Strona główna

  > 

Komunikacja alternatywna

PIKTOGRAMY

szwedzki system komunikacji znakowo‐obrazkowej

Piktogramy to graficzny system komunikacyjny

Zasadą konstrukcji znaków tego systemu jest: czarne t ło i biała figura. Każdy ze znaków opisany jest literowo w postaci wyrazu określającego treść
znaku.

System Piktogramy ulega ł przez kilka lat przekszta łceniom formalnym i udoskonaleniom. Podstawą pracy były
znaki kanadyjskiego programu PIC ‐system. Przetłumaczone zostały one na szwedzki w 1980 r. przez logopedę
Subhas Maharaj. Pracując w instytucie dla niepełnosprawnych dzieci i dorosłych w Saskatchewen zastosował on
początkowo w swojej pracy 400 znaków. Pierwsza szwedzka wersja Piktogramów przetłumaczona przez RPH‐Sär
w Umeå (dzisiejsze SIH) ukaza ła si ę w 1985. Obecnie system zawiera ok. 1000 piktogramów symboli i w takiej
postaci rozpowszechniany jest na świecie.

Do Polski trafił poprzez Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie ‐ gdzie podobnie jak wcześniej w Szwecji
‐ próbowano zastosować w pracy z niemówiącymi dziećmi znaki szwedzkiej wersji Piktogramów.

W 1991 r. Maria Podeszewska‐Mateńko po wcześniejszej kilkuletniej pracy logopedycznej z zastosowaniem tych
znaków ‐ w imieniu Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie podpisa ła cesj ę ze szwedzkim SIH ‐Läromedel
praw autorskich piktogramów. Zezwala ona Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie jako jedynemu
przedstawicielowi SIH w Polsce na t łumaczenie, rozpowszechnianie i ochron ę praw autorskich producenta i dystrybutora. Centrum Metod
Alternatywnych w Szczecinie w porozumieniu z SIH w Umeå prowadzi szkolenia przygotowuj ące do pracy nad wykorzystaniem Piktogramów w terapii
osób niemówiących, niepełnosprawnych poznawczo, emocjonalnie i ruchowo. W szkoleniu biorą udział przedstawiciele SIH‐Läromedel ze Szwecji, osoby
odpowiedzialne merytorycznie za treść szkoleń i poprawność formalną szkolenia. Osoby kończące szkolenia otrzymują ś wiadectwa uprawniające je do
pracy terapeutycznej z wykorzystaniem piktogramów.
 

 

Użytkownicy systemu Piktogramy

Piktogramy są przeznaczone dla wszystkich osób niemówiących wokalnie w celu ułatwienia im kontaktu i komunikacji z otoczeniem.

Można wyróżnić dwie grupy użytkowników systemu Piktogramy. Kryterium tego podzia łu jest
stopień rozumienia systemu językowego przez osoby nie mówiące wokalnie oraz umiejętność
tworzenia przez nie i przekazywanie wypowiedzi (komunikacji).

Jedna grupa u żytkowników to osoby rozumiejące mowę wokalną. Identyfikują one struktury
dźwiękowe s łów z ich tre ściami i znaj ą zasady tworzenia ze s łów wypowiedzi. Druga grupa
użytkowników to osoby których rozumienie d źwięków mowy identyfikacja tre ści i formy
wyrazów jest niewykształcona, zaburzona. Te osoby musz ą uczyć się rozumienia treści mowy
i znaków.

Dlatego procedury wprowadzenia systemu Piktogramy do komunikacji i edukacji tych dwóch
grup u żytkowników s ą odmienne i wyma ‐gają przygotowania od nauczyciela, terapeuty,
rodziny.

Edukacja i komunikacja

Systemy alternatywne wobec mowy dźwiękowej pełnią dwie funkcje. Służą nawiązaniu kontaktu
z drugim człowiekiem, prowadzeniu rozmów wyrażaniu opinii, emocji, sądów. Druga zaś funkcja systemów alternatywnych tak jak w wypadku j ęzyka
mówionego to poznawanie świata. Poprzez reguły użycia słów (składnia) odkrywamy relacje ze światem otaczającym nas. Te reguły to:

l

symbolizacja rzeczywistości poprzez nadawanie znaczeń słownych przedmiotom, czynnościom, miejscom, emocjom

l

grupowanie symboli słownych według różnych kryteriów: podobieństwa, przeciwieństwa, użytku, celu, przeznaczenia, analogii

l

tworzenie pojęć

l

reguły użycia składni

l

wyznaczanie pola semantycznego pojęć

l

wprowadzanie schematów językowych

Przykłady wykorzystania piktogramów w rozwijaniu funkcji poznaw‐czych użytkowników systemu Piktogramów są ogólnie przedstawione w materiałach.

 

Konstrukcja systemu Piktogramy

Wszystkie znaki systemu mo żna podzielić ze względów formalnych na kilka grup. Kryterium podziału znaków Piktogramów jest forma prezentacji na
nich desygnatów oraz zakres umowno ści (symbolizacji) i uproszczenia (szczegó łowości) tre ści. S ą piktogramy wiernie odtwarzaj ące wizerunki
przedmiotów i czynności z dużą ilością szczegółów.

Znaki ikoniczne:

a. znaki szczegółowe
b. znaki uproszczone

obrazki‐znaki podobne do desygnatu

Są piktogramy o dużym stopniu uogólnienia i symbolicznej formie.

Symbole:

a. symbole kontaktowe
b. symbole analogiczne

l

ideomorficzne

l

izomorficzne

c. symbole arbitralne

symbole o zmiennym stopniu podobieństwa do desygnatu, idei, pojęcia

Autor: Maria Podeszewska‐Mateńko

Strona główna

  > 

Komunikacja alternatywna

            

Strona główna

  > 

Komunikacja alternatywna

PIKTOGRAMY

szwedzki system komunikacji znakowo‐obrazkowej

Piktogramy to graficzny system komunikacyjny

Zasadą konstrukcji znaków tego systemu jest: czarne t ło i biała figura. Każdy ze znaków opisany jest literowo w postaci wyrazu określającego treść
znaku.

System Piktogramy ulega ł przez kilka lat przekszta łceniom formalnym i udoskonaleniom. Podstawą pracy były
znaki kanadyjskiego programu PIC ‐system. Przetłumaczone zostały one na szwedzki w 1980 r. przez logopedę
Subhas Maharaj. Pracując w instytucie dla niepełnosprawnych dzieci i dorosłych w Saskatchewen zastosował on
początkowo w swojej pracy 400 znaków. Pierwsza szwedzka wersja Piktogramów przetłumaczona przez RPH‐Sär
w Umeå (dzisiejsze SIH) ukaza ła si ę w 1985. Obecnie system zawiera ok. 1000 piktogramów symboli i w takiej
postaci rozpowszechniany jest na świecie.

Do Polski trafił poprzez Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie ‐ gdzie podobnie jak wcześniej w Szwecji
‐ próbowano zastosować w pracy z niemówiącymi dziećmi znaki szwedzkiej wersji Piktogramów.

W 1991 r. Maria Podeszewska‐Mateńko po wcześniejszej kilkuletniej pracy logopedycznej z zastosowaniem tych
znaków ‐ w imieniu Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie podpisa ła cesj ę ze szwedzkim SIH ‐Läromedel
praw autorskich piktogramów. Zezwala ona Centrum Metod Alternatywnych w Szczecinie jako jedynemu
przedstawicielowi SIH w Polsce na t łumaczenie, rozpowszechnianie i ochron ę praw autorskich producenta i dystrybutora. Centrum Metod
Alternatywnych w Szczecinie w porozumieniu z SIH w Umeå prowadzi szkolenia przygotowuj ące do pracy nad wykorzystaniem Piktogramów w terapii
osób niemówiących, niepełnosprawnych poznawczo, emocjonalnie i ruchowo. W szkoleniu biorą udział przedstawiciele SIH‐Läromedel ze Szwecji, osoby
odpowiedzialne merytorycznie za treść szkoleń i poprawność formalną szkolenia. Osoby kończące szkolenia otrzymują ś wiadectwa uprawniające je do
pracy terapeutycznej z wykorzystaniem piktogramów.
 

 

Użytkownicy systemu Piktogramy

Piktogramy są przeznaczone dla wszystkich osób niemówiących wokalnie w celu ułatwienia im kontaktu i komunikacji z otoczeniem.

Można wyróżnić dwie grupy użytkowników systemu Piktogramy. Kryterium tego podzia łu jest
stopień rozumienia systemu językowego przez osoby nie mówiące wokalnie oraz umiejętność
tworzenia przez nie i przekazywanie wypowiedzi (komunikacji).

Jedna grupa u żytkowników to osoby rozumiejące mowę wokalną. Identyfikują one struktury
dźwiękowe s łów z ich tre ściami i znaj ą zasady tworzenia ze s łów wypowiedzi. Druga grupa
użytkowników to osoby których rozumienie d źwięków mowy identyfikacja tre ści i formy
wyrazów jest niewykształcona, zaburzona. Te osoby musz ą uczyć się rozumienia treści mowy
i znaków.

Dlatego procedury wprowadzenia systemu Piktogramy do komunikacji i edukacji tych dwóch
grup u żytkowników s ą odmienne i wyma ‐gają przygotowania od nauczyciela, terapeuty,
rodziny.

Edukacja i komunikacja

Systemy alternatywne wobec mowy dźwiękowej pełnią dwie funkcje. Służą nawiązaniu kontaktu
z drugim człowiekiem, prowadzeniu rozmów wyrażaniu opinii, emocji, sądów. Druga zaś funkcja systemów alternatywnych tak jak w wypadku j ęzyka
mówionego to poznawanie świata. Poprzez reguły użycia słów (składnia) odkrywamy relacje ze światem otaczającym nas. Te reguły to:

l

symbolizacja rzeczywistości poprzez nadawanie znaczeń słownych przedmiotom, czynnościom, miejscom, emocjom

l

grupowanie symboli słownych według różnych kryteriów: podobieństwa, przeciwieństwa, użytku, celu, przeznaczenia, analogii

l

tworzenie pojęć

l

reguły użycia składni

l

wyznaczanie pola semantycznego pojęć

l

wprowadzanie schematów językowych

Przykłady wykorzystania piktogramów w rozwijaniu funkcji poznaw‐czych użytkowników systemu Piktogramów są ogólnie przedstawione w materiałach.

 

Konstrukcja systemu Piktogramy

Wszystkie znaki systemu mo żna podzielić ze względów formalnych na kilka grup. Kryterium podziału znaków Piktogramów jest forma prezentacji na
nich desygnatów oraz zakres umowno ści (symbolizacji) i uproszczenia (szczegó łowości) tre ści. S ą piktogramy wiernie odtwarzaj ące wizerunki
przedmiotów i czynności z dużą ilością szczegółów.

Znaki ikoniczne:

a. znaki szczegółowe
b. znaki uproszczone

obrazki‐znaki podobne do desygnatu

Są piktogramy o dużym stopniu uogólnienia i symbolicznej formie.

Symbole:

a. symbole kontaktowe
b. symbole analogiczne

l

ideomorficzne

l

izomorficzne

c. symbole arbitralne

symbole o zmiennym stopniu podobieństwa do desygnatu, idei, pojęcia

Autor: Maria Podeszewska‐Mateńko

Strona główna

  > 

Komunikacja alternatywna