1

Podstawy programowania II

dr inż. Paweł Róg

2

Zagadnienia

■

Zagadnienia zaawansowane



Pola stałe.



Polimorfizm.



Klasy i metody abstrakcyjne.



Interfejsy.



Klasy i metody finalne.



Informacja o typie w czasie wykonania.



Magiczne metody.

3

Pola stałe

■

Pola stałe definiujemy za pomocą słowa const.

class Produkt {

protected $typ;
protected $nazwa;

const FUNTY_NA_KG = 0.45359237;

// ...

}

4

Pola stałe

■

Odwołanie do stałej z wnętrza klasy:

self::

FUNTY_NA_KG;

■

Odwołanie do stałej z zewnątrz:

Produkt::

FUNTY_NA_KG;

5

Pola stałe

■

Wartości stałego pola nie można zmienić, można
jednak nadpisać takie pole w klasie pochodnej:

class klasaA {
const STALA_LICZBA=5;

}

class klasaB extends klasaA {
const STALA_LICZBA=21;

}

print klasaA::STALA_LICZBA . '<br />';

print klasaB::STALA_LICZBA ;

6

Polimorfizm

■

Jako przykład rozpatrzmy hierarchię klas implementującą

proste obiekty „graficzne”.

■

Klasą bazową dla wszystkich obiektów będzie klasa
Figura.

■

Najważniejszą metodą w tej hierarchii klas będzie metoda
rysuj() „wyświetlająca” figurę na ekranie.

■

Pozostałe klasy (Kwadrat, Trojkat, Kolo) będą

dziedziczyć po klasie Figura i dostarczać własną

implementację metody rysuj().

Polimorfizm (wielopostaciowość) jest mechanizmem

programowania

obiektowego

polegającym

na

dynamicznym określaniu zachowania obiektu w trakcie

działania programu na podstawie jego rzeczywistego

typu.

Polimorfizm (wielopostaciowość) jest mechanizmem

programowania

obiektowego

polegającym

na

dynamicznym określaniu zachowania obiektu w trakcie

działania programu na podstawie jego rzeczywistego

typu.

7

class Figura {

public function

rysuj()

{

print "Rysuję bezkształtną
figurę...<br />";

}
}

class Kwadrat extends Figura {

public function

rysuj()

{

print "Rysuję kwadrat!<br />";

}
}

8

class Trojkat extends Figura {

public function

rysuj()

{

print "Rysuję trójkąt!<br />";
}

}

class Kolo extends Figura {
public function

rysuj()

{

print "Rysuję koło!<br />";
}

}

9

funkcja rysowanie(Figura $f) {
print "Inne operacje...<br / >";
$f->

rysuj()

;

}

for (int $i=0; $i<10; $i++) {
$losowa = rand(1,3);
switch ($losowa) {
case 1 : $figury[$i] = new Kwadrat(); break;
case 2 : $figury[$i] = new Trojkat(); break;
default: $figury[$i] = new Kolo();
}

foreach ($figury as $f) {
rysowanie($f);
}

10

Klasy abstrakcyjne

■

W poprzednim przykładzie widać bardzo wyraźnie, że nie

ma sensu tworzyć obiektu klasy Figura, gdyż wywołanie

dla niego metody rysuj() nie ma większego sensu.

Z drugiej strony, klasa Figura nadaje się bardzo dobrze

na klasę bazową dla innych, konkretnych klas figur. Fakt

ten możemy wyrazić, czyniąc klasę Figura klasą

abstrakcyjną:

abstract

class Figura {

public function rysuj() {
print "Rysuję bezkształtną

figurę...<br />";
}

}

11

Metody abstrakcyjne

■

Abstrakcyjna klasa Figura nie dostarcza
sensownej implementacji dla metody rysuj()
i dlatego naturalne będzie określenie, że metoda
ta jest abstrakcyjna. W ten sposób dajemy do
zrozumienia, że sensowna implementacja tej
metody dostarczona zostanie przez klasy
pochodne:

abstract class Figura {

abstract

public function rysuj();

}

}

12

Interfejsy

■

Możemy iść jeszcze dalej i zastrzec, że Figura
deklaruje jedynie interfejs, który musi być
zaimplementowany przez konkretne klasy figur:

interface

Figura {

public function rysuj();
}

}

class Kwadrat

implements

Figura {

public function rysuj() {
print "Rysuję kwadrat!<br />";

}
}

13

Klasy finalne

■

Jeśli chcemy, aby z danej klasy nie można było
wyprowadzać klas potomnych, należy definicję
klasy poprzedzić modyfikatorem final:

final

class Kwadrat implements Figura {

public function rysuj() {
print "Rysuję kwadrat!<br />";

}
}

14

Metody finalne

■

Jeśli chcemy, aby dana metoda nie mogła zostać
nadpisana w klasie pochodnej, należy definicję tej
metody poprzedzić modyfikatorem final:

class Kwadrat implements Figura {

final

public function rysuj() {

print "Rysuję kwadrat!<br />";

}
}

15

Powtórzenie

■

Aby zadeklarować pole stałe w klasie należy użyć
modyfikatora const.

■

Wartość stałego pola nie może być zmieniona
w czasie wykonania programu, można jednak
nadpisać stałe pole w klasie pochodnej.

■

Polimorfizm (wielopostaciowość) jest
mechanizmem programowania obiektowego
polegającym na dynamicznym określaniu
zachowania obiektu w trakcie działania programu
na podstawie jego rzeczywistego typu.

■

Jeśli chcemy, aby klasa mogła być klasą
pochodną dla innych klas, ale nie ma sensu
tworzyć obiektów tej klasy, powinna być ona klasą
abstrakcyjną (abstract).

16

Powtórzenie

■

Jeśli jakaś klasa jest na tyle wysoko w hierarchii
klas, że nie wszystkie jej metody mogą być
sensownie zaimplementowane, metody te należy
uczynić abstrakcyjnymi.

■

Interfejs (interface) deklaruje, co może być
zrobione, ale nie mówi jak. Dopiero klasa, która
implementuje (implements) interfejs dostarcza
konkretnych implementacji metod.

■

Jeśli z jakichś względów nie chcemy, aby dana
klasa mogła być klasą bazową dla innych klas,
musimy zadeklarować ja jako final.

■

Jeśli nie chcemy, aby jakaś metoda mogła być
nadpisana w klasach pochodnych, również
musimy uczynić ją

final

.

17

Informacja o typie w czasie wykonania

■

get_class()

■

get_parent_class()

■

is_subclass_of()

■

instanceof

18

get_class()

■

Aby w trakcie działania programu otrzymać typ
danego obiektu możemy wykorzystać funkcję
get_class():

$figura = new Kwadrat();

print

get_class

($figura);

19

get_parent_class()

■

Aby w trakcie działania programu otrzymać typ
klasy bazowej dla danego obiektu możemy
wykorzystać funkcję get_parent_class():

$kwadrat = new Kwadrat();

print

get_parent_class

($kwadrat);

20

is_subclass_of

■

Aby sprawdzić, czy dany obiekt jest obiektem
klasy, która jest klasą pochodną wobec innej
klasy, możemy użyć funkcji is_subcalss_of():

$kwadrat = new Kwadrat();

if (

is_subclass_of

($kwadrat, 'Figura'))

{

print 'OK';
}

21

instanceof

■

Podobne działanie do funkcji
is_subclass_of() ma operator instanceof,
z tą różnicą, że instanceof pozwala sprawdzić
również, czy dany obiekt implementuje dany
interfejs:

$kwadrat = new Kwadrat();
if ($kwadrat

instanceof

Figura) {

print 'OK';
}

22

Zastosowanie instanceof

function rysowanie ($cos) {

if ($cos

instanceof

Figura) {

$cos->rysuj();
} else {

print 'Tego czegoś nie da się
narysować...';

}

23

Magiczne metody

■

__toString()

■

__get()

■

__set()

24

__toString()

■

Magiczna metoda __toString() umożliwia
automatyczne otrzymanie tekstowej reprezentacji
obiektu:

class Kwadrat extends Figura {
// ...
public function

__toString()

{

return 'KWADRAT';
}

}

$kwadrat = new Kwadrat();
print $kwadrat;

25

__get() i __set()

class Leniwa {
protected

$_props

;

public function

__get

($nazwa) {

if (isset($this->_props[$nazwa]){
return $this->_props[$nazwa];
} else {
return false;
}
}
public function

__set

($nazwa, $wartosc) {

$this->_props[$nazwa] = $wartosc;
}
}