1

7.01. Czym jest świadectwo pochodzenia energii

7.02. System obrotu świadectwami pochodzenia energii (certyfikatami)

7.03. Rodzaje świadectw pochodzenia energii

7.04. Ceny świadectw pochodzenia energii i opłaty zastępcze

7.05. Świadectwa pochodzenia energii - podstawy prawne metodyki obliczeń

7.06. Wymagany udział energii pochodzącej z kogeneracji i odnawialnych źródeł w całkowitej produkcji energii

7.07. Certyfikaty zielone –pojęcia podstawowe
7.08. Certyfikaty zielone – udział wagowy biomasy

7.09. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – jednostka wytwórcza, w której spalane są biomasa lub biogaz

wspólnie z innymi paliwami

7.10. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – układ hybrydowy

7.11. Certyfikaty zielone – metodyka obliczeń – elektrownia wodna z członem pompowym

7.12. Kogeneracja

7.13. Średnioroczna sprawność graniczna wytwarzania energii elektrycznej i ciepła łącznie

7.14. Certyfikaty czerwone i certyfikaty żółte

7.15. Oszczędność energii pierwotnej (PES)

7.16. Sprawność wytwarzania energii elektrycznej i ciepła użytkowego

7.17.

Zharmonizowane referencyjne wartości sprawności dla wytwarzania rozdzielonego energii elektrycznej przyjmowane

do obliczeń w latach 2006-2011

7.18.

Zharmonizowane referencyjne wartości sprawności dla wytwarzania rozdzielonego ciepła użytecznego

7.19.

Certyfikaty białe

1

2

Świadectwa pochodzenia energii to element systemu wsparcia produkcji energii z
wykorzystaniem bardziej efektywnych technologii (np. kogeneracja) i źródeł
odnawialnych. Celem jest oczywiście oszczędność paliw kopalnych i ograniczenie emisji
CO

2

.

Zarówno wytwórcy energii, jak i przedsiębiorstwa sprzedające energię odbiorcom
końcowym,
zobowiązani są uzyskać i przedstawić do umorzenia prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
świadectwa pochodzenia energii
albo alternatywnie uiścić opłatę zastępczą obliczoną zgodnie z obowiązującymi przepisami

(Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997, nowelizacja z 08.01.2010).

Jest to dokument wydawany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE)
na wniosek przedsiębiorstwa,
składany za pośrednictwem operatora systemu dystrybucyjnego, potwierdzający
wytworzenie energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii lub/i kogeneracji
(świadectwa sumują się).

3

Informacja o ilości wydanych świadectw pochodzenia energii URE przekazuje na Towarową
Giełdę Energii (TGE). Obrót świadectwami można realizować tylko za pośrednictwem TGE.

URZĄD REGULACJI

ENERGETYKI

PRODUCENT

ENERGII

OPERATOR

SYSTEMU

TOWAROWA

GIEŁDA ENERGII

PRZEDSIĘBIORSTWO

SPRZEDAJĄCE ENERGIĘ

ODBIORCOM KOŃCOWYM

CER

T

YFI

KA

T

przepływ informacji

obrót certyfikatami

4

Certyfikaty zielone –

świadectwa pochodzenia energii z odnawialnych źródeł energii

Certyfikaty czerwone -

świadectwa pochodzenia energii z tzw. wysokosprawnej

kogeneracji

Certyfikaty żółte

(wcześniej niebieskie) - świadectwa pochodzenia energii z małych źródeł

kogeneracyjnych opalanych gazem lub o mocy elektrycznej poniżej 1 MW,

Certyfikaty fioletowe -

świadectwa pochodzenia energii ze źródeł wykorzystujących gaz

z odmetanowania kopalń lub biogaz

Certyfikaty pomarańczowe –

energia ze źródeł zaopatrzonych w instalacje

wychwytywania i zatłaczania dwutlenku węgla (CCS – Carbon Capture and Storage)

Certyfikaty błękitne –

energia z nowych, wysokosprawnych źródeł

Certyfikaty białe -

mające na celu promowanie poprawy efektywności energetycznej i

obniżanie zużycia energii końcowej

5

Ceny świadectw pochodzenia energii kreowane są przez:

• wysokość opłaty zastępczej podawanej w komunikatach Prezesa URE

• podaż świadectw na rynku,

• wymagany udział energii pochodzącej z kogeneracji i OZE w ilości
energii sprzedanej do odbiorcy końcowego

Opłaty zastępcze:

• zielone – 240 zł/MWh indeksowane o wskaźnik inflacji,
w 2010 r. - 267,95 zł/MWh ( w 2013 r. 297 zł/MWh)

• czerwone – nie niższa niż 15 % i nie wyższa niż 40 % średniej ceny
sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
w 2010 r. – 28,80 zł/MWh

• żółte – nie niższa niż 15 % i nie wyższa niż 110 % średniej sprzedaży
energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
w 2010 r. – 128,80 zł/MWh

6

Certyfikaty zielone

- świadectwa pochodzenia energii elektrycznej lub cieplnej

z odnawialnych źródeł energii

,

rozumianych jako źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię:

• wiatru (elektrownie wiatrowe),
• słońca (ogniwa fotowoltaiczne oraz kolektory do produkcji ciepła),
• geotermalną,
• fal, prądów morskich i pływów, spadku rzek,
• pozyskiwaną z biomasy (także paliwo ciekłe lub biogaz) pochodzącej z:

•

upraw energetycznych,

• odpadów z produkcji rolnej oraz przemysłu przetwarzającego jej produkty
• części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji
• część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
• niepełnowartościowych ziaren zbóż, które nie podlegają zakupowi interwencyjnemu

oraz ze źródeł energii, które od 2011 roku zostaną uwzględnione w certyfikatach
fioletowych

• biogazu wysypiskowego,
• biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków, albo
rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych

7

rok

Moc > 5 MW

Układ hybrydowy, w którym spalana jest

biomasa w źródłach o mocy > 20 MW

źródła o mocy

> 20 MW, w których

spalana biomasa –

uznaje się w 100 %, jeśli

udział biomasy

*

2008

5 %

5 %

2009

10 %

10 %

2010

25 %

20 %

20 %

2011

40 %

20 %

20 %

2012

55 %

20 %

20 %

2013

70 %

25 %

25 %

2014

85 %

30 %

30 %

2015

100 %

40 %

40 %

2016

100 %

50 %

50 %

2017

100 %

60 %

60 %

Układ hybrydowy – w procesie wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej wykorzystywane są nośniki energii
wytwarzane oddzielnie w odnawialnych i i innych jak odnawialne źródłach energii, ale pracujących na wspólny
kolektor oraz zużywane wspólnie w jednostce wytwórczej (rozumianej jako wyodrębniony zespół urządzeń do
wytwarzana energii i wyprowadzenia mocy)

* z wyłączeniem odpadów i pozostałości z produkcji leśnej a także przemysłu przetwarzającego jej produkty,
chyba, że są spalane w miejscu wytworzenia

8

W elektrociepłowniach zasilających aglomeracje miejskie stosowane są turbiny parowe
upustowo-kondensacyjne, a energia cieplna jest przesyłana do odbiorców scentralizowanymi
miejskimi sieciami ciepłowniczymi z wykorzystaniem gorącej wody jako medium.

W elektrociepłowniach przemysłowych, przy zapotrzebowaniu na parę do procesów
technologicznych stosowane są turbiny przeciwprężne przystosowane do oddawania pary o
wymaganych parametrach.

Udział jednostek kogeneracyjnych w zasilaniu ciepłem scentralizowanych miejskich systemów
ciepłowniczych wynosi w Polsce około 50 % (w krajach UE - około 70 %).

Prawo energetyczne w Polsce postuluje obowiązek zakupu energii elektrycznej wytwarzanej
w skojarzeniu.

Kogeneracja – wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej w tym samym
procesie

9



gr

= 75 %

• turbina parowa przeciwprężna
• turbina gazowa z odzyskiem ciepła
• silnik spalinowy
• mikroturbiny
• silniki Stierlinga
• ogniwa paliwowe



gr

= 80 %

• układ gazowo-parowy z odzyskiem ciepła
• turbina parowa upustowo-kondensacyjna

Za źródła kogeneracyjne uznawane są źródła wytwarzające energię elektryczną i ciepło
z określoną sprawnością przemiany energii chemicznej paliwa na energię elektryczną i
ciepło łącznie.

10

Certyfikaty czerwone

–

świadectwa wytworzenia energii elektrycznej lub

mechanicznej i ciepła użytkowego w kogeneracji, która zapewnia

oszczędność energii pierwotnej zużywanej w jednostce kogeneracji w
wysokości nie mniejszej niż 10 %

PES



10 %

w porównaniu z wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła w układach rozdzielonych o
referencyjnych wartościach sprawności dla wytwarzania rozdzielonego

Certyfikaty żółte

– świadectwa wytworzenia energii elektrycznej lub mechanicznej i

ciepła użytkowego w kogeneracji, która zapewnia

oszczędność energii pierwotnej zużywanej w jednostce kogeneracji

PES > 0

11

,%

100

1

1

PES

c

ref

qe

c

ref

qc











































qc

- sprawność wytwarzania ciepła użytkowego w kogeneracji, %



ref c

- referencyjna wartość sprawności dla wytwarzania rozdzielonego ciepła, %



qe

- sprawność wytwarzania energii elektrycznej z kogeneracji, %



ref e

- referencyjna wartość sprawności dla wytwarzania rozdzielonego energii

elektrycznej, %

12



qe

- sprawność wytwarzania energii elektrycznej z kogeneracji, %



qc

-

sprawność wytwarzania ciepła użytkowego w kogeneracji, %

Q

uq

- ilość ciepła użytkowego wytworzonego w kogeneracji w jednostce kogeneracji,

dostarczonego do sieci ciepłowniczej lub przeznaczonego do procesu produkcyjnego, GJ

A

bq

- ilość energii elektrycznej z kogeneracji, MWh

Q

bq

- ilość energii chemicznej paliw zużytych do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła

użytkowego w kogeneracji, GJ

,%

100

Q

Q

bq

uq

qc







,%

100

Q

A

6

,

3

bq

bq

qe









bek

bck

b

bq

Q

Q

Q

Q







Q

b

– energia chemiczna paliw zużytych w jednostce kogeneracji, GJ

Q

bck

– energia chemiczna paliw zużytych do wytworzenia ciepła użytkowego w jednostce

kogeneracji poza procesem kogeneracji, GJ

Q

bek

- energia chemiczna paliw zużytych do wytwozrenia energii elektrycznej w jednostce

kogeneracji poza procesem kogeneracji, GJ

13

Dyrektywa 2006/32/We Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 05.04.2006 w
sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych
nałożyła na Polskę obowiązek ograniczenia zużycia energii finalnej przez
odbiorców końcowych o 9 % w latach 2008-2016.

W Polsce podstawowym instrumentem wdrażania tej dyrektywy jest Ustawa o
efektywności energetycznej, która wprowadza jako mechanizm wsparcia system
tzw. białych certyfikatów potwierdzających przeprowadzenie przedsięwzięć pro-
oszczędnościowych i skutkujących określoną ilością zaoszczędzonej energii.