HEMATOPOEZA
HEMATOPOEZA
Utrzymanie względnie stałej liczby
komórek krwi zapewnia
proces krwiotworzenia
albo
HEMATOPOEZY
(Hematogenezy)
1
Narządy krwiotwórcze
W \
yciu płodowym:
- pęcherzyk \
ółtkowy
- wątroba i śledziona
- szpik kostny
Po urodzeniu:
- szpik kostny
Podział hematopoezy ze względu na
czas i miejsce tworzenia krwinek
- hematopoezę płodową
- hematopoezę pozapłodową
2
Etapy hematopoezy płodowej
Etapy hematopoezy płodowej
Ze względu na czas i miejsce tworzenia krwinek,
wyró\
nia się:
Okres mezoblastyczny (\
ółtkowy)
Okres wątrobowo-śledzionowy
Okres szpikowy
Okres mezoblastyczny
Okres mezoblastyczny
od 2 do 8 tygodnia cią\
y
W ścianie pęcherzyka \
ółtkowego są wysepki krwiotwórcze
W środku wysepek ró\
nicują się komórki
układu czerwonokrwinkowego
czyli krwinki czerwone = erytrocyty
Proces tworzenia krwinek czerwonych to:
ERYTROPOEZA
3
 Pierwsze erytrocyty są większe ni\
te które
ma człowiek po urodzeniu
Erytropoeza dająca te erytrocyty to
ERYTROPOEZA
MEGALOBLASTYCZNA
Erytropoeza megaloblastyczna utrzymuje
jako jedyna do drugiego miesiąca \
ycia
płodowego, a następnie jest stopniowo
zastępowana przez
ERYTROPOEZ

NORMOBLASTYCZN

dającą mniejsze erytrocyty
4
 Z komórek uło\
onych na obwodzie wysp
krwiotwórczych powstają angioblasty i
tworzą się pierwsze naczynia krwionośne
W naczyniach pojawia się płynna część
krwi czyli osocze
Pod koniec 2-go miesiąca cią\
y pojawiają
się pierwsze granulocyty
Okres wątrobowo-śledzionowy
Okres wątrobowo-śledzionowy
Wątroba
od 5 do 20 tygodnia cią\
y
Śledziona
Ok. 4 miesiąca \
ycia płodowego początkowo produkuje:
- krwinki czerwone
- granulocyty
Następnie:
- megakariocyty i płytki krwi
- limfocyty
5
Hematopoeza szpikowa
Hematopoeza szpikowa
Rozpoczyna się około 16 tygodnia cią\
y
Początkowo szpik produkuje granulocyty,
a potem wszystkie krwinki
Teoria krwiotworzenia unitarystyczna
Wszystkie komórki krwi wywodzą się z
wielopotencjalnej krwiotwórczej komórki
macierzystej (komórka pnia, stem cell)
Komórki macierzyste mogą ró\
nicować się w:
- erytrocyty
- granulocyty
- trombocyty
- limfocyty
- monocyty
6
Występowanie komórek macierzystych
- narządy krwiotwórcze
- krew obwodowa (niewiele)
Komórki macierzyste , które krą\
ą we
krwi osiedlają się i tworzą kolonie tylko
w szpiku kostnym
Cechy komórek macierzystych
Podobne do małych limfocytów
Komórki macierzyste krwiotwórcze mają marker
CD 34
Biorą udział w dwóch procesach:
1. Odtwarzanie (samoodnawiania) komórek
2. Ró\
nicowania komórek
7
 Dla utrzymania hematopoezy na
odpowiednim poziomie przez całe \
ycie
człowieka, ka\
da komórka macierzysta
musi przejść, co najmniej 200 podziałów
Zmniejszenie puli poni\
ej 10% normy
uniemo\
liwia odnowę i prowadzi do
niewydolności szpiku.
W ka\
dej linii komórkowej są przedziały:
komórek macierzystych
niedojrzałych komórek
komórek dojrzałych
8
W rozwoju ka\
dej krwinki mo\
na wyró\
nić proces:
Ró\
nicowania
Dojrzewania
Proliferacji
Proces ró\
nicowania
Przystosowanie komórek do pełnienia
określonych funkcji
Zmiany zapoczątkowane w czasie
ró\
nicowania są nieodwracalne
Zachodzi w narządach krwiotwórczych
9
Proces ró\
nicowania
- Zmienia się morfologia komórki
- Na powierzchni komórek pojawiają się
specyficzne cząsteczki
Proces dojrzewania
Proces zachodzi w narządach
krwiotwórczych
Zmienia się budowa i funkcja komórki
Do krwi obwodowej przedostają się prawie
dojrzałe krwinki.
10
Proces proliferacji
w trakcie dojrzewania krwinek
Komórki, które są obecne w narządach
krwiotwórczych do pewnego etapu rozwoju
mają zdolność
dzielenia się czyli proliferacji
Krwinki dojrzewające i dojrzałe
- spełniają swoje funkcje
- nie proliferują
- po pewnym czasie są eliminowane
z krą\
enia w narządach krwiogubnych:
* śledzionie
* wątrobie
11
Z linii szpikowej (mieloidalnej) powstają układy:
- Erytroblastyczny (czerwonokrwinkowy)
- Granulocytowy
- Monocytowo- makrofagowy
- Megakariocytowy (płytkotwórczy)
Z linii limfoidalnej powstają komórki:
- układu limfatycznego
Przerwanie któregokolwiek ogniwa
hematopoezy prowadzi do:
- zaburzeń przejściowych lub
- trwałych zmian
wyra\
ających się ró\
nymi objawami
klinicznymi.
Im wcześniejsze stadium jest uszkodzone,
tym powa\
niejsze są konsekwencje
kliniczne.
12
 Uszkodzenie komórek macierzystych
prowadzi do:
- aplazji szpiku lub
- transformacji nowotworowej
Uszkodzenie komórek dojrzewających,
objawia się zaburzeniami w konkretnym
układzie.
Materiały dla potrzeb kształcenia
podyplomowego
13