10 Rachunkowość dla każdego www.gazetapodatkowa.pl
Zastaw rejestrowy 
jedna z form zabezpieczenia kredytu
Zastaw rejestrowy jest jedną z form zabezpieczenia wierzytelności z tytułu długotermi- można zaliczyć do kosztów działalności operacyjnej. Ujęcie w księgach rachunkowych tej
nowych kredytów. Zagadnienia związane z ustanowieniem zastawu rejestrowego reguluje operacji może przebiegać zapisem:
ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. - Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Podatki i opłaty) lub konto
nr 149, poz. 703 ze zm.). W sprawach nieuregulowanych w tej ustawie zastosowanie mają zespołu 5
przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 - Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
ze zm.).
W sposób analogiczny do przedstawionego wcześniej można ująć opłatę sądową poniesioną
W praktyce zastaw rejestrowy ustanawiany jest najczęściej na żądanie podmiotu udzie-
przez zastawcę (dłużnika) za wykreślenie przedmiotu zastawu z rejestru sądowego.
lającego kredytu jednostkom prowadzącym działalność gospodarczą.
Ustanowienie zabezpieczenia w postaci zastawu rejestrowego na rzeczach ruchomych lub
Cechą charakterystyczną zastawu rejestrowego jest to, że przedmiot zastawu może być
prawach majątkowych nie powoduje powstania dodatkowego zobowiązania, które należy
pozostawiony w posiadaniu zastawcy  jest to więc wygodna sytuacja dla dłużnika (zastawcy),
ujmować w księgach rachunkowych. Ewidencją bilansową objęte jest natomiast zobowią-
który może nadal wykorzystywać rzecz obciążoną zastawem rejestrowym w prowadzonej
zanie z tytułu zaciągniętego kredytu. Należy także dodać, że nie ma potrzeby obejmowania
działalności gospodarczej. Zobowiązany jest on wówczas do zachowania przedmiotu zastawu
zastawionej rzeczy ewidencją pozabilansową. Składnik majątku stanowiący zabezpieczenie
w należytym stanie, nie gorszym niż wynikający z prawidłowego używania i umożliwiającym
wierzytelności jest bowiem ujęty w księgach rachunkowych (np. na koncie 01, 08, 31, 33
zaspokojenie z niego roszczeń zastawnika.
lub 60). Natomiast sporządzając roczne sprawozdanie finansowe jednostki zobowiązane
Wniosek o wpis przedmiotu zastawu do rejestru zastawów podlega opłacie (art. 39 ust. 3
są wykazać w informacji dodatkowej zobowiązania zabezpieczone na majątku jednostki
wymienionej ustawy)  zazwyczaj obowiązek jej zapłaty obciąża zastawcę (dłużnika).
(ze wskazaniem jego rodzaju)  ten obowiązek wynika wprost z ust. 1 pkt 12  Dodatkowych
Ewidencja księgowa opłaty sądowej za wpis do rejestru zastawów zależeć będzie od tego
informacji i objaśnień . Należy dodać, że w informacji dodatkowej, która jest integralną
z jakiego tytułu powstała wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym.
częścią tego sprawozdania ujmuje się istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby
W przypadku kredytu zaciągniętego na sfinansowanie zakupu środka trwałego, opłata
sprawozdanie finansowe przedstawiało rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową oraz
sądowa uiszczona przed jego przekazaniem do używania (wprowadzeniem do ewidencji
wynik finansowy jednostki (art. 48 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości). W tej części sprawo-
bilansowej) powinna zwiększyć wartość początkową środka trwałego  jako koszt bezpo-
zdania należy zatem wykazać zarówno kwotę kredytu zabezpieczonego na majątku jednostki,
średnio związany z jego nabyciem. Stanowić będzie element składowy ceny nabycia okre-
jak i rodzaj oraz wartość składników aktywów (trwałych lub obrotowych) składających się
ślonej w art. 28 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). W takim
na to zabezpieczenie  oczywiście jeżeli w ocenie jednostki są to kwoty istotne. Natomiast
przypadku kwotę opłaty zapłaconej przelewem z rachunku bankowego ujmuje się w księgach
nie należy wykazywać ustanowionych zabezpieczeń na majątku jednostki jako zobowiązań
rachunkowych zapisem:
warunkowych, o których mowa w ust. 1 pkt 13  Dodatkowych informacji i objaśnień .
- Wn konto 01  Środki trwałe , konto 08  Środki trwałe w budowie albo konto 24
W sytuacji gdy dłużnik (zastawca) zaprzestał spłacania kredytu, umowa zastawnicza
 Pozostałe rozrachunki ,
może przewidywać zaspokojenie wierzyciela (banku) m.in. przez przejęcie przedmiotu za-
- Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
stawu na własność  stanowi o tym art. 22 ust. 1 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze
W sytuacji gdy opłata sądowa za wpis do rejestru zastawów została uiszczona po prze-
zastawów.
kazaniu zakupionego środka trwałego do użytkowania lub gdy kredyt zaciągnięto na finan-
sowanie bieżącej działalności operacyjnej, w takich przypadkach kwotę uiszczonej opłaty
ciąg dalszy na str. 11
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów lub konto zespołu 5 (w analityce: Podatki
i opłaty),
WYJAR
NIENIA EKSPERTA
- Ma konto 40  Koszty według rodzajów lub konto zespołu 5 (w analityce: Podatki
i opłaty) (& )
1. Postawienie jednostki w stan likwidacji a odpisy
4. Poczęstunek dla pracowników podczas szkolenia
amortyzacyjne
W jaki sposób należy zaksięgować wydatki poniesione przez jednostkę
Czy jednostka postawiona w stan likwidacji powinna zaprzestać do-
na poczęstunek serwowany na szkoleniu dla pracowników? Czy dla celów
konywania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, które nadal
podatkowych są to wydatki na potrzeby reprezentacji?
wykorzystuje?
Wydatki poniesione na poczęstunek dla pracowników podczas szkolenia ujmowane są
Postawienie jednostki w stan likwidacji nie oznacza zakończenia amortyzacji. Jeżeli
w księgach rachunkowych jednostki w kosztach działalności operacyjnej, zapisem:
jednostka wykorzystuje nadal środki trwałe, to dokonuje od tych środków trwałych odpisów
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów lub konto zespołu 5 (w analityce: Po-
amortyzacyjnych dla celów bilansowych i podatkowych. (& )
zostałe koszty),
2. Odsetki w walucie obcej od lokat  overnight - Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
Dla celów podatkowych wydatki na poczęstunek dla pracowników w trakcie szkoleń
na rachunku walutowym
stanowią koszty uzyskania przychodów jako wydatki związane z bieżącą działalnością
jednostki. Nie są to koszty reprezentacji. (& )
Założyliśmy lokatę  overnight . Jak ją wycenić oraz po jakim kursie prze-
liczyć naliczone przez bank odsetki od tej lokaty?
5. Ewidencja księgowa funduszy UE
Do wyceny lokat  overnight , stosuje się analogiczne zasady jak do wyceny innych lokat
(& ) Decyzja o przyznaniu dotacji nie jest równoznaczna z wpływem środków pienięż-
terminowych. Operacje przekazania własnych środków z rachunku walutowego na lokatę
nych ze względu na możliwość jej wycofania przez instytucję, która ją wydała. Dlatego
 overnight , a następnie likwidacja tej lokaty i przelew środków na własny rachunek walu-
też, do dnia faktycznego wpływu środków dotacji na wyodrębniony rachunek bankowy,
towy, nie stanowią ani sprzedaży walut, ani zapłaty należności lub zobowiązań. Dlatego też
dotacja nie podlega ewidencji księgowej
wyjaśnień udzieliła
wycena waluty obcej przekazywanej na lokaty terminowe powinna być dokonywana według
(bilansowej). Jej przyznanie można umieścić
redakcja dwutygodnika
kursów, jakie zastosowano do wyceny jej wpływu na własny rachunek walutowy.
w ewidencji pozabilansowej na koncie 29
 Zeszyty Metodyczne Rachunkowości
(& ) dla celów bilansowych otrzymane w walucie obcej odsetki jednostka wycenia
 Należności warunkowe .
po kursie średnim NBP obowiązującym w dniu otrzymania odsetek, natomiast dla celów
Dotacja z UE podlega ewidencji w księ-
podatkowych po kursie średnim NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten
gach rachunkowych, gdy spełnione są nastę-
dzień.
pujące warunki:
Naszym zdaniem nie będzie sprzeczne z ustawą o rachunkowości  biorąc pod uwagę
- jednostka podpisze umowę o dofi-
zasadę istotności  zastosowanie takiego samego kursu jak dla celów podatku dochodo-
nansowanie projektu/uzyska decyzję
wego, tj. kursu średniego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania
o przyznaniu dofinansowania,
odsetek. Zgodnie bowiem z zasadą istotności jednostka może w ramach przyjętych zasad
- dotacja zostanie otrzymana,
(polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego
- jednostka wypełni warunki związane
wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku
z dotacją w zakresie prawidłowej
finansowego.
realizacji projektu i osiągnięcia za-
kładanych w nim rezultatów.
3. Zwrot nadpłaconych opłat związanych
(& ) W przypadku dotacji przeznaczo-
ze złożeniem sprawozdania finansowego w rejestrze nych na realizację określonych działań,
udzielanych często w formie zaliczki, na-
sądowym
leży przestrzegać zasady współmierności
przychodów uzyskanych z tytułu dotacji
Jednostka otrzymała z sądu zwrot części opłaty za sprawozdanie finanso-
z odpowiednimi kosztami kwalifikowanymi
we. Opłatę tę wcześniej zaliczyła do kosztów jako  Podatki i opłaty . Gdzie
dotyczącymi realizowanego projektu. Do-
zaksięgować zwrot opłaty?
tacja w tej formie powinna być ujmowana
(& ) Zwrot nadpłaconych opłat związanych ze złożeniem dokumentów we właściwym
jako przychód w tych okresach, w których
rejestrze sądowym księguje się odwrotnie do ich zarachowania, czyli na zmniejszenie
ponoszone są koszty na realizację poszcze-
kosztów działalności, która została obciążona tymi opłatami, zapisem:
gólnych działań projektowych.
- Wn konto 10  Kasa lub 13-0  Rachunek bieżący ,
Dotacje stanowiące refundację poniesio-
- Ma konto 40  Koszty według rodzajów lub konto zespołu 5 (w analityce: Podatki
nych wcześniej kosztów lub dotacje przy-
i opłaty)
znane jako wsparcie finansowe powinny być
oraz równolegle zapis techniczny dla zachowania czystości obrotów na koncie kosztów
ujęte jako przychody w okresie, w którym
(zapis ze znakiem minus): są należne. (& .)
Gazeta Podatkowa nr 59 " 23.07.2007 r.