Poziome osnowy
geodezyjne

wykłady z przedmiotu
„Geodezja i kartografia”

Dr hab. inż. Andrzej Kobryń

Rola osnowy geodezyjnej

Osnowa geodezyjna:



usystematyzowany zbiór punktów geodezyjnych, osadzonych w

sposób trwały na powierzchni Ziemi, których wzajemne położenie

zostało określone matematycznie.



Dane określające położenie to współrzędne geodezyjne i wysokość



Jeśli są mierzone znaczne obszary Ziemi, to pierwszą czynnością

jest umieszczenie w terenie (stabilizacja) punktów geodezyjnych



Punkty te są stabilizowane w terenie lub wybierane na budowlach

takich jak wieże kościelne, kominy fabryczne i inne.



Punkty te stanowią podstawę (osnowę) do pomiarów

topograficznych, których wynikiem jest mapa.

Sposoby stabilizacji punktów
osnowy

Rodzaje punktów geodezyjnych

Technologie zakładania sieci
poziomych



triangulacja



znajdowanie długości boków w trójkącie na podstawie

jednego danego boku i trzech kątów w trójkącie (wzory
trygonometryczne)



trilateracja



Mierzone wszystkie boki trójkata



kombinacja triangulacji i trilateracji



poligonizacja



nieregularne wieloboki, w których są mierzone kąty (na

każdym załamaniu poligonu) i odległości (między

sąsiednimi punktami)



techniki satelitarne

Triangulacja i trilateracja

Poligonizacja

Sieci poligonowe

Charakterystyka ciągów
poligonowych



punkty ulokowane w miejscach, w których znak poligonowy nie

będzie narażony na uszkodzenie lub zniszczenie



z każdego punktu widoczne dolne części tyczek na punktach

sąsiednich, do których przewidziane jest celowanie podczas

pomiarów kątów



boki poligonowe w terenie dogodnym dla bezpośredniego pomiaru

długości (w miastach unika się przecinania jezdni ulicy bokami
poligonowymi)



długości boków poligonowych w ciągach mniej więcej jednakowe i w
granicach 150 m do 600 m



średnia długość boku w każdy ciągu nie mniejsza od 300 m



długości boków ciągów sytuacyjnych w granicach od 50 m do 350 m

przy czym stosunek boków przyległych nie mniejszy niż 1 : 4

Zasady zakładania ciągów
poligonowych (wg instrukcji G-1)



Ciągi powinny być zbliżone do prostoliniowych



Długości pojedynczych ciągów nie powinny być większe od 4.5 km,

a ciągów wyznaczających punkty węzłowe – od 3.0 km



Dopuszczalna długość ciągów sytuacyjnych wynosi 2000 metrów.



Każdy ciąg powinien być nawiązany obustronnie kątowo i liniowo



Ciągi sytuacyjne mogą być nawiązane jednopunktowo



Ciągi takie nie mogą posiadać więcej niż dwa boki

Obliczanie ciągów poligonowych
- azymuty

Obliczanie ciągów poligonowych
- warunki geometryczne

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metody obliczania/wyrównania



Metoda ścisła (najmniejszych kwadratów)



Metoda przybliżona



Ciąg zamknięty



Wyrównanie kątów



Wyrównanie przyrostów



Obliczenie końcowych współrzędnych



Ciąg dwustronnie nawiązany



Wyrównanie kątów



Wyrównanie przyrostów



Obliczenie końcowych współrzędnych

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metoda przybliżona



obliczenie odchyłki kątowej



ciąg zamknięty



ciąg otwarty



jeśli odchyłka nie przekracza dopuszczalnej, to f

b

/n

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metoda przybliżona (c.d.)



obliczenie wyrównanych azymutów

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metoda przybliżona (c.d.)



obliczenie przybliżonych przyrostów

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metoda przybliżona (c.d.)



obliczenie ostatecznych przyrostów



itd.

Obliczanie ciągów poligonowych
-

metoda przybliżona (c.d.)



obliczenie ostatecznych przyrostów



itd.

Klasyfikacja i podział osnowy
geodezyjnej

Jeśli za podstawę klasyfikacji sieci geodezyjnych przyjąć błąd średni

obserwacji po wyrównaniu, to podstawowe i szczegółowe sieci
geodezyjne dzielimy na trzy klasy oznaczane cyframi rzymskimi I, II,
III.

Ze względu na rolę i znaczenie dla opracowań geodezyjnych i

kartograficznych, pozioma osnowa geodezyjna dzieli się na:



osnowę podstawową



sieć zerowego rzędu EUREF- POL - 11 punktów i I klasy -

POLREF 348 punktów



osnowę szczegółową (II i III klasy) - m

p

=

± 0,05÷0,10 m



do nawiązania i wyrównania osnów pomiarowych, do

nawiązania zdjęć fotogrametrycznych i numerycznych modeli

terenu w państwowym systemie odniesień przestrzennych



osnowę pomiarową (IV i V klasy), średni błąd położenia punktu

względem osnów wyższych klas m

p

=

± 0,10 m

Osnowy geodezyjne

– c.d.

Sieć rzędu zerowego (EUREF-POL)

Przeznaczenie osnów pomiarowych:



oparcie pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych (rzeźby
terenu)



wyznaczanie projektu na gruncie



wykonanie pomiarów realizacyjnych



badanie i określanie przemieszczeń i odkształceń obiektów

inżynierskich



prace katastralnych

Osnowy specjalne - geodezyjne
osnowy realizacyjne