Bednarek Agnieszka

Borkowska Dorota

Czerniawska Magdalena

Czerwińska Paulina

Kokorniak Anna

Kowalska Monika

Lewkowicz Kamila

Śniecikowska Katarzyna

Wiśniowska Magdalena

Konflikt ekologiczno – przestrzenny

w Zielonej Górze na obszarze Jędrzychowa

jako syndrom LULU

Praca semestralna

Wykładowca Zarządzania konfliktami
ekologicznymi: dr Brygida Cupiał

Uniwersytet Zielonogórski

Wydział Ekonomii i Zarządzania

Zielona Góra 2012 r.

2

SPIS TREŚCI

Strony

Wstęp..……………………………………………………………………………. 3

Rozdział1

Wyjaśnienie podstawowych pojęć………………………………………………… 4

1.1. Definicja konfliktu…………………………………………………………… 4

1.2. Definicja konfliktu ekologicznego…………………………………………… 5

1.3. Pojęcie obwodnicy…………………………………………………………… 7

1.4. Techniki 3D, GIS’u w planowaniu przestrzennym…………………………… 8

Rozdział 2

Charakterystyka miasta Zielona Góra………………………………………………

9

2.1. Miasto Zielona Góra…………………………………………………………. 9

2.2. Osiedle Jędrzychów………………………………………………………….. 10

Rozdział 3

Konflikt ekologiczno – przestrzenny w Zielonej Górze na obszarze Jędrzychowa jako

syndrom LULU……………………………………………………………………. 11

3.1. Przedstawienie metod badawczych oraz ich wyniki………………….…......

11

Podsumowanie i wnioski………………………………………………………...…

16

Spis literatury………………………………………………………………………. 17

Spis stron internetowych……………………………………………………………

18

Spis tabel…………………………………………………………………………… 19

Spis rysunków………………………………………………………………………. 20

Wykaz aneksów…………………………………………………………………….. 21

3

Wstęp

Tematem niniejszej pracy semestralnej jest Konflikt ekologiczno-przestrzenny

w

Zielonej

Górze

na

obszarze

Jędrzychowa

jako

syndrom

LULU.

A mianowicie konfliktu odnoszącego się do planowanej inwestycji na lata 2016 – 2017,

którą jest budowa obwodnicy południowej.

Na początku pracy omówione zostały pewne definicje związane

z powyższym tematem zamieszczone w rozdziale pierwszym. Następnie

w kolejnym z trzech rozdziałów przedstawiona została charakterystyka miasta jakim

jest Zielona Góra wraz z obszarem Jędrzychowa, którego to w głównej mierze dotyczy

konflikt ekologiczno-przestrzenny. W ostatnim z rozdziałów dokonano przedstawienia

problemu poprzez wskazanie umiejscowienia planowanej inwestycji, przeanalizowanie

przeprowadzonego wywiadu środowiskowego i aktów prawnych. Ponadto zwrócono

w tym rozdziale uwagę na cele owej budowy jakie podają urzędnicy do publicznej

informacji, jak również problemy, które za sobą ona niesie.

W podsumowaniu pracy natomiast umieszczone zostały wysunięte przez nas

wnioski dotyczące nie tylko przedstawionego problemu , ale także odnoszące się do

pracy urzędników miasta Zielona Góra jak i zainteresowania ich działalnością oraz

aspektami prawnymi mieszkańców miasta, a w szczególności terenu Jędrzychowa.

4

Rozdział 1

Wyjaśnienie podstawowych pojęć

1.1. Definicja konfliktu

Konflikt z języka łacińskiego conflictus – zderzenie jest zjawiskiem

społecznym, zatem w węższym ujęciu także psychologicznym, socjologicznym,

politycznym, a także prawnym, w którym również przedstawiany jest jako kolizja,

czy spór.

1

Konflikt definiuje się różnie. W najszerszym ujęciu mieści w sobie takie terminy

jak: sprzeczność, rywalizacja, konkurencja, protest, napięcie, walka, antagonizm oraz

zatarg. Zgodnie z encyklopedią „konflikt to wszelkie zderzenie się sprzecznych dążeń”

2

Definicje wąskie wskazują na rozumienie konfliktu jako sprzeczności zachowań.

Natomiast definicje szerokie odnoszą się do szeroko rozumianych sprzeczności celów

i interesów.

3

Definicje konfliktu wskazują na jego części złożone jak: przedmiot,

którym może być wartość materialna bądź idealna, podmiot lub podmioty, cel

i działania, które są podejmowane przez podmiot, czy podmioty zawierające się między

biernym oporem a różnymi formami agresji zarówno pośredniej jak i bezpośredniej.

4

Konflikt jest efektem dynamicznym oraz interakcyjnym. Można wskazać

typowe etapy, przez jakie przechodzą strony sporu. Rozpoznawanie faz konfliktu

pozwala na podjęcie interwencji zanim konflikt zacznie przynosić poważne szkody

bądź stanie się niemożliwy do opanowania.

5

1

Encyklopedia powszechna PWN, t. II, Warszawa 1984, 541.

2

Tamże.

3

P. J. Suwaj, Konflikt interesów w administracji publicznej, Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 36.

4

A. Jakubiak – Mirończuk, Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów sądowych, Wolters Kluwer,

Warszawa 2008, s. 81.

5

E. Gmurzyńska, R. Morka, Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 53.

5

1.2. Definicja konfliktu ekologicznego

Konflikt ekologiczny jest to jeden z rodzajów konfliktu społecznego, oddzielony

ze względu na przedmiot sprzeczności międzyludzkiej, która charakteryzuje się

obecnością zewnętrznych przejawów walki między stronami. Przedmiotem tej walki

jest stan środowiska, w którym egzystuje człowiek. Myślenie w kategoriach

ekologicznych napotyka na przeszkody w postaci dotychczasowych struktur

wytwarzania i konsumowania dóbr oraz dotyczących jej tendencji rozwojowych, co

daje ową sprzeczną formę interesów. Rozpowszechniona wiedza o stanie środowiska

przyczyniła się do znacznego wzrostu świadomości zagrożeń ekologicznych, która

może być wzmocniona wiedzą ekologiczną dzięki właściwym ruchom społecznym

np. „ruch na rzecz ochrony środowiska” – będący organizacyjnym wyrazem istnienia

grup interesów ekologicznych, chcącym mieć wpływ na politykę ekologiczną państwa.

6

Lokalne konflikty ekologiczne, które przejawiają się protestami okolicznych

mieszkańców przeciwko lokalizacji w ich bezpośrednim otoczeniu pewnych obiektów

integrują się z syndromem NIMBY. Syndrom ten jest gatunkiem, który opisuje

sytuację, kiedy mieszkańcy danego terenu protestują przeciw lokalizacji jakiegoś

obiektu. Konflikt ten powstaje w wyniku rozpoznania przez jednostki oraz grupy

zagrożenia swoich interesów. Na przykład eliminowanie odpadów wywołuje

u mieszkańców terenu, na którym składa się bądź przerabia pozostałości przemysłowe,

nieracjonalne zachowania, które wynikają z obaw zarówno o swoją przyszłość

jak i następnych pokoleń. Często powodem nie jest troska o ochronę środowiska, lecz

ochrona własnego „ja”. W psychologii społecznej na opisanie takich zjawisk używa się

wielu określeń na przykład „NIMBY Syndrome” z angielskiego „Not In My Back

Yard” oznacza „nie na moim podwórku”, „BANANA Syndrome” (Built Absolutely

Nothing, Anywhere Near Anything) znaczy „nie buduj absolutnie nic, nigdzie

i w pobliżu niczego”, a „LULU Syndrome”, czyli z języka angielskiego Locally

Unacceptable Land Use tłumaczony jest jako „niechciane przez społeczność

zagospodarowanie terenu”.

7

6

http://rec.ipoc.rsu.ru/education/Int_conf2001/p_78.htm (dostęp z dnia 15.05.2012r.).

7

Tamże.

6

Siła oporu społecznego wobec lokalizacji danego obiektu jest zależna od

postrzegania tworzonego przez ten obiekt zagrożenia. Oczywiście ocena tego

zagrożenia nie musi być racjonalna. W tym samym otoczeniu może również zrodzić się

konflikt pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami lokalizacji danego obiektu,

co wynika stąd, że jedni postrzegają ten fakt w kategoriach określonych korzyści,

drudzy zaś w kategoriach strat. Te różnice ocen mogą też się wiązać z odległością

zamieszkiwania od obiektu.

8

Źródłem syndromu NIMBY są materiały przedstawiane przez mass media, które

opisują każde większe niedociągnięcie, chybione projekty, awarie, a zwłaszcza

katastrofy ekologiczne, niejednokrotnie przebarwione, przekłamane i nieprawdziwe.

To one właśnie powodują psychozę zagrożenia i strachu oraz budzą syndrom NIMBY.

Innym źródłem syndromu jest chęć wykorzystania niektórych grup społecznych

do własnych interesów, przez posiadających wiedzę na temat ewentualnych zagrożeń

ekologicznych, dotyczących danej inwestycji. Niniejszy syndrom jest także objawem

rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, opartej jednak na złych

doświadczeniach z przeszłości oraz nierzadko wykorzystywanej przez mass media

i inne grupy, wprowadzając dodatkowo dezinformację. Syndrom ten rodzi się przede

wszystkim w krajach rozwiniętych i wysoko uprzemysłowionych, wśród grup

społecznych o dobrym stanie wiedzy ogólnej. Na prawodawcach powinien ciążyć

obowiązek komponowania prawa tak, aby inwestorzy i specjaliści rzetelnie informowali

mieszkańców o zagrożeniach ekologicznych inwestycji.

9

Syndrom BANANA oznacza „nie buduj nic nigdzie w pobliżu niczego”.

Występuje on w sytuacji, kiedy mieszkańcy protestują przeciw całej inwestycji, nie

tylko na ich terenie. Ściślej mówiąc jest to całkowite odrzucenie jakichkolwiek

„niechcianych” inwestycji.

Syndrom LULU określa „tak chcemy, ale nie w naszej okolicy”. Przedstawia on

niechciane przez społeczeństwo zagospodarowanie terenu. Jest to rodzaj wariantu

NIMBY, który charakteryzuje się ogólnym pozytywnym stosunkiem do danej

8

Tamże.

9

Tamże.

7

inwestycji. Przykładem jest nasz konflikt ekologiczno - przestrzenny dotyczący

budowy obwodnicy południowej na terenie Jędrzychowa.

10

1.3. Pojęcie obwodnicy

Obwodnica – to droga prowadząca wokół miasta, dzielnicy, centrum, czy też

śródmieścia umożliwiająca pojazdom ominięcie pewnego obszaru miejskiego, a także

odciążenie jego ulic z tranzytowego ruchu międzymiastowego, międzydzielnicowego

bądź międzyosiedlowego (patrz przykład na rys. 1.). Obwodnice dzielą się na trzy

następujące rodzaje jak śródmiejskie, które omijają centrum miasta (tak jak np. II

obwodnica Krakowa), miejskie, które przechodzą poprzez obrzeża miasta i służą do

usprawnienia ruchu międzydzielnicowego oraz aglomeracyjnego (np. Śródmiejska

Obwodnica Zachodnia w Bielsku-Białej) oraz pozamiejskie przechodzące poza miejską

aglomeracją i służące dla tranzytu dalekobieżnego (np. IV obwodnica Krakowa,

Berliner Ring).

11

Rys. 1. Obwodnica

Źródło: zdjęcie trasy północnej w Zielonej Górze dnia 28.05.2012 r.

10

Tamże.

11

http://www.rynekinfrastruktury.pl/artykul/53/1/zielona-gora-mieszkancy-nie-chca-obwodnicy-pod-

oknami.html, (dostęp z dnia 21.05.2012r.).

8

1.4. Techniki 3D, GIS’u w planowaniu przestrzennym

Skrót „GIS” wywodzi się ze słów: Geographic Information System i niezależnie

od zagadnień językowych jest to sposób modelowania przestrzennego, a także

gromadzenia, weryfikacji i analizowania danych przestrzennych. Obejmuje on metody

i środki techniczne. GIS jest systemem geoinformacyjnym potencjalnych

użytkowników. Tworzy zbiór map w formie cyfrowej oraz narzędzie do rozwijania

problemów przestrzennych. Pozwala w etapie planowania planistycznego, na pełne

prezentowanie efektów, różnych wariantów planistycznych w przemawiającej do widza

formie.

12

GIS tłumaczony jest jako System Informacji Przestrzennej, który pełni funkcje

takie jak:



pozyskiwanie,



przetwarzanie,



analizowanie,



gromadzenie,



wizualizacja oraz



udostępnienie danych.

13

.

.

12

J. Gaździcki, Leksykon geomatyczny, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa 2001.

13

P. Kępka, Systemy wspomagania decyzji w sytuacjach kryzysowych, [w:] K. Klukowski, J. Klimczak

(red.), Przygotowanie psychofizyczne oraz kształtowanie umiejętności niezbędnych w działaniach
interwencyjnych i ratunkowych służb mundurowych, t. 9, PTNKF, Szczytno 2005, s. 33.

9

Rozdział 2

Charakterystyka miasta Zielona góra

2.1. Miasto Zielona góra

Zielona

Góra

to

miasto

o

powierzchni

ok.

60km²

położone

w środkowozachodniej części Polski i liczące około 120 tyś. mieszkańców. Siedziba

sejmiku i marszałka województwa lubuskiego, starosty powiatu zielonogórskiego

oraz władz gminy wiejskiej Zielona Góra.

14

Usytuowane jest na siedmiu wzgórzach pomiędzy Odrą a Bobrem. Wspólnie

z Nową Solą i Sulechowem tworzy „Lubuskie Trójmiasto”. W pobliżu znajdują się dwa

lotniska: w Babimoście i Przylepie. Pierwsze o charakterze towarowo- osobowym,

obsługuje regularne połączenia lotnicze z Warszawą. Drugie, w Przylepie, to obiekt

sportowy będący siedzibą Aeroklubu Ziemi Lubuskiej. Zaledwie kilkadziesiąt

kilometrów na zachód znajdują się przejścia graniczne z Niemcami: w Słubicach,

Gubinie, Zasiekach, Olszynie i Łęknicy.

15

Ogromną zaletą Zielonej Góry jest jej usytuowanie w sieci komunikacyjnej.

Miasto leży nieomal na skrzyżowaniu międzynarodowych szlaków drogowych

i kolejowych łączących Skandynawię z południem Europy i Warszawę z Berlinem.

Nieopodal Zielonej Góry przebiegać będzie ponad 200 km autostrad: A2 Paryż-

Moskwa, A3 Szczecin-Praga oraz A4 Bruksela-Kijów. Stolicę Środkowego Nadodrza

dzieli od Berlina 160 km, od Pragi 290 km, od Poznania 130, od Wrocławia 160 km,

a od Warszawy 413 km. Odwiedzający miasto mogą także korzystać z dwóch lotnisk:

Portu Lotniczego w Babimoście oraz lotniska sportowo-dyspozycyjnego w Przylepie,

które dzieli od centrum tylko 5 km. Zielona Góra jest bardzo otwarta dla wszystkich

inwestorów.

16

14

http://www.zielona-gora.pl/PL/163/Polozenie/, (dostęp z dnia 15.05.2012r.).

15

Tamże.

16

Tamże.

10

2.2. Osiedle Jędrzychów

Jędrzychów (niem. Henrichesdorf) – dzielnica miasta Zielona Góra,

zlokalizowana w południowej części miasta, wokół ulicy Jędrzychowskiej – trasy

wylotowej do Kożuchowa (droga wojewódzka nr 283).

Dawniej była to samodzielna wieś o niemieckiej nazwie Heinersdorf

pochodzącej przypuszczalnie od imienia fundatora. Jędrzychów wymienia się po raz

pierwszy w dokumencie z 1302 wystawionym przez ówczesnego właściciela –

Hermana von Bonsch. Jędrzychów jest tam opisany jako miejscowość znajdująca się

w pobliżu Zielonej Góry. Należy więc domniemywać, że ta ostatnia miała już w tym

okresie znaczny status. Wspomniany dokument przekazywał wieś w posiadanie

klasztoru w Bytomiu Odrzańskim. W 1314 klasztor zostaje przeniesiony do Szprotawy,

lecz Jędrzychów pozostaje własnością kościelną aż do kasaty zakonu w 1810 roku.

Z powodu bliskości większego ośrodka wieś nigdy nie posiadała własnego kościoła,

lecz tylko kaplicę cmentarną z drewnianą wieżą (według spisu z 1686 r.).

W 1911 przeprowadzono przez wieś linię Kolei Szprotawskiej. Przystanek

osobowy znajdował się w okolicach dzisiejszej ulicy Kąpielowej. Linia to została

zlikwidowana po II wojnie światowej. Jedynymi pozostałościami po niej są niektóre

ciągi drogowe i piesze oraz rampa znajdująca się w lesie za ulicą Mieczykową.

W latach pięćdziesiątych Jędrzychów został połączony z miastem jedną z pierwszych

linii autobusowych, a w 1962 r. został włączony w granice Zielonej Góry.

Od lat osiemdziesiątych trwa budowa nowych osiedli mieszkaniowych zmieniająca

dawny charakter wsi. W Jędrzychowie przeważa zabudowa jednorodzinna i niska

wielorodzinna (domy szeregowe) oraz pozostałości zabudowy wiejskiej a w jego skład

wchodzą cztery osiedla:



Osiedle Kwiatowe;



Osiedle Uczonych;



Osiedle Bajkowe;



Osiedle Kamieni Szlachetnych.

17

17

http://www.naukowy.pl/encyklopedia/J%C4%99drzych%C3%B3w_%28Zielona_G%C3%B3ra%29#,

(dostęp z dnia 21.05.2012r.).

11

Rozdział 3

Konflikt ekologiczno – przestrzenny

w Zielonej Górze na obszarze Jędrzychowa jako syndrom LULU

3.1. Przedstawienie metod badawczych oraz ich wyniki

Ostatni z trzech rozdziałów niniejszej pracy zawiera metodologiczną analizę

omawianego konfliktu ekologiczno-przestrzennego mającego miejsce na terenie

Jędrzychowa w mieście Zielona Góra. Ponadto przedstawione zostały tu metody

badawcze, przez nas zastosowane, wraz z ich wynikami, którymi są m.in.: wywiad

środowiskowy sporządzony z losowo wybranymi mieszkańcami Jędrzychowa oraz

z Urzędem Miasta i Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad Oddział

w Zielonej Górze, a także przeprowadzenie analiz źródeł znalezionych w prasie oraz

Internecie.

Pierwsza z zastosowanych metod badawczych jaką jest wywiad środowiskowy

z dwiema stronami, czyli urzędnikami oraz mieszkańcami Jędrzychowa, nasunęła

pewne wnioski, które przedstawione zostały w formie tabeli (patrz aneks nr 6).

Tabela 1. Przepływ informacji o planowanej inwestycji liniowej (obwodnicy).

URZĄD MIASTA

MIESZKAŃCY

Udostępnianie studium w UM.

Brak zainteresowania sprawą

Urzędnik nie ma obowiązku informowania

obywateli o wszystkich planowanych

inwestycjach

Dezorientacja w przepisach prawa

Udostępnianie, archiwizacja dokumentów

dotyczących inwestycji

Zainteresowanie społeczeństwa „po

fakcie”. Zaniedbywanie swoich

interesów.

Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadu.

12

Ponadto warto zwrócić uwagę, iż konflikt ten jest typem syndromu „LULU”.

Co oznacza, że mieszkańcy Jędrzychowa są za wybudowaniem obwodnicy, która

rozładuje ruch w Zielonej Górze, ale nie akceptują faktu, iż miałoby to dziać się pod ich

oknami.

Niestety budowę łącznika ul. Wrocławskiej z Jędrzychowem zapisano już kilka

lat temu do wieloletniego planu inwestycyjnego jako fragment południowej arterii.

A także w Studium zagospodarowania miasta przyjętego w sierpniu 2008 roku.

Zapisano tam m.in. wjazd na planowaną obwodnicę mający się mieścić przy rondzie na

ul. Wrocławskiej – powyżej pętli MZK, skąd dostać będzie można się

za nową częścią cmentarza do skrzyżowania ul. Nowej z ul. Jagodową, gdzie również

przewidywana jest budowa ronda mającego poprawić komunikacje miejską.

Projekt tej części arterii już leży w magistracie. Następnie droga pobiegnie przez

Jędrzychów

–

poprzez

wydzielony

planistycznie

pas

aż

do

ronda

ul. Nowojędrzychowskiej z ul. Botaniczną, by lasem za wzgórzami Piastowskimi

połączyć się z ul. Łużycką, gdzie także przewidywane jest rondo, a dokładnie na

wysokości ul. Ceramicznej. W ten oto sposób zostanie połączona ul. Wrocławska

z ul. Łużycką, co zdaniem urzędników miasta rozładuje ruch drogowy (patrz aneks

mapa nr 1).

Dwupasmowa obwodnica mierzyć ma kilkanaście kilometrów, jednak dokładna

jej długość znana będzie po zaplanowaniu odcinka trasy za wzgórzami Piastowskimi,

będącego najtrudniejszym odcinkiem ze względu na wzniesienia, a także biegnącą

lasem linie energetyczną. Dziś znany jest przybliżony koszt budowy drogi wraz

z nowymi rondami, który Urzędnicy wyceniają na ponad 80 mln zł. Prezydent Zielonej

Góry planuje budowę na lata 2016-17. Szansę na zrealizowanie owej inwestycji istnieć

mogą wyłącznie dzięki dofinansowaniu unijnemu, w innym przypadku budżet Zielonej

Góry się przewróci. Gdy inwestycja zostanie wpisana do strategii rozwoju

województwa w latach 2014-2020 pojawi się możliwość pozyskania środków z UE.

Inwestorem jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.

18

Warto w tym miejscu przypomnieć, iż w Programie Ochrony Środowiska Miasta

Zielona Góra z 2004r. uwzględnione zostały wszelkie obowiązki, prawa oraz cele do

18

http://zielonagora.gazeta.pl/zielonagora/1,35182,11138124,Obwodnica_do_przyszlosci_jest_na_poludniu
.html , (dostęp z dnia 21.05.2012 r.).

13

roku 2015 a budowa obwodnicy byłaby zaprzeczeniem niektórych z nich. Zwiększenie

poziomu czystości, polepszenie warunków zamieszkiwania, czy ograniczenie

uciążliwości hałasu – te cele na pewno nie odnoszą się do mieszkańców okolicy

Jędrzychowa, którzy mieliby za swoimi oknami drogę.

Do niezbędnych działań w tym dokumencie zostały wymienione m. in. działania

takie jak np. eliminacja ruchu tranzytowego z centrum miasta. Oczywiście Jędrzychów

nie jest położony w centrum Zielonej Góry, ale jest to w dalszym ciągu miasto,

a tworzenie takiej drogi, w tym miejscu zdaniem mieszkańców jest niepotrzebne.

Natomiast z punktu widzenia radnych, właśnie ten cel zostałby osiągnięty poprzez

stworzenie obwodnicy, która umożliwiłaby ominięcie samego centrum miasta.

W Programie Ochrony Środowiska Miasta Zielona Góra z 2004r. uwzględnione

zostały wszelkie obowiązki, prawa oraz cele do roku 2015 a budowa obwodnicy byłaby

zaprzeczeniem niektórych z nich. Zwiększenie poziomu czystości, polepszenie

warunków zamieszkiwania, czy ograniczenie uciążliwości hałasu - te cele na pewno nie

odnoszą się do mieszkańców okolicy Jędrzychowa, którzy mieliby za swoimi oknami

drogę.

19

Jeśli chodzi o inwestycje infrastrukturalne przy ich realizacji występować

zawsze będą spory pomiędzy środowiskiem społecznym, a środowiskiem

przyrodniczym. Są w istocie nieuniknione i powinny być traktowane jako stałe

elementy w ramach planowania i realizacji inwestycji oraz procesu konsultacyjnego.

Dlatego należy zadbać przede wszystkim o wykluczenie jakichkolwiek zaniedbań, które

są obecne przy innych sporach i należy ich w miarę możliwości unikać. Podstawowe

błędy przy realizacji inwestycji:



istotne błędy w projekcie inwestycji lekceważące zasady ochrony środowiska;



brak informacji o inwestycji (albo informacje przekazywane w bardzo „pokrętny

sposób”, np. celowe umieszczanie informacji tam, gdzie nie są one zbyt

widoczne);



opóźnianie przekazywania informacji i danych dotyczących inwestycji („im

później się dowiedzą, ty mniej będzie dymu”);

19

Program Ochrony Środowiska Miasta Zielona Góra”, załącznik do Uchwały nr XXX/281/04 z dnia 28

września 2004 r. Rady Miasta Zielona Góra, str.15-18.

14



wiara, że ciche uzyskanie wymaganych uzgodnień i pozwoleń daje jakiekolwiek

gwarancje na rozpoczęcie budowy i że będzie ona mogła być kontynuowana „za

wszelką cenę”;



niedocenianie determinacji strony społecznej w dochodzeniu swych praw,



próba „unieszkodliwienia” najbardziej zawziętych, np. poprzez propozycję

pracy (tymczasowej lub stałej) dla wybranych grup, osób;



przecenianie roli gminy lub władz lokalnych, z którymi stosunkowo szybko

można się dogadać (w przypadku konfliktu, stają oni jednak zwykle po stronie

lokalnej społeczności albo przedłużają proces podejmowania decyzji tak, aby

nie doszło do ujawnienia konfliktu interesów);



uzyskania „po cichu” wymaganych zezwoleń i rozpoczęcie budowy mimo

protestów;



nieznajomość lokalnych układów i gry interesów.

20

Konflikty dotyczące inwestycji infrastrukturalnych są zwykle trudnymi

procesami, w których społeczność może nie tylko wyrazić sprzeciw wobec danej

lokalizacji, ale może także zakwestionować legalność władzy oraz sposób jej

sprawowania i podziału dóbr. Każda metoda, jaką podejmie decydent, powinna mieć

wsparcie polityczne i instytucjonalne oraz ramy prawne regulujące zasady działania

wszystkich stron. Najlepiej jest jeśli podejmujący decyzje, reprezentujący powagę

Państwa, przyjmuje rolę neutralną i nie jest stroną konfliktu. W przeciwnym wypadku,

warto do procesu negocjacji lub rozwiązywania sporu zatrudnić niezależnego

facylitatora lub mediatora (zależnie od eskalacji i złożoności konfliktu). Niekiedy

decydent ma do wyboru metody, jakie zastosuje wobec zainteresowanej społeczności

i ujawnionych konfliktów. Metoda autorytarna może być stosowana wtedy, gdy ustawy

prawne umożliwiają władzom podejmowanie decyzji lokalizacyjnych bez

uwzględniania opinii społeczeństwa (ewentualnie przy pozornym braniu jej pod

uwagę). Metoda ekonomiczna zakłada zastosowanie rekompensat finansowych

i niefinansowych, mających „wynagrodzić” lokalnej społeczności (a niekiedy

i sąsiednim gminom, objętym skutkami działalności inwestycji) poniesione straty.

Stawki rekompensat bywają ustalone z góry, ale niekiedy (także w przypadku

20

K. Iwińska, Konsultacje społeczne wokół inwestycji infrastrukturalnych, Collegium Civitas Press,

Warszawa 2010, s. 51.

15

niematerialnego odszkodowania) wchodzi w grę zastosowanie negocjacji lub

mediacji.

21

Aby unikać takich konfliktów społecznych należy przede wszystkim

przeprowadzić konsultacje społeczne jak: organizowanie spotkań i debat publicznych,

w

większości

przypadków

poprzedzonych

wcześniejszym

udostępnieniem

konsultowanego dokumentu w urzędzie lub na stronie internetowej. W ten sposób

najczęściej konsultuje się dokumenty o charakterze strategicznym, m.in. strategie

rozwoju czy rewitalizacji, czy też przeprowadzanie konsultacji „indywidualnych”,

polegających na przesyłaniu uwag i sugestii droga mailowa, ewentualnie poczta

tradycyjna lub składanie ich w urzędzie po wcześniejszym udostępnieniu dokumentu.

W taki sposób często konsultuje się plany i studia uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania

przestrzennego,

niekiedy

także

programy

współpracy

z organizacjami pozarządowymi.

22

W przypadku jednego z badanych powiatów władze zwróciły się do

mieszkańców z prośba o propozycje przebiegu ścieżek rowerowych, w jednej z gmin

mieszkańcy zostali w taki sposób zaproszeni do współutworzenia lokalnego szlaku

kulturowego.

21

A. Ferens, R. Kondas, I. Matysiak , G. Rzeźnik , M. Szyrski , Jak prowadzić konsultacje społeczne w

samorządach? Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa 2010, str. 45.

22

Tamże.

16

Podsumowanie i wnioski

Konflikty inwestycji infrastrukturalnych są zwykle trudnymi procesami,

w których społeczność może nie tylko wyrazić sprzeciw wobec danej lokalizacji, ale

może także zakwestionować legalność władzy oraz sposób jej sprawowania i podziału

dóbr. Aby unikać tego rodzaju konfliktów społecznych należy przede wszystkim

przeprowadzić konsultacje społeczne takie jak: organizowanie spotkań i debat

publicznych, poprzedzonych wcześniejszym udostępnieniem konsultowanego

dokumentu w urzędzie lub na stronie internetowej, czy też konsultacje „indywidualne”,

polegające na przesyłaniu uwag i sugestii drogą mailową, ewentualnie pocztą

tradycyjną lub składanie ich w urzędzie po wcześniejszym udostępnieniu dokumentu.

17

SPIS LITERATURY

1. Basta C., Struckl M., Christou M. (red.) (2008), Przegląd Map Drogowych dla

Planowania Przestrzennego w Wybranych Państwach Członkowskich , Raporty

Naukowe i Techniczne WCB.

2. Czapliński K. K. (2007), Zielona Góra. Kraina Młodości, Tradycji i Winorośli,

Videograf II.

3. Domański R. (2006), Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne, PWN,

Warszawa.

4. Encyklopedia powszechna (1984), PWN, t. II, Warszawa.

5. Ferens A., Kondas R., Matysiak I., Rzeźnik G., Szyrski M. (2010), Jak

prowadzić konsultacje społeczne w samorządach? Fundacja Rozwoju

Demokracji Lokalnej, Warszawa.

6. Gaździcki J. ( 2001), Leksykon geomatyczny, Polskie Towarzystwo Informacji

Przestrzennej, Warszawa.

7. Gmurzyńska E., Morka R. (2009), Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer,

Warszawa.

8. Hellmann R. (2009), Zielona Góra. Moje ulubione miasto, Roland Hellmann.

9. Iwińska K.(2010), Konsultacje społeczne wokół inwestycji infrastrukturalnych,

Collegium Civitas Press, Warszawa.

10. Jakubiak – Mirończuk A. (2008), Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów

sądowych, Wolters Kluwer, Warszawa.

11. Jerzynek M. (2008), Zielona Góra. Miasto Bachusa, Bezdroża.

12. Klima E. (2009), Czynniki społeczne w gospodarce przestrzennej i planowaniu

przestrzennym, Uniwersytet Łódzki, Łódź.

13. Klukowski K., Klimczak J. (red.) (2005), Przygotowanie psychofizyczne oraz

kształtowanie umiejętności niezbędnych w działaniach interwencyjnych

i ratunkowych służb mundurowych, t. 9, PTNKF, Szczytno.

14. Program Ochrony Środowiska Miasta Zielona Góra, załącznik do Uchwały

nr XXX/281/04 z dnia 28 września 2004 r. Rady Miasta Zielona Góra.

15. Suwaj P. J. (2009), Konflikt interesów w administracji publicznej, Wolters

Kluwer, Warszawa.

18

16. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu

przestrzennym, Dz. U.z 2011r. Nr 32, poz. 159, Nr 153, poz. 901.

17. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. ,o udostępnianiu informacji o środowisku

i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko, Dz. U. Nr 199, Poz. 1227.

19

SPIS STRON INTERNETOWYCH

1. http://lublin.gazeta.pl/lublin/55,48724,4435129,,,,11295924.html

2. http://rec.ipoc.rsu.ru/education/Int_conf2001/p_78.htm

3. http://www.gddkia.gov.pl/pl/839/zakres-dzialalnosci

4. http://www.naukowy.pl/encyklopedia/J%C4%99drzych%C3%B3w_%28Zielon

a_G%C3%B3ra%29#

5. http://www.rynekinfrastruktury.pl/artykul/53/1/zielona-gora-mieszkancy-nie-

chca-obwodnicy-pod-oknami.html

6. http://www.zielona-gora.pl/PL/163/Polozenie/

7. http://zielonagora.gazeta.pl/zielonagora/1,35182,11138124,Obwodnica_do_przy

szlosci_jest_na_poludniu.html

20

SPIS TABEL

Strony

Tabela 1. Przepływ informacji o planowanej inwestycji liniowej (obwodnicy)…. 11

21

SPIS RYSUNKÓW

Strony

Rysunek 1. Obwodnica…………………………………………………………… 7

22

WYKAZ ANEKSÓW

nr 1 – Mapa prezentująca przebieg obwodnicy planowanej obwodnicy – źródło:

opracowanie własne za pomocą mapy internetowej Google;

nr 2 – zdjęcia prezentujące umiejscowienie planowanej obwodnicy – źródło:

opracowanie własne;

nr 3 – schemat przedstawiający konflikt ekologiczno – przestrzenny – źródło:

opracowanie własne;

nr 4 – algorytm planu miejscowego – źródło: opracowanie własne na podstawie ustawy

z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

nr 5 – SOOŚ/OOŚ w odniesieniu do systemu planowania miejscowego – opracowanie

własne na podstawie ustaw: z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz

o ocenach oddziaływania na środowisko; z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu

i zagospodarowaniu przestrzennym;

nr 6 – Wykaz pytań skierowanych do urzędników oraz mieszkańców Jędrzychowa –

wywiad;

nr 7 – zdjęcia prezentujące domki szeregowe w Jędrzychowie – źródło: opracowanie

własne;

nr 8 – zdjęcie sugerujące wycinek lasu na rzecz obwodnicy – źródło: opracowanie

własne;

nr 9 – zdjęcie ukazujące pas zieleni, na którym ma rzekomo przebiegać planowana

obwodnica; źródło: opracowanie własne;

nr 10 – zdjęcie ukazujące zarówno pas zieleni oraz domek, który musiałby być usunięty

na rzecz planowanej obwodnicy; źródło: opracowanie własne;

nr 11 – zdjęcie ukazujące pas zieleni znajdujący się zaraz za ogrodzeniami domków

szeregowych w Jędrzychowie; źródło: opracowanie własne;

nr 12 – animacja drogi w programie 3Dmax – źródło: opracowanie własne;

nr 13 – reportaż z telewizji regionalnej