Odpowiedzialność za produkt jest pojęciem
używanym na określenie ukształtowanej w drugiej
połowie XX wieku w Stanach Zjednoczonych
odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone
przez produkty (product liability).
Koncepcja odpowiedzialności za produkt
wykształciła się jako reakcja prawa na zjawiska
społeczno-gospodarcze wywołane coraz szybszym
postępem naukowym i technicznym.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
2
„Produkt” oznacza każdą rzecz ruchomą, nawet
będącą częścią składową innej rzeczy ruchomej lub
nieruchomej + elektryczność
Patrycja Patelska , Karolina Palka
3
Producent – oznacza producenta produktu
gotowego , producenta każdego surowca lub
producenta części składowej i każdą osobę , która
przedstawia się jako producent umieszczając swą
nazwę , znak handlowy lub inna wyróżniającą
cechę na produkcie.
Producent jest odpowiedzialny za szkodę
wyrządzoną przez wadę w jego produkcie
Patrycja Patelska , Karolina Palka
4
Bez uszczerbku dla odpowiedzialności producenta
każda osoba , która przywozi produkt do
wspólnoty w celu sprzedaży , najmu , leasingu albo
jakiejkolwiek formy dystrybucji w toku swej
działalności gospodarczej , uznawana jest za
producenta i odpowiada jak producent.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
5
W przypadku , gdy producenta produkt nie można
zidentyfikować każdy dostawca produktu
traktowany jest jako producent , chyba że
poinformuje osobę poszkodowaną w rozsądnym
terminie o tożsamości producenta lub osoby , która
dostarczyła mu produkt
Patrycja Patelska , Karolina Palka
6
Produkt jest wadliwy , jeżeli nie zapewnia
bezpieczeństwa , jakiego osoba ma prawo oczekiwać ,
biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności w
szczególności :
Patrycja Patelska , Karolina Palka
7
Wygląd produktu
Sposób użycia produktu, którego
można rozsądnie oczekiwać
Czas w którym produkt został
wprowadzony do obrotu
Produkt nie będzie uważany za wadliwy wyłącznie
dlatego , że w późniejszym czasie lepszy produkt
został wprowadzony do obrotu
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez
produkt niebezpieczny jest to odpowiedzialność
oparta na zasadzie ryzyka –
„niezależna od winy
odpowiedzialność ze strony producenta jest jedynym
właściwym środkiem rozwiązania tego problemu ,
charakterystycznego dla obecnych czasów rosnącej
technicyzacji , poprzez sprawiedliwe rozłożenia ryzyka
tkwiącego w nowoczesnej technologicznie produkcji”
Patrycja Patelska , Karolina Palka
8
Implementacja Dyrektywy 374/85
Polska
( ustawa z dnia 2 marca 2000r o ochronie
niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności
za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny
)
Francja
( ustawa z dnia 19 maja 1998 roku , wyłączenie
ryzyka rozwoju w odniesieniu do elementów ciała
ludzkiego oraz jego produktów pochodnych ,
doprecyzowanie kryterium wprowadzenia do obrotu ,
które następuje z chwilą gdy producent wyzbywa się
produktu w sposób dobrowolny, ujednolicone prawo do
żądania rekompensaty za szkody wyrządzone przez
produkt dla podmiotów profesjonalnych (przedsiębiorcy)
i nieprofesjonalnych (konsumenci) )
Patrycja Patelska , Karolina Palka
9
Niemcy (ustawa z dnia 15 grudnia 1989roku ,
wyłączenie odpowiedzialności za szkody wyrządzone
przez produkty farmaceutyczne , zastosowanie
maksymalnej kwoty odszkodowania za szkody)
Anglia (ustawa z dnia 15 maja 1987 roku , wyraźnie
rozstrzygnięcie problematyki odpowiedzialności
wytwórcy wadliwego komponentu , wprowadzenie
szerszego zakresu środków ochrony konsumenta ,
rozszerzenie przesłanek oceny wadliwości produktu o
przeznaczenie , dla jakiego produkt jest wprowadzony
do handlu)
Patrycja Patelska , Karolina Palka
10
Odpowiedzialność za produkt jest znormalizowana w
polskim kodeksie cywilnym, który mówi o
odpowiedzialności producentów i sprzedawców za
wady fizyczne i wady prawne, które nie zależą od ich
winy.
Zgodnie z art. 556. § 1. Sprzedawca jest odpowiedzialny
względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę
zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na
cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności
lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma
właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego,
albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie
niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).
Patrycja Patelska , Karolina Palka
11
§ 2. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem
kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi
własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona
prawem osoby trzeciej;
w razie sprzedaży praw sprzedawca jest
odpowiedzialny także za istnienie praw (rękojmia za
wady prawne).
Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z
tytuł rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o istnieniu
danej wady w chwili zawarcia umowy kupna lub
gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone
co do gatunku albo mające powstać w przyszłości
Patrycja Patelska , Karolina Palka
12
W obrocie uspołecznionym sprzedawca jest
zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi,
jeśli kupujący wiedząc o wadzie złożył
oświadczenie, iż wyraża zgodę na kupno towaru
jako niepełnowartościowego.
Nie wyłącza to odpowiedzialności sprzedawcy za
inne wady, o których kupujący nie wiedział.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
13
Cena towaru niepełnowartościowego może być
ustalona przez pomniejszenie ceny towaru
pełnowartościowego o kwotę odpowiadającą
kosztom doprowadzenia towaru
niepełnowartościowego do odpowiedniej jakości.
Sprzedawca nie jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi
za wady fizyczne, które powstały po przejściu w
niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady
wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy
sprzedanej
Patrycja Patelska , Karolina Palka
14
Zgodnie z art. 560. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma
wady, kupujący może od umowy odstąpić albo
żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie
może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca
niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną
od wad albo niezwłocznie wady usunie.
Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz
była już wymieniona przez sprzedawcę lub
naprawiana, chyba że wady są nieistotne.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
15
Art. 563. § 1. Kupujący traci uprawnienia z tytułu
rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie
zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca
od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy
jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie
zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca
po upływie czasu, w którym przy zachowaniu
należytej staranności mógł ją wykryć. Minister
Handlu Wewnętrznego może w drodze
rozporządzenia ustalić krótsze terminy do
zawiadomienia o wadach artykułów
żywnościowych.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
16
Art. 566. § 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy
sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo żąda
obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody
poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest
następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie
ponosi odpowiedzialności.
W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko
naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł
umowę, nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności
może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów
odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia
rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim
zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
17
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio, gdy
kupujący żąda dostarczenia rzeczy wolnych od
wad zamiast rzeczy wadliwych albo usunięcia
wady przez sprzedawcę.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
18
Art. 574. Jeżeli z powodu wady prawnej rzeczy
sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo
żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia
szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że
szkoda jest następstwem okoliczności, za którą
sprzedawca odpowiedzialności nie ponosi.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
19
W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko
naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że
zawarł umowę nie wiedząc o istnieniu wady; w
szczególności może on żądać zwrotu kosztów
zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu,
przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu
dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim
nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu
od osoby trzeciej. Może również żądać zwrotu
kosztów procesu.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
20
Dyrektywa 374/85 z dnia 25 lipca 1985 roku
usystematyzowała w Europie kwestie związane
odpowiedzialnością za szkody wyrządzone przez
produkt niebezpieczny.
Patrycja Patelska , Karolina Palka
21
Ocena bezpieczeństwa
produktów
Niezależnie od odpowiedzialności
za produkt prawo przewiduje
system ochrony konsumentów
przed produktami niebezpiecznymi
Patrycja Patelska , Karolina Palka
22
Ocena bezpieczeństwa produktu dokonywana jest
biorąc pod uwagę:
Patrycja Patelska , Karolina Palka
23
Cechy
Oddziaływanie
na inne
produkty
Wygląd
Szczególnie
narażone kategorie
konsumentów
Patrycja Patelska , Karolina Palka
24
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Patrycja Patelska , Karolina Palka
25