1. Kryteria projektowania instrumentów
ekonomicznych:

∙skuteczność ekologiczna (potencjalna i

rzeczywista) - odnosi się zawsze do
określonych celów polityki ekologicznej

∙efektywność ekonomiczna - maksymalne

efekty przy minimum nakładów

∙możliwości wdrożenia - zależy od wielu

czynników

2. Funkcje instrumentów ekologicznych:

∙bodźcowa (stymulacyjna) - zachęcająca

podmioty do racjonalnego korzystania
z zasobów i walorów środowiska

∙dochodotwórcza (transferowa) -

gromadzenie i wtórny podział
zgromadzonych środków na
finansowanie działań zgodnych z celami
polityki ekologicznej

∙regulacyjna - internalizacja ekonomicznych

efektów zewnętrznych i eliminowanie
tzw. błędów rynku

3. Kto powinien wnosić opłaty z tytułu
korzystania ze środowiska? Przedsiębiorcy,
osoby prowadzące działalność wytwórczą w
rolnictwie, osoby wykonujące zawód medyczny,
jednostki organizacyjne nie będące
przedsiębiorcami, osoby fizyczne.

4. Opłaty ekologiczne służące finansowaniu
instytucji ochronnych: za korzystanie ze
środowiska, za zanieczyszczanie środowiska, za
eksploatację zasobów środowiska, za
degradację ilościową i jakościową środowiska,
opłaty użytkowe, depozytowe i produktowe,
administracyjne

5. Opłaty - obciążenia finansowe ponoszone
przez podmioty gospodarcze za korzystanie z
zasobów i walorów środowiska

6. Podatki - różnica między opłatą a podatkiem
związana jest z ich wykorzystaniem

7. Podatek ekologiczny - obciążenia finansowe
związane z ochroną środowiska, wynikające z
zanieczyszczeń środowiska naturalnego.

8. Rodzaje podatków ekologicznych: od energii
i paliw (np. siarkowy, od paliw lotniczych), inne
podatki dotyczące środowiska naturalnego (np.
od pojazdów silnikowych, opakowań)

9. Subwencja - nieodpłatna i bezzwrotna

pomoc finansowa udzielana najczęściej przez
państwo określonym podmiotom.

10. Dotacja - bezpośrednia płatność o
charakterze niekomercyjnym przekazana biorcy.
Biorca ma spełniać określone warunki, czyli ma
charakter uznaniowy.

11. Bodźce finansowe wspierające egzekucję
prawa:

∙kary za przekraczanie i nieprzestrzeganie

ustaleń

∙zaliczenie kar i odszkodowań do wydatków

niestanowiących kosztów uzyskania
przychodów

12. Funkcje kar: represyjna (obciąża wyniki
gospodarcze), prewencyjna (zmusza do działań
ochronnych), kompensacyjna (zasila fundusze
ochrony środowiska)

13.

System finansowy - zbiór elementów w

odpowiedni sposób dobranych i powiązanych,
służących realizacji podstawowego celu.

14. Źródła finansowe gminy:

∙własne: podatki (od nieruchomości, rolny,

leśny, od środków finansowych), opłaty
lokalne (targowa, skarpowa, miejscowa,
administracyjna, adiacencka,

eksploatacyjna) , dochody majątkowe
(ze sprzedaży majątku gminy)

∙obce: bezzwrotne, zwrotne

15. Obligacje - papier wartościowy emitowany
w serii, w którym emitent stwierdza, że jest
dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje
się wobec niego do spełnienia określonego
świadczenia.

16. Różnice między obligacją a kredytem:

∙obligacje: wiele wierzycieli, ograniczona

rola banku, zwrot długu następuje
najczęściej jednorazowo w terminie
zapadalności obligacji

∙kredyt: jeden wierzyciel, decyzje

kredytowe należą do banku, zwrot
długu w ratach

17. Rachunek ekonomiczny - porównanie
nakładów i wyników w różnych wariantach
przyszłej działalności gospodarczej i wybór
wariantu najkorzystniejszego.

18. Wariant optymalny - rozwiązanie
najbardziej racjonalne pozwalający na osiąganie
maksymalnych korzyści gospodarczych przy
użyciu określonych środków lub określonej
korzyści przy minimalnych środkach.

19. Rachunek ekonomiczny w ochronie
środowiska - zespół metod i środków
ukierunkowanych na podjęcie najlepszej
optymalne w danych warunkach ekonomicznie
uzasadnionej decyzji spośród wielu wariantów
rozwiązań, która w jak najmniejszym stopniu
narusza środowisko przyrodnicze.

20. Sozoekonomia - jest
działem sozologii zajmującym się
ekonomicznym korzystaniem z zasobów
przyrody w celu zapobiegania jej degradacji.

21. Rachunek ekonomiczny o charakterze
makro - skale:

∙międzynarodowa - ustalenie optymalnej

makroekonomicznej relacji pomiędzy
programowanym wzrostem
gospodarczym państw basenu Morza
Bałtyckiego a zasobami ekologicznymi -
krajowa

∙regionalna - może dotyczyć powiatu,

województwa, gminy; następuje tu
konkretyzacja wymogów i ustaleń
krajowych i międzykrajowych

22. Rachunek ekonomiczny o charakterze
mikro - skale -

pojedyncze jednostki

gospodarcze - korzyści i koszty zachowania
środowiska przyrodniczego, koszty ekologiczne,
koszty społeczne.

23. REOŚ wg kryterium efektywności:
ukierunkowany na efektywność społeczną i
ekonomiczną, ukierunkowany na efektywność
ekonomiczną

24. Etapy REOŚ:

1) identyfikacja bezpośrednich i pośrednich
korzyści oraz ocenianej działalności

2) wycena skutków ocenianej działalności

3) analiza porównawcza i wnioskowanie:

∙zestawienie wycenionych korzyści i strat
∙porównanie
∙wielostronna analiza

25. Straty ekologiczne - negatywne skutki
decyzji użytkowników środowiska, powstają w
wyniku zanieczyszczania i degradacji środowiska

26. Rodzaje strat ekologicznych: bezpośrednie
(wywołują zmiany ilościowe i jakościowe
powietrza, gleby, wody), pośrednie
(gospodarcze, społeczne, mierzalne, łatwe do
ukazania w REOŚ)

27. Straty ekologiczne w ujęciu
makroekonomicznym - uszczuplenie majątku

narodowego na skutek uszkodzenia lub
zanieczyszczenia różnego rodzaju dóbr
ekonomicznych i społecznych.

28. Koszty ochrony środowiska - nakłady
inwestycyjne oraz bieżące na ochronę
środowiska (koszty eksploatacji, urządzeń
ochronnych, działań kontrolnych, działań
rozwojowych i szkolnictwa)

29. Koszty ochrony środowiska w skali mikro:
inwestycyjne (zakupy nowych rozwiązań,
technologii, urządzeń ograniczających
negatywny wpływ na środowisko), bieżące
(odnoszą się do sektora gospodarki)

30. Filary zrównoważonego rozwoju:
odpowiedzialność społeczna, wzrost
gospodarczy, ochrona środowiska

31. Pojęcia zrównoważonego rozwoju:
ekorozwój, rozwój zrównoważony, rozwój
trwały, rozwój samopodtrzymujący się,
sukcesywny rozwój.

32. Zasady wiodące - filary: integralność ładu
zrównoważonego, ochrona kapitału;
zrównoważona partycypacja, subsydiarność.

33. Ład zintegrowany - pozytywny stan
docelowy zmian rozwojowych łączący w spójny,
jednoczesny sposób łady składowe: społeczny +
gospodarczy + środowiskowy + instytucyjno -
polityczny + przestrzenny

34. Rozwój trwały - zasady trwałości:

∙słaba - zachowanie wielkości kapitału bez

względu na jego strukturę

∙wrażliwa (umiarkowana) - wymaga, aby

przy zachowaniu całkowitej wielkości
kapitału nienaruszona została pewna
zasada określająca relacje między jego
składowymi

∙silna (mocna) - każde z kapitałów

zachowane osobno

∙restrykcyjna (bardzo silna) - zasada

uszczuplania któregokolwiek z zasobów

35. Substensywny rozwój -

oznacza oszczędną i

troskliwą gospodarkę naturalnymi i
materialnymi zasobami człowieka, ani
intensywny ani ekstensywny

36. Wskaźniki zrównoważonego rozwoju:
realne PKB per capita, wydajność zasobów,
zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem
społecznym, wskaźniki zatrudnienia
pracowników w starszym wieku, średnia
długość życia i dobrego zdrowia, emisja gazów
cieplarnianych i energia ze źródeł odnawialnych,
zużycie energii w transporcie w stosunku do
PKB, ochrona pospolitych gatunków ptaków,
ochrona ławic ryb, oficjalna pomoc rozwojowa.

37. Kryteria merytoryczne klasyfikacji
wskaźników zrównoważonego rozwoju:
1) realizacja cech i zasad
2) dziedzinowe
3) przyczynowo - skutkowe
4) ważności wskaźnika
5) kryteria formalne