INNE CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

GRZYBY

KANDYDOZA BŁON ŚLUZOWYCH (CANDIDOSIS MUCOSAE)

- najczęstsze umiejscowienie: srom i pochwa
- zakażenie może wystąpić w każdym wieku, najczęściej u K w ciąży, w

cukrzycy (I objaw cukrzycy)

- wygląd: białawe plamy o charakterze ściętego mleka, mogą się zlewać

zajmując duże powierzchnie błon śluzowych, ból, pieczenie

- różnicujemy z zapaleniem na tle zakażenia bakteriami: Chlamydia, rzęsistek

pochwowy

PASOŻYTY

WSZAWICA ŁONOWA (PEDICULOSIS PUBIS)

- wesz

łonowa – przytwierdza się do włosa tuż przy skórze

- zakażenie drogą bezpośrednią – kontakt płciowy, przez przedmioty
- lokalizacja:

okolica

łonowa, okolice krocz, ud, brzucha, pachwin

- charakterystyczna cecha – ŚWIĄD
- mogą wystąpić tzw. plamy błękitne w miejscu ukąszenia na udach – hemoliza

krwinek

- rozpoznanie:

obecność wszy, gnid

- leczenie:

• 1% Lindau – emulsja – preparat pozostawia się na 12-24 h, zmywa się

szampon+5 % kwas octowy, leczenie ponawia się po 3-5 dniach

• maść rtęciowa szara – 33% Hg metalicznej

• ocet sabadylowy z sublimatem

ŚWIERZB (SCABIES)
- głównie na skórze prącia i żołędzi u M
- dzieci – między palcami, twarz
- świąd – nasila się w nocy, gdy ciało rozgrzane samice składają jaja
- charakterystyczne

nory

świerzbowe – wyżłobione przez samicę świerzbowca

w warstwach rogowych

- zakażenie: bezpośredni kontakt, przedmioty (pościel)
- czynnik

sprzyjający zakażeniu to spadek odporności, wyniszczenie fizyczne

- drapanie – wtórne zakażenie + przeczosy, zmiany typu wyprysk
- rozpoznanie:

• korytarze

• świąd

• osutka grudkowo – pęcherzowa

• obecność pasożytów w badaniu mikroskopowym
- leczenie

• Lindau – emulsja, żel, maść, wcierać 3 dni, kąpiel po 12-24h, nie

stosujemy gdy nadżerki

• Novoscabin – 30% ester benzylowy kwasu benzoesowego w oleju

parafinowym 2x

• Maść Willinsona – 15% S i 15% dziegciu – 10 dni

• Krotamitou 10% - kilka-kilkanaście dni

WIRUSY

HERPES SIMPLEX ( OPRYSZCZKA ZWYKŁA)
- narządy płciowe i pośladki
- zmiany

drobnopęcherzykowe

- skłonność do nawrotów

Etiopatogeneza
- herpes simplex typ II – kofaktor w powstawaniu raków narządów płciowych

Wykrywanie
- badanie negatyw w mikroskopie elektronowym
- badanie cytolog – obecność kom balonowatych
- badanie immunofluorescencyjne – z użyciem p-ciał monoklonalnych
- przeszczep

materiału chorobowego na rogówkę królika (!!!) lub błonę

omoczniową jaj kurzych

- badanie

serologiczne

– wykorzystuje p-ciała neutralizujące

- często infekcja utajona – objawy prowokowane chorobami gorączkowymi,

zakaźnymi (przegrzanie, oziębienie ciała)

Lokalizacja
- M – dotyczy żołędzi, napletka
- K – wargi sromowe
- wykwity – drobne pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą – potem ropną a

później tworzą strup

- lekkie

pieczenie

- duża skłonność do nawrotów – głównie K w okresie miesiączki

Leczenie

- lek

działający wybiórczo na DNA wirusa – Acyklowir (Zowirax) – zmniejsza

syntezę DNA wirusa 200 mg 5x dziennie/5 dni

- kroplówki i.v. 5 mg/kg m.c. co 8 h/5 dni
- immunosupresja

dożylnie lub osobno

- witamina B1, B12

MIĘCZAK ZAKAŹNY (MOLLUSCUM CONTAGIOSUM)

- wirus z grupy ospy (Poxvirus)
- podatne

są dzieci, osoby ze zmniejszoną odpornością

- twarde,

półprzezroczyste guzki barwy masy perłowej + zagłębienie w części

środkowej, przy ucisku wydobywa się kaszakowata treść

- duża zakaźność
- skóra

narządów płciowych, twarzy, rąk

- badanie:

biopsja

- leczenie:

elektrokoagulacja,

łyżeczkowanie, wyciskanie + nalewka jodowa po

zabiegach

KŁYKCINY KOŃCZYSTE (CONDYLOMATA ACUMINATA)
- wirus HPV 6 i 11

www.lek2002.prv.pl

2

- czynniki

sprzyjające

• maceracja

błon śluzowych

• drażnienie

• wydzielina z pochwy, cewki moczowej

• ciąża

• spadek

odporności

- objawy - wykwity o charakterze przerosłych brodawek – zlewając się tworzą

kalafiorowate twory

- lokalizacja: wargi sromowe, wewn powierzchnia napletka, okolice odbytu
- nie cofa się samoistnie
- powikłania

• stulejka – nie można odprowadzić napletka

• załupek – nie można naprowadzić napletka

• zapalenie szyjki macicy

• dysplazje – carcinoma in situ
- różnicowanie

• rak – nacieczona podstawa, skłonność do rozpadu, zajęcie w.chł.

• kłykciny kiłowe – szeroka, płaska podstawa, wygładzona pow, obecność

krętków

- leczenie

• 20-25% roztwór alkoholowy Podofiliny – działanie cytostatyczne, 1-2h w

odstępach tyg

• Podofilotoksyna

0,5%

roztwór lub krem, 3 tyg

• zamrażanie płynnym azotem

• łyżeczkowanie

• laser – zmiany bardzo rozległe

BOWENOID PAPULOSIS
- jest nowotworem in situ, może przechodzić w inwazyjnego raka

kolczystokomórkowego

- wirus HPV 16 lub 18
- objawy

• M – płaskie grudki na żołędzi, napletku, skórze prącia

• K – płaskie lub przerosłe, przebarwione grudki – wargi sromowe, okolice

odbytu

- powolny przebieg
- u M cofa się samoistnie
- u K mogą trwać wiele lat lub transformacja nowotworowa np. rak szyjki macicy
- rozpoznanie – obraz histologiczny
- różnicowanie – kłykciny, liszaj płaski u M
- leczenie:

płynny azot, laser – usuwanie

PIERWOTNIAKI

PIERWOTNIAKOWE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ NARZĄDÓW PŁCIOWYCH
– RZĘSISTEK POCHWOWY (TRICHONOMAS VAGINALIS)

- u

K

• często powoduje ostre/przewlekłe zapalenie błon śluzowych pochwy –

przebiega z pienistymi upławami

www.lek2002.prv.pl

3

• zakażenie za pośrednictwem – ręczników, gąbek, kontaktów płciowych
- u

M

• przez kontakty płciowe

• objawy mniej nasilone, podobne do przewlekłej rzeżączki w fazie zaostrzenia

• powikłania – rzęsistkowe zapalenie gruczołu krokowego ( w wydzielinie mogą

być obecne rzęsistki)

- leczenie

• obydwu chorych partnerów, wstrzymanie współżycia aż do wyleczenia

• ogólnie/miejscowo Metronidazol: K – dopochwowo, p.o., M – p.o. 10 dni

• gdy nawrót to leczymy ponownie ale min 14 dni od zakończenia ostatniego

leczenia

CHOROBY WIRUSOWE BŁON ŚLUZOWYCH I SKÓRY

OPRYSZCZA ZWYKŁA (HERPES SIMPLEX) TYP I

- zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, wargach, twarzy, tułowiu, kończynach
- zakażenie drogą kontaktową
- wykwitami

są drobne pęcherzyki wielkości kilku mm, usadowione na

podstawie rumieniowej, wykazują tendencję do grupowania się

- początkowo – wypełnione treścią surowiczą, potem ropną
- niewielki ból i pieczenie
- w

obrębie błony śluzowej – po pierwotnych pęcherzykach tworzą się bolesne

nadżerki

- zmiany na rogówce – często utrata wzroku
- krótkotrwały przebieg (6-10 dni) – skłonność do nawrotów
- rozpoznanie

• zgrupowane

pęcherzyki na podłożu zapalnym

• pieczenie,

świąd

• szybki

przebieg

• skłonność do nawrotów

• na granicy skóry i błony śluzowej
- różnicowanie

• półpasiec – większa bolesność, umiejscowiony po 1 stronie

• liszajec

pęcherzowy – obecność bakterii w pierwotnym wykwicie

• pęcherzyca błon śluzowych – mniejsza bolesność, rozstrzyga badanie

cytologiczne

• afty – nie ma pęcherzyków
- badanie

• skriningowe badanie cytologiczne na obecność komórek balonowatych

• badanie immunofluorescencyjne prz użyciu monoklonalnych p-ciał dla HSV 1

• hodowla na błonie omoczniowej jaj kurzych

• badanie negatywowe w mikroskopie elektronowym
- leczenie

• miejscowe

osuszające + odkażające (pasty cynkowe, aerozole + antybiotyki0

• Zovirax – acyklowir

• Isoprinosine – zmniejsza nawroty

• wit B – B1, B12 i.m.

• Heviran – leczenie ogólne, gdy nawroty

www.lek2002.prv.pl

4

KŁYKCINY KOŃCZYSTE

- HPV

6,11

- osoby aktywne płciowo
- zazwyczaj liczne, małe, różowe, brudnoszare
- powierzchnia ziarnista, kalafiorowata lub gładka
- szeroka podstawa zmiany
- błona śluzowa jamy ustnej lub warg
- może sporadycznie występować transformacja nowotworowa
- leczenie

• 25% alkoholowy roztwór podofiliny (izolacja skóry otaczającej pastą cynku) na

1-2 h co tydzień

• podofilotoksyna – krem 0,5 % roztwór 2x tydz

• płynny azot

• łyżeczkowanie

• laseroterapia

• chirurgiczne

usuwanie

PIERWOTNE OPRYSZCZKOWE ZAPALENIE DZIĄSEŁ

- HSV

1,2

- dzieci

powyżej 10 r.ż. (15-25 r.ż.)

- inkubacja 3-10 dni
- obrzęk, krwawienie dziąseł
- szybko

powstają wykwity pęcherzykowe, nadżerki, owrzodzenia

- ból

gardła

- powiększone w.chł.

PÓŁPASIEC

- wzdłuż gałęzi żuchwowej n. V
- wirus ospy (Herpes Zoster)
- pierwotne zmiany skórne – rumieniowo – obrzękowe
- wypełnione treścią surowiczą
- mają tendencję do zlewania się
- pęcherzyki, owrzodzenia + komponenta krwotoczna
- wzdłuż gałęzi żuchwowej jednostronnie: wargi, język, błona śluzowa policzka
- 2

gał n. V – jednostronne owrzodzenie podniebienia

- leczenie

• Acyklowir i.v. lub p.o. – gdy pęcherzyki nie pękły

• Amizepin – p-bólowe

• Antybiotyk o szerokim spektrum – gdy wtórne zakażenie

• wit B1, B12

• leczenie miejscowe: aerozole, płyny + leki odkażające + antybiotyki, pasty,

kremy odkażające (Viosept, Pimafucin)

• późniejszy okres – sterydy: Pimafucort, Oxycort
- 2 postacie!!

• krwotoczna – w pęcherzykach gromadzi się krew

• zgorzelinowa

OSPA WIETRZNA (VARICELLA)

- Herpes

varicellae

www.lek2002.prv.pl

5

- początek – zmiany o charakterze grudkowo – rumieniowym, pęcherzyki,

wykwity krostkowe zagłębione w części środkowej – po kilku dniach strup

- jama ustna – plamki Fiłatowa – Koplika – białe na czerwonym podłożu
- lokalizacja: skóra twarzy, skóra owłosiona głowy, tułów, kończyny, błona

śluzowa

- powikłania – mogą wystąpić blizny
- inkubacja 14 dni
- czas trwania – 2-4 tyg
- leczenie

• ogólne – antybiotyk w celu zapobieganiu zakażeniom bakteryjnym, ciężkie

przypadki – Acyklowir

• zewn – aerozole z antybiotykami

BRODAWCZAK
- wirus

HPV

6,11

- pochodzenie

nabłonkowe

- małe różowobiałe egzofityczne grudki do 1 cm
- gładka powierzchnia, małe palczaste wypustki
- uszypułowana, dobrze odgraniczona zmiana
- powolny wzrost – po 35 r.ż
- głównie M

BRODAWKI POSPOLITE (VERRUCAE VULGARES)

- wirus

brodawczaka

- rzadko – jama ustna, palce rąk, wały paznokciowe, pod paznokciami grudka o

średnicy kilka-kilkanaście mm

- szorstka powierzchnia, białawe, palczaste wypustki lub szarobrunatne na

skórze niezmienionej

- skóra – granica części wargowej, błony śluzowej warg, policzków, język,

dziąsło właściwe

- przebieg

może być przewlekły, wielomiesięczny lub wieloletni

- nowe wykwity pojawiają się w otoczeniu zmiany macierzystej lub w miejscach

odległych – w wyniku samoprzemieszczenia się wirusa

- mogą ustępować samoistnie co jest prawdopodobne po usunięciu 1 lub kilku z

nich

- leczenie

• zamrażanie płynnym N

• łyżeczkowanie

• elektrokoagulacja

• kwas salicylowy – działa keratolitycznie

• Verrumal

CHOROBA HECKA (HYPERPLASIA EPITHELIALIS MUCOSAE ORIS)

- grudkowe zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej
- wirus HPV 13, 32
- duże, niezapalne, płasko – wyrosłe grudki zajmujące błonę śluzową warg,

policzków, języka – bez objawów podmiotowych

- przebieg

przewlekły, wieloletni

- zmiany

mogą ustępować samoistnie

- rozpoznanie – obraz kliniczny, histologiczny, badanie wirusologiczne

www.lek2002.prv.pl

6

- leczenie

chirurgiczne

- różnicowanie – kłykciny kończyste, brodawki zwykłe

GUZKI DOJAREK (NODULI MULGENTINUM)

- wirus grupy ospy Paravaccinia
- zbliżony do krowianki
- wylęganie 5-7 dni
- wykwity typu twardych, kopulastych guzków wielkości 1-2 cm, sinoczerwone
- zagłębione w części środkowej
- w

późniejszym okresie – pokryte strupem

- rozpoznanie – twarde pęcherze na rękach ( w miejscu kontaktu z zakażonym

wymionem), wywiad, badanie mikroskopem elektronowym

- leczenie - zbędne

PRYSZCZYCA (ZARAZA PYSKA, RACIC)
- zmiany

pęcherzowe, nadżerkowe w jamie ustnej o ostrym przebiegu

- wirus z grupy Pikornawirusów
- zakaźność dotyczy bydła (krów, świń, owiec)
- u ludzi zakażenie występuje przez przetwory mleczne lub bezpośrednio od

zwierząt

- inkubacja 2-4 dni
- wykwit pierwotny – pęcherz surowiczo – ropny, usadowiony na zapalnej

podstawie

- bolesność, ślinotok, wzrost T
- głównie w jamie ustnej, na dłoniach i stopach
- trwa

kilkanaście dni

- różnicowanie

• afty – nie ma objawów ogólnych, pęcherzy

• rumień wielopostaciowy – nie ma ślinotoku
- leczenie

• miejscowe – odkażające: 10% boraks w glicerynie, 2% zawiesina Natarycyny,

roztwory KMnO4

• ogólne – antybiotyki, sulfonamidy, wit gr B

ECZEMA HERPETICUM
ERUPTIO VARICELLIFORMIS KAPOSI

- najczęściej wirus opryszczki – noworodki należy chronić przed osobami

chorymi na Herpes simplex

- wylęganie: kilka-kilkanaście dni
- pęcherzowo-ropne wykwity z pępkowatym zagłębieniem w części środkowej
- zmiany

mogą się grupować

- nagły początek
- przebieg

ciężki, gorączkowy (głównie u dzieci)

- dorośli – charakter nawrotowy bez objawów ogólnych
- leczenie

• miejscowe,

p-zakaźne – aerozole, kremy + antybiotyki lub środki odkażające

• ogólne – Acyklowir i.v., antybiotyki o szerokim spektrum, wit B, C

www.lek2002.prv.pl

7