
figury osio-
wo symetrycznej, przyk∏ady takich figur
.
OkreÊlenie symetrii wzgl´dem punktu,
w∏asnoÊci symetrii Êrodkowej, obraz fi-
gury w
symetrii Êrodkowej.
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje wÊród przyk∏adów przekszta∏ceƒ
geometrycznych te, które zachowujà odle-
g∏oÊç (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
s
tosu
je
cechy przystawania trójkàtów do
prostych zadaƒ na dowodzenie (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
otrzymuje
obrazy typowych figur geometrycz-
nych w
izometrii
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rysuje obraz figury w
symetrii osiowej (UP);
–
konstruuje obraz punktu, obraz okr´gu,
wielokàta w
symetrii osiowej (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje figur´ majàcà oÊ symetrii (UP);
–
podaj
e
przyk∏ady figur osiowo symetrycz-
nych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje symetri´ Êrodkowà (UP);
–
przekszta∏ca figur´ przez symetri´ Êrodko-
wà i
rysuje obraz tej figury (UPP).
Bada, czym jest izometria majàca dwa
punkty sta∏e (podaje model takiego
przekszta∏cenia) i
czym jest, gdy ma trzy
niewspó∏liniowe punkty sta∏e; sk∏ada
i
odwraca izometrie, definiuje przysta-
wanie figur i
bada, jakie w∏asnoÊci ma ta
relacja.
F
ormu∏uje cechy przystawania trójkà-
tów
, nawiàzujàc do twierdzenia o
struk-
turze izometrii (warto o
tym twierdzeniu
chocia˝ wspomnieç), dowodzi innych
twierdzeƒ z
zastosowaniem cech przy-
stawania trójkàtów
.
Bada obrazy typowych figur geome-
trycznych w
izometrii.
Omawia w∏asnoÊci symetrii osiowej; ba-
dajàc jà, zwraca uwag´ na rysowanie
obrazów figur w
symetrii; nawiàzuje do
„odbicia lustrzanego” (warto te˝ omó-
wiç symetri´ wzgl´dem osi uk∏adu
wspó∏rz´dnych).
P
odaje przyk∏ady figur majàcych oÊ sy-
metrii (z
ró˝nych dziedzin, tak˝e w
a
r-
chitekturze, sztuce malarskiej).
Definiuje symetri´ Êrodkowà i
bada jej
w∏asnoÊci, zwraca uwag´ na rysowanie
obrazów figur w
symetrii Êrodkowej, oma-
wia tak˝e symetri´ wzgl´dem poczàtku
uk∏adu wspó∏rz´dnych oraz wzgl´dem
dowolnego punktu w
tym uk∏adzie.
40
8
.
Ârodek symetrii figury
, figury
Êrodkowo symetryczne
9.
Obrót p∏aszczyzny
10.
T
ranslacja p∏aszczyzny
11.
Sk∏adanie symetrii osiowych
12.
Metoda przekszta∏ceƒ geome-
trycznych w
zadaniach
13.
Jednok∏adnoÊç p∏aszczyzny
Definicja Êrodka symetrii figury
, figury
Êrodkowo symetrycznej, przyk∏ady figur
Êrodkowo symetrycznych.
Kàt skierowany
, obrót p∏aszczyzny wo-
kó∏ ustalonego jej punktu, sk∏adanie ob-
rotów wokó∏ tego samego punktu.
Definicja translacji, w∏asnoÊci translacji,
wzór analityczny na translacj´.
Sk∏adanie dwóch symetrii osiowych
i
badanie, czym jest to z∏o˝enie.
Zastosowanie symetrii osiowej, symetrii
Êrodkowej obrotu i
translacji do zadaƒ
konstrukcyjnych i
na dowodzenie.
Definicja jednok∏adnoÊci, obrazy figur
w
jednok∏adnoÊci, sk∏adanie jednok∏ad-
noÊci o
wspólnym Êrodku, jednok∏ad-
noÊç we wspó∏rz´dnych kartezjaƒskich.
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje figur´ majàcà Êrodek symetrii (UP);
–
podaje przyk∏ady figur Êrodkowo syme-
trycznych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
omawia obrót i
jego w∏asnoÊci
(UP);
–
wyjaÊnia poj´cie kàta skierowanego
(UP);
–
sk∏ada obroty wokó∏ tego samego punktu
(UPP);
–
bada obrazy figur w
obrocie
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
znajduje obraz figury w
translacji
(UP);
–
podaje wspó∏rz´dne obrazu punktu w
trans-
lacji (UP);
–
podaje wspó∏rz´dne wektora translacji, ma-
jàc wspó∏rz´dne punktu i
jego obrazu
w
translacji (UP).
W
iadomoÊci:
–
wyjaÊnia, czym jest z∏o˝enie dwóch syme-
trii osiowych w
zale˝noÊci od konfiguracji
osi (WPP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje w∏asnoÊci przekszta∏ceƒ izometrycz-
nych w
zadaniach konstrukcyjnych (UP)
in
a
dowodzenie (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rysuje obraz figury w
jednok∏adnoÊci (od-
cinka, kàta, wielokàta, okr´gu) (UP);
–
odnajduje niezmienniki jednok∏adnoÊci
(UPP);
–
znajduje wspó∏rz´dne obrazu punktu, ma-
jàc wspó∏rz´dne punktu i
Êrodka jedno-
k∏adnoÊci (UP).
P
odaje przyk∏ady figur majàcych Êrodek
symetrii (pochodzàcych z
ró˝nych dzie-
dzin, np. w
architekturze, sztuce malar-
skiej).
Omawia poj´cie kàta skierowanego
oraz dzia∏ania na kàtach skierowanych
(nawiàzujàc do poj´cia wektora i
dzia∏aƒ
dodawania i
o
dejmowania wektorów –
warto podkreÊliç pewne analogie), defi-
niuje obrót p∏aszczyzny i
bada jego w∏a-
snoÊci.
Nawiàzuje do poj´cia wektora i
wektora
swobodnego, okreÊla translacj´ p∏asz-
czyzny oraz bada jej w∏asnoÊci, rysuje
obrazy figur w
translacji.
Bada z∏o˝enie dwóch symetrii osiowych
najpierw graficznie, po czym przechodzi
do formalnych dowodów i
faktów otrzy-
manych na drodze empirycznej.
Rozwiàzuje rozmaite zadania, w
tym
o
charakterze praktycznym (np. wybór
miejsca pod budow´ mostu przez rzek´,
tak aby otrzymaç najkrótszà drog´ z
jed-
nego miasta do drugiego).
Wprowadzajàc poj´cie jednok∏adnoÊci,
podaje je jako przyk∏ad przekszta∏cenia,
które nie jest izometrià. Zwraca uwag´
na podstawowy niezmiennik, jakim jest
wspó∏liniowoÊç punktów i
s
tosunek d∏u-
goÊci odcinków
.
41
14.
Figury jednok∏adne
15.
P
odobieƒstwo
16.
P
o
dobieƒstwo figur
, cechy po-
dobieƒstwa trójkàtów
17.
Zastosowanie jednok∏adnoÊci
i
podobieƒstwa
Definicja jednok∏adnoÊci figur i
w∏asnoÊci
tej relacji, przyk∏ady figur jednok∏adnych.
Definicja i
w∏asnoÊci podobieƒstwa.
P
odobieƒstwo figur i
jego w∏asnoÊci.
P
odobieƒstwo trójkàtów
. P
odobieƒstwa
wielokàtów
. Stosunek pól figur podob-
nych. T
wierdzenie T
alesa i
jego zwiàzek
z
podobieƒstwem.
Zastosowanie jednok∏adnoÊci i
podo-
bieƒstwa do: zadaƒ konstrukcyjnych,
zadaƒ na dowodzenie, zadaƒ na obli-
czanie wielkoÊci geometrycznych.
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady figur jednok∏adnych
(UP);
–
konstruuje Êrodki jednok∏adnoÊci pary
okr´gów (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje figury podobne (UP);
–
rysuje figury podobne (UP);
–
okreÊla w∏asnoÊci figur podobnych (UP);
–
podaje przyk∏ady podobieƒstw (UP).
W
iadomoÊci:
–
okreÊla podobieƒstwo trójkàtów i wielokàtów
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje figury podobne (UP);
–
oblicza pola obrazów wielokàtów w
podo-
bieƒstwie (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
stosuje zdobyte wiadomoÊci (w∏asnoÊci
jednok∏adnoÊci i
podobieƒstwa, a
tak˝e ce-
chy podobieƒstwa trójkàtów) nie tylko do
zagadnieƒ teoretycznych (UPP), ale i
prak-
tycznych (UP).
Zwraca uwag´ na konstrukcj´ Êrodków
jednok∏adnoÊci figur jednok∏adnych
(odcinków
, wielokàtów
, okr´gów).
Zwraca uwag´ na to, ˝e podobieƒstwo
jest uogólnieniem znanych ju˝ prze-
kszta∏ceƒ: izometrii i
jednok∏adnoÊci.
Stara si´, aby uczniowie nabyli do-
Êwiadczenia w
z
akresie stosowania
zdobytej wiedzy i
umiej´tnoÊci tak˝e
w
sytuacjach praktycznych (powi´ksza-
nie, zmniejszanie figur).
Rozwiàzuje jak najwi´cej rozmaitych za-
daƒ, pokazujàc przydatnoÊç zdobytej
wiedzy i
umiej´tnoÊci.
KK
llaa
ss
aa
II
IIII
ALGEBR
A
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
P
ot´ga o
wyk∏adniku ca∏kowi-
tym
Przypomnienie wiadomoÊci o
pot´dze
o
wyk∏adniku ca∏kowitym: definicja po-
t´gi o
wyk∏adniku naturalnym i
ca∏kowi-
tym, dzia∏ania na pot´gach.
W
iadomoÊci;
–
podaje poj´cie pot´gi liczby rzeczywistej
o
wyk∏adniku ca∏kowitym (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wykonuje dzia∏ania na tych pot´gach (UP).
Przypomina wiadomoÊci o
pot´dze
z
klasy pierwszej, wykonuje jak najwi´-
cej çwiczeƒ w
dzia∏aniach na pot´gach.
42
2
.
P
ot´ga o
wyk∏adniku wymier-
nym
3
.
Dzia∏ania na pot´gach o
w
y-
k∏adniku wymiernym
4
.
F
unkcja pot´gowa o
wyk∏ad-
niku wymiernym
5.
Równania i
nierównoÊci pot´-
gowe
6
.
F
unkcja wyk∏adnicza, jej w∏a-
snoÊci i
wykres
7
.
Równania i
nierównoÊci wy-
k∏adnicze
8.
Logarytmy i
ich w∏asnoÊci
Przypomnienie wiadomoÊci o
pierwiast-
kowaniu liczb rzeczywistych i
dzia∏a-
niach na pierwiastkach; pot´ga liczby
rzeczywistej o
wyk∏adniku wymiernym
i
dzia∏ania na tych pot´gach.
Dzia∏ania ∏àczne na pot´gach, porówny-
wanie pot´g.
Przyk∏ady funkcji pot´gowych o
w
yk∏ad-
niku: naturalnym, ca∏kowitym, ujemnym,
wymiernym postaci 1/
n
, ich w∏asnoÊci
i
wykres.
OkreÊlanie równania pot´gowego i
nie-
równoÊci pot´gowej, proste przyk∏ady
takich równaƒ i
nierównoÊci.
Definicja funkcji wyk∏adniczej, jej dzie-
dzina, wykres i
w∏asnoÊci.
OkreÊlenie równania wyk∏adniczego
inierównoÊci wyk∏adniczej, rozwiàzywa-
nie równaƒ i
n
ierównoÊci wyk∏adni-
czych.
Definicja logarytmu, w∏asnoÊci logaryt-
mów
, logarytmowanie wyra˝eƒ.
Umiej´tnoÊci:
–
podnosi do pot´gi wymiernej liczb´ rzeczy-
wistà (UP);
–
wykonuje dzia∏ania na pot´gach o
wyk∏ad-
niku wymiernym (UP);
–
p
orównuje pot´gi o
wyk∏adniku wymiernym
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
osiàga wpraw´ w
dzia∏aniach na pot´gach
i
ich porównywaniu (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykresy prostych funkcji pot´-
gowych (UP);
–
odczytuje w∏asnoÊci funkcji pot´gowych
z
wykresów
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste równania i
nierównoÊci
pot´gowe (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykresy funkcji wyk∏adniczych
(UP);
–
odczytuje z vwykresów w∏asnoÊci funkcji wy-
k∏adniczych (miejsca zerowe, ró˝nowartoÊcio-
woÊç, monotonicznoÊç, zbiór wartoÊci) (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste równania i
nierównoÊci
wyk∏adnicze (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
w
ykonuje podstawowe obliczenia przy u˝y-
ciu logarytmów (UP).
Przypomina poj´cie pierwiastka arytme-
tycznego liczby nieujemnej oraz jego
w∏asnoÊci, a
nast´pnie rozszerza poj´-
cie pot´gi oraz bada w∏asnoÊci dzia∏aƒ
na pot´gach o
wyk∏adniku wymiernym.
Rozwiàzuje jak najwi´cej ró˝norodnych
çwiczeƒ podnoszàcych sprawnoÊç ra-
chunkowà ucznia.
P
odaje proste przyk∏ady funkcji pot´go-
wych, sporzàdza ich wykresy i
je oma-
wia.
Rozwiàzuje ró˝ne przyk∏ady prostych
równaƒ i
n
ierównoÊci pot´gowych, sto-
suje zarówno przekszta∏cenia równo-
wa˝ne, jak i
podstawienia.
Sporzàdza wykresy funkcji wyk∏adni-
czych i
omawia w∏asnoÊci tych funkcji.
Stosuje w∏asnoÊç ró˝nowartoÊciowoÊci
funkcji wyk∏adniczej do rozwiàzywania
równaƒ, zaÊ monotonicznoÊç – do roz-
wiàzywania nierównoÊci.
Wprowadza poj´cie logarytmu (podkre-
Êla przy tym, ˝e podstawa logarytmu mu-
si byç liczbà dodatnià, ró˝nà od 1, a
licz-
43
9.
F
unkcja logarytmiczna
10.
Proste równania i
nierównoÊci
logarytmiczne
Definicja funkcji logarytmicznej, dziedzi-
na, zbiór wartoÊci, wykres, ró˝nowarto-
ÊciowoÊç i
m
onotonicznoÊç funkcji lo-
garytmicznej.
OkreÊlenie równania logarytmicznego
oraz nierównoÊci logarytmicznej, roz-
wiàzywanie równaƒ i
n
ierównoÊci loga-
rytmicznych.
Umiej´tnoÊci:
–
sporzàdza wykresy funkcji logarytmicznych
(UP);
–
odczytuje z
wykresów w∏asnoÊci funkcji lo-
garytmicznych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje proste równania i
nierównoÊci
logarytmiczne (UP).
ba logarytmowana – dodatnia), dowodzi
prostych w∏asnoÊci logarytmu i
wykonu-
je çwiczenia z
ich zastosowaniem.
Definiuje funkcj´ logarytmicznà i
bada
jej w∏asnoÊci, sporzàdza wykresy funkcji
logarytmicznych.
OkreÊla równanie i
nierównoÊç logaryt-
micznà; rozwiàzuje równania, korzystajàc
z
równowartoÊciowoÊci funkcji logaryt-
micznej i
nierównoÊci, korzystajàc z
m
o-
notonicznoÊci funkcji logarytmicznej.
GEOMETRIA ANALITY
CZNA
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
Odleg∏oÊç dwóch punktów na
p∏aszczyênie kartezjaƒskiej
2
.
Równanie (nierównoÊç) okr´-
gu (ko∏a)
Wzór na odleg∏oÊç dwóch punktów
.
Przypomnienie definicji okr´gu (ko∏a)
oraz równanie (nierównoÊç) okr´gu
(ko∏a).
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza odleg∏oÊç dwóch punktów
, majàc
ich wspó∏rz´dne (UP);
–
wykonuje inne zadania, pos∏ugujàc si´ wzo-
rem (np. sprawdza, czy dany punkt nale˝y do
odcinka, czy jest jego Êrodkiem itp.) (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
odczytuje z
równania (nierównoÊci) okr´gu
(ko∏a) wspó∏rz´dne Êrodka okr´gu (ko∏a)
i
promieƒ
(UP);
–
zapisuje równanie (nierównoÊç) okr´gu
(ko∏a), majàc wspó∏rz´dne Êrodka i
pro-
m
ie
ƒ
(UP);
–
rozstrzyga, czy dany punkt le˝y wewnàtrz,
na brzegu czy na zewnàtrz ko∏a
(UP).
W
yprowadza wzór na odleg∏oÊç dwóch
punktów
, korzystajàc z
twierdzenia Pita-
gorasa, rozwiàzuje jak najwi´cej zadaƒ
i
çwiczeƒ z
zastosowaniem tego wzoru.
W
yprowadza równanie (nierównoÊç)
okr´gu (ko∏a) oraz rozwiàzuje jak naj-
wi´cej zadaƒ z
tym zwiàzanych.
44
STEREOMETRIA
3
.
Prosta na p∏aszczyênie karte-
zjaƒskiej
4.
Prostopad∏oÊç i
równoleg∏oÊç
dwóch prostych na p∏aszczyê-
nie kartezjaƒskiej
5.
Odleg∏oÊç punktu od prostej
6.
Prosta i
okràg na p∏aszczyênie
kartezjaƒskiej
7
.
NierównoÊç opisujàca pó∏-
p∏aszczyzn´
Ró˝ne postaci równania prostej: ogólna,
kierunkowa, odcinkowa.
W
arunki prostopad∏oÊci i
równoleg∏oÊci
prostych o
równaniach: ogólnych, kie-
runkowych.
Wzór na odleg∏oÊç punktu od prostej
o
równaniu ogólnym.
Zadania z
geometrii analitycznej zwiàza-
ne z
prostà i
okr´giem.
Ilustracja geometryczna nierównoÊci li-
niowej z
dwiema niewiadomymi.
Umiej´tnoÊci:
–
zapisuje równanie prostej, majàc dwa ró˝-
ne punkty
, które jà wyznaczajà
(UPP);
–
zapisuje równanie prostej, majàc jej kàt na-
chylenia do osi
OX
i
punkt
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje równania prostych do siebie,
prostopad∏ych, równoleg∏ych lub pokrywa-
jàcych si´
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza odleg∏oÊç punktu od prostej
(UP);
–
rozstrzyga wzajemne po∏o˝enie na przy-
k∏ad prostej wzgl´dem okr´gu, majàc rów-
nanie tej prostej oraz okr´gu
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje zadania z
prostà i
okr´giem (np.
zapisuje równanie okr´gu opisanego na trój-
kàcie) (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
ilustruje na p∏aszczyênie kartezjaƒskiej
zbiory opisane za pomocà nierównoÊci li-
niowych z
dwiema niewiadomymi (
UPP).
Omawia poj´cie kàta nachylenia prostej
do osi
OX
, nast´pnie ogólnà postaç
równania prostej, wykonuje du˝o çwi-
czeƒ w
pisaniu równaƒ prostych na
podstawie ró˝nych danych.
P
odaje warunki prostopad∏oÊci i
równo-
leg∏oÊci prostych zadanych równaniami:
ogólnymi, kierunkowymi, rozwiàzuje
wiele zwiàzanych z
tym zadaƒ.
W
yprowadza wzór na odleg∏oÊç punktu
od prostej oraz rozwiàzuje zadania z
z
a-
stosowaniem tego wzoru.
W
ykorzystuje zdobyte wiadomoÊci z
geo-
metrii
analitycznej do rozwiàzywania
zadaƒ z
okr´giem i
prostà.
P
odaje ilustracje geometryczne na p∏asz-
czyênie kartezjaƒskiej zbiorów punktów
o
wspó∏rz´dnych spe∏niajàcych danà
nierównoÊç liniowà z
dwiema niewiado-
mymi.
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
P
oj´cie graniastos∏upa, rodza-
je graniastos∏upów
Definicje graniastos∏upa i
klasyfikacja
graniastos∏upów
, poj´cie wysokoÊci
graniastos∏upa, wzory na obj´toÊç i
p
o-
le powierzchni graniastos∏upa.
W
iadomoÊci:
–
definiuje poj´cie graniastos∏upa (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje graniastos∏upy proste, prawi-
d∏owe (UP);
–
oblicza obj´toÊç i
pole powierzchni ca∏ko-
witej graniastos∏upa (UP).
Kszta∏tuje wyobraêni´ przestrzennà, roz-
wa˝a
ró˝ne rodzaje graniastos∏upów
,
omawia wysokoÊç graniastos∏upa, obli-
cza obj´toÊç i
pole powierzchni ca∏kowi-
tej na podstawie podanych wzorów
.
45
2
.
P
oj´cie ostros∏upa, rodzaje
ostros∏upów
3
.
Wzajemne po∏o˝enie kraw´-
dzi i
Êcian graniastos∏upów
i
ostros∏upów
4.
Bry∏y obrotowe
5.
Siatki bry∏
6
.
Zadania z
bry∏ami z
zastoso-
waniem trygonometrii
Definicja ostros∏upa i
klasyfikacja ostro-
s∏upów
, wysokoÊç ostros∏upa, wzory na
obj´toÊç i
pole powierzchni ostros∏upa,
ostros∏up Êci´ty oraz wzór na jego obj´-
toÊç.
Kàty nachylenia: Êciany bocznej; kraw´-
dzi bocznej do p∏aszczyzny podstawy;
kàt mi´dzy wysokoÊciami Êcian bocz-
nych, kraw´dzie skoÊne czworoÊcianu,
przekàtne skoÊne.
P
oj´cie bry∏y obrotowej i
przyk∏ady takich
bry∏: walec, sto˝ek, kula; wzory na ich
obj´toÊç i
pole powierzchni ca∏kowitej.
Siatki graniastos∏upów
, ostros∏upów
,
bry∏ obrotowych.
Zadania na: obliczanie obj´toÊci i
pól po-
wierzchni ca∏kowitych wybranych bry∏;
wyznaczanie miar kàtów nachylenia, kà-
tów dwuÊciennych itp.; dowodzenie pro-
stych zale˝noÊci mi´dzy elementami bry∏.
W
iadomoÊci:
–
definiuje poj´cie ostros∏upa (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozpoznaje ostros∏up prawid∏owy (UP);
–
oblicza obj´toÊç i
pole powierzchni ca∏ko-
witej ostros∏upa (UP);
–
oblicza obj´toÊç ostros∏upa Êci´tego
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
wskazuje: kàty nachylenia liniowych ele-
mentów graniastos∏upów i
ostros∏upów do
p∏aszczyzny podstawy; kàty mi´dzy tymi
elementami; kàty dwuÊcienne Êciany bocz-
nej i
podstawy oraz Êcian bocznych
(UPP).
W
iadomoÊci:
–
rozpoznaje bry∏y obrotowe (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza obj´toÊç i
pole powierzchni ca∏ko-
witej bry∏ obrotowych (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
wykonuje siatki bry∏ (UP);
–
rozpoznaje bry∏´ na podstawie jej siatki
(UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje ró˝ne proste zadania ze stereo-
metrii, pos∏ugujàc si´ wiedzà z
geometrii
p∏aszczyzny i
trygonometrià (UP).
Rozwa˝a ró˝ne rodzaje ostros∏upów; ry-
suje ich modele; omawia wysokoÊç ostro-
s∏upa, badajàc, gdzie znajduje si´ jego
spodek; wyprowadza wzór na obj´toÊç
ostros∏upa Êci´tego, korzystajàc ze wzoru
na obj´toÊç ostros∏upa.
Bada po∏o˝enie kraw´dzi i
Êcian grania-
stos∏upów oraz ostros∏upów na mode-
lach tych bry∏, a
tak˝e na ich rysunkach.
Dà˝y do tego, aby przy obliczaniu obj´-
toÊci i
pól powierzchni ca∏kowitej bry∏
uczniowie stosowali funkcje trygonome-
tryczne i
elementy geometrii p∏aszczyzny
.
W
ykonuje çwiczenia, które powinny do-
prowadziç do tego, aby uczniowie potrafili
narysowaç siatk´ odpowiedniego modelu
bry∏y i na podstawie przedstawionej siatki
umieli rozpoznaç bry∏´ bàdê stwierdziç, ˝e
nie odpowiada ˝adnej z
poznanych bry∏.
W
rozwiàzywaniu zadaƒ ze stereometrii
odnosi si´ do przyk∏adów z
˝ycia co-
dziennego, np. kubatury budynków
, po-
jemnoÊci basenów itp.
46
R
A
CHUNEK PR
A
WDOPODOBIE¡STW
A
Has∏o
Realizowane treÊci
Cele kszta∏cenia i osiàgni´cia ucznia
UCZE¡:
Procedury osiàgania celów
NA
UCZY
CIEL:
1.
P
oj´cie silni, permutacji zbioru
2.
Symbol Newtona
3.
K
ombinacje i
wariacje
4
.
Proste zadania kombinato-
ryczne
5
.
Zdarzenie elementarne, zda-
rzenie i
dzia∏ania na zdarze-
niach
6.
P
oj´cie prawdopodobieƒstwa
i
jego w∏asnoÊci
Definicja silni, permutacji zbioru, liczba
permutacji zbioru.
OkreÊlenie symbolu Newtona oraz dowo-
dzenie jego podstawowych w∏asnoÊci.
OkreÊlenie kombinacji zbioru oraz wa-
riacji z
powtórzeniami i
bez powtórzeƒ.
Rozwiàzywanie zadaƒ zwiàzanych z
p
o-
j´ciami kombinatorycznymi.
J´zyk rachunku prawdopodobieƒstwa;
poj´cie zdarzenia i
dzia∏ania na zdarze-
niach: koniunkcja, alternatywa, ró˝nica,
zdarzenie przeciwne do danego.
P
oj´cie cz´stoÊci zdarzenia i
jej zwiàzek
z
prawdopodobieƒstwem; definicja
prawdopodobieƒstwa i
jego w∏asnoÊci.
Umiej´tnoÊci:
–
oblicza i
przekszta∏ca wyra˝enia z
silnià (UP);
–
wyznacza permutacje zbiorów i
ich liczby
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
pos∏uguje si´ symbolem Newtona
(UP).
W
iadomoÊci:
–
odró˝nia wariacje z
powtórzeniami i
bez po-
wtórzeƒ elementów danego zbioru (WP);
–
odró˝nia kombinacje od wariacji
(WP).
Umiej´tnoÊci:
–
wyznacza kombinacje zbioru skoƒczonego
(UP);
–
wyznacza liczb´ kombinacji i
wariacji
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje zadania kombinatoryczne
(UP).
W
iadomoÊci:
–
rozumie j´zyk rachunku prawdopodobieƒ-
stwa i
kojarzy poj´cie zdarzenia oraz dzia∏ania
na nich z
poj´ciami nauki o
zbiorach (WP).
Umiej´tnoÊci:
–
podaje przyk∏ady zdarzeƒ
(UP).
W
iadomoÊci:
–
definiuje prawdopodobieƒstwo
(WP);
–
poznaje
funkcj´, której argumentami sà
zbiory (zdarzenia)
(WPP).
W
ykonuje jak najwi´cej çwiczeƒ.
Wprowadza symbol Newtona i jego pod-
stawowe w∏asnoÊci oraz wykonuje çwi-
czenia rachunkowe.
Stara si´, aby uczeƒ zrozumia∏ nowe
poj´cia, umia∏ odró˝niaç oraz wyzna-
czaç kombinacje i
wariacje (warto usta-
liç zale˝noÊç mi´dzy liczbà kombinacji
danego zbioru a
liczbà wariacji bez po-
wtórzeƒ tego zbioru).
Odnosi si´ do zadaƒ z
ró˝nych dzie-
dzin, na przyk∏ad zwiàzane z
grami licz-
bowymi, talià kart do gry
, numeracjà ta-
blic rejestracyjnych itp.
Stara si´ nawiàzywaç (w
realizacji za-
gadnieƒ) do wiadomoÊci z
teorii zbio-
rów; rozwa˝a jak najwi´cej przyk∏adów
.
Bada w∏asnoÊci poj´cia cz´stoÊci, defi-
niuje (za K
o∏mogorowem) prawdopodo-
bieƒstwo i
dowodzi jego podstawowych
47
7
.
Klasyczna definicja prawdo-
podobieƒstwa
8.
Zadania z
zastosowaniem kla-
sycznej definicji prawdopodo-
bieƒstwa
9.
Elementy statystyki opisowej
T
wierdzenie o
rozk∏adzie prawdopodo-
bieƒstwa, klasyczna definicja prawdo-
podobieƒstwa; obliczanie prawdopodo-
bieƒstw w
skoƒczonych przestrzeniach
probabilistycznych.
P
ermutacje, kombinacje, wariacje z
p
o-
wtórzeniami i
bez powtórzeƒ w
zada-
niach z
zastosowaniem klasycznej defi-
nicji prawdopodobieƒstwa.
Ârednia arytmetyczna, Êrednia wa˝ona,
mediana, wariacje i
odchylenia standar-
dowe.
Umiej´tnoÊci:
–
wykazuje proste jego w∏asnoÊci
(UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje najprostsze zadania (z
rzutem
kostkà, dwiema kostkami, monetà, dwiema
monetami, kostkà i
monetà) z
zastosowa-
niem klasycznej definicji prawdopodobieƒ-
stwa (UP).
Umiej´tnoÊci:
–
rozwiàzuje zadania z
rachunku prawdopo-
dobieƒstwa z
zastosowaniem elementów
kombinatoryki i
klasycznej definicji prawdo-
podobieƒstwa (UPP).
Umiej´tnoÊci:
–
odczytuje dane statystyczne z
tabel, dia-
gramów i
wykresów (UP);
–
przedstawia dane empiryczne w
postaci ta-
bel, diagramów i
wykresów (UP);
–
przeprowadza analiz´ iloÊciowà przedsta-
wianych danych (UP);
–
oblicza Êrednie danych liczbowych oraz
odchylenia od nich (UP).
w∏asnoÊci; rozwiàzuje tak˝e proste za-
dania zwiàzane z
nowym z
poj´ciem.
F
ormu∏uje twierdzenie o
rozk∏adzie praw-
dopodobieƒstwa, a
nast´pnie rozwa˝a
przypadek jednakowo prawdopodob-
nych zdarzeƒ elementarnych, otrzymujàc
klasycznà definicj´ prawdopodobieƒ-
stwa.
W
rozwiàzywanych zadaniach zwraca
uwag´ na: opis przestrzeni zdarzeƒ ele-
mentarnych (mo˝liwych wyników do-
Êwiadczenia losowego), wyznaczanie ich
liczby
, opis interesujàcego zdarzenia,
wyznaczanie liczby zdarzeƒ elementar-
nych sprzyjajàcych temu zdarzeniu.
Interpretuje jakoÊciowo informacje za-
warte w
tabelach, diagramach i
wykre-
sach oraz ustala i
formu∏uje proste za-
le˝noÊci mi´dzy nimi; wykorzystuje te
informacje w
toku badania typowych sy-
tuacji problemowych.