SZKOŁA GŁÓWNA SŁUŻBY POŻARNICZEJ

WARSZAWA, UL. SŁOWACKIEGO 52/54

PLAN STUDIÓW I PROGRAM KSZTAŁCENIA

Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego

Kierunek: Inżynieria bezpieczeństwa

Specjalność: Inżynieria Bezpieczeństwa Pożarowego

STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

niestacjonarne dla strażaków w służbie stałej (NP- PS)

WARSZAWA 2010

Spis treści

I. RAMOWY PLAN………………………………………………………….3

II. PROGRAM KSZTAŁCENIA ...………………………… ……………...7

III. PRAKTYKI………………………………………………………………27

IV.WYKAZ ZAKRESÓW Z GRUPY TREŚCI KIERUNKOWYCH

WYMIENIONYCH W STANDARDACH ....……… …..…....………27

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

1. Języki obce

8

120

1/2
1/3
3/8

0

120

0

0

16

16

16

16

16

16

14

10

2.

Technologie
informacyjne

30

2/1

0

0

30

0

30

3. Filozofia i etyka

18

2/6

18

0

0

0

18

4. Ekonomia

18

2/4

9

9

0

0

9

9

5.

Ochrona własności
intelektualnej

8

1/8

8

0

0

0

8

6.

Wybrane zagadnienia z
pedagogiki

9

1/7

9

0

0

0

9

8 zjazdów

4 zjazdy

7 zjazdów

8 zjazdów

na Wydziale Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego

IV rok

8 zjazdów

8 zjazdów

W

Egz
ami

n

(se
m)

P

7 semestr

8 sem.

6 sem.

5 semestr

Ramowy plan

studiów niestacjonarnych I stopnia dla strażków w służbie stałej

II rok

C

Raz

em

III rok

Przedmiot

Lp.

L

4 sem.

8 zjazdów

I rok

Punkt

y

ECTS

/sem

3 semestr

2 sem.

8 zjazdów

PRZEDMIOTY
OGÓLNE

1 semestr

pedagogiki

7.

*

Rynek pracy i kariera
zawodowa
Historia pożarnictwa

9

1/7

9

0

0

0

9

8. Matematyka

1

90

7/1
4/2

26

64

0

0

26

32

32

9. Fizyka

2

64

5/1
4/2

32

16

16

0

24

8

8

8

16

10. Chemia

1

60

5/1
3/2

18

42

0

0

18

18

24

11. Informatyka

30

2/1

30

0

0

0

30

12. Grafika inżynierska

32

2/1
2/2

0

0

16

16

16

16

13. Mechanika

30

2/1

0

30

0

0

30

14.

Wytrzymałość
materiałów

2

54

8/2

18

18

18

0

18

18

18

15. Analiza ryzyka

30

2/7

0

30

0

0

30

16. Psychologia i socjologia

30

2/7

30

0

0

0

30

17.

Prawo krajowe i
międzynarodowe

30

2/7

30

0

0

0

30

PRZEDMIOTY
PODSTAWOWE

PRZEDMIOTY
KIERUNKOWE

3

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

8 zjazdów

4 zjazdy

7 zjazdów

8 zjazdów

IV rok

8 zjazdów

8 zjazdów

W

Egz
ami

n

(se
m)

P

7 semestr

8 sem.

6 sem.

5 semestr

II rok

C

Raz

em

III rok

Przedmiot

Lp.

L

4 sem.

8 zjazdów

I rok

Punkt

y

ECTS

/sem

3 semestr

2 sem.

8 zjazdów

PRZEDMIOTY

1 semestr

18.

Logistyka w
bezpieczeństwie

30

2/7

30

0

0

0

30

19.

Organizacja i
funkcjonowanie
systemów
bezpieczeństwa

30

2/6

30

0

0

0

30

20.

Organizacja systemów
ratownictwa

3

30

2/3

30

0

0

0

30

21. Skutki zagrożeń

30

2/4

30

0

0

0

30

22.

Metody ilościowe i
jakościowe oceny
ryzyka

7

15

2/7

15

0

0

0

15

23.

Monitorowanie
zagrożeń
bezpieczeństwa

30

2/7

30

0

0

0

30

24. Modelowanie zagrożeń

30

2/7

30

0

0

0

30

25.

Inżynieria
bezpieczeństwa
technicznego

15

2/5

15

0

0

0

15

26.

Techniczne systemy
zabezpieczeń

5

60

3/4
3/5

60

0

0

0

30

30

27.

Ś

rodki bezpieczeństwa

i ochrony

30

2/5

30

0

0

0

30

28. Nauka o materiałach

30

2/2

30

0

0

0

30

29.

Termodynamika i
mechanika płynów

2

60

3/2
2/3

60

0

0

0

30

30

30. Fizykochemia spalania

4

45

4/3
2/4

9

18

18

0

9

18

18

31.

Przeciwpożarowe
zaopatrzenie w wodę

18

2/3

0

18

0

0

18

32.

Elektroenergetyczne
zagrożenie pożarowe

4

36

2/3
3/4

18

0

18

0

18

18

33.

Systemy zabezpieczeń
ppoż

7

36

3/6
3/7

0

0

18

18

18

18

34.

Postępowanie
administracyjne

18

2/3

9

9

0

0

9

9

PRZEDMIOTY
SPECJALISTYCZNE

4

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

8 zjazdów

4 zjazdy

7 zjazdów

8 zjazdów

IV rok

8 zjazdów

8 zjazdów

W

Egz
ami

n

(se
m)

P

7 semestr

8 sem.

6 sem.

5 semestr

II rok

C

Raz

em

III rok

Przedmiot

Lp.

L

4 sem.

8 zjazdów

I rok

Punkt

y

ECTS

/sem

3 semestr

2 sem.

8 zjazdów

PRZEDMIOTY

1 semestr

35.

Psychologiczne
aspekty działań
ratowniczych

9

1/1

0

9

0

0

9

36.

Ś

rodki gaśnicze i

neutralizujące

4

36

3/3
3/4

18

0

18

0

18

18

37.

Infrastruktura
komunalna

9

1/7

9

0

0

0

9

38.

Bezpieczeństwo
działań ratowniczych

6

27

1/5
3/6

0

9

18

0

9

18

39.

Systemy wspomagania
decyzji

17

2/8

9

0

8

0

9

8

40.

Systemy
geoinformacyjne

9

1/8

4

5

0

0

4

5

41.

Metodyka badań
przyczyn pożarów

27

3/6

18

9

0

0

18

9

42. Hydromechanika

3

36

3/2

0

18

18

0

18

18

42. Hydromechanika

3

36

3/2
3/3

0

18

18

0

18

18

43. Teoria pożarów

18

2/4

18

0

0

0

18

44.

Ratownictwo
chemiczne i
ekologiczne

5

54

5/5
2/6

18

18

18

0

18

18

18

45.

Seminarium
dyplomowe

18

8/7
7/8

0

18

0

0

18

46.

Bezpieczeństwo
pożarowe budynków

5

54

5/5
2/6

18

0

0

36

18

18

18

47.

Taktyka i dowodzenie
w ratownictwie

5

27

4/5

9

18

0

0

9

18

48.

Ochrona
przeciwpożarowa
lasów

18

2/7

18

0

0

0

18

49.

Ewakuacja
interwencyjna

36

5/3

8

28

0

0

8

28

50.

Podstawy konstrukcji
maszyn

3

18

2/3

0

18

0

0

18

51.

Podstawy
budownictwa

4

45

2/3
4/4

27

0

0

18

18

9

18

52.

Sprzęt ratowniczo-
gaśniczy

5

54

4/4
2/5

18

18

18

0

18

18

18

5

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

W

C

L

P

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

8 zjazdów

4 zjazdy

7 zjazdów

8 zjazdów

IV rok

8 zjazdów

8 zjazdów

W

Egz
ami

n

(se
m)

P

7 semestr

8 sem.

6 sem.

5 semestr

II rok

C

Raz

em

III rok

Przedmiot

Lp.

L

4 sem.

8 zjazdów

I rok

Punkt

y

ECTS

/sem

3 semestr

2 sem.

8 zjazdów

PRZEDMIOTY

1 semestr

53.

Samochody gaśnicze i
specjalne

6

18

3/6

9

9

0

0

9

9

54.

Łączność i
alarmowanie

18

2/5

0

9

9

0

9

9

55. Szkolenie obronne

27

1/7
1/8

18

9

0

0

18

9

56.

Ratownictwo
techniczne

6

36

5/6

8

28

0

0

8

28

57.

Rozpoznawanie
zagrożeń pożarowych i
wybuchowych

6

36

4/5
1/6

16

0

11

9

16

9

11

58. Ochrona dóbr kultury

9

1/4

9

0

0

0

9

59.

Gaśnicze działania
ratownicze

27

4/6

9

0

18

0

9

18

60. Medycyna katastrof

1

27

4/1

9

0

18

0

9

18

61.

Projektowanie
komputerowe

18

2/4

0

0

18

0

18

komputerowe

62. Podstawy elektroniki

18

2/4

18

0

0

0

18

107 113 64

0

86 116 34

16 140 107 18

0

141 43

72

18 136 52

45

27

92

80

65

18 228 62

0

18

21

24

8

0

951 597 306 97 284

252

265

274

260

255

308

53

15 punktów ECTS -za przygotowanie pracy dyplomowej i przygotowanie do egzaminu
Praktyka 6 tygodni w czasie III roku studiów
Zajęcia dydaktyczne poprzedzone są szkoleniem bibliotecznym oraz szkoleniem z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

1

2

4

5

7* - przedmiot fakultatywny

3

Legenda: W - wykłady, C - ćwiczenia, L - laboratorium, P - ćwiczenia projektowe

3

3

4

Razem liczba egzaminów

25

1951

RAZEM liczba godzin

Razem w tygodniu

6

7

II. PROGRAM KSZTAŁCENIA

A. GRUPA TREŚCI OGÓLNYCH

1. JĘZYKI OBCE

Powtórzenie wybranych zagadnień gramatycznych z zakresu szkoły średniej. Zagadnienia

gramatyczne, konstrukcje składniowe, związki wyrazowe, wyrażenia charakterystyczne dla
subjęzyka nauki i techniki. Komunikacja językowa w zakresie dnia codziennego (szkoła,
praca czas wolny, podróże, zainteresowania) i zagadnień związanych m.in. z zagrożeniami
współczesnego świata (terroryzm, bezrobocie, narkomania, bezdomność). Wypracowanie
nawyku korzystania z obcojęzycznych zasobów internetowych, umiejętności rozumienia
informacji zawartych w programach radiowych i telewizyjnych i tekstach zawierających
opisy wydarzeń. Rozumienie dłuższej wypowiedzi, wykładu, dyskusji na zadany temat.
Umiejętność pisania listów, podań, podziękowań, e-maili, smsa. Czynna znajomość języka
w stopniu pozwalającym na uczestniczenie w rozmowach na tematy znane, odnoszące się do
ż

ycia codziennego i zawodowego. Zagadnienia związane z kierunkiem studiów (opis pożaru,

gaszenie pożaru, klęski żywiołowe, katastrofy, spalanie, środki gaśnicze, sprzęt ratowniczo-
gaśniczy, techniczne systemy zabezpieczeń, ratownictwo medyczne, techniczne, chemiczne,
taktyka pożarowa, jednostki miar najczęściej stosowane w pożarnictwie i ratownictwie.
Wyrobienie umiejętności korzystania z fachowej literatury obcojęzycznej oraz tłumaczenia
tekstów specjalistycznych na merytorycznie znany temat.

2. TECHNOLOGIE INFORMACYJNE

Podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy

danych, grafika menedżerska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych,
pozyskiwanie i przetwarzanie informacji.

3. FILOZOFIA I ETYKA

Rys historii filozofii. Filozofia jako pojęciowe ujęcie świata i sensu życia ludzkiego.

Historyczno-problemowy przegląd wybranych przedstawicieli filozofii, główne nurty filozofii
europejskiej. Miejsce filozofii w kulturze, jej specyfika i stosunek do nauki, sztuki, religii.
Filozofia człowieka. Nauki o człowieku, czyli o aspektowości ujęcia bytu ludzkiego.
Psychologiczno-duchowy wymiar ludzkiej egzystencji. Cel i sens życia. Miejsce człowieka
w procesach społeczno-historycznych. Refleksja nad człowiekiem, jego pochodzeniem,
naturą, potrzebami, możliwościami w świetle najbardziej reprezentatywnych rozstrzygnięć
filozoficznych. Filozofia wobec problemów współczesności. Próba całościowego spojrzenia
na dzisiejszą epokę na szerszym tle historycznym. Prezentacja kluczowych problemów
cywilizacji współczesnej m.in.: wpływ techniki na człowieka współczesnego, tendencje do
podporządkowania nauce innych dziedzin kultury, dylematy ludzkiej wolności, filozofia
a światopogląd, zagadnienia tolerancji, relatywizm moralny. Geneza i definicje etyki jako
filozofii praktycznej. Podstawowe kategorie etyczne. Etyka normatywna. Etyka i moralność.
Prawda jako wartość uniwersalna. Sprawiedliwość i moralność. Subiektywny charakter
prawdy o samym sobie i innych ludziach. Trud życia w prawdzie. Granice prawdomówności.
Moralność społeczna : równość, kara, odpowiedzialność zbiorowa. Etyki zawodowe jako
normy postępowania przedstawicieli danego zawodu. Etyczna zasada sprawiedliwości.

8

Etyczna zasada słuszności. Etyczna zasada praworządności. Moralność zawodowa. Dylematy
etyczne wybranych zawodów. Dylematy etyczne zawodu strażaka. Pojęcie wartości w etyce
i ekonomii. Etyczny wymiar pracy. Etyczny wymiar zysku. Normy etyczne a protekcjonizm,
szara strefa, handel bronią, zbrojenia, itp.

4. EKONOMIA

Przedmiot i zakres ekonomii, podstawowe podmioty w gospodarce rynkowej.

Mikroanaliza rynku, teoria racjonalnego postępowania konsumenta. Dochód narodowy
i wzrost gospodarczy. Polityka pieniężna i fiskalna – bank centralny, budżet państwa.
Makroekonomia gospodarki otwartej – handel międzynarodowy, międzynarodowy system
walutowy i finanse międzynarodowe. Inflacja i bezrobocie w gospodarce rynkowej. Problemu
integracji polskiej z gospodarkami wspólnot europejskich. Mikroekonomia a makroekonomia,
narzędzia stosowane w ekonomii. Elastyczność popytu i podaży, rodzaje przedsiębiorstw,
spółki prawa handlowego. Rachunek dochodu narodowego w systemie rynkowym,
determinanty dochodu narodowego. Koniunktura gospodarcza, równowaga ekonomiczna
i gospodarcza, cykl koniunkturalny. Interwencjonizm państwowy, papiery wartościowe
i giełda papierów wartościowych. Bilans płatniczy handlu zagranicznego a bilans handlowy.
Zasady polityki budżetowej, deficyt i dług publiczny. Ustawa o finansach publicznych.
System finansowania Państwowej Straży Pożarnej, w tym funduszy strukturalnych, ustawy o
naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, makroekonomii gospodarki otwartej, papierów
wartościowych i giełdy papierów wartościowych. Przekształcenia własnościowe, integracja z
Europą Zachodnia, rola rynku i państwa w zmianach strukturalnych.

5. OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Prawo autorskie i prawa pokrewne. Ochrona baz danych. Prawo własności przemysłowej.

Zwalczenie nieuczciwej konkurencji.

6. WYBRANE ZAGADNIENIA Z PEDAGOGIKI

Miejsce i rola pedagogiki w strukturze nauk społecznych, podstawowe pojęcia. Dydaktyka

jako zespół elementów obejmujący cele, treści, procesy, zasady, metody, środki i formy
kształcenia. Zasady nauczania – uczenia się, pojęcie, geneza, wykorzystanie. Metody
nauczania – uczenia się, klasyfikacja, kryteria doboru, rodzaje metod, a cele dydaktyczne.
Pedagogika jako nauka o wychowaniu człowieka. Rys historyczny. Współczesne poglądy na
wychowanie. Specyfika wychowania w uczelniach mundurowych. Trudności w nauce jako
efekt braku klimatu psychospołecznego, motywacji, nadmiernego poziomu stresu, uzależnień.
Problemowe zachowania studentów: bierność, autodestrukcja, agresja. Ocena procesu
dydaktyczno-wychowawczego. Kreatywność. Najczęściej popełniane przez wykładowców
błędy w czasie prowadzenia zajęć. Oświata XXI wieku. Przeobrażenia i kierunki rozwoju
technologii kształcenia. Szkolnictwo wyższe wobec wyzwań cywilizacyjnych. Szkoła
wirtualna. Techniczne, audiowizualne środki dydaktyczne-pojęcie, funkcje, wybór. Komputer
i Internet jako narzędzia edukacji ustawicznej. Niekonwencjonalne metody przyswajania
wiedzy. Mnemonika. Modalności. Uczenie się we współpracy, jako wyrabiające umiejętności
społeczne i poznawcze. Wpływ środowiska, dziedziczenia, kary, nagrody itp. na skuteczność
uczenia się. Nabywanie umiejętności konstruktywnej dyskusji sprzyjającej uczeniu się.
Myślenie dywergencyjne. Rozpoznawanie i ocena myślenia twórczego. Sylwetka zawodowa
dowódcy i absolwenta SGSP. Autorytety. Identyfikacja z zawodem strażaka.

9

7

*

RYNEK PRACY I KARIERA ZAWODOWA

Wprowadzenie do zagadnień rynku pracy i kariery. Metody poszukiwania pracy.

Budowanie ścieżki kontaktów. Analiza ofert pracy. Uczenie się, a siła twórczego myślenia -
omówienie pojęć: uczenie się, twórcze myślenie, pozytywne myślenie, kreatywne
zastosowanie. Pokonywanie barier w uczeniu się poprzez zastosowanie twórczego
rozwiązywania problemów i myślenia pozytywnego. Umiejętności i kompetencje. Omówienie
pojęć: kompetencje, umiejętności, zainteresowania. Identyfikacja umiejętności na podstawie
zainteresowań. Analiza rynku pracy. Omówienie podstawowych pojęć: towar, sprzedawca,
nabywca, transakcja. Prawdy i mity o rynku pracy. Ukryty i jawny rynek pracy. Omówienie
tendencji panujących na rynku pracy. Przygotowanie dokumentów dla pracodawcy. Zasady
pisania CV i Listu motywacyjnego. Autoprezentacja podczas rozmowy kwalifikacyjnej.
Europass. Określenie ścieżki własnej kariery zawodowej. Omówienie zasad i przygotowanie
Indywidualnego Planu Działania (IPD). Omówienie głównych zasad etykiety biznesowej.

7

*

HISTORIA POŻARNICTWA

Organizowanie gaszenia pożarów i zwalczanie innych miejscowych zagrożeń w Polsce do

okresu rozbiorów: pierwsze przepisy przeciwpożarowe, podmioty ratownicze, organizowanie
i prowadzenie działań ratowniczych. Ochrona przeciwpożarowa w okresie zaborów: ochrona
przeciwpożarowa w zaborze austriackim, ochrona przeciwpożarowa w zaborze pruskim,
ochrona przeciwpożarowa w zaborze rosyjskim. Ochrona przeciwpożarowa w okresie
międzywojennym w Polsce: organizacje i związki strażackie, ustawa o ochronie przez
pożarami i innymi klęskami, wyposażenie techniczne podmiotów ratowniczych. Ochrona
przeciwpożarowa w okresie okupacji niemieckiej w Polsce: funkcjonowanie podmiotów
ratowniczych, organizowanie i prowadzenie działań ratowniczych. Ochrona przeciwpożarowa
w Polsce w latach 1945-1991: ustawy o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, system
organizacyjny i struktura ochrony przeciwpożarowej. Ochrona przeciwpożarowa w Polsce po
roku 1991: ustawa o ochronie przeciwpożarowej, ustawa o Państwowej Straży Pożarnej,
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy. Kształcenie polskich oficerskich kadr pożarniczych:
kształcenie kadr pożarniczych do roku 1939, Centralny Ośrodek Wyszkolenia Pożarniczego,
Centralna Szkoła Pożarnicza, Szkoła Oficerów Pożarnictwa, Wyższa Oficerska Szkoła
Pożarnicza, Szkoła Główna Służby Pożarniczej.

B. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH

8. MATEMATYKA

Ciągi liczbowe – właściwości, granice. Funkcje – właściwości, granice. Funkcje

cyklometryczne. Pochodna funkcji. Właściwości funkcji różniczkowalnych. Pochodne
wyższych rzędów. Ekstrema lokalne i absolutne. Całki nieoznaczone i oznaczone. Liczby
zespolone. Równania algebraiczne. Macierz, działania na macierzach. Układy równań
liniowych. Elementy geometrii analitycznej. Płaszczyzna w przestrzeni. Krzywe stożkowe.
Powierzchnie stopnia drugiego. Funkcje wielu zmiennych. Ciągłość funkcji. Pochodne
cząstkowe. Różniczka zupełna. Pochodna kierunkowa. Ekstrema funkcji dwóch zmiennych.
Metoda najmniejszych kwadratów. Pole wektorowe. Równania różniczkowe. Całki
wielokrotne. Całka krzywoliniowa skierowana i nieskierowana. Szeregi liczbowe – zbieżność.

10

Szeregi naprzemienne. Kryterium całkowe zbieżności szeregów w badaniu zbieżności całek
niewłaściwych. Szeregi funkcyjne. Szeregi potęgowe. Promień i przedział zbieżności
szeregów potęgowych. Różniczkowanie i całkowanie szeregów potęgowych. Pochodna
funkcji zespolonej. Funkcje holomorficzne. Całka powierzchniowa zorientowana i
niezorientowana. Rachunek prawdopodobieństwa – zmienna losowa i jej parametry. Rozkład
normalny i jego zastosowania. Elementy statystyki matematycznej. Estymacja przedziałowa.
Hipotezy statystyczne i ich weryfikacja.

9. FIZYKA

Układy inercjalne i nieinercjalne. Pole grawitacyjne, prawa Keplera. Ruch periodyczny,

ruch harmoniczny, ruch drgający tłumiony, drgania wymuszone. Ruch falowy, zależności
energetyczne w ruchu falowym. Elementy termodynamiki. Pole elektryczne. Prawo Gaussa.
Pole magnetyczne prądu. Prawo Ampera. Fale elektromagnetyczne. Odbicie, załamanie,
dyfrakcja, interferencja i polaryzacja światła. Przechodzenie światła przez granicę
dielektryków. Dyspersja i absorpcja fal elektromagnetycznych. Kinematyka i dynamika
relatywistyczna, czasoprzestrzeń. Fizyka ciała stałego. Budowa materii – cząstki elementarne.

Jądro atomowe. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna. Promieniowanie ciała doskonale
czarnego. Elementy mechaniki kwantowej. Elementy fizyki statystycznej.

10. CHEMIA

Elektronowa struktura atomu. Wiązania chemiczne. Elektronowa struktura cząsteczki.

Oddziaływania międzycząsteczkowe. Termodynamika chemiczna, termochemia. Kinetyka
chemiczna. Statyka chemiczna. Równowaga chemiczna. Stany skupienia materii, przemiany
fazowe. Przewodnictwo cieplne, lepkość, dyfuzja. Roztwory. Elektrolity. Kwasy i zasady.
Elementy

elektrochemii.

Zjawiska

powierzchniowe.

Koloidy.

Elementy

chemii

nieorganicznej – okresowość zachowania pierwiastków, grupy i okresy, właściwości
grupowe. Występowanie, właściwości i reakcje wybranych pierwiastków. Stechiometria.
Równania chemiczne. Elementy krystalografii. Elementy analizy chemicznej. Elementy
chemii organicznej. Grupy funkcyjne – cechy, reaktywność. Budowa i właściwości
fizykochemiczne: alkanów, alkenów, alkinów, związków chloroorganicznych, związków
tlenoorganicznych oraz kwasów organicznych i ich pochodnych. Związki aromatyczne.
Aromatyczne kwasy karboksylowe. Związki wielopierścieniowe i heterocykliczne.
Węglowodany. Tłuszcze. Aminokwasy i białka. Kwasy nukleinowe.

11. INFORMATYKA

Architektura systemów komputerowych. Bazy danych i relacyjne bazy danych.

Kompilatory. Języki programowania. Programowanie proceduralne i obiektowe. Analiza
obrazu i przetwarzanie sygnałów. Podstawy sztucznej inteligencji: bazy wiedzy i systemy
eksperckie w zastosowaniu do systemów komputerowego wspomagania zarządzania
i kierowania. Sieci komputerowe – klasyfikacja, architektura, protokoły. Sprzęt sieciowy,
oprogramowanie. Zarządzanie sieciami. Zasady pracy w sieciach komputerowych. Wersje
sieciowe oprogramowania użytkowego. Internet. Hipertekst. Ochrona zasobów w sieciach
komputerowych. Informacje i usługi sieciowe. Komputerowe wspomaganie w systemach
zarządzania i kierowania.

11

12. GRAFIKA INŻYNIERSKA

Konstruowanie rzutów oraz wykonywanie szkiców. Graficzna reprezentacja obiektów

trójwymiarowych.

Przekroje,

kłady.

Normy

rysunkowe.

Rysunki

wykonawcze,

wymiarowanie. Oznaczenia graficzne na rysunkach budowlanych. Rysunki konstrukcyjno-
budowlane konstrukcji: żelbetowych, stalowych i drewnianych z częścią instalacyjną.
Tolerancje. Chropowatość powierzchni. Elementy znormalizowane. Analiza wymiarowa.
Rysunki złożeniowe. Komputerowe metody wspomagania projektowania budowli i maszyn.

13. MECHANIKA

Płaski układ sił zbieżnych, warunki równowagi sił. Tarcie – rodzaje, współczynnik tarcia.

Prędkość i przyspieszenie. Twierdzenie o rzucie prędkości na prostą sztywną. Ruch
postępowy i ruch obrotowy ciała sztywnego. Ruch płaski ciała sztywnego, chwilowy środek
obrotu. Zasady dynamiki. Dynamiczne równania ruchu punktu. Wahadło matematyczne.
Zasada D'Alemberta dla punktu. Przemieszczenia i odkształcenia. Rozciąganie i ściskanie
prętów pryzmatycznych. Skręcanie prętów o przekroju kołowym. Wykresy momentów
skręcających. Siły wewnętrzne w prętach. Siły normalne i tnące, momenty gnące. Zginanie
prętów. Teoria zginania prostego czystego.

14. WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW

Pojęcia i prawa z zakresu wytrzymałości materiałów. Doświadczalne metody określania

właściwości mechanicznych materiałów. Stany proste naprężeń/odkształceń: rozciąganie,
ś

ciskanie, zginanie proste, skręcanie prętów o przekroju kołowym, ścinanie

−

określanie

naprężeń i odkształceń, zasady wymiarowania. Analiza stanu naprężeń. Stany złożone.
Stateczność prętów prostych. Stany graniczne. Bezpieczeństwo i niezawodność konstrukcji.
Odkształcenia termiczne, naprężenia termiczne. Pełzanie i relaksacja. Układy statycznie
wyznaczalne i statycznie niewyznaczalne. Układy prętowe.

15. ANALIZA RYZYKA

Zagrożenia a procesy stochastyczne. Procesy Markowa. Metoda Monte Carlo. Sieci

Bayes’a. Elementy teorii masowej obsługi. Konstruowanie drzew błędów i drzew zdarzeń w
analizie ryzyka. Pojęcia z zakresu ryzyka

−

zdarzenia niekorzystne, zdarzenia inicjujące,

zdarzenia krytyczne. Zagrożenie potencjalne. Zagrożenie kinetyczne. Podział zagrożeń. Klasy
zagrożeń chemicznych. Wypadki w miejscu pracy

−

awarie. Analiza zagrożeń występujących

w pracy, w przemyśle i w usługach. Analiza zagrożeń naturalnych. Ryzyko zawodowe,
ryzyko procesowe, ryzyko środowiskowe. Heurystyczne metody określania ryzyka.
Szacowanie ryzyka. Określanie ryzyka metodą matryc ryzyka.

C. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH

16. PSYCHOLOGIA I SOCJOLOGIA

Procesy emocjonalno-motywacyjne, stres, psychologia konfliktów ludzkich. Wywieranie

wpływu na ludzi, spostrzeganie ludzi, agresja. Psychologia w działaniu na rzecz

12

bezpieczeństwa. Socjologia jako nauka o społeczeństwie. Jednostka a społeczeństwo. Grupy i
zbiorowości społeczne. Kontrola społeczna. Zmiana społeczna. Konflikt społeczny.

17. PRAWO KRAJOWE I MIĘDZYNARODOWE

Prawo administracyjne. Elementy prawa karnego. Postępowanie w sprawach o

wykroczenia. Elementy prawa cywilnego. Zasady współpracy z administracją publiczną.
Regulacje prawne dotyczące funkcjonowania organizacji pozarządowych. Uprawnienia
kierującego działaniami ratowniczymi. Zadania i kompetencje organów administracji w
zakresie bezpieczeństwa i obronności państwa. Międzynarodowe aspekty prawne ochrony
ludności. Unormowania formalno-prawne krajowe i unijne w zakresie ekologii oraz na
wypadek awarii i katastrof chemicznych. Akty prawne z dziedziny informatyki i łączności.
Prawo bezpieczeństwa pracy. Prawne uwarunkowania ochrony dóbr kultury. Prawne aspekty
ochrony przed pożarami, powodziami, awariami, katastrofami budowlanymi oraz materiałami
radioaktywnymi. Regulacje prawne w zakresie bezpieczeństwa na drogach. Prawo ochrony
ś

rodowiska.

18. LOGISTYKA W BEZPIECZEŃSTWIE

Logistyka w optymalizacji procesów gospodarczych. Zasady sprawnego i efektywnego
sterowania przepływami materiałów i wyrobów. Gospodarowanie potencjałem osobowym i
sprzętowym instytucji. Procesy finansowania. Redukcja kosztów magazynowania,
zaopatrywania oraz eksploatacji potencjału ratowniczego. Logistyka w administracji
publicznej oraz w podmiotach ratowniczych. Zasady redukowania czasu operacyjnego przez
tworzenie zintegrowanych systemów logistycznych. Systemy logistyczne w służbach

19. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE SYSTEMÓW

BEZPIECZEŃSTWA

Analiza systemów bezpieczeństwa w Polsce. Stany nadzwyczajne. Plany reagowania

kryzysowego. Fazy zarządzania kryzysowego. Zarządzanie progresywne. Zarządzanie
konserwatywne. Poziomy reagowania. Studia i plany zagospodarowania przestrzennego
w Polsce. Domeny bezpieczeństwa. Planowanie cywilne. Obrona cywilna. Definicje kryzysu.
Społeczne postrzeganie zagrożeń. Rola służb w systemie bezpieczeństwa. Organizacja
i funkcjonowanie służb bezpieczeństwa. Organizacja i metodyka pracy służb bezpieczeństwa
i higieny pracy. Współpraca cywilno-wojskowa. Narzędzia komputerowe i systemy
informacji przestrzennej w projektowaniu bezpieczeństwa. Organizacja informowania,
ostrzegania i alarmowania.

20. ORGANIZACJA SYSTEMÓW RATOWNICTWA

Analiza miejsca zdarzenia. Zasady postępowania w przypadku akcji ratowniczych.
Ratownictwo w Polsce i na świecie. Poziomy kierowania akcją ratowniczą. Wspomaganie
procesów decyzyjnych. Systemy informacji przestrzennej. Ratownictwo – ekologiczne,
chemiczne, techniczne i medyczne. Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy. Państwowe
Ratownictwo Medyczne. Zwalczanie pożarów, awarii technicznych i katastrof naturalnych.
Rola i zadania administracji publicznej, służb oraz straży i inspekcji w systemie ratownictwa.
Współpraca między instytucjami. Rola organizacji ochotniczych i pozarządowych w akcjach
ratowniczych. Organizacja pomocy humanitarnej.

13

21. SKUTKI ZAGROŻEŃ

Czynniki występujące w środowisku pracy. Zagrożenia związane z miejscem pracy. Klasy

zagrożeń chemicznych. Substancje niebezpieczne. Szkodliwe substancje z rozkładu odpadów.
Wypadki i choroby zawodowe. Oddziaływanie urządzeń elektrycznych. Monitory ekranowe.
Telefonia komórkowa. Promieniowanie laserowe i promieniowanie jonizujące. Źródła iskier
elektrycznych

−

elektryczność przewodowa, elektryczność statyczna, elektryczność

atmosferyczna. Zasady bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń. Wymagania stawiane
maszynom. Wymagania stawiane zabezpieczeniom. Drgania układów ciągłych

−

częstość i

postacie drgań. Promieniowanie elektromagnetyczne. Obszary stosowania promieniowania
optycznego. Oświetlenie jako czynnik środowiska pracy. Zagrożenia radiologiczne.
Ultradźwięki.

Oddziaływanie

promieniowania

na

materię

ż

ywą

i

nieożywioną.

Charakterystyka skutków aktynicznych promieniowania. Charakterystyka właściwości
palnych surowców i produktów. Promieniowanie cieplne. Zagrożenia dla ludzi spowodowane
pożarami. Strefy wybuchowe. Zagrożenia biologiczne. Mikrobiologia przemysłowa.
Toksykologia i higiena przemysłowa.

22. METODY ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE OCENY RYZYKA

Fazy katastrofy. Fazowy model awarii technicznych. Fazowy model katastrof naturalnych.

Krytyczne parametry zagrożeń na bazie deterministycznych modeli zagrożeń. Określanie
ryzyka – Awareness and Preparedness for Emergences at Local Level. Określanie ryzyka
według Wskaźnika Obiektów Zagrożonych. Określanie ryzyka według metodologii dyrektyw
Unii Europejskiej. Konstruowanie profili ryzyka. Wyznaczanie stref bezpieczeństwa. Metody
oceny niezawodności barier bezpieczeństwa. Analiza ryzyka wielowymiarowego. Algorytmy
określania ryzyka. Cechy podatności. Podatność a ryzyko. Określanie akceptowalności ryzyka
w oparciu o probabilistyczne modele zagrożeń. Analiza czułości w modelach
probabilistycznych. Planowanie przestrzenne w świetle oceny ryzyka. Ubezpieczenia a
ryzyko.

23. MONITOROWANIE ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA

Wykrywanie, identyfikowanie i ocena zagrożenia – chemicznego, biologicznego,

radioaktywnego, jądrowego, epidemiologicznego oraz z strony hałasu dla bezpieczeństwa
ludzi i środowiska. Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń dla bezpieczeństwa
obiektów stacjonarnych (skupionych lub rozproszonych), dużych obiektów przemysłowych,
obiektów użyteczności publicznej, portów lotniczych, portów morskich, ujęć i systemów
zaopatrywania w wodę pitną aglomeracji miejskich) oraz obiektów mobilnych i transportu
(kołowego, kolejowego, rurowego, wodnego, powietrznego). Detektory i urządzenia
pomiarowe odpowiednie do rodzajów zagrożeń bezpieczeństwa. Techniki i organizacja
wykrywania materiałów niebezpiecznych – wybuchowych, radioaktywnych, narkotyków.

24. MODELOWANIE ZAGROŻEŃ

Matematyczno-fizyczne

modele

zagrożeń.

Wybrane

procesy

atmosferyczne.

Prognozowanie zagrożeń powodowanych przez anomalia klimatyczne – susze, huragany,
intensywne opady śniegu. Strefy zagrożenia powodziowego. Osłona hydrologiczna.
Modelowanie zagrożeń powodziowych. Elementy teorii pożarów. Równania bilansowe
opisujące pożar. Bilans masy i bilans energii w pożarach wewnętrznych. Wymiana gazowa w

14

warunkach pożaru wewnętrznego. Stany stacjonarne i niestacjonarne pożaru wewnętrznego.
Zjawiska nieliniowe pożaru wewnętrznego. Modele pożaru. Teorie wybuchu. Awarie
techniczne. Modelowanie uwolnienia masy i/lub energii. Prognozowanie zagrożeń
biologicznych, chemicznych i radiologicznych. Modele rozprzestrzeniania się skażeń oraz
obłoku palnego lub toksycznego. Zagrożenia ze strony deformacji zapadliskowych i
wstrząsów

sejsmicznych.

Prognozowanie

zagrożeń

epidemiologicznych

i

zatruć.

Modelowanie i prognozowanie zagrożeń powodowanych przez katastrofy budowlane.
Prognozowanie zagrożeń związanych z infrastrukturą krytyczną, zatrucie ujęć wody.
Modelowanie zagrożeń w transporcie lądowym, wodnym i powietrznym. Zagrożenia
powodowane przez osuwiska.

25. INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA TECHNICZNEGO

Istota inżynierii bezpieczeństwa technicznego i cywilnego. Przyczyny powstawania
szkód. Mechanizm powstawania szkód powodowanych przez obiekty techniczne.
Współzależność między niezawodnością a zagrożeniem technicznym. Nakłady ponoszone na
bezpieczeństwo techniczne. Wpływ inżynierii bezpieczeństwa na rozwój i kształtowanie
postępu w technice.

26. TECHNICZNE SYSTEMY ZABEZPIECZEŃ

Niezawodność a bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo obiektu, obszaru oraz infrastruktury

krytycznej. Elementy obiektu i ich funkcje w ochronie przed zagrożeniami. Wymagania dla
obiektów budowlanych i urządzeń. Bezpieczeństwo w procesie eksploatacji. Pojęcia z zakresu
teorii sterowania i regulacji. Wpływ zabezpieczeń na warunki techniczne obiektów. Zadania
systemów zabezpieczeń. Klasyfikacja i ogólne zasady doboru systemów zabezpieczeń.
Organizacja alarmowania. Systemy sygnalizacji zagrożeń – struktura, właściwości
funkcjonalne. Wymagania i warunki bezpieczeństwa stawiane urządzeniom. Systemy
zabezpieczające obiekty przed wybuchami. Systemy odprowadzania dymu i ciepła.
Monitoring obiektu. Zintegrowane systemy nadzoru nad bezpieczeństwem funkcjonowania
obiektów, obszarów i infrastruktury krytycznej. Systemy monitoringu i technicznych
zabezpieczeń infrastruktury krytycznej. Techniczne środki zabezpieczeń przed skutkami
katastrof naturalnych. Monitoring powietrza, wody i gleby. Obiekty ochrony
przeciwpowodziowej. Środki ochrony indywidualnej. Bezpieczeństwo miejsca pracy. Wpływ
obecności systemów zabezpieczeń na prowadzenie akcji ratowniczych. Projektowanie
systemów zabezpieczeń.

27. ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY

Wymagania stawiane środkom bezpieczeństwa i ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Warunki dopuszczenia do obrotu handlowego na rynku europejskim. Podział i klasyfikacja
ś

rodków bezpieczeństwa i ochrony w funkcji czynników zagrożeń i ochrony poszczególnych

części ciała. Charakterystyka środków bezpieczeństwa chroniących przed strumieniem
cieplnym, płomieniem, chemikaliami (w stanie płynnym i gazowym), aerozolami, udarem,
promieniowaniem

elektromagnetycznym,

czynnikami

mechanicznymi,

polem

elektrostatycznym, upadkiem z wysokości, czynnikami atmosferycznymi, czynnikami
biologicznymi – wymagania, metody oceny jakości, podstawy konstrukcji. Zabezpieczenia
przed zagrożeniami mechanicznymi, elektrycznymi oraz chemicznymi stosowane w
urządzeniach i budowlach.

15

28. NAUKA O MATERIAŁACH

Materia i jej składniki. Materiały techniczne naturalne i inżynierskie – porównanie

struktury, właściwości oraz zastosowań. Zasady doboru materiałów inżynierskich w budowie
maszyn i urządzeń. Elementy projektowania materiałowego. Źródła informacji o materiałach
inżynierskich – ich właściwościach i zastosowaniach. Umacnianie metali i stopów, przemiany
fazowe, kształtowanie struktury i właściwości materiałów inżynierskich metodami
technologicznymi. Warunki pracy oraz mechanizmy zużycia i dekohezji materiałów
inżynierskich. Stale i odlewnicze stopy żelaza. Metale nieżelazne i ich stopy. Materiały
spiekane i ceramiczne. Szkła i ceramika szklana. Materiały polimerowe, kompozytowe i
funkcjonalne. Materiały budowlane. Spoiwa budowlane powietrzne oraz hydrauliczne.
Kruszywa budowlane. Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne nośnych elementów
budynków. Metody badania materiałów. Zastosowania materiałów inżynierskich w budowie i
eksploatacji maszyn oraz w budownictwie i mechatronice.

29. TERMODYNAMIKA I MECHANIKA PŁYNÓW

Pojęcia termodynamiki fenomenologicznej – stan termodynamiczny, funkcje stanu,

ciepło, praca, parametry stanu. Zasady termodynamiki. Procesy odwracalne i nieodwracalne.
Układy zamknięte i otwarte. Termodynamika procesów odwracalnych i nieodwracalnych.
Kierunek przebiegu procesu, egzergia. Właściwości i przemiany gazów. Właściwości
jednoskładnikowych układów rzeczywistych. Spalanie. Opis stanu i ruchu płynów.
Kinematyka płynów, Równania mechaniki płynów. Podobieństwo przepływów. Rodzaje
ruchu płynów, warstwa przyścienna. Elementy hydrostatyki. Dynamika płynu idealnego,
przepływy potencjalne, całki pierwsze równania Eulera. Elementy hydrauliki, straty
przepływu. Przepływy ustalone i nieustalone gazu w przewodach oraz przepływy w dyszach –
wpływ ściśliwości.

D. GRUPA TREŚCI SPECJALISTYCZNYCH

30. FIZYKOCHEMIA SPALANIA

Pojęcia podstawowe: środowisko pożarowe, utlenianie, spalanie, paliwo. Inicjatory

spalania, typy inicjatorów. Cecha pożarowa. Ekspozycje cieplne tworzące się w czasie
spalania w środowisku pożarowym. Typy spalania. Spalanie jednofazowych układów
palnych. Mechanizmy inicjacji reakcji spalania gazów w warunkach normalnych.
Modelowanie uwolnienia masy i/lub energii. Typy szybkości spalania mieszanin gazowych.
Spalanie układów wielofazowych. Spalanie się rozlewisk cieczy palnych. Spalanie się chmur
par. Zasadnicze różnice między sposobem spalania się rozlewisk i strumieni cieczy
uwolnionych pod ciśnieniem. Spalanie cieczy w zbiornikach. Spalanie się materiałów stałych.
Stabilność i reaktywność materiałów stałych, ich własności kinetyczne i termodynamiczne.
Różnice między spalaniem się materiałów stałych, zwęglających się i nie zwęglających się
w procesie spalania. Tlenie materiałów. Niebezpieczeństwo tlenia. Wpływ dodatków
modyfikujących własności użytkowe materiałów stałych na ich własności palne. Obciążenia
cieplne powstałe w wyniku spalania materiałów stałych. Charakterystyka właściwości
palnych surowców i produktów . Promieniowanie cieplne. Strumienie cieplne tworzące się
w środowisku pożarowym. Energie fal wybuchowych, powstałych w czasie wybuchu.
Elementy teorii pożarów –oddziaływanie środowiska pożarowego na środowisko naturalne.

16

Obliczenia ilości powietrza potrzebnego do całkowitego spalenia substancji palnej.
Obliczenia ilości produktów spalania tworzących się w różnego typu pożarach. Obliczania
temperatur spalania, wybuchu, max ciśnienia wybuchu, przyrostu ciśnienia wybuchu,
przyrostu ciśnienia. Obliczenia związane z ilością i szybkością wydzielonego ciepła
i związków chemicznych w pożarach. Obliczanie współczynnika spalania różnych paliw
w środowisku pożarowym. Obliczanie stężenia dymu oraz gęstości optycznej dymu
tworzącego się podczas spalania. Obliczanie zasięgu widzialności w pomieszczeniach
zadymionych. Obliczanie prężności par, stężenia w powietrzu, temperatury zapłonu, granic
wybuchowości par i gazów.

31. PRZECIWPOŻAROWE ZAOPATRZENIE W WODĘ

Wiadomości ogólne z zakresu przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę. Zadania

systemów zaopatrzenia w wodę ( dostawa wody dla mieszkańców miast i wsi,
przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę oraz zaopatrzenie w wodę w stanach
nadzwyczajnych). Podstawowe elementy systemu zaopatrzenia w wodę (ujęcia, pompowanie,
stacje uzdatniania wody, zbiorniki wody, sieci zewnętrzne wodociągowe, instalacje
wewnętrzne wodociągowe). Komunalne i wiejskie systemy zaopatrzenia w wodę – rodzaje
i różnice. Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Ilość wody do gaszenia pożarów, źródła
wody, zbiorniki ppoż., instalacje i sieci wodociągowe (czerpalne, pomiarowe, regulujące,
ochronne). Sposoby dostarczania wody na duże odległości – rodzaje systemów i kryteria
doboru. Niezawodność funkcjonowania i bezpieczeństwo działania systemów zaopatrzenia
w wodę. Zjawisko awarii wodociągowej – przebieg zjawiska i sposoby usuwania uszkodzeń
Współpraca Jednostek Ratowniczo Gaśniczych PSP z przedsiębiorstwami wodociągowymi
w zakresie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę.

32. ELEKTROENERGETYCZNE ZAGROŻENIE POŻAROWE

Podstawowe wiadomości o zjawiskach elektrycznych. Teoria obwodów prądu zmiennego.

Elementy R,L,C w obwodach prądu sinusoidalnego. Schematy zastępcze odbiorników energii
elektrycznej. Moc prądu zmiennego. Spadek napięcia i straty mocy w linii zasilającej.
Poprawa współczynnika mocy. Układy trójfazowe skojarzone w gwiazdę i trójkąt. Moc
w układach trójfazowych. Budowa i zasada działania transformatorów. Zagrożenie pożarowe
oraz sposoby zabezpieczenia transformatorów energetycznych. Budowa i zasada działania
silników prądu stałego. Zagrożenie pożarowe stwarzane przez te maszyny. Budowa i zasada
działania silników prądu zmiennego. Zagrożenie pożarowe stwarzane przez silniki
asynchroniczne. Rodzaje i budowa elektrycznych urządzeń grzewczych i oświetleniowych.
Ocena zagrożenia pożarowego stwarzanego przez te urządzenia. Przesyłanie i rozdział energii
elektrycznej. Stacje transformatorowe – rozdzielcze, linie napowietrzne i kablowe. Instalacje
i osprzęt niskiego napięcia. Zagrożenie pożarowe związane z przesyłaniem energii
elektrycznej. Zjawisko elektryczności statycznej oraz stosowane sposoby ochrony.
Wyładowania atmosferyczne. Zasady stosowania ochrony odgromowej. Elektryczne
urządzenia przeciwwybuchowe. Niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym.
Ochrona przeciwporażeniowa.

33. SYSTEMY ZABEZPIECZEŃ PRZECIWPOŻAROWYCH

Pojęcia z zakresu teorii sterowania i regulacji. Budowa i zasada działania urządzeń

gaśniczych: gazowych i aerozolowych, na mgłę wodną, pianowych, proszkowych. Systemy

17

zabezpieczające wykorzystujące zjawisko obniżania stężenia tlenu w powietrzu. Systemy
zabezpieczające obiekty przed wybuchami. Systemy odprowadzania dymu i ciepła
(grawitacyjne, mechaniczne). Monitoring obiektu. Projektowanie systemów sygnalizacji
pożarowej w wybranych obiektach budowlanych. Projektowanie instalacji stałych urządzeń
gaśniczych: wodnych, gazowych. Badanie wybranych systemów sygnalizacji pożarowej.
Badanie parametrów czujek pożarowych. Badanie wybranych parametrów stałych urządzeń
gaśniczych tryskaczowych i zraszaczowych. Badanie urządzeń gaśniczych gazowych
z układami sterowania. Badanie wybranych układów do usuwania dymu i ciepła. Badanie
wybranych układów monitoringu pożarowego. Badanie parametrów dźwiękowych systemów
ostrzegawczych.

34. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Zadania i kompetencje organów administracji w zakresie bezpieczeństwa i obronności

państwa. Prawo administracyjne

.

Ogólne pojęcia z zakresu postępowania administracyjnego.

Zakres stosowania Kodeksu Postępowania Administracyjnego (KPA). Organy administracji
publicznej w rozumieniu KPA. Struktura, organizacja i zadania administracji publicznej.
Zasady współpracy z administracją publiczną. Zasady działania organów administracji
publicznej. Wyłączenie pracownika oraz organu z postępowania administracyjnego. Strona w
postępowaniu administracyjnym. Pełnomocnictwo oraz zasady udzielania pełnomocnictwa.
Zasady załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym. Doręczenia i wezwania,
obowiązujące terminy w postępowaniu administracyjnym. Wszczęcie postępowania
administracyjnego. Protokoły i adnotacje w postępowaniu administracyjnym. Postępowanie
dowodowe, gromadzenie i udostępnianie dowodów. Rozprawa w postępowaniu
administracyjnym. Zawieszenie postępowania administracyjnego. Postanowienia i decyzje
administracyjne, ugoda, odwołanie, zażalenie, skargi i wnioski. Wznowienie postępowania
administracyjnego. Prokuratura w postępowaniu administracyjnym. Postępowanie przed
sądami administracyjnymi. Postępowanie egzekucyjne w administracji. Elementy
postępowania administracyjnego podczas działań ratowniczych. Uprawnienia i obowiązki
kierującego działaniami ratowniczymi w zakresie wydawania, wykonania decyzji
administracyjnych a także egzekucji zobowiązań wynikających z wydania decyzji.
Postępowanie administracyjne podczas czynności kontrolno-rozpoznawczych prowadzonych
przez PSP oraz podczas opiniowania wniosków na przykładzie wniosku o wydanie
zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej (prawne aspekty ochrony przed pożarami).

35. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

Psychologia jako nauka o zachowaniu i procesach psychicznych jednostki. Specyfika,

zagrożenia oraz wymagania służby w PSP. Umiejętności interpersonalne, ich rola w życiu
prywatny i w działaniach ratowniczych (porozumiewanie się, wywieranie wpływu
i pomaganie, rozwiązywanie problemów i konfliktów, motywowanie, spostrzeganie i ocena).
Funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych. Sytuacje trudne w działaniach
ratowniczych. Obciążenia i koszty związane z wykonywanie zawodów trudnych. Stres
w życiu człowieka / w działaniach ratowniczych. Wpływ stresu na zachowanie i podstawowe
procesy psychiczne jednostki. Oznaki i źródła stresu. Stres a zdrowie. Psychosomatyczny
konsekwencje nieumiejętnego radzenia sobie ze stresem. Odporność na stres. Style i sposoby
radzenia sobie ze stresem. Profilaktyka zdrowia psychicznego w służbie. Psychospołeczne
konsekwencje sytuacji kryzysowej. Interwencja kryzysowa – podejście interdyscyplinarne.
Ofiary zdarzeń traumatycznych. Podstawowe formy pomocy i wsparcia psychicznego

18

w działaniach ratowniczych. Psychologiczne aspekty kierowania i dowodzenia. Co to znaczy
być dobrym dowódcą? Autorytet dowódcy. Wybrane zagadnienia z psychologii grupy
społecznej. Tłum i inne zbiorowości, oparte na podobieństwie zachowań, a działania
ratownicze.

36. ŚRODKI GAŚNICZE I NEUTRALIZUJĄCE

Mechanizmy działania gaśniczego, właściwości fizykochemiczne, użytkowe i wody,

ś

rodków pianotwórczych i zwilżających, pian, gazowych środków gaśniczych, proszków

i aerozoli gaszących. Obliczanie zapotrzebowania środków gaśniczych. Ekologiczne skutki
stosowania środków gaśniczych, środki zwalczania skażeń chemicznych, biologicznych
i skażeń substancjami promieniotwórczymi – ich właściwości, sposób stosowania i stwarzane
przez nie zagrożenia. Badanie właściwości fizykochemicznych środków pianotwórczych i ich
roztworów wodnych (lepkość, Ph, temperatura krzepnięcia, napięcie powierzchniowe,
zdolności pianotwórcze i zwilżające, tworzenie filmu wodnego na ciekłych węglowodorach).
Badanie właściwości użytkowych pian (liczba spienienia, kinetyka synerezy, odporność
termiczna – przy różnych warunkach wytwarzania pian). Badanie parametrów fizycznych i
użytkowych proszków gaśniczych. Pomiary skuteczności gaśniczej czynników gazowych.
Identyfikacja proszków gaśniczych. Badanie zdolności chłonących sorbentów. Analiza
celowości i skuteczności stosowania środków gaśniczych w rzeczywistych akcjach
gaśniczych.

37. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA

Podstawowe pojęcia z zakresu infrastruktury komunalnej. Uproszczony model systemu

infrastruktury komunalnej. Projektowanie schematu blokowego kompleksowego modelu
infrastruktury komunalnej. Podstawy prawne funkcjonowania infrastruktury komunalnej oraz
ważniejsze organy regulujące i kontrolne. Charakterystyka sektorów infrastruktury
komunalnej – zadania, cechy, wpływ na środowisko, podległość, powiązania. Podstawowe
elementy infrastruktury technicznej i krytycznej – podobieństwa, różnice. Ewidencja sieci
uzbrojenia terenu oraz uzgadnianie dokumentacji projektowej z zakresu infrastruktury
technicznej. Projektowanie przykładowych przekrojów poprzecznych ulic wraz z uzbrojeniem
terenu. Organizacja przedsiębiorstw komunalnych oraz koordynacja działań eksploatacyjnych
na przykładzie wybranej gminy. Projektowanie uproszczonych schematów organizacyjnych
przedsiębiorstw komunalnych. Podstawowe procesy techniczne w systemie infrastruktury
komunalnej.

38. BEZPIECZEŃSTWO DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

Regulacje prawne bhp obowiązujące w PSP, obowiązki i odpowiedzialność przełożonych

i pracowników. Warunki bhp w strażnicach, wymagania dla terenu strażnic oraz urządzeń
i instalacji w pomieszczeniach JRG. Zasady bezpiecznego postępowania podczas alarmu,
manewrów, ćwiczeń oraz akcji. Wypadki w służbie i choroby zawodowe – definicja, rodzaje
wypadków, postępowanie, dokumentacja. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne –
ich charakterystyka i sposoby eliminacji. Ochrony osobiste – podział, zasady doboru,
wymagania. Sprzęt ochrony dróg oddechowych – budowa, zasada działania, klasyfikacja oraz
kryteria doboru. Wydatek energetyczny, wielkość obciążenia pracą i jego wpływ na działania
ratownicze. Ocena wielkości obciążenia pracą fizyczną na stanowiskach roboczych. Testy

19

oceny wydolności i sprawności fizycznej i ich wykorzystanie w naborze kandydatów do PSP.
Podstawy ergonomii i jej wykorzystanie w projektowaniu i ocenie sprzętu.

39.

SYSTEMY WSPOMAGANIA DECYZJI

Zapoznanie z obsługą i wykorzystaniem systemu SWD – ST do rozwiązywania

problemów decyzyjnych. Praca z systemem na poziomie Punktu Alarmowego Jednostki
Ratowniczo – Gaśniczej. Edycja katalogu jednostek systemu , dodawanie nowych jednostek,
usuwanie jednostek, edycja podstawowych danych. Edycja elektronicznej książki podziału
bojowego. Edycja i przegląd danych teleadresowych JRG, obsady osobowej zmiany, bazy
samochodów i sprzętu ratowniczo – gaśniczego. Rodzaje zdarzeń w systemie, wprowadzanie
nowego zdarzenia, zasady dysponowania sił i środków, obsługa zdarzenia, wymiana
informacji na temat zdarzeń pomiędzy jednostkami, przekazywanie zdarzeń pomiędzy
służbami, zakończenie zdarzenia. Tworzenie dokumentacji ze zdarzenia, generowanie
meldunków w systemie, tworzenie i wysyłanie raportów, przeglądanie raportów
archiwalnych, tworzenie zapytań do bazy danych, dystrybucja i eksport danych,
wyszukiwanie sił i środków. Praca z systemem na poziomie Powiatowego lub Miejskiego
Stanowiska Kierowania. Zasady przyjęcia nowego zdarzenia, zasady dysponowania sił
i środków, obsługa zdarzenia, wymiana informacji na temat zdarzeń pomiędzy jednostkami,
przekazywanie zdarzeń pomiędzy służbami.

40. SYSTEMY GEOINFORMACYJNE

Zapoznanie ze środowiskiem geograficznym oraz zasadami katalogowania danych

przestrzennych. Idea systemów informacji przestrzennej w procesie wspomagania decyzji.
Zasada budowy modelu geoinformacyjnego, modelu obrazowania środowiska zdarzeń
kryzysowych. Szczegółowo omawiane są definicje systemu geoinformacyjnego, funkcje
systemu geoinformacyjnego, procedury pozyskiwania, aktualizacji i edycji danych a także
zasady przechowywania danych w bazach danych oraz metody i narzędzia analizy danych
przestrzennych ich udostępniania w procesach decyzyjnych. Analiza modelu procesu
prowadzącego od danych źródłowych do danych systemowych wspomagających
bezpośrednio proces wspomagania decyzji. Cykl wykładów oraz zajęć laboratoryjnych
obejmuje wnikliwą analizę źródeł, typów i rodzajów danych cyfrowych. Dotyczy to
w szczególności danych wektorowych oraz rastrowych stanowiących treści map
numerycznych, ortofotomapy a także zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych. Duża uwaga
zwrócona jest na zakres funkcjonalności systemu geoinformacyjnego niezbędnego w procesie
wspomagania decyzji.

41. METODYKA BADAŃ PRZYCZYN POŻARÓW

Zagrożenia dla ludzi spowodowane pożarami Pojęcia: pożar jako zagrożenie dla

bezpieczeństwa powszechnego, zagrożenie dla zdrowia i życia wielu osób, zagrożenie dla
mienia w wielkich rozmiarach. Kwalifikacja karna przestępstw związanych z ochroną
przeciwpożarową. Artykuły 163, 164 i 288 Kodeksu Karnego. Zagrożenia dla ludzi podczas
badania pogorzeliska – prowadzenie oględzin miejsca pożaru, udział biegłych w ustalaniu
przyczyn pożarów. Charakterystyka właściwości palnych surowców i produktów pod kątem
określania możliwości inicjacji pożarów od poszczególnych bodźców - Bodźce fizyczne:
Elektryczność statyczna. Wyładowania atmosferyczne. Zasady bezpiecznej eksploatacji
maszyn i urządzeń – potencjalne źródła pożaru, a w tym: iskry różnego pochodzenia. zjawiska
zachodzące w instalacjach i odbiornikach elektrycznych, tarcie. otwarty płomień, inicjatory

20

spalania bezpłomieniowego, zjawiska zachodzące w urządzeniach i instalacjach ogrzewczych
nieelektrycznych. Samonagrzewanie biologiczne. Samonagrzewanie chemiczne. Reakcje
chemiczne. Celowe podpalenia. Motywy i metody podpaleń. Ślady ogniska pożaru, Ślady
rozprzestrzeniania pożaru. Elementy teorii pożarów – weryfikacja hipotez o miejscu,
przyczynie powstania i rozprzestrzenianiu się pożaru.

42. HYDROMECHANIKA

Rys historii mechaniki płynów. Znaczenie hydromechaniki w technice. Własności płynów.

Płyn doskonały. Lepkość i ściśliwość. Modele płynów. Wybór modelu płynu. Pola
wektorowe i skalarowi w mechanice płynów. Podstawowe pojęcia pól wektorowych. Pola
potencjalne. Siły działające w płynach. Podstawowe prawa mechaniki płynów. Równanie
ruchu Eulera. Równanie Bernoulliego jako całka równania Eulera. Równanie ciągłości
przepływu. Warunki równowagi. Prawo Pascala. Twierdzenie Stevina. Napór płynu na ściany
płaskie dowolnie zorientowane w przestrzeni. Położenie środka naporu. Napór na ściany
zakrzywione. Przepływ laminarny płynu lepkiego – twierdzenie Hagena. Rodzaje ruchu
płynów, warstwa przyścienna. Straty energetyczne podczas przepływu płynów. Równanie
Bernoulliego dla płynów rzeczywistych. Współczynnik strat liniowych. Spadek hydrauliczny.
Określanie współczynnika strat liniowych. Straty lokalne. Piezometryczna linia ciśnień. Linia
energii. Wybrane przepływy nieustalone. Bezwymiarowa postać równania Naviera-Stokesa –
liczby podobieństwa. Kryteria podobieństwa przepływów. Pompy wirowe – przepływ przez
wirnik. Przyrost energii płynu w wirniku. Charakterystyki pomp wirowych. Układy pomp.
Przepływ cieczy przewodem elastycznym. Charakterystyka przewodu. Przepływ przez
elementy armatury pożarniczej. Charakterystyka zastępcza układu przewodów elastycznych.
Współpraca pompy z układem przewodów. Punkt pracy pompy. Regulacja pomp wirowych.
Prądy wodne zwarte. Własności prądu zwartego: wydatek, zasięg, wzlot. Prądy gaśnicze
rozproszone. Parametry prądu rozproszonego.

43. TEORIA POŻARÓW

Elementy teorii pożarów - mechanizmy wymiany ciepła w środowisku pożarowym, cechy

pożarowe materiałów palnych. Elementy struktury środowiska pożaru. Analiza
termodynamiczna rozwoju pożaru w pomieszczeniach budynku. Równania bilansowe
opisujące pożar. Bilans masy i bilans energii w pożarach wewnętrznych. Wymiana gazowa
w warunkach pożaru wewnętrznego. Stany

stacjonarne i niestacjonarne pożaru

wewnętrznego. Zjawiska nieliniowe pożaru wewnętrznego. Modele pożaru - rodzaje
analitycznych modeli pożaru oraz programy komputerowe oparte na modelach strefowych.

44. RATOWNICTWO CHEMICZNE I EKOLOGICZNE

Prawne aspekty ochrony przed awariami chemicznymi. Prawo Ochrony Środowiska.

Zagrożenia chemiczne, biologiczne i radiacyjne. Klasyfikacja, własności, oznakowanie
substancji niebezpiecznych oraz środków ich transportu. Oddziaływanie zagrożeń na
organizm człowieka i środowisko naturalne. Krytyczne wartości fal nadciśnienia, strumienia
promieniowania cieplnego i stężeń toksycznych. Funkcje probitowe. Wykrywanie i ocena
zagrożenia chemicznego, biologicznego i radiacyjnego dla ludzi i środowiska. Identyfikacja
ź

ródeł zagrożeń w instalacjach przemysłowych i środkach transportu substancji

niebezpiecznych. Modele emisji substancji niebezpiecznych. Scenariusze awaryjne. Modele
dyspersji i transportu zanieczyszczeń w środowisku; powietrzu, wodzie i glebie. Wpływ
warunków środowiskowych na dyspersję i transport skażeń w środowisku. Skutki awarii dla
ludzi i środowiska. Ocena akceptowalności ryzyka w oparciu o probabilistyczne modele

21

zagrożeń. Ryzyko indywidualne, grupowe i obszarowe. Profilaktyka zagrożeń chemicznych
w instalacjach przemysłowych. Zakłady dużego i zwiększonego ryzyka powstania poważnej
awarii. Obowiązki operatora i organów nadzoru. Zasady profilaktyki zagrożeń przy
transporcie towarów niebezpiecznych. Plany ochrony ładunku. Monitoring przewozów.
Sposoby minimalizacji skutków emisji. Zadania ratownictwa chemicznego i ekologicznego.
Dobór właściwej odzieży i sprzętu ochrony osobistej ratowników. Sposoby likwidacji
skutków emisji substancji niebezpiecznych. Procedury działań ratownictwa chemiczno-
ekologicznego z uwzględnieniem specyfiki zagrożeń. Wyznaczanie stref zagrożeń. Metody
i techniki usuwania zanieczyszczenia środowiska. Dekontaminacja ludzi, sprzętu
i środowiska. Zasady współpracy służb ratowniczych PSP z innymi podmiotami podczas akcji
ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Zakres działań i zadania poszczególnych służb
wspomagających.

45. SEMINARIUM DYPLOMOWE

Literatura, sposób doboru. Tezy pracy. Sposób przygotowania pracy. Omówienie struktury

pracy. Prezentacja kolejna zaawansowania pracy przez dyplomanta. Dyskusja nad
prezentacjami. Próbne prezentacje dyplomowe.

46. BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE BUDYNKÓW

Prawne aspekty ochrony przed pożarami, wymagania dla budynków w „Prawie

budowlanym”. System przepisów techniczno-budowlanych i polskich Norm, uzyskiwanie
odstępstw od nich. Zasady egzekwowania wymagań ochrony przeciwpożarowej w procesie
projektowania budynków i przekazywania ich w użytkowanie. Charakterystyka właściwości
palnych surowców i produktów. Promieniowanie cieplne. Zagrożenia dla ludzi spowodowane
pożarami. Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń dla bezpieczeństwa obiektów
stacjonarnych (skupionych lub rozproszonych), dużych obiektów przemysłowych, obiektów
użyteczności publicznej, portów lotniczych, portów morskich, czynniki funkcjonalne
wpływające na wymagania przeciwpożarowe dla budynków. Bezpieczeństwo obiektu,
obszaru oraz infrastruktury krytycznej. Elementy obiektu i ich funkcje w ochronie przed
zagrożeniami. Wymagania dla obiektów budowlanych i urządzeń. Klasy odporności
pożarowej budynków, odporność ogniowa elementów budynków, strefy pożarowe,
oddzielenia przeciwpożarowe, wymagane odległości między budynkami. Drogi ewakuacyjne
w budynkach. Wymagania dla dróg pożarowych doprowadzonych do budynków. Wpływ
zabezpieczeń na warunki techniczne obiektów. Wpływ obecności systemów zabezpieczeń na
prowadzenie akcji ratowniczych. Projektowanie systemów zabezpieczeń. Rozwiązania
materiałowo-konstrukcyjne nośnych elementów budynków.

47. TAKTYKA I DOWODZENIE W RATOWNICTWIE

Podstawowe pojęcia z zakresu ratownictwa, taktyki, dowodzenia i kierowania

działaniami. Organizacje, struktury, systemy, podmioty powszechnego systemu ratowniczego
- charakterystyka operacyjno-taktyczna, zakres i możliwości. Współpraca ratownicza w
ramach KSR-G, z wojskiem, policją i in. Technologie, metody, sposoby postępowania,
procedury ratownicze, taktyka działania. Standardy sprzętowe, organizacyjne i szkoleniowe.
Zasady organizacji akcji ratowniczych. Rozpoznawanie zagrożeń w trybie działań
ratowniczych. Uprawnienia, obowiązki, szczególne instrumenty prawne i odpowiedzialność
kierującego działaniami ratowniczymi. Działanie w stanie wyższej konieczności. Proces
wypracowywania decyzji. Zamiar taktyczny. Procedura budowy struktur dowodzenia i

22

kierownia. Wspomaganie procesu decyzyjnego przez stanowiska, kierowania, punkty
alarmowe i CPR. Metodyka pracy dyżurnego operacyjnego powiatu. Struktury, organizacja
i zadania sztabów dla działań ratowniczych. Kierowanie działaniami ratowniczymi na
poziomach interwencyjnym, taktycznym i strategicznym. Odwody operacyjne, krajowe bazy
sprzętu specjalistycznego. Współpraca ratownicza z mass-mediami. Międzynarodowe
działania ratownicze. Logistyczne zabezpieczenie długotrwałych działań ratowniczych.
Planowanie operacyjne. Analiza stanu zabezpieczenia operacyjnego. Procedura ceny stanu
gotowości operacyjnej. Plany i operaty ratownicze. Inspekcje gotowości operacyjnej
podmiotów KSR-G. Metodyka oceny przebiegu działań ratowniczych. Projektowanie szkoleń,
ć

wiczeń i manewrów pożarniczych.

48. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA LASÓW

Akty prawne dotyczące ochrony przeciwpożarowej lasów. Podstawowe pojęcia dotyczące

lasów. Lasy świata, Europy i Polski. Zakazy rozniecania ognia w lasach. Kategorie i stopnie
zagrożenia pożarowego lasów. Sposoby zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów:
obserwacja i patrolowanie lasów, pasy przeciwpożarowe w lasach, źródła wody do celów
przeciwpożarowych w lasach, dojazdy pożarowe w lasach, naziemne i lotnicze bazy sprzętu
do gaszenia pożarów lasów. Rodzaje i wielkość pożarów lasów. Pogoda pożarowa. Sprzęt,
pojazdy, statki powietrzne i środki gaśnicze do gaszenia pożarów lasów. Rozpoznanie –
informacje o zaistniałym pożarze lasu, informacje o możliwościach rozprzestrzeniania się
pożaru lasu i informacje dotyczące działań gaśniczych. Warianty, metody i formy działań
gaśniczych podczas pożarów lasów. Sposoby gaszenia pożarów lasów. Plany i sposoby
postępowania na wypadek powstania pożarów lasów. Kierowanie akcją ratowniczą oraz
zadania sztabu podczas pożarów lasów. Współdziałanie jednostek ochrony przeciwpożarowej
biorących udział w działaniach gaśniczych podczas pożarów lasów. Dyskusja
i podsumowanie wiadomości.

49. EWAKUACJA INTERWENCYJNA

Zapoznanie z czynnościami ratowniczymi związanymi z ewakuacją ludzi i mienia

z obiektów i stref zagrożonych tub objętych skutkami zdarzeń destrukcyjnych, planowaniem,
dysponowaniem i wykorzystywaniem sił i środków PSP, w tym ratownictwa
wysokościowego. Przygotowanie do podejmowania decyzji, które spowodują osiągnięcie
założonego celu przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa ratownika i ratowanego.
Wyrobienie nawyku optymalizacji i ewakuacji w prowadzeniu działań. Podstawowe pojęcia
związane z ewakuacją. Metoda graficzna określania czasu ewakuacji ludzi. Plany organizacji
ewakuacji ludzi z budynków. Podział i dobór sprzętu do ewakuacji interwencyjnej w
odniesieniu do wysokości budynków. Wykorzystanie ratownictwa wysokościowego do
ewakuacji ludzi - specyfika działań zasady bezpieczeństwa, stosowany sprzęt, metody
działania. Wykorzystanie śmigłowców do prowadzenia akcji ratowniczych w budynkach
wysokich. Ewakuacja ludzi i zwierząt z terenów zagrożonych lub objętych powodzią.
Organizacja ewakuacji zwierząt z ferm hodowlanych. Metody prowadzenia ewakuacji ludzi w
przypadku zawałów, metody lokalizacji zasypanych ofiar, przygotowanie jednostek PSP do
takich działań. Ewakuacja ludzi podczas awarii infrastruktury technicznej miast - rodzaje
awarii, występujące zagrożenia, sprzęt i urządzenia, metody zwalczania skutków. Zasady
współdziałania jednostek ratowniczych różnych służb w przypadku wystąpienia zdarzenia
destrukcyjnego.

23

50. PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN

Kryteria oceny obiektu – niezawodność, bezpieczeństwo, procesy prowadzące do

uszkodzeń obiektów mechanicznych. Połączenia ciągłe i dyskretne – obciążenia dopuszczalne
i niszczące, prawdopodobieństwo uszkodzenia. Problemy konstrukcyjne, technologiczne
i eksploatacyjne sprzęgieł, przekładni zębatych, przekładni pasowych, hamulców. Zasady
eksploatacji maszyn. Zagrożenia bezpieczeństwa powstałe w wyniku uszkodzenia lub
niewłaściwej obsługi maszyn. Proces technologiczny produkcji maszyn. Wymagania i zasady
organizowania procesu technologicznego. Procesy technologiczne istotne z punktu widzenia
bezpieczeństwa produkcji i środowiska.

51. PODSTAWY BUDOWNICTWA

Stan formalno-prawny w realizacji budowlanego procesu inwestycyjnego (podstawowe

ustawy i rozporządzenia w tym Dyrektywa Europejska 89/106 EWG). Unormowania
formalno prawne krajowe i unijne. Podstawowe pojęcia terminologiczne. Podział budynków
na elementy z uwzględnieniem ich funkcji w pracy ustroju budowlanego. Materiały i wyroby
do wykonywania elementów nośnych, obciążenia budynków i podstawowe zasady obliczania
wybranych elementów konstrukcyjnych z drewna, stali i betonu. Rola i rodzaje fundamentów.
Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne ścian nośnych, osłonowych i działowych.
Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne stropów oraz ich rola w zapewnieniu sztywności
budynku. Przekrycia i pokrycia dachowe. Schody i elementy komunikacji wewnętrznej.
Budownictwo monolityczne i prefabrykowane. Kształtowanie budynków wysokich.
Nowoczesne, lekkie ściany osłonowe. Materiały budowlane. Spoiwa budowlane powietrzne
i hydrauliczne. Kruszywa budowlane. Rozwiązania materiałowo konstrukcyjne nośnych
elementów budynków.

52. SPRZĘT RATOWNICZO-GAŚNICZY

Podział sprzętu ratowniczo-gaśniczego. Wymagania, normalizacja i certyfikacja. Budowa,

zasada działania, parametry pracy i charakterystyki techniczne sprzętu ratowniczo-
gaśniczego. Podręczny sprzęt gaśniczy, gaśnice przenośne i przewoźne. Skuteczność gaśnicza
i pożary testowe. Wyposażenie i uzbrojenie osobiste strażaka, środki specjalne ochrony
osobistej. Aparaty powietrzne butlowe. Węże tłoczne, ssawne, armatura wodna i osprzęt
pożarniczy. Prądownice wodne i hydrantowe, działka wodno-pianowe. Pompy wirowe
promieniowe. Motopompy, autopompy i agregaty pompowe, turbopompy. Budowa pomp,
elementy konstrukcyjne i uszczelnienia. Parametry techniczne i charakterystyki pracy.
Urządzenia strumienicowe, wysysacze i zasysacze środka pianotwórczego. Sprzęt do
wytwarzania piany, agregaty piany CAFS. Sprzęt ratowniczy dla straży pożarnej. Sprzęt do
ewakuacji interwencyjnej: drabiny przenośne, drabiny mechaniczne i podnośniki
samochodowe, wory i rękawy ratownicze, skokochrony, linkowe urządzenia ratownicze.
Sprzęt do udrażniania dróg komunikacyjnych i przejść: sprzęt burzący, piły spalinowe, pilarki
i przecinarki. Elementy hydrauliki siłowej: pompy hydrauliczne, silniki wyporowe
i hydrauliczne, siłowniki, elementy sterujące. Hydrauliczne narzędzia ratownicze z pompami
i osprzętem. Pneumatyczny sprzęt ratowniczy, poduszki podnoszące i uszczelniające.
Eksploatacja sprzętu ratowniczo-gaśniczego. Ocena zagrożeń. Bezpieczeństwo w procesie
eksploatacji. Badania sprzętu ratowniczo-gaśniczego: normowe i użytkowe. Kontrola stanu
technicznego, przeglądy i badania okresowe. Obsługa serwisowa, organizacja procesów

24

obsługowych. Ocena stopnia zużycia sprzętu. Pomiary wielkości charakterystycznych.
Badanie szczelności, wytrzymałości i parametrów technicznych. Przyrządy pomiarowe, błędy
pomiarów i opracowywanie wyników. Doświadczalne określanie charakterystyk pracy
sprzętu.

53. SAMOCHODY GAŚNICZE I SPECJALNE

Podstawowe zespoły i mechanizmy pojazdów samochodowych. Specyfika rozwiązań

konstrukcyjnych samochodów pożarniczych – konstrukcja nadwozi, uwarunkowania
wynikające z obciążenia na osie, położenia środka ciężkości oraz parametrów związanych
z bezpieczeństwem i statecznością podczas jazdy. Podział na klasy, kategorie i grupy oraz
oznaczenie samochodów pożarniczych. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i parametry.

54. ŁĄCZNOŚĆ I ALARMOWANIE

Wiadomości wstępne. Kryteria klasyfikacyjne i podział telekomunikacji. Wielokrotne

wykorzystanie łączy. Zintegrowane systemy łączności. Propagacja fal radiowych Systemy
radiokomunikacji ruchomej. Telekomunikacyjne aspekty sieci komputerowych. Transmisja
danych. Kodowe metody protekcji. Bezpieczeństwo systemów łączności. Przepisy dotyczące
organizacji łączności. Przepisy i zasady prowadzenia korespondencji radiowej. Organizacja
łączności w PSP. Omówienie sprzętu łączności znajdującego się na wyposażeniu PSP
Systemy alarmowania OSP. Badanie komponentów urządzeń łączności. Badanie przyrządów
półprzewodnikowych. Badanie kodeków kodu cyklicznego. Badanie układów sterowania.
Badanie funktorów logicznych TTL i CMOS. Badanie szyfratora i deszyfratora dźwięku.
Programowanie radiotelefonów.

55. SZKOLENIE OBRONNE

Regulacje ustawowe zagadnień bezpieczeństwa i obronności państwa z uwzględnieniem

zobowiązań sojuszniczych NATO; struktura systemu obronności RP; powinności obywateli
wynikające z powszechnego obowiązku obrony RP; studenci a służba wojskowa; wojsko
a misje pokojowe; ochrona ludności w prawie wojennym; współpraca cywilno – wojskowa w
zakresie ratownictwa powszechnego; stany nadzwyczajne; kryzysy i reagowanie kryzysowe;
Rażące działanie broni klasycznej, zapalającej oraz masowego rażenia na ludzi, infrastrukturę
i środowisko naturalne; możliwości terrorystycznego użycia tych broni; System Wykrywania
Skażeń w wojskach operacyjnych; Krajowy System Wykrywania Skażeń i Alarmowania;
metody oceny zagrożeń według normy ATP-45 stosowane w tych systemach; elementy
topografii wojskowej jako baza do modelowania zagrożeń na mapach; ochrona przed
skażeniami w wojskach – sprzęt, sposoby; wojskowe metody dekontaminacji ludzi i sprzętu
bojowego oraz terenu oraz możliwości ich adaptacji w ratownictwie powszechnym; sprzęt
wojskowy przydatny do rozpoznawania skażeń, dekontaminacji podczas powodzi i gaszenia
pożarów.

56. RATOWNICTWO TECHNICZNE

Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami z zakresu ratownictwa technicznego. Podanie

zasad obsługi sprzętu ratowniczego, taktyki działań ratowniczych oraz zasad BHP
w zależności od rodzaju zdarzenia destrukcyjnego. Charakterystyka działań w zakresie
ratownictwa technicznego, prowadzonych przez jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP oraz inne

25

podmioty ratownicze wchodzące w skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.
Zapoznanie z niebezpiecznymi węzłami w konstrukcjach pojazdów samochodowych,
szynowych, statków powietrznych i wodnych. Taktyka działań pododdziałów ratowniczych
podczas awarii, wypadków i katastrof w komunikacji: drogowej, kolejowej i lotniczej w
katastrofach budowlanych i infrastrukturze technicznej. Zasady współdziałania zastępów i
grup specjalistycznych. Organizacja działań ratowniczych, zagrożenia towarzyszące awariom
i wypadkom komunikacyjnym, specjalistyczne jednostki ratownicze: kolejowe, wodne,
lotniskowe, techniczne. Zasady współdziałania pododdziałów specjalistycznych. Organizacja
działań ratowniczych, zagrożenia towarzyszące awariom i wypadkom komunikacyjnym,
specjalistyczne jednostki ratownicze: kolejowe, wodne, lotniskowe, techniczne. Nauka i
doskonalenie umiejętności obsługi sprzętu ratowniczego: podręcznego, hydraulicznego,
pneumatycznego i elektrycznego.

57. ROZPOZNAWANIE ZAGROŻEŃ POŻAROWYCH

I WYBUCHOWYCH

Spalanie niekontrolowane: pożar i wybuch. Pożar i wybuch jako główne klasy zagrożeń

chemicznych. Zagrożenia dla ludzi, obiektów budowlanych i otaczającego środowiska
naturalnego spowodowane pożarami i wybuchami (skutki pożaru i wybuchu).
Charakterystyka właściwości palnych surowców i produktów jako wskaźnik zagrożenia
pożarem i wybuchem. Zagrożenia bezpieczeństwa powstające w wyniku eksploatacji,
uszkodzenia lub niewłaściwej obsługi urządzeń z palnymi substancjami - powstawanie
atmosfer palnych i wybuchowych wewnątrz i w otoczeniu urządzeń technologicznych,
w normalnych i awaryjnych warunkach pracy. Procesy prowadzące do uszkodzeń urządzeń
technologicznych. Przyczyny powstawania szkód: uszkodzeń i awarii. Źródła zapłonu
w procesach technologicznych. Ocena zagrożenia pożarem na podstawie przewidywanej
gęstości obciążenia ogniowego. Ocena zagrożenia wybuchem na podstawie przewidywanego
przyrostu ciśnienia spowodowanego przez wybuch. Strefy wybuchowe, wyznaczanie stref
zagrożenia wybuchem. Detektory i urządzenia pomiarowe do wykrywania atmosfer palnych
i wybuchowych. Systemy i urządzenia zabezpieczające obiekty i urządzenia przed pożarami
i wybuchami w procesach technologicznych, monitoring obiektu. Bezpieczeństwo w procesie
eksploatacji. Wymagania dla obiektów budowlanych i urządzeń z uwagi na zagrożenia
pożarowe i wybuchowe. Unormowania formalno-prawne krajowe i unijne w zakresie
rozpoznawania zagrożeń pożarowych i wybuchowych i minimalizacji ich skutków.

58. OCHRONA DÓBR KULTURY

Charakterystyka zagrożeń dóbr kultury. Zagrożenia czasu pokoju i wojny. Ochrona prawna

zabytków i opieka nad zabytkami. Konwencje międzynarodowe w zakresie ochrony dóbr
kultury. Podstawowe elementy systemu ochrony zabytków. Dokumentacja zabytków.
Przygotowania organizacyjne na wypadek szczególnych zagrożeń. Szkolenie w zakresie procedur
stosowanych w razie nagłych wypadków. Ochrona zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego
i sytuacji kryzysowych. Ochrona zabytków w regulacjach prawnych dotyczących spraw
kulturowych i obronnych. Inne regulacje prawne wzmacniające system ochrony dóbr kultury.
Komitet Doradczy do spraw Ochrony Dóbr Kulturalnych na wypadek Konfliktu Zbrojnego.
Ewakuacja ruchomych dóbr kultury. Przygotowanie obiektów zabytkowych do działań
ratowniczych. Planowanie działań ratowniczych i procedura ich realizacji w obiektach
zabytkowych. Wymagania ochrony przeciwpożarowej obiektów zabytkowych i bariery dla ich
spełnienia. Prawne uwarunkowania ochrony dóbr kultury.

26

59. GAŚNICZE DZIAŁANIA RATOWNICZE

Kalkulacja sił i środków gaśniczych do realizacji zamiaru taktycznego. Określenie

powierzchni gaszenia dla danego szyku bojowego stanowisk gaśniczych w natarciu i obronie.
Pożary budynków mieszkalnych. Pożary budynków wysokich i wysokościowych. Pożary
obiektów użyteczności publicznej. Pożary składów materiałów palnych. Pożary zakładów
przemysłowych Pożary środków transportu Pożary osiedli podmiejskich i wiejskich
Ratowanie ludzi podczas pożarów Ewakuacja ludzi podczas pożarów Zaopatrzenie w środki
gaśnicze podczas pożarów. Zaopatrzenie wodne. Systemy zapewniające ciągłość podawania
ś

rodków gaśniczych. Plan zaopatrzenia w wodę do celów gaśniczych. Wentylacja podczas

działań gaśniczych. Rozpoznanie. Ciągłość rozpoznania. Rozpoznanie obiektów i obszarów
przed pożarem. Zmiana sytuacji pożarowej a przegrupowanie stanowisk gaśniczych.
Warianty, formy i metody gaśniczych działań ratowniczych podczas różnych rodzajów
pożarów. Łączność współdziałania i dowodzenia podczas pożaru. Środki gaśnicze do
zwalczania pożarów. Stanowiska gaśnicze wyższe, równe i niższe. Działania gaśnicze poniżej
poziomu „0” – piwnice. Działania gaśnicze i oddymiające na dachu. Projektowanie układów
gaśniczych. Praca stanowisk gaśniczych. Zwalczanie pożarów . Zagrożenia związane
z miejscem pracy.

60. MEDYCYNA KATASTROF

Historia medycyny katastrof. Analiza systemów bezpieczeństwa w Polsce. Rola i zadania

administracji publicznej, służb oraz straży i inspekcji w systemie ratownictwa. Organizacja
struktur zintegrowanego ratownictwa medycznego w Polsce. Krajowy System Ratowniczo-
Gaśniczy i Państwowe Ratownictwo Medyczne. Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Rola
organizacji ochotniczych i pozarządowych w akcjach ratowniczych. Systemy ratownictwa
medycznego na świecie. Bezpieczeństwo strażaka - ratownika. Organizacja działań
ratunkowych podczas zdarzeń masowych. Analiza miejsca zdarzenia. Zasady postępowania w
przypadku akcji ratowniczych - w aspekcie ratownictwa medycznego. Organizacja
ratownictwa medycznego w strefie zagrożenia we wszelkiego typu wypadkach Zasady
współdziałania i koordynacji służb ratowniczych na miejscu wypadku. Zabezpieczenie imprez
masowych. Oddziaływanie promieniowania na materię żywą. Promieniowanie cieplne.
Zagrożenia biologiczne. Kształcenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Rozpoznanie
stanu zagrożenia życia. Uruchamianie „łańcucha przeżycia”. Procedury z zakresu ratownictwa
medycznego realizowanego w ramach KSRG. Resuscytacja dorosłych, dzieci i niemowląt.
Unieruchamianie kończyn po urazie. Tamowanie krwotoku zewnętrznego. Postępowanie
przeciw wstrząsowe. Wsparcie psychiczne poszkodowanych.

61. PROJEKTOWANIE KOMPUTEROWE

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z nowoczesnymi metodami wspomagania

rysunku na przykładzie oprogramowania AutoCAD. W ramach przedmiotu studenci
zdobywają umiejętność obsługi programu w stopniu umożliwiającym jego wykorzystanie do
tworzenia rysunków w przestrzeni dwuwymiarowej oraz zapoznają się z metodami jego
wykorzystania. W ramach zajęć studenci wykonują projekt związany z ochroną
przeciwpożarową obiektu budowlanego.

27

62. PODSTAWY ELEKTRONIKI

Podstawowe właściwości obwodów i sygnałów elektrycznych. Właściwości materiałów

półprzewodnikowych. Elementy półprzewodnikowe bezzłączowe i złączowe, tranzystory
unipolarne i układy scalone. Klasyfikacja i charakterystyki statyczne i dynamiczne
wzmacniaczy

i

rola

w

nich

sprzężenia

zwrotnego.

Omówienie

wzmacniaczy

(małosygnałowych, mocy, selektywnych i operacyjnych), generatorów (sygnałów
harmonicznych i przebiegów impulsowych), zasilaczy i stabilizatorów napięć i prądów
stałych. Wprowadzenie do metod modulacji. Elektroniczne układy (analogowe i cyfrowe)
pomiarowe

i

napędowe.

Elementy

techniki

mikroprocesorowej.

Architektura

mikrokomputerów. Nowoczesne techniki i technologie układów elektronicznych.
Mikroelektronika. Optoelektronika.

III. PRAKTYKI

Praktyki w wymiarze 6 tygodni będą organizowane w jednostkach ochrony

przeciwpożarowej

lub

w

jednostkach

organizacyjnych

systemu

zarządzania

kryzysowego. Ponadto studenci odbywają szkolenie zawodowe w Szkolnym Zakładzie
Ratowniczo-Gaśniczym.

IV. WYKAZ ZAKRESÓW Z GRUPY TREŚCI KIERUNKOWYCH

WYMIENIONYCH W STANDARDACH

Zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 48 do Rozporządzenia Ministra

Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia
(Dz. U. Nr 164, poz. 1166 z dnia 13 września 2007 r.), program nauczania obejmuje
wszystkie treści z grupy podstawowej oraz treści z następujących zakresów kształcenia
z grupy treści kierunkowych:

1. Psychologii i socjologii
2. Prawa krajowego i międzynarodowego
3. Logistyki w bezpieczeństwie
4. Organizacji i funkcjonowania systemów bezpieczeństwa
5. Organizacji systemów ratownictwa
6. Skutków zagrożeń
7. Metod ilościowych i jakościowych oceny ryzyka
8. Monitorowania zagrożeń bezpieczeństwa
9. Modelowania zagrożeń
10. Inżynierii bezpieczeństwa technicznego
11. Technicznych systemów zabezpieczeń
12. Środków bezpieczeństwa i ochrony
13. Nauki o materiałach
14. Termodynamiki i mechaniki płynów