„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tomasz Kędziora

Użytkowanie sprzętu rolniczego
321[04].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Bożena Stępień
mgr inż. Mirosław Worobik


Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka

Opracowanie zawiera obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 321[04].Z1.02,

„Użytkowanie sprz

ę

tu rolniczego”,

zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu

technik pszczelarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas użytkowania maszyn

i narzędzi rolniczych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn do produkcji

roślinnej

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Agregatowanie maszyn do produkcji roślinnej oraz pojazdy stosowane

w rolnictwie

17

5.3.1. Ćwiczenia

17

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

29

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu użytkowania sprzętu

rolniczego.

W poradniku znamieszczono:

−

wymagania wstępne – czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć już opanowane, aby bez problemów przystąpić do realizacji tej jednostki
modułowej,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

321[04].Z1

Produkcja roślinna

321[04].Z1.01

Planowanie zmianowania

roślin i płodozmianów

321[04].Z1.04

Organizacja produkcji roślinnej

321[04].Z1.02

Użytkowanie sprzętu

rolniczego

321[04].Z1.03

Wykonywanie zabiegów agrotechnicznych

321[04].Z1.05

Określanie zasobów bazy pożytkowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować jednostki układu SI,

−

przeliczać jednostki,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu statyki, dynamiki i kinematyki, takimi
jak: masa, siła, prędkość, energia,

−

korzystać z nowoczesnych źródeł informacji dotyczących technologii produkcji roślin,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, bezpieczeństwa zdrowotnego
ż

ywności, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

−

rozpoznać rośliny uprawne w różnych fazach rozwojowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

dobrać maszyny i narzędzia do uprawy roli,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas użytkowania maszyn
rolniczych i narzędzi,

−

zastosować zasady obsługi i regulacji rozsiewaczy do nawozów mineralnych
i roztrząsaczy obornika,

−

zastosować zasady obsługi siewników oraz sadzarek do ziemniaków,

−

określić potrzebę ochrony roślin uprawnych,

−

zastosować zasady obsługi maszyn do siewu, sadzenia i ochrony roślin,

−

dobrać technikę zbioru zboża i sposobu zagospodarowania słomy,

−

rozróżnić podstawowe zespoły pojazdów i ich funkcje,

−

sprawdzić instalację elektryczną pojazdu i przyczepy,

−

zastosować zasady agregatownia maszyn do produkcji roślinnej,

−

przygotować do pracy, obsłużyć i dokonać konserwacji podstawowych maszyn i
urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja roślinna 321[04].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie sprzętu rolniczego 321[04].Z1.02

Temat: Narzędzi i maszyny do uprawy roli.

Cel ogólny: Charakteryzować narzędzia i maszyny do uprawy roli.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

wymienić rodzaje pługów,

−

znać budowę pługa,

−

obsługiwać pług.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pogadanka,

−

pokaz z instruktażem,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2

−

4-osobowych.

Środki dydaktyczne:

−

plansze i foliogramy przedstawiające podział pługów,

−

film dydaktyczny dotyczący wykonywania orki,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

ciągnik rolniczy,

−

pług lemieszowy i talerzowy,

−

magnetowid, DVD, komputer z projektorem multimedialnym.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

−

czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości
uczniów do zajęć,

−

podanie tematu zajęć,

−

podanie do zapisania w zeszycie przedmiotowym rodzajów orki,

−

podział grupy uczniów na zespoły 2–4-osobowe.

2. Faza właściwa:

−

wykład nauczyciela z elementami pogadanki na temat terminu i sposobu,
wykonywania różnego rodzaju orek,

−

wspólne omawianie w trakcje oglądania filmu, poszczególnych czynności
wykonywanych podczas regulacji pługa lemieszowego i talerzowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

prezentacja plansz i foliogramów przedstawiających różne typy pługów.

3. Realizacja ćwiczenia – Temat: Wykonaj orkę siewną i podorywkę.

Praca w grupach 2–4-osobowych:

−

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

−

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania, dobierają środki ochrony
osobistej,

−

wyjście grup do parku maszynowego gospodarstwa szkolnego,

−

nauczyciel dokonuje pokaz z instruktażem z jednoczesnym objaśnianiem wszystkich
elementów wykonywanego zadania,

−

uczniowie przystępują do wykonania zadania,

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

−

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

−

czy zachowują zasady BHP.

Praca indywidualna:

−

uczniowie indywidualnie dokonują zespolenia ciągnika z pługiem,

−

po wykonaniu próby orki dokonują wyregulowania pługa.

Zakończenie zajęć:

−

uczniowie omawiają problemy, jakie napotkali podczas łączenia ciągnika z pługiem,

−

dyskutują na forum klasy o czynnościach, które musieli wykonać w celu wyregulowania
głębokości pracy pługa

−

nauczyciel ocenia pracę każdej grupy

Praca domowa
Stwórz prezentację multimedialną przedstawiającą narzędzia i maszyny do uprawy roli.
Minimum 10 slajdów. Swoją pracę zapisz na płycie CD.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

−

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie każdego ucznia, na bieżąco podczas
dyskusji i podczas wykonywania ćwiczenia. Ocenia także aktywność i zaangażowanie
ucznia w wykonywane prace.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Technik pszczelarz 321[04]

Moduł:

Produkcja roślinna 321[04].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie sprzętu rolniczego 321[04].Z1.02

Temat: Narzędzia i maszyny do uprawy uzupełniającej.

Cel ogólny: Charakteryzować narzędzia i maszyny do uprawy roli.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

wymieniać narzędzia i maszyny do uprawy roli,

−

rozróżniać rodzaje bron,

−

opisywać budowę bron,

−

przygotowywać brony do pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pogadanka,

−

pokaz z instruktażem,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie podczas zajęć w pasiece pracują w grupach 2

−

4-osobowych.

Środki dydaktyczne:

−

plansze i foliogramy przedstawiające podział bron,

−

film dydaktyczny dotyczący wykonywania bronowania,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

ciągnik rolniczy,

−

brona zębowa, brona sprężynowa, brona aktywna, brona talerzowa,

−

magnetowid, DVD, komputer z projektorem multimedialnym.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

−

czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości
uczniów do zajęć,

−

podanie tematu zajęć.

2. Faza właściwa:

−

wykład nauczyciela z elementami pogadanki na temat typów bron i ich
zastosowaniem w procesie uprawy roli,

−

szczegółowe omówienie poszczególnych rodzajów bron,

−

prezentacja plansz i foliogramów przedstawiających podział bron.

3. Realizacja ćwiczenia – Temat: Wykonaj bronowanie posiewne.

Praca w grupach 2–4-osobowych:

−

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania, dobierają środki ochrony
osobistej,

−

wyjście grup do parku maszynowego gospodarstwa szkolnego,

−

nauczyciel dokonuje pokaz z instruktażem z jednoczesnym objaśnianiem wszystkich
elementów wykonywanego zadania,

−

uczniowie przystępują do wykonania zadania

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

−

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

−

czy zachowują zasady bhp.

Praca indywidualna:

−

uczniowie indywidualnie dokonują zespolenia ciągnika z broną lekką,

−

wykonują bronowanie określonej powierzchni roli

Zakończenie zajęć

−

uczniowie omawiają problemy jakie napotkali podczas łączenia ciągnika z bronami,

−

nauczyciel ocenia pracę każdej grupy.

Praca domowa
Stwórz prezentację multimedialną przedstawiającą narzędzia i maszyny do uprawy
uzupełniającej. Minimum 10 slajdów. Swoją pracę zapisz na płycie CD.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

−

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie każdego ucznia, na bieżąco podczas
dyskusji i podczas wykonywania ćwiczenia. Ocenia także aktywność i zaangażowanie
ucznia w wykonywane prace.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas użytkowania

maszyn i narzędzi rolniczych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobieranie środków do mycia i konserwacji elementów maszyn i urządzeń rolniczych.

Wykonaj mycie maszyn i urządzeń rolniczych w parku maszynowym szkolnego

gospodarstwa rolnego.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
użytkowania maszyn rolniczych i narzędzi”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zapoznać się z zaleceniami producentów sprzętu rolniczego co do mycia poszczególnych

maszyn i urządzeń rolniczych,

3) pobrać od kierownika gospodarstwa środki do mycia maszyn i urządzeń rolniczych,
4) wykonać mycie maszyn i urządzeń rolniczych,
5) zaprezentować i omówić wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

ś

rodki do mycia maszyn i urządzeń rolniczych,

−

instrukcje obsługi i zalecenia producentów maszyn i urządzeń rolniczych co do mycia,

−

maszyny i urządzenia rolnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 2

Wykonaj konserwację maszyn i urządzeń rolniczych w parku maszynowym szkolnego

gospodarstwa rolnego.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
użytkowania maszyn rolniczych i narzędzi”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zapoznać się z zaleceniami producentów sprzętu rolniczego co do konserwacji

poszczególnych maszyn i urządzeń rolniczych,

3) pobrać od kierownika gospodarstwa środki do konserwacji maszyn i urządzeń rolniczych,
4) wykonać konserwację maszyn i urządzeń rolniczych,
5) zaprezentować i omówić wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

ś

rodki do konserwacji maszyn i urządzeń rolniczych,

−

instrukcje obsługi i zalecenia producentów maszyn i urządzeń rolniczych co do
konserwacji,

−

maszyny i urządzenia rolnicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn do

produkcji roślinnej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobieranie zespołów roboczych narzędzi i maszyn do prac polowych. Dobierz

odpowiednie maszyny i narzędzia do wykonania orki przedsiewnej.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn
do produkcji roślinnej”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zgromadzić narzędzia i maszyny potrzebne do wykonania orki przedsiewnej,
3) połączyć ciągnik rolniczy z pługiem lemieszowym do orki zagonowej i dokonać

wyregulowania zespołu roboczego zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,

4) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

ciągnik rolniczy,

−

pług lemieszowy,

−

ś

rodki ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 2

Wykonywanie podstawowych prac polowych z wykorzystaniem maszyn rolniczych.

Wykonaj orkę przedsiewną pługiem obracalnym.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn
do produkcji roślinnej”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zgromadzić narzędzia i maszyny potrzebne do wykonania orki przedsiewnej,
3) połączyć ciągnik rolniczy z pługiem obracalnym do orki bezzagonowej i dokonać

wyregulowania zespołu roboczego zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,

4) wykonać orkę wyznaczonego obszaru pola,
5) sprawdzić poprawność wykonanej orki,
6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

ciągnik rolniczy,

−

pług obracalny,

−

pole do wykonania orki.

Ćwiczenie 3

Obliczanie rozstawu redlic oraz długość wskaźników i znaczników. Oblicz długość

znaczników siewnika ciągnikowego zawieszanego, który używany jest w szkolnym
gospodarstwie pomocniczym. Dokonaj niezbędnych pomiarów w parku maszynowym.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn
do produkcji roślinnej”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) dokonać pomiarów niezbędnych do wyliczenia długości znaczników,
3) zapisać wyniki w zeszycie przedmiotowym,
4) odszukać w poradniku dla ucznia niezbędne wzory do wyliczenia długości znaczników,
5) dokonać obliczeń długości znaczników,
6) wyregulować długość znaczników siewnika ciągnikowego zawieszanego który używany

jest w szkolnym gospodarstwie pomocniczym,

7) zaprezentować pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

przybory do dokonania pomiarów, np.: taśma miernicza 5 m,

−

siewnik ciągnikowy zawieszany POLONEZ T,

−

ciągnik Ursus 5714 Agro Bis 4 WD.

Ćwiczenie 4

Sprawdzanie technicznej sprawności opryskiwaczy z zastosowaniem wody.

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału „Mechanizacja prac oraz podstawy eksploatacji maszyn do produkcji
roślinnej”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2–4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy,
3) umyć opryskiwacz,
4) napełnić wodą do 2/3 pojemności zbiornika,
5) włączyć oprysk przy ustawionym ciśnieniu 5 barów,
6) sprawdzić szczelność całego układu opryskiwacza,
7) sprawdzić działanie zaworów przeciwkroplowych,
8) zbadać wydatek jednostkowy rozpylacza i porównywać z tabelarycznym przy danym

ciśnieniu,

9) zbadać rozkład poprzeczny cieczy,
10) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pokaz z instruktażem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ś

rodki dydaktyczne

−

ś

rodki ochrony indywidualnej,

−

przybory do pisania,

−

tabele z normami wydatku jednostkowego rozpylaczy,

−

stół do badania rozkładu poprzecznego cieczy,

−

opryskiwacz,

−

ciągnik rolniczy,

−

woda.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Agregatowanie maszyn do produkcji roślinnej oraz pojazdy

stosowane w rolnictwie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobieranie mocy ciągnika do agregatu uprawowego.
Pługiem dwuskibowym o szerokości roboczej 0,6 m będzie wykonywana orka siewna na

głębokość 0,2 m, na glebie ciężkiej – gliniastej. Jaki ciągnik należy użyć do orki, aby
optymalnie wykorzystać jego moc uciągu, przy prędkości roboczej 1,7 m/s (6,12 km/h)?

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Agregatowanie maszyn do produkcji roślinnej oraz
pojazdy stosowane w rolnictwie”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) obliczyć średni opór pługa ze wzoru P

r

= k a b

,

gdzie:

P

r

– całkowity

opór roboczy pługa,

k – opór jednostkowy gleby przy orce, N/m

2

[kG/m

2

],

a – głębokość orki, m,
b – szerokość orki, m,

3) obliczyć moc uciągu – moc użyteczną ciągnika,

N

u

= P v

rz

[kW]

gdzie:

N

u

– moc użyteczna ciągnika,

P – siła uciągu, kN [KM],
v

rz

– prędkość rzeczywista agregatu,

4) doliczyć 15% rezerwy mocy ciągnika,
5) zakładając, że dla ciągnika kołowego moc użyteczna stanowi 60% mocy efektywnej

silnika obliczyć ostateczną moc silnika w jaki musi być wyposażony ciągnik,

6) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

papier A 4,

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia ze wzorami potrzebnymi do obliczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 2

Odpowiedz na pytanie czy ciągnikiem wyposażonym w silnik o mocy 100 KM można

wykonać orkę przedzimową pługiem pięcioskibowym o szerokości roboczej 2,5 m, na
glebach lekkich, przy prędkości roboczej 1,7 m/s (6,12 km/h).

Wskazówki do realizacji

−

przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki bezpieczeństwa pracy,

−

przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment rozdziału „Agregatowanie maszyn do produkcji roślinnej oraz
pojazdy stosowane w rolnictwie”,

−

ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) obliczyć średni opór pługa ze wzoru P

r

= k a b

,

gdzie:

P

r

– całkowity

opór roboczy pługa,

k – opór jednostkowy gleby przy orce, N/m

2

[kG/m

2

],

a – głębokość orki, m,
b – szerokość orki, m,

3) obliczyć moc uciągu – moc użyteczną ciągnika,

N

u

= P v

rz

/ 270 [KM]

gdzie:

N

u

– moc użyteczna ciągnika,

P – siła uciągu, kN [KM],
v

rz

– prędkość rzeczywista agregatu,

4) doliczyć 15% rezerwy mocy ciągnika,
5) zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

papier A 4,

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia ze wzorami potrzebnymi do obliczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie sprzętu
rolniczego”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 18, 19, 21 są poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 4, 5, 13, 14, 16, 17, 20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. d, 4. b, 5. b, 6. c, 7. a, 8. b, 9. a, 10. d, 11. c,

12. d, 13. d, 14. a, 15. c, 16. b, 17. c, 18. d, 19. a, 20. c, 21. d.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Identyfikować symbole używane do oznaczeń
maszyn rolniczych

A

P

a

2

Definiować orkę głęboką

A

P

c

3

Rozpoznać rodzaj orki

B

P

d

4

Dobierać rodzaj pługa do wykonania orki
agromelioracyjnej

C

PP

b

5

Określić maksymalne nachylenie podłoża, na
którym można wykonać orkę

C

PP

b

6

Rozróżniać elementy wchodzące w skład
korpusu płużnego

A

P

c

7

Określać głębokość pracy glebogryzarki lekkiej

A

P

a

8

Ustawiać element regulujące głębokość pracy
glebogryzarki

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

9

Dobrać odpowiednią bronę do wykonania
bronowania posiewnego

B

P

a

10 Wskazać rodzaj ruchu wykonywanego przez

zespół roboczy brony aktywnej

C

P

d

11 Określić rodzaj zębów, w jakie może być

wyposażony kultywator

A

P

c

12 Rozpoznać nazwę jednego z rodzajów wałów

A

P

d

13 Dobrać odpowiedni wał do wykonania

określonego zabiegu agrotechnicznego

C

PP

d

14 Dobrać odpowiednie narzędzie do wykonania

określonego zabiegu agrotechnicznego

C

PP

a

15 Określać postać nawozów mineralnych

stosowanych w nawożeniu roślin

B

P

c

16 Określić stopniowanie regulacji ilości

wysiewanego nawozu przy określonej dawce

C

PP

b

17 Określić ilość rozrzucanego obornika przez

rozrzutnik

C

PP

c

18 Określić zastosowanie określonego rodzaju

siewnika

B

P

d

19 Rozróżniać typy sadzarek

A

P

a

20 Określić wielkość kropli podczas opryskiwania

C

PP

c

21 Wyjaśniać oznaczenia pojazdów

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 21 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Symbolem U oznaczone są maszyny należące do grupy

a) narzędzi i maszyn uprawowych.
b) maszyn do nawożenia.
c) maszyn do zbioru ziemiopłodów.
d) urządzeń transportowych.

2. Orkę średnią wykonuje się na głębokość

a) do 10 cm.
b) do 15 cm.
c) do 25 cm.
d) do 35 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

3. Orka płytka stosowana w celu przykrycia resztek pożniwnych roślin zbieranych latem to

a) orka przedzimowa.
b) orka przedsiewna.
c) orka razówka.
d) podorywka.

4. Do wykonania orki agromelioracyjnej używa się pługa lemieszowego

a) zwykłego.
b) specjalnego.
c) specjalistyczne.
d) do orki głębokiej.

5. Pługi ciągnikowe można stosować na powierzchniach o nachyleniu do

a) 2

o

.

b) 8

o

.

c) 12

o

.

d) powyżej 15

o

.

6. Który z elementów nie wchodzi w skład korpusu płużnego

a) lemiesz.
b) skrzydło odkładnicy.
c) noga.
d) piętka.

7. Wymagana głębokość pracy glebogryzarki lekkiej to

a) 5–10 cm.
b) 12–17 cm.
c) 20–30 cm.
d) około 40 cm.

8. Głębokość pracy glebogryzarki reguluje się za pomocą

a) podnośnika.
b) kół podporowych.
c) prędkości obrotowej wirnika.
d) prędkości jazdy agregatu.

9. Bronowanie posiewne wykonuje się

a) bronami bardzo lekkimi.
b) bronami ciężkimi.
c) broną aktywną.
d) broną wahadłową.

10. W bronie aktywnej zespół roboczy wykonuję ruch

a) skokowy.
b) postępowy.
c) wirowy.
d) wahadłowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

11. Kultywator może być wyposażony w zęby

a) nożowe.
b) ciężkie.
c) sztywne.
d) długie.

12. Cammpbell to rodzaj

a) pługa.
b) brony.
c) kultywatora.
d) wału.

13. Intensywne rozkruszanie brył występujących po innych uprawach na glebach średnich

i ciężkich wykonuje się wałami
a) gładkimi.
b) ciężkimi.
c) lekkimi.
d) pierścieniowymi.

14. Wyrównania powierzchni pól zaoranych przed zimą wykonuje się

a) włóką.
b) broną talerzową.
c) glebogryzarką.
d) wałem strunowym.

15. Nawozy stosowane podczas nawożenia mogą mieć postać

a) brył.
b) kamieni.
c) granulatu.
d) płatków.

16. Przy dawce od 300 do 1000 kg nawozu na ha stopniowanie regulacji wysiewu powinno

być następujące co
a) 75 kg.
b) 25 kg.
c) 100 kg.
d) 50 kg.

17. Dawka obornika rozrzucanego przez rozrzutnik obornika zawiera się w granicach

a) 2–5 ton.
b) 5–10 ton.
c) 10–60 ton.
d) 60–100 ton.

18. Siewnika punktowego używa się do wysiewu

a) pszenicy.
b) pszenżyta.
c) owsa.
d) buraków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

19. Sadzarka automatyczna ziemniaków to sadzarka

a) przenośnikowa.
b) punktowa.
c) szczelinowa.
d) talerzowa.

20. Podczas opryskiwania drobnokroplistego średnica kropli wynosi

a) 170–200 µm.
b) 150–170 µm.
c) 50–150 µm.
d) 10–50 µm.

21. Symbol 4WD często używany przy oznaczeniach pojazdów oznacza

a) czworo drzwi.
b) możliwość przewozu 4 osób.
c) cztero biegową skrzynię biegów.
d) napęd na 4 koła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie sprzętu rolniczego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

TEST 2
Test praktyczny – „próba pracy” do jednostki modułowej modułowej
Użytkowanie sprzętu rolniczego

Treść zadania

Wykonaj koszenie trawy za pomocą kosiarki rotacyjnej zawieszanej na ciągniku. Masz

do dyspozycji wydzieloną część trwałego użytku zielonego o wymiarach 40 x 25 metrów.
Przed rozpoczęciem pracy, połącz kosiarkę z ciągnikiem i dokonaj oceny stanu technicznego
sprzętu. Wykonaj koszenie trawy na wysokość w przedziale od 4 do 8 centymetrów. Po
ukończeniu koszenia, oczyść sprzęt i przygotuj do przechowywania. Zwróć szczególną uwagę
na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pracy. Pamiętaj, że po wykonaniu zadania musisz
zaprezentować efekt koszenia. Podczas prezentacji uzasadnij kolejność wykonywanych
czynności, sposób poruszania się kosiarką po wyznaczonym fragmencie trwałego użytku
zielonego. Omów i oceń efekt swojej pracy. Czas na wykonanie zadania wynosi 180 minut.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zaleca się przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych
umiejętności w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznego przeprowadzenia koszenia
użytków zielonych.

Uczniowie powinni wykonać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabywania umiejętności i dokonania
analizy podjętych działań praktycznych.

Zadaniem

nauczyciela

jest

stworzenie

warunków

umożliwiających

uczniowi

wykonywanie zadania zgodnie z obowiązującymi zasadami i w określonym czasie. Uczeń
powinien wykonać zadanie pod nadzorem pracownika odpowiedzialnego za gospodarstwo
rolne, który zapewni uczniowi:

−

możliwość praktycznego przeprowadzenia koszenia użytków zielonych,

−

możliwość wykonania zadania zgodnie z zasadami BHP.

Nauczyciel powinien:

−

uzgodnić z pracownikiem odpowiedzialnym za gospodarstwo rolne, możliwość i termin
przeprowadzenia ćwiczenia,

−

zadbać o przygotowanie stanowiska pracy dla uczniów pod względem bezpieczeństwa
pracy,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne ich
przestrzeganie,

−

skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,

−

określić kryteria oceny wykonywanego zadania,

−

na bieżąco nadzorować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

−

kolejność wykonywanych czynności niezbędnych przy koszeniu trawy,

−

wykaz narzędzi i sprzętu potrzebnego do koszenia trawy.

3. Dobrać i założyć odzież ochronną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4. Zgromadź na wydzielonej części użytku zielonego sprzęt niezbędny do wykonania

zadania.

5. Sprawdź stan techniczny kosiarki i ciągnika.
6. Zgłoś przez podniesienie ręki wykonanie połączenia ciągnika z kosiarką. Do dalszych

czynności możesz przystąpić po sprawdzeniu poprawności wykonania połączenia przez
nauczyciela.

7. Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
8. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentacji wykonanego zadania.
9. Po zakończeniu pracy oczyść narzędzia i sprzęt, uporządkuj stanowisko pracy.

Umiejętności podlegające ocenie

L.p.

Czynność wykonana przez ucznia

Punkty

do uzyskania

Punkty uzyskane

przez ucznia

1.

Dobranie odzieży ochronnej

5

2.

Zapisanie poprawnej kolejności
wykonywanych prac w formularzu
PLAN DZIAŁANIA

10

3.

Sporządzenie wykazu narzędzi
i sprzętu potrzebnego do koszenia
trawy

10

4.

Sprawdzenie stanu technicznego
ciągnika

5

5.

Sprawdzenie stanu technicznego
kosiarki

5

6.

Połączenie ciągnika z kosiarką

5

7

Wyregulowanie kosiarki

5

.8.

Wykoszenie wyznaczonego obszaru
trwałego użytku zielonego

5

9.

Kontrola poprawności wykonanego
zadania

10

10.

Prezentacja wykonanej pracy

10

11.

Uporządkowanie stanowiska pracy

5

12.

Poprawność wykonania zadania

25

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

bardzo dobry

96–100

dobry

86–95

dostateczny

81–85

dopuszczający

75–80

niedostateczny

0–74

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

PLAN DZIAŁANIA

1. Wpisz kolejne czynności niezbędne do koszenia trawy:

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Po obejrzeniu parku maszyn sporządź wykaz sprzętu potrzebnego do koszenia trawy.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Po obejrzeniu stanu traw dobierz parametry pracy ciągnika z kosiarką:

a) prędkość pracy (podaj w km/h lub jako przełożenie skrzyni przekładniowej

w ciągniku),

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

b) wysokość koszenia.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Miejsce na szkic poruszania się kosiarki po użytku zielonym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

7. LITERATURA

1. Buliński J.:

Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996

2. Dąbrowski S.: Mechanizacja rolnictwa cz. II. PWRiL, Warszawa 1981
3. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

4. Kozłowska D.: Mechanizacja rolnictwa cz. 2. Wydanie II (zawód technik rolnik).

Hortpress, Warszawa 2003

5. Kozłowska D.: Mechanizacja Rolnictwa cz. III. PWRiL, Warszawa 1982
6. Kozłowska D.: Mechanizacja Rolnictwa cz. IV. PWRiL, Warszawa 1981
7. Kuczewski J.: Podstawy eksploatacji agregatów rolniczych. PWRiL, Warszawa 1974
8. Marks N.: Maszyny rolnicze Cz. II Maszyny do zbioru ziemiopłodów. Akademia

Rolnicza im. H. Kołłątaja w Krakowie, Kraków 2004

9. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
10. Regulski S.: Mechanizacja Rolnictwa cz. IV. PWRiL, Warszawa 1980
11. Skrobacki A.: Pojazdy i ciągniki rolnicze. Wieś Jutra, Warszawa 2006
12. Skrobacki A.: Pojazdy rolnicze. WSiP, Warszawa 1996
13. Waszkiewicz Cz.: Maszyny rolnicze – Maszyny i urządzenia do produkcji roślinnej.

WSiP, Warszawa 1996