5/2.I.4. Ocena ryzyka zawodowego – sprzedawca,
obs³uga odmierzaczy gazu p³ynnego na stanowisku
tankowania pojazdów samochodowych

Rozdzia³ 5/2.I.4.

5/2.I.4. Ocena ryzyka zawodowego – sprzedawcy, obs³ugi odmierzaczy LPG

5. Ryzyko zawodowe

luty 2009

Marek Kaczmarski

Spis treœci

1. Opis stanowiska pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków pracownika . . . . . . . . . . . . . . .

1

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

4. Wymagane wykszta³cenie, doœwiadczenie,

uprawnienia i stan zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

6

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy

za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

7

1. Opis stanowiska pracy

Środowisko
pracy

W sk³ad zespo³u obiektów budowlanych stacji paliw wchodz¹:

l

dwa zbiorniki gazu po 4150 l,

l

dystrybutor LPG oraz

l

stanowisko wymiany butli z gazem propan-butan.

Stacja paliw zlokalizowana jest przy jednej z mniejszych ulic w mieœcie licz¹cym
ok. 800 tys. mieszkañców.

2. Zakres obowi¹zków pracownika

Do obowi¹zków pracownika nale¿y:

l

sprzeda¿ gazu p³ynnego,

l

tankowanie pojazdów samochodowych,

l

wymiana butli z gazem propan-butan.

W ramach wykonywanych obowi¹zków pracownik:

l

podpina instalacjê gazow¹ w pojeŸdzie samochodowym do odmierzaczy LPG,

l

tankuje ¿¹dan¹ iloœci paliwa,

l

od³¹cza instalacjê gazow¹ samochodu poprzez wyjêcie pistoletu odmierzacza
LPG,

l

wymienia butle z gazem propan-butan (uprzednio kontroluje i weryfikuje stan
wymienianej butli),

l

wykonuje czynnoœci kasowe (przyjmuje zap³atê).

luty 2009

1

OPINIE

Rozdział

5/2.I.4.

3. Organizacja pracy

Stacja paliw czynna jest przez 24 godziny na dobê od poniedzia³ku do niedzieli.
Praca odbywa siê systemie 3-zmianowym po 8 godzin ka¿da. Na stanowisku pracy
zatrudniona jest jedna osoba – sprzedawca obs³uguj¹cy odmierzacz LPG i kasê
fiskaln¹.

4. Wymagane wykszta³cenie, doœwiadczenie,
uprawnienia i stan zdrowia

Od pracownika wymaga siê aktualnych:

l

œwiadectwa kwalifikacyjnego wydanego przez organ w³aœciwej jednostki do-
zoru technicznego (w tym przypadku – Transportowego Dozoru Techniczne-
go) w zakresie nape³niania zbiorników przenoœnych (samochodowych) na
skroplone gazy wêglowodorowe (LPG),

l

zaœwiadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazañ do zatrudnieniu na stano-
wisku pracy,

l

szkolenia bhp ogólnego i stanowiskowego (tak¿e szkoleñ okresowych),

l

wykszta³cenia zawodowego lub œredniego.

Cechy
dodatkowe

Ponadto od pracownika zatrudnionego na stanowisku sprzedawcy obs³uguj¹cego
odmierzacze gazu p³ynnego na stanowisku tankowania pojazdów samochodo-
wych wymaga siê posiadania takich cech, jak:

l

uprzejmoϾ,

l

cierpliwoϾ i opanowanie,

l

zdolnoœæ przekonywania i zachêcania do zakupu oferowanych towarów oraz

l

pozytywny stosunek do klientów.

Praca musi byæ wykonywana szybko i bezb³êdnie. Pracownik powinien wykazy-
waæ siê tak¿e podzielnoœci¹ uwagi i precyzj¹ ruchów.

5. Identyfikacja zagro¿eñ

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

1

2

3

4

1.

Powierzchnie sprzyjaj¹ce
upadkowi na tym samym
poziomie – poœlizgniêcie,
potkniêcie, upadek na tej
samej p³aszczyŸnie.

Œliskie nierówne nawierz-
chnie, niew³aœciwy stan
techniczny dróg, przejœæ
komunikacyjnych i wyse-
pek, brak nale¿ytej ostro-
¿noœci, poœpiech.

Ma³e powierzchniowe
urazy (st³uczenia, zwich-
niêcia), skrêcenia i nade-
rwania stawów, nade-
rwania wi¹zade³ stawu
skokowego i stopy,
z³amania koñczyn.

2

luty 2009

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.I.4.

1

2

3

4

2.

Ruch pojazdów na terenie
stacji paliw.

Manewruj¹ce pojazdy
samochodowe na terenie
stacji paliw – w rejonie
odmierzaczy gazu p³yn-
nego na stanowisku tan-
kowania pojazdów samo-
chodowych.

St³uczenia, z³amania, na-
wet powa¿ne obra¿enia
wewnêtrzne i œmieræ.

3.

Umiejscowienie butli
nape³nionych gazem lub
opró¿nionych powy¿ej
otaczaj¹cego terenu

Z³y sposób sk³adowania
i transportowania butli
z gazem propan-butan,
skutkuj¹cy ich spadniê-
ciem, przewróceniem.

Urazy koñczyn – st³ucze-
nia, z³amania.

4.

Wystaj¹ce elementy
(zarówno ruchome, jak
i nieruchome).

Naro¿a mebli stanowi¹-
cych wyposa¿enie stacji,
elementy dystrybutora
i obs³ugiwanych samo-
chodów, drzwi wejœciowe
do pomieszczeñ stacji.

Uderzenia o wystaj¹ce
elementy powoduj¹ce
urazy cia³a (st³uczenia) –
szczególnie koñczyn dol-
nych, barku i g³owy.

5.

Ostre krawêdzie.

Ostre krawêdzie butli
z gazem propan-butan,
elementy konstrukcyjne
samochodów osobowych,
dostawczych.

Rany ciête, skaleczenia.

6.

Obci¹¿enie dynamiczne
uk³adu ruchu (miêœnio-
wo-kostnego).

Przenoszenie (zw³aszcza
podnoszenie i ustawianie)
i sk³adowanie butli z ga-
zem propan-butan (tak¿e
pustych butli).

Naci¹gniêcia miêœni i œciê-
gien. Zwichniêcia stawów.
Nawracaj¹ce dolegliwoœci
uk³adu miêœniowo-szkiele-
towego. D³ugotrwa³e i na-
wracaj¹ce dolegliwoœci
uk³adu miêœniowo-szkiele-
towego – przepuklina.

7.

Wysokie ciœnienie gazu
w wê¿u zagra¿aj¹ce ude-
rzeniem koñcówk¹ wê¿a
podczas tankowania.

Tankowanie pojazdów
samochodowych – nie-
sprawne wê¿e, u¿ywanie
uszkodzonych po³¹czeñ
gwintowanych.

Urazy r¹k i nóg oraz ura-
zy g³owy.

8.

Niebezpieczne napiêcie
w instalacji elektrycznej.

U¿ywanie urz¹dzeñ zasi-
lanych pr¹dem elektrycz-
nym, niesprawna instala-
cja elektryczna.

Poparzenie, utrata przy-
tomnoœci, zatrzymanie
akcji serca – œmieræ.

9.

Wybuch – po¿ar.

Nape³nianie butli gazem
p³ynnym. Brak ochrony
stanowisk odmierzaczy
i zbiorników magazyno-
wych LPG przed najecha-
niem przez obs³ugiwane
pojazdy. Brak wyposa¿e-
nia odmierzaczy gazu
w tzw. s³abe z³¹cza zabez-
pieczaj¹ce przed wycie-
kiem gazu, w przypadku

Poparzenia termiczne.
Obra¿enia narz¹dów
wewnêtrznych a nawet
œmieræ.

luty 2009

3

5/2.I.4. Ocena ryzyka zawodowego – sprzedawcy, obsługi odmierzaczy LPG

OPINIE

Rozdział

5/2.I.4.

1

2

3

4

ruszenia tankowanego
pojazdu z miejsca przed
od³¹czeniem go od insta-
lacji gazowej. Wy³adowa-
nia atmosferyczne – nie
zapewnienie ochrony od-
gromowej obiektów stacji,
brak wymaganej ochrony
elektrostatycznej w prze-
strzeniach zewnêtrznych
zagro¿onych wybuchem
i po¿arem. Eksploatacja
urz¹dzeñ poddozorowych
(zbiorniki ciœnieniowe
LPG) bez decyzji UDT do-
puszczaj¹cych je do eks-
ploatacji. Eksploatowanie
w strefach zagro¿onych
wybuchem urz¹dzeñ
w wykonaniu zwyk³ym
a nie w wykonaniu prze-
ciwwybuchowym. Brak
zabezpieczeñ przed
uszkodzeniami mecha-
nicznymi zaworów, króæ-
ców, sk³adowanych na te-
renie stacji butli. Butle
z gazem o du¿ym ciœnie-
niu. Osoby postronne nie
respektuj¹ce zakazu u¿y-
wania otwartego ognia na
terenie stacji (palenie pa-
pierosów).

10. Po¿ar.

Zaprószenie ognia przez
klientów, przechodniów
lub pracowników (np. na
zapleczu budynku stacji).
Zwarcie w instalacji elek-
trycznej.

Poparzenia termiczne.
Zatrucie gazami po¿aro-
wymi.

11. Substancje chemiczne

truj¹ce i dra¿ni¹ce.

Kontakt z propan-buta-
nem przy nape³nianiu
butli i zbiorników w po-
jazdach samochodowych.
Awaryjne wycieki gazu
w czasie nape³niania
zbiorników stacji LPG
oraz wyciek gazu, w przy-
padku ruszenia tankowa-
nego pojazdu z miejsca
przed od³¹czeniem go od
instalacji gazowej.

Ostre lub chroniczne za-
trucia: nudnoœci, bóle i za-
wroty g³owy, w skrajnych
wypadkach prowadz¹ce
do utraty przytomnoœci
i œmierci. Dzia³anie podra-
¿niaj¹ce b³ony œluzowe.
Wysuszanie i odt³uszcza-
nie skóry – podra¿nienia
objawiaj¹ce siê swêdze-
niem i zaczerwienieniem
skóry. Niekorzystne od-
dzia³ywanie na centralny
system nerwowy.

4

luty 2009

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.I.4.

1

2

3

4

12. Ha³as.

Gwar panuj¹cy na ulicy
w s¹siedztwie stacji. Ha-
³as dobiegaj¹cy od sprê-
¿arek pompuj¹cych gaz
zw³aszcza w trakcie
dostawy. Ha³as silników
podje¿d¿aj¹cych na stacjê
samochodów.

Nadmierne zmêczenie.
Przy d³ugotrwa³ym nara-
¿eniu mo¿liwe ubytki
s³uchu.

13. Zmienny warunki atmos-

feryczne.

Obs³uga dystrybutorów
i wydawanie butli z pro-
pan-butanem na otwartej
przestrzeni. Przyjmowa-
nie dostaw gazu LPG.
Prace porz¹dkowe na
otwartej przestrzeni
w ró¿nych warunkach
pogodowych.

Przeziêbienia. Zapalenie
p³uc, oskrzeli, odmro¿e-
nia koñczyn – twarzy.

14. Niska temperatura gazu.

Gwa³towny wyp³yw gazu
i jego rozprê¿anie siê po-
woduj¹ce obni¿enie tem-
peratury instalacji do war-
toœci zagra¿aj¹cej odmro-
¿eniem przy dotyku.

Odmro¿enia koñczyn,
zw³aszcza d³oni i szcze-
gólnie niebezpieczne
odmro¿enia twarzy.

15. Dzia³anie osób trzecich

w celach przestêpczych
(napad).

Klienci – przemoc w miej-
scu pracy (np.: s³owne
obelgi, groŸby, fizyczne
ataki, czasem próby ode-
brania przyjêtych pieniê-
dzy). Praca w porze wie-
czornej i nocnej.

Skaleczenia, otarcia, po-
t³uczenia (siniaki, guzy),
z³amania, powa¿ne urazy
w tym urazy g³owy.
W skrajnych przypadkach
œmieræ pracownika. Ner-
wice.

16. Obci¹¿enie emocjonalne –

stres.

Tempo pracy wymuszone
zmiennymi preferencjami
klientów stacji oraz wzmo-
¿ona poda¿ paliw w ró¿-
nych godzinach pracy. Od-
powiedzialnoϾ material-
na za powierzone mienie.

Nerwice, psychozy, bóle
g³owy, dra¿liwoœæ, brak
skupienia, silne obci¹¿enia
serca i uk³adu kr¹¿enia,
chroniczne zmêczenie, lêk,
poczucie wyczerpania.

Zagro¿enia biologiczne

Lp.

Zagro¿enie

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

zagro¿enia

Grupa

Droga zaka¿enia

17. Wirusy grypy (typu A, B,

C) Orthomyxoviridae.

Ludzie.

Grypa, zapalenie p³uc.

Gr. 2, szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

18. Gronkowiec z³ocisty

Staphlococcus areus

Ludzie.

Zaka¿enia ropne, zapale-
nie górnych dróg odde-
chowych, alergia skórna.

Gr. 2, brak szczepieñ A

Powietrzno-kropelkowa,
powietrzno-py³owa, po-
karmowa, bezpoœrednia.

luty 2009

5

Rozdział 5/2.I.4.

OPINIE

Rozdział

5/2.I.4.

1

2

3

4

19. Pr¹tek gruŸlicy Mycobacte-

rium tuberculosis

.

Ludzie.

GruŸlica p³uc, rzadziej
innych narz¹dów.

Gr. 3, szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

20. Salmonell choleraesuis.

Woda, produkty roœlinne
i zwierzêce, posi³ki
w pracy.

Salmonelloza, zapalenie
¿o³¹dka i jelit, zatrucia
pokarmowe.

Gr. 3, szczepienia.

Posi³ki, pokarmowo-
-wodna.

21. Zaka¿enie grzybic¹

candida, albicans.

Ludzie.

Kandydoza paznokci,
skóry, alergia.

Gr. 2, brak szczepieñ A.

Bezpoœrednia, wilgotne
œrodowisko.

22. Herpesvirus ospy

wietrznej, pó³paœca.

Ludzie.

Ospa wietrzna, pó³pasiec.

Gr. 2, brak szczepieñ.

Powietrzno-kropelkowa.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Teren stacji paliw jest oœwietlony i wyraŸnie oznakowany tablicami zakazuj¹cymi
zbli¿anie siê z otwartym Ÿród³em ognia.
Na terenie stacji zamontowano czujki wykrywaj¹ce podwy¿szone stê¿enie gazu
oraz instalacjê ppo¿.

Ubrania robo-
cze i środki
ochronne

Pracownika wyposa¿ono w:

l

rêkawice robocze,

l

buty ze spodem antypoœlizgowym,

l

kamizelkê odblaskow¹ do prac na zewn¹trz budynku stacji,

l

okulary ochronne, maski przeciwgazowe z poch³aniaczem (do wykorzystywa-
nia w sytuacjach awaryjnych) oraz

l

dwa komplety ubrañ roboczych, które pracownik powinien wykorzystywaæ
w zale¿noœci od panuj¹cych warunków atmosferycznych.

Pracownik ma te¿ do dyspozycji bluzê z logo sieci do obowi¹zkowego wykorzysty-
wania w pomieszczeniach stacji.

Obuwie i odzie¿ ochronna powinna mieæ w³aœciwoœci antyelektrostatyczne. Nato-
miast wykorzystywane narzêdzia musz¹ byæ w wykonaniu nieiskrz¹cym.

Instrukcje

Pracownik ma do dyspozycji na stanowisku pracy instrukcje:

l

u¿ytkowania urz¹dzeñ, w tym zasad bezpiecznego tankowania;

l

zasad postêpowania z nieszczeln¹ butl¹;

l

przeciwpo¿arow¹;

l

postêpowania w przypadku:

o

napadu,

o

awarii, polegaj¹cej na uwalnianiu siê gazu do œrodowiska.

6

luty 2009

OPINIE

Rozdział 5/2.I.4.

Rozdział

5/2.I.4.

Inne œrodki profilaktyczne, to:

l

regularne przegl¹dy konserwacyjne dystrybutora,

l

podrêczny sprzêt ppo¿.,

l

apteczka pierwszej pomocy,

l

okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie.

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za
ostatnie 5 lat

W ostatnim okresie nie zanotowano wypadków przy pracy, ani jakichkolwiek przy-
padków choroby zawodowej.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Poni¿sza karta oceny ryzyka zawodowego zosta³a opracowana w skali trójstop-
niowej wg PN-N-18002:2000 Systemy zarz¹dzania bezpieczeñstwem i higien¹ pracy.
Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego

. Prezentowana karta jest dokumentem

przyk³adowym. Na konkretnych stanowiskach pracy w Pañstwa stacjach tankowa-
nia gazu czêœæ ze zidentyfikowanych zagro¿eñ mo¿e nie wystêpowaæ (np. z racji
rodzaju wykorzystywanych urz¹dzeñ, organizacji pracy, itp.), ale mog¹ pojawiæ siê
inne, nieuwzglêdnione w powy¿szej ocenie.

PRZYKŁAD

W przypadku stacji tankowania zlokalizowanych na terenach zak³adów pracy zagro¿enia zwi¹zane
z napadem i agresj¹ klienta mo¿na w³aœciwie pomin¹æ, ze wzglêdu na ograniczon¹ dostêpnoœæ takiej
stacji oraz pracowników ochrony zak³adu pracy. Zagro¿enia te bêd¹ niewielkie tak¿e z uwagi na czas
(godziny funkcjonowania) takiej stacji.

Zwracamy uwagê, ¿e w poni¿szej ocenie ryzyka zawodowego uwzglêdniono sto-
sowane (w dniu oceny) œrodki ograniczaj¹ce zagro¿enia.

Pracownik powinien byæ zapoznany z kart¹ oceny ryzyka zawodowego razem
z kart¹ identyfikacji zagro¿eñ. Dowodem potwierdzaj¹cym zapoznanie siê pracow-
nika jest podpisana przez niego karta oceny ryzyka zawodowego z dat¹ i adnotacj¹
„Zapozna³em siê”.

luty 2009

7

Rozdział 5/2.I.4.

OPINIE

Rozdział

5/2.I.4.

Rozdzia³

5/2.I.4.

Rozdzia³

5/2.I.4.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

.................................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Sprzedawca,

obs³uga

odmierzaczy

gazu

p³ynnego

na

stanowisku

tankowania

pojazdów

samochodowych

Liczba

nara¿onych

........................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

W

ramach

obowi¹zków

pracownik:

•

sprzedaje

gaz

p³ynny,

•

tankuje

pojazdy

samochodowe

(podpina

iod³¹cza

instalacjê

gazow¹

w

pojeŸdzie

do

odmierza

-

czy,

tankuje

¿¹dan¹

iloœci

paliwa),

•

wymienia

butle

z

propan-butanem

(kontroluj¹c

ich

stan),

•

wykonuje

czynnoœci

kasowe

(przyjmuje

zap³atê).

Pracownika

wyposa¿ono

w:

rêkawice

robocze,

buty

ze

spodem

antypoœlizgowym,

kamizelkê

odblaskow¹

do

prac

na

zewn¹trz

budynku

stacji,

okulary

ochronne,

maski

przeciwgazowe

z

poch³aniaczem

(do

wykorzystywania

w

sytuacjach

awaryjnych)

oraz

dwa

komplety

ubrañ

roboczych

(w

zale¿noœci

od

panuj¹cych

warunków

atmosferycznych).

Obuwie

i

odzie¿

ochronna

maj¹

w³aœciwoœci

antyelektrostatyczne,

a

narzêdzia

s¹

w

wykonaniu

nieiskrz¹cym.

Pracownik

ma

na

stanowisku

pracy

instrukcje:

•

u¿ytkowania

urz¹dzeñ,

w

tym

zasad

bezpiecznego

tankowania,

•

zasad

postêpowania

z

nieszczeln¹

butl¹,

•

przeciwpo¿arow¹,

•

postêpowania

w

przypadku

napadu,

awarii.

Inne

œrodki

profilaktyczne,

to:

podrêczny

sprzêt

ppo¿.,

apteczka

pierwszej

pomocy.

Dokumenty

odniesienia:

–

ustawa

z

26.6.1974

r.

Kodeks

pracy

(tj.

Dz.U.

z

1998

r.

Nr

21,

poz.

94,

ze

zm.),

–

rozp.

MPiPS

z

26.9.1997

r.

w

sprawie

ogólnych

przepisów

bhp

(tj.

Dz.U.

z

2003

r.

Nr

169,

poz.

1650,

ze

zm.),

–

rozp.

MIPS

z

10.4.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcznych

pra

-

cach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

313,

ze

zm.),

–

rozp.

MG

z

6.9.1999

r.

w

sprawie

bhp

przy

magazynowaniu,

nape³nianiu

i

rozprowadzaniu

gazów

p³ynnych

(Dz.U.

Nr

75,

poz.

846,

ze

zm.),

–

rozp.

MG,PiPS

z

23.12.2003

r.

w

sprawie

bhp

przy

produkcji

imagazynowaniu

gazów,

nape³nianiu

zbiorników

gazami

oraz

u¿ywaniu

i

magazynowaniu

karbidu

(Dz.U.

z

2004

r.

Nr

7,

poz.

59),

–

rozp.

Ministrów

Pracy

i

Opieki

Spo³.,

Przem.

Ciê¿kiego

oraz

Zdr.

z

13.4.1951

r.

w

sprawie

bezpieczeñstwa

pracy

przy

sprê¿arkach

powietrznych

(Dz.U.

Nr

22,

poz.

174),

–

PN-N-18002:2000,

–

instrukcje

zak³adowe.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodo

-

bieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

1.

Powierzchnie

sprzyja

-

j¹ce

upadkowi

na

tym

samym

poziomie

–

p

o

-

œlizgniêcie,

potkniêcie,

upadek

na

tej

samej

p³aszczyŸnie.

Œliskie

nierówne

nawierzchnie,

niew³aœciwy

stan

techniczny

dróg,

przejϾ

komunikacyjnych

i

wysepek,

brak

nale¿ytej

ostro¿noœci,

poœpiech.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Stosowanie

w³aœciwego

obuwia

roboczego.

Wzmo¿ona

uwaga.

Zmniejszenie

tempa

wykonywanych

czynnoœci.

Porz¹dek

wokó³

stanowiska

pracy.

Usuwanie

przeszkód

z

przejϾ

komunikacyjnych.

Oznakowanie

miejsc

niebezpiecznych

barwami

i

znakami

bezpieczeñstwa.

Rozdział 5/2.I.4.

WZÓR

8

12

3

4

5

6

7

2.

Ruch

pojazdów

na

tere

-

nie

stacji

paliw.

Manewruj¹ce

pojazdy

samo

-

chodowe

na

terenie

stacji

paliw

–

w

rejonie

odmierzaczy

gazu

p³ynnego

na

stanowisku

tanko

-

wania

pojazdów

samochodo

-

wych.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wzmo¿ona

uwaga

w

czasie

poruszania

sie

po

placu

manewrowym

i

obs³ugiwania

klien

-

tów

stacji.

Kamizelki

odblaskowe

obs³ugi.

Ograniczenie

prêdkoœci

na

terenie

ca³ej

stacji

paliw

(montowanie

garbów

ograniczaj¹cych

prêdkoœæ).

Oznaczenia

miejsc

niebezpiecz

-

nych

za

pomoc¹

barw

i

znaków.

3.

Umiejscowienie

butli

nape³nionych

gazem

lub

opró¿nionych

powy¿ej

otaczaj¹cego

terenu

Z³y

sposób

sk³adowania

i

trans

-

portowania

butli

z

gazem

pro

-

pan-butan

skutkuj¹cy

ich

spad

-

niêciem,

przewróceniem.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Utrzymanie

porz¹dku

na

stanowisku

pracy.

Wzmo¿ona

uwaga

w

czasie

manipulowania

ciê¿kimi

butlami

z

gazem

p³ynnym

propan

-

-butan

(11

kg).

W³aœciwe

sk³adowanie

butli

z

gazem

–

n

a

posadzce

butle

o

pojemnoœci

do

11

kg

mo¿na

sk³adowaæ

wy³¹cznie

w

p

o-

zycji

stoj¹cej

–

nie

wiêcej

ni¿

w

trzech

war-

stwach

w

kontenerach

i

n

a

paletach.

4.

Wystaj¹ce

elementy

(zarówno

ruchome,

jak

i

nieruchome).

Naro¿a

mebli

stanowi¹cych

wyposa¿enie

stacji,

elementy

dystrybutora

i

obs³ugiwanych

samochodów,

drzwi

wejœciowe

do

pomieszczeñ

stacji.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Zachowa-

nie

nale¿ytej

ostro¿noœci,

zw³aszcza

w

miej-

scach

podwy¿szonego

zagro¿enia

(wejœcia,

przejœcia).

Oznakowanie

krawêdzi

i

zasiêgu

poruszania

siê

skrzyde³

drzwi

wahad³owych.

5.

Ostre

krawêdzie.

Ostre

krawêdzie

butli

z

gazem

propan-butan,

elementy

kon

-

strukcyjne

samochodów

oso

-

bowych,

dostawczych.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Nakaz

u¿ywania

rêkawic

chroni¹cych

d³onie

przed

ostrymi

krawêdziami.

Wzmo¿ona

uwaga.

6.

Obci¹¿enie

dynamiczne

uk³adu

ruchu

(miêœnio

-

wo-kostnego).

Przenoszenie

(zw³aszcza

pod

-

noszenie

i

ustawianie)

i

sk³ado

-

wanie

butli

z

gazem

propan-bu

-

tan

(tak¿e

pustych

butli).

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Przestrzeganie

norm

rêcznego

przenoszenia

towarów.

Stosowanie

œrodków

u³atwiaj¹cych

transport

rêczny

oraz

prace

za-

i

roz³adun

-

kowe.

Szkolenie

dotycz¹ce

zasad

transportu

rêcznego

(zw³aszcza

normatywy

dŸwigania

i

zasady

chwytania,

podnoszenia).

WZÓR

Rozdział 5/2.I.4.

9

12

3

4

5

6

7

7.

Wysokie

ciœnienie

gazu

w

wê¿u

zagra¿aj¹ce

uderzeniem

koñcówk¹

wê¿a

podczas

tanko

-

wania.

Tankowanie

pojazdów

samo

-

chodowych

–

niesprawne

wê¿e,

u¿ywanie

uszkodzonych

po³¹czeñ

gwintowanych.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wzmo¿ona

uwaga.

Przestrzegania

procedur

i

instrukcji

dla

stosowanych

procesów

i

obs³ugi

urz¹dzeñ.

Codzienna

kontrola

stanu

technicznego

wê¿y,

w

tym

ich

z³¹czy.

W

przypadku

wielozmianowej

organizacji

pracy

–

kontrola

wê¿y

w

momencie

przeka

-

zywania

stanowiska

pracy

zmiennikowi.

8.

Niebezpieczne

napiêcie

w

instalacji

elektrycznej.

U¿ywanie

urz¹dzeñ

zasilanych

pr¹dem

elektrycznym,

nie

-

sprawna

instalacja

elektryczna.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wykorzystywanie

wy³¹cznie

prawid³owego

osprzêtu

elektrycznego,

np.:

gniazd

wtyko

-

wych,

wtyczek,

prze³¹czników,

przewodów

zasilaj¹cych.

Regularne

kontrole

sprawnoœci

ochron

przeciwpora¿eniowych

oraz

stanu

instalacji

i

urz¹dzeñ

(przegl¹dy,

oglêdziny

zw³aszcza

przewodów

zasilaj¹cych).

Pomiary

skutecznoœci

ochrony

przeciwpora¿eniowej

wykonywane

w

odpowiednich

terminach.

9.

Wybuch

–

po¿ar.

Nape³nianie

butli

gazem

p³yn-

nym.

Brak

ochrony

stanowisk

odmierzaczy

i

zbiorników

ma-

gazynowych

LPG

przed

naje-

chaniem

przez

obs³ugiwane

pojazdy.

Brak

wyposa¿enia

od

-

mierzaczy

gazu

w

tzw.

s³abe

z³¹cza

zabezpieczaj¹ce

przed

wyciekiem

gazu,

w

przypadku

ruszenia

tankowanego

pojazdu

z

miejsca

przed

od³¹czeniem

go

od

instalacji

gazowej.

Wy³adowania

atmosferyczne

–

nie

zapewnienie

w³aœciwej

ochrony

odgromowej

obiek

-

tów

stacji,

brak

wymaganej

ochrony

elektrostatycznej

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wzmo¿ona

uwaga.

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

zwi¹zanych

z

magazynowaniem

gazów

p³ynnych.

Wyznaczenie

i

oznakowa-

nie

stref

zagro¿enia

wybuchem

na

terenie

stacji.

Kontrole

szczelnoœci

przy³¹czy

i

króæ-

ców

na

zbiornikach

przeznaczonych

do

ma

-

gazynowania

gazu

p³ynnego

oraz

zaworów

odcinaj¹cych.

Zawory

samoodcinaj¹ce,

tzw.

s³abe

z³¹cza

zabezpieczaj¹ce

przed

wycie

-

kiem

gazu

w

wyniku

awarii

(podobnie

powi

-

nien

byæ

zabezpieczony

przewód

elastyczny

³¹cz¹cy

odmierzacz

z

tankowanym

pojazdem).

Zakaz

nape³niania

butli

(wyraŸny

i

czytelny

z

odleg³oœci

co

najmnie

j

5

m

napis

–

„Stacja

nie

nape³nia

butli

gazem

p³ynnym”).

Stoso

-

wanie

narzêdzi

w

wykonaniu

nieiskrz¹cym

oraz

obuwia

i

odzie¿y

ochronnej

o

w³aœci-

Rozdział 5/2.I.4.

WZÓR

10

12

3

4

5

6

7

w

przestrzeniach

zewnêtrz

-

nych

zagro¿onych

wybuchem

i

po¿arem.

Eksploatacja

urz¹dzeñ

poddozorowych

(zbiorniki

ciœnieniowe

LPG)

bez

decyzji

UDT

dopusz

-

czaj¹cych

je

do

eksploatacji.

Eksploatowanie

w

strefach

zagro¿onych

wybuchem

urz¹-

dzeñ

w

wykonaniu

zwyk³ym

a

nie

w

wykonaniu

przeciwwy-

buchowym.

Brak

zabezpieczeñ

przed

uszkodzeniami

mecha-

nicznymi

zaworów

i

króæców

sk³adowanych

na

terenie

stacji

LPG

butli

z

propan-butanem.

Butle

z

gazem

o

du¿ym

ciœnie-

niu.

Osoby

postronne

nie

re-

spektuj¹ce

zakazu

u¿ywania

otwartego

ognia

na

terenie

stacji

(palenie

papierosów).

woœciach

antyelektrostatycznych.

Przestrze

-

ganie

procedur

i

instrukcji

bhp

dotycz¹cych,

m.in.

postêpowania

w

sytuacjach

awaryj

-

nych.

Spe³nienie

wymagañ

ochrony

antyelek

-

trostatycznej

w

przestrzeniach

zagro¿onych

wybuchem.

Zabezpieczenie

przed

uszko

-

dzeniami

mechanicznymi

zaworów/króæców

sk³adowanych

butli.

Prawid³owe

sk³adowa

-

nie

butli

(ochrona

przed

nagrzaniem,

zakaz

magazynowania

w

pobli¿u

butli

zawieraj¹-

cych

sprê¿ony

tlen

lub

inne

silne

utleniacze).

10.

Po¿ar.

Zaprószenie

ognia

przez

klien

-

tów,

przechodniów

lub

pra

-

cowników

(np.

na

zapleczu

budynku

stacji).

Zwarcie

w

in

-

stalacji

elektrycznej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Regularne

kontrole

sprawnoœci

instalacji

ppo¿.

Zachowanie

nale¿ytej

uwagi.

Zakaz

palenia

tytoniu

na

zapleczu

pomieszczeñ

sta

-

cji.

Bezwzglêdne

egzekwowanie

od

klientów

przestrzegania

bezpiecznych

zachowañ

w

trakcie

tankowania

pojazdów

(m.in.

wy³¹czenie

silnika).

WyraŸne

oznakowanie

terenu

stacji

znakami

zakazu

zbli¿ania

siê

z

otwartym

Ÿród³em

ognia

(zapalonym

papierosem).

WZÓR

Rozdział 5/2.I.4.

11

12

3

4

5

6

7

11.

Substancje

chemiczne

truj¹ce

i

dra¿ni¹ce.

Kontakt

z

propan-butanem

przy

nape³nianiu

butli

i

zbiorni

-

ków

w

pojazdach

samochodo

-

wych.

Awaryjne

wycieki

gazu

w

czasie

nape³niania

zbiorni

-

ków

stacji

LPG

oraz

wyciek

gazu,

w

przypadku

ruszenia

tankowanego

pojazdu

z

miejsca

przed

od³¹czeniem

go

od

insta

-

lacji

gazowej.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wzmo¿ona

uwaga.

Kontrole

szczelnoœci

przy³¹czy

i

króæców

na

zbiornikach

przezna

-

czonych

do

magazynowania

gazu

p³ynnego

oraz

zaworów

odcinaj¹cych.

Wyposa¿enie

przewodów

elastycznych

³¹cz¹cych

odmie

-

rzacz

z

tankowanym

pojazdem

w

zawory

samoodcinaj¹ce,

tzw.

s³abe

z³¹cze

zabezpie

-

czaj¹ce

przed

wyciekiem

gazu

w

wyniku

awarii.

Stosowanie

przez

pracowników

rê

-

kawic

i

okularów

ochronnych,

masek

prze

-

ciwgazowych

z

poch³aniaczem.

Udostêpnie

-

nie

pracownikom

procedur

i

instrukcji

bhp

dotycz¹cych

procesów

technologicznych

oraz

postêpowania

w

sytuacjach

awaryjnych

i

niebezpiecznych

(np.

procedury

i

instrukcje

bhp

postêpowania

z

nieszczeln¹

butl¹).

Za-

bezpieczenie

przed

uszkodzeniami

mecha-

nicznymi

zaworów/króæców

sk³adowanych

butli.

Zakaz

spo¿ywania

posi³ków

poza

miej-

scem

do

tego

wyznaczonym.

Unikanie

wdy-

chania

gazu.

Przestrzeganie

higieny

osobistej.

12.

Ha³as.

Gwar

panuj¹cy

na

ulicy

w

s¹-

siedztwie

stacji.

Ha³as

dobie

-

gaj¹cy

od

sprê¿arek

pompu

-

j¹cych

gaz

zw³aszcza

w

trakcie

dostawy.

Ha³as

silników

podje¿

-

d¿aj¹cych

na

stacjê

samochodów.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Stosowanie

przerw

w

pracy.

13.

Zmienny

warunki

atmosferyczne.

Obs³uga

dystrybutorów

i

w

y-

dawanie

na

butli

z

propan-bu

-

tanem

otwartej

przestrzeni.

Przyjmowanie

dostaw

gazu

LPG.

Prace

porz¹dkowe

na

otwartej

przestrzeni

w

ró¿nych

warunkach

pogodowych.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

U¿ywanie

przydzielonej

odzie¿y

ochronnej.

Zapewnienie

napojów

gor¹cych

ich³odz¹cych

w

zale¿noœci

od

pory

roku.

Utrzymywanie

w³aœciwej

temperatury

w

pomieszczeniach

pawilonu

handlowego.

Rozdział 5/2.I.4.

WZÓR

12

12

3

4

5

6

7

14.

Niska

temperatura

gazu.

Gwa³towny

wyp³yw

gazu

i

jego

rozprê¿anie

siê

powoduj¹ce

obni¿enie

temperatury

instala

-

cji

do

wartoœci

zagra¿aj¹cej

od

-

mro¿eniem

przy

dotyku.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Wzmo¿ona

uwaga.

Przestrzeganie

procedur

iinstrukcji

bhp

przy

tankowaniu

zbiorników

pojazdów

samochodowych

gazem

p³ynnym.

Zapewnienie

œrodków

ochrony

indywidualnej

(rêkawic

chroni¹cych

przed

odmro¿eniami).

15.

Dzia³anie

osób

trzecich

w

celach

przestêpczych

(napad).

Klienci

–

przemoc

w

miejscu

pracy

(np.:

s³owne

obelgi,

groŸ

-

by,

fizyczne

ataki,

czasem

pró

-

by

odebrania

przyjêtych

pieniê

-

dzy).

Praca

w

porze

wieczornej

i

nocnej.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Opracowanie

instrukcji

dotycz¹cej

postêpo

-

wania

w

sytuacjach

stresowych,

w

przypad

-

ku

przemocy.

Przestrzeganie

procedur

i

in

-

strukcji

w

zakresie

obrotu

gotówk¹

oraz

przechowywania

i

zabezpieczania

gotówki

z

utargu.

16.

Obci¹¿enie

emocjonal-

ne

–

stres.

Tempo

pracy

wymuszone

zmiennymi

preferencjami

klien-

tów

stacji

oraz

wzmo¿ona

po-

da¿

paliw

w

ró¿nych

godzinach

pracy.

OdpowiedzialnoϾ

ma-

terialna

za

powierzone

mienie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Jasny

podzia³

obowi¹zków

miêdzy

pracowni

-

kami.

Dba³oœæ

o

poprawne

stosunki

miêdzy-

ludzkie.

Czytelne

zasady

wynagradzania,

pre-

miowania,

kar

regulaminowych.

Anga¿owanie

pracowników

w

ustalanie

sposobów

itermi-

nów

wykonania

poszczególnych

prac

iustala-

nie

grafików

czasu

wolnego.

Zapewnienie

od-

powiedniej

liczby

pracowników

na

zmianie.

Szkolenia

z

metod

odreagowywania

stresu.

Zagro¿enia

biologiczne

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodo

-

bieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

Grupa

ryzyka

Droga

przenoszenia

Przechowywanie

akt

17.

Wirusy

grypy

(typu

A,

B,

C)

Orthomyxoviridae.

Ludzie.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

tylk

oAiB

.

Gr.

2,

szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

18.

Gronkowiec

z³ocisty

Staphlococcus

areus

Ludzie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Œrodki

ochrony

indywidualnej,

przestrzega

-

nie

zasad

higieny

osobistej.

Gr.

2,

brak

szczepieñ

A

Powietrzno-kropelkowa,

po

-

wietrzno-py³owa,

pokarmowa,

bezpoœrednia.

Nie

WZÓR

Rozdział 5/2.I.4.

13

12

3

4

5

6

7

19.

Pr¹tek

gruŸlicy

Myco

-

bacterium

tuberculosis

.

Ludzie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne,

przestrzeganie

zasad

higieny.

Gr.

3,

szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

20.

Salmonell

choleraesuis

.

Woda,

produkty

roœlinne

i

zwierzêce,

posi³ki

w

pracy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Bezwzglêdne

przestrzeganie

zasad

higieny.

Spo¿ywanie

posi³ków

wy³¹cznie

w

pewnych

punktach

¿ywienia

zbiorowego.

Gr.

3,

szczepienia.

Posi³ki,

pokarmowo-wodna.

Nie.

21.

Zaka¿enie

grzybic¹

candida,

albicans.

Ludzie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Stosowanie

myde³

i

zasypek

z

dodatkiem

œrodków

przeciwgrzybicznych.

Gr.

2,

brak

szczepieñ

A.

Bezpoœrednia,

wilgotne

œrodo-

wisko.

Nie

22.

Wirus

ospy

wietrznej,

pó³paœca.

Herpes

virus

varicellae

Ludzie.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

Szczepienia

ochronne.

Gr.

2,

brak

szczepieñ.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñ-

stwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

Rozdział 5/2.I.4.

WZÓR

14