PROCEDURA BUDŻETOWA W JST

Uwarunkowania wewnętrzne procedury

Uwarunkowania wewnętrzne procedury 

budżetowej w JST



wielkość JST



wypracowane formy dialogu między mieszkańcami a organami JST



wypracowane formy dialogu między mieszkańcami a organami JST



tożsamość terytorialna mieszkańców



uwarunkowania historyczne



aktywność

i

poziom

kwalifikacji

pracowników

administracji

samorządowej (np. egzekucja należności podatkowych)



poziom zaangażowania radnych w rozwiązywanie problemów wspólnot

p

g

y

ą y

p

p

samorządowych



poziom

rozwoju

gospodarczego

na

terenie

danej

JST,

czyli

uwarunkowania lokalne i regionalne wpływające na zarządzanie

uwarunkowania lokalne i regionalne wpływające na zarządzanie
finansami JST (np. baza podatkowa)



formy jednostek organizacyjnych JST i projektowane zmiany (np.

t

j )

2

prywatyzacja)

Uwarunkowania zewnętrzne procedury

Uwarunkowania zewnętrzne procedury 

budżetowej w JST



formalnoprawne ramy dotyczące konstrukcji uchwały budżetowej JST



ograniczenia w zakresie możliwości trafnego określenia poziomu dochodów

og a c e a

a es e

o

ośc t a ego o eś e a po o u doc odó

budżetowych (tylko część dochodów zależy od JST; bariery informacyjne z
centrum)



wpływ poziomu: cen towarów i usług konsumpcyjnych, przeciętnych



wpływ poziomu: cen towarów i usług konsumpcyjnych, przeciętnych
wynagrodzeń, świadczeń emerytalnych, świadczeń socjalnych na poziom
wydatków budżetowych



zmiany w systemie podatkowym



zmiany w systemie podatkowym



zmiany w strategii zarządzania długiem publicznym



zmiany ustrojowo‐prawne dotyczące procesów decentralizacji sektora
fi

ó

bli

h

finansów publicznych



zmiany dotyczące gospodarki komunalnej



czynniki nieprzewidywalne (katastrofy, klęski naturalne, dekoniunktura

3

gospodarcza, gwałtowne zmiany polityczne)

Budżet dochodów

Budżet dochodów

1/2



Punktem wyjścia są przewidywane dochody, a więc
wydatki są zdeterminowane przez dochody.



Ranga budżetu dochodowego i dochodowej metody
tworzenia budżetu jest tym większa, im większy wpływ
na wielkość dochodów mają władze samorządowe

na wielkość dochodów mają władze samorządowe.



Budżet dochodów uwzględnia przyszłe decyzje władz
lokalnych w zakresie podatków i opłat lokalnych i

lokalnych w zakresie podatków i opłat lokalnych i
dochodów z majątku (cele polityki dochodowej, w tym
polityki podatkowej, polityki opłat).

p

y p

j, p

y

p

)

4

Budżet dochodów

Budżet dochodów

2/2



Ta metoda tworzenia budżetu jest sztywna, gdyż system
dochodów w krótkim okresie jest stały a do tego

dochodów w krótkim okresie jest stały, a do tego
cechuje go inercja.



Przestrzeganie zasady równowagi bezwzględnej polega



Przestrzeganie zasady równowagi bezwzględnej polega
na dostosowaniu wydatków do poziomu dochodów. W
przypadku zachowania równowagi względnej dopuszcza
się zaciąganie pożyczek publicznych.



Granice zastosowania tej metody zależne są od zdolności
JST do regulowania zobowiązań oraz norm prawnych
zabezpieczających przed bankructwem JST.

5

Budżet wydatków

Budżet wydatków

1/2



Punktem wyjścia są przewidywane wydatki (potrzeby). Powstaje
jednak problem określenia niezbędnych potrzeb i obiektywizacji
kryteriów określających te potrzeby.

kryteriów określających te potrzeby.



Wydatki są zdeterminowane przez koszty prowadzonej działalności
przez dany podmiot (koszty rodzajowe, kalkulacyjne, wg. MPK).

l

d

j

li

k

ó

óż

h

k j h



Istotną rolę odgrywają tu analizy kosztów w różnych przekrojach,
których wyniki stanowią podstawę podejmowania decyzji.



Bardzo ważne jest ustalenie wydatków (kosztów) jednostkowych i w

j

y

(

) j

y

tym celu należy wiązać wydatki (koszty) z ich nośnikami takimi jak:
świadczeniobiorca, usługa, zadanie.



Należy odróżniać rzeczywiste koszty danego zadania od kosztów



Należy odróżniać rzeczywiste koszty danego zadania od kosztów
uśrednionych (standaryzowanych).

6

Budżet wydatków

Budżet wydatków

2/2



Może okazać się konieczne zastosowanie wielu instrumentów, które
ograniczają poszczególne jednostki organizacyjne JST, np. limit

og a c ają pos c egó e jed ost

o ga

acyj e JS ,

p

t

etatów kalkulacyjnych (przeliczeniowych), limit na poszczególne
rozdaje

wydatków

rzeczowych,

limit

wydatków

na

usługi

zewnętrzne

zewnętrzne.



Przy tworzeniu budżetu wydatków konieczne jest zastosowanie
algorytmów

(formuł)

kształtowania

wielkości

wydatków

na

ś

podstawie roku ubiegłego w celu określenia potrzeb wydatkowych.



Struktury kosztów i wydatków powinny ulegać zmianom stosowanie
do zmieniających się warunków otoczenia (np. konieczność

ją y

ę

( p

dokonania inwestycji), aby zapobiec niewypłacalności, obciążeniu
karnymi odsetkami, przy czym może okazać się konieczne
korzystanie ze zwrotnych źródeł finansowania

7

korzystanie ze zwrotnych źródeł finansowania.

Planowanie budżetu JST

 Projekt uchwały budżetowej przygotowuje w gminie

odpowiednio wójt (W), burmistrz (B), prezydent miasta (P), w

odpowiednio wójt (W), burmistrz (B), prezydent miasta (P), w
powiecie

‐

zarząd

powiatu

(ZP),

w

województwie

samorządowym ‐ zarząd województwa (ZW) i przekazuje do
dnia

15

listopada

roku

przed

rokiem

budżetowym

dnia

15

listopada

roku

przed

rokiem

budżetowym

odpowiednio w gminie ‐ radzie gminy (RG), w powiecie ‐
radzie powiatu (RP), w województwie samorządowym ‐
sejmikowi województwa (SW).

 W pracach nad projektem budżetu JST główną rolę odgrywa

k b ik d

i d i

i

i t

j

ód t

i

f

t

skarbnik odpowiednio gminy, powiatu województwa i referat
budżetu odpowiednio urzędu gminy, starostwa powiatowego,
urzędu marszałkowskiego.

8

Uchwalanie budżetu JST

 Uchwałę budżetową uchwala odpowiednio RG, RP, SW przed

rozpoczęciem

roku

budżetowego

a

w

szczególnie

rozpoczęciem

roku

budżetowego,

a

w

szczególnie

uzasadnionych przypadkach nie później niż do dnia 31 stycznia
roku budżetowego.

 Jeżeli RG, RP, SW nie uchwalą uchwały budżetowej w tym

terminie budżet ustali w zakresie obowiązkowych zadań

ł

h i l

h

i

l

i b

b

h

k

d k ń

własnych i zleconych regionalna izba obrachunkowa do końca
lutego roku budżetowego.

 U h

ł

b dż t

j t

ł

D i

ik

U h

ł i

 Uchwała budżetowa jest ogłaszana w Dzienniku Uchwał i

obowiązuje od dnia 1 stycznia roku budżetowego (bez
względu na dzień jej uchwalenia).

9

g ę

j j

)

Wieloletnia prognoza finansowa

 Organ wykonawczy przygotowuje projekt uchwały w sprawie

wieloletniej prognozy finansowej (WPF) lub jej zmian, a organ

i

h

l j

i

óź i j iż

h

ł b dż

stanowiący uchwala ją nie później niż uchwałę budżetową

 WPF obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech

kolejnych lat.

j y

 WPF powinna być realistyczna i określać: dochody i wydatki bieżące

oraz majątkowe budżetu JST, wynik budżetu JST, przeznaczenie
nadwyżki albo sposób sfinansowani deficytu przychody i rozchody

nadwyżki albo sposób sfinansowani deficytu, przychody i rozchody
budżetu JST, kwotę długu JST oraz sposób sfinansowania spłaty długu,
objaśnienia przyjętych wartości.

 Wartości przyjęte w WPF i w budżecie JST powinny być zgodne co

najmniej w zakresie wyniku budżetu i związanych z nim kwot
przychodów i rozchodów oraz długu JST.

10

UCHWAŁA BUDŻETOWA

UCHWAŁA BUDŻETOWA

1/2

Uchwała budżetowa JST określa:
1. łączną

kwotę

planowanych

dochodów

budżetu

JST,

z

d b i

i

d h dó bi ż

h i

j k

h

wyodrębnieniem dochodów bieżących i majątkowych,

2. łączną

kwotę

planowanych

wydatków

budżetu

JST,

z

wyodrębnieniem wydatków bieżących i majątkowych,

y

ę

y

ą y

ją

y ,

3. kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu

JST wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki
budżetu JST

budżetu JST,

4. łączną kwotę planowanych przychodów budżetu JST,
5. łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu JST,

ą

ą

ę p

y

6. limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz

emitowanych papierów wartościowych,

11

UCHWAŁA BUDŻETOWA

UCHWAŁA BUDŻETOWA

2/2

7.

kwotę wydatków przypadających do spłaty w danym roku
budżetowym, zgodnie z zawarta umową z tytułu poręczeń i

bud eto y , god e

a a ta u o ą

tytu u po ęc e

gwarancji udzielonych przez JST,

8.

szczególne

zasady

wykonywania

budżetu

JST

w

roku

budżetowym wynikające z odrębnych ustaw

budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw,

9.

uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki
finansowej w ramach budżetu gminy,

10.

inne postanowienia organu stanowiącego JST.

Uchwała budżetowa JST może zawierać upoważnienie dla zarządu JST

do: zaciągania kredytów i pożyczek oraz emisji papierów

do: zaciągania kredytów i pożyczek oraz emisji papierów
wartościowych; dokonywania zmian w budżecie w trakcie roku
budżetowego.

12

Wykonanie i kontrola wykonania budżetu JST

 Uchwałę budżetową wykonuje odpowiednio w GPW ‐ W, B, P, ZP,

ZW od dnia 1 stycznia do 31 grudnia.

od d a styc

a do 3 g ud a

 W, B, P, ZP, ZW przygotowuje sprawozdanie z wykonania budżetu i

przedstawia je odpowiednio RG, RP, SW do końca marca roku po
roku budżetowym.

 Sprawozdanie z wykonania budżetu GPW ocenia odpowiednio RG,

RP SW zapoznając się uprzednio z opinią komisji rewizyjnej o

RP, SW zapoznając się uprzednio z opinią komisji rewizyjnej o
powyższym sprawozdaniu.

 RG, RP, SW udziela lub nie W, B, P, ZP, ZW absolutorium z

 RG, RP, SW udziela lub nie W, B, P, ZP, ZW absolutorium z

wykonania budżetu w terminie do końca czerwca roku po roku
budżetowym.

13

Organy kontroli

Organy kontroli wewnętrznej przeprowadzające kontrolę

samorządowej gospodarki finansowej to:

samorządowej gospodarki finansowej, to:



komisja

rewizyjna

powoływana

przez

organ

stanowiący JST

ą y



organ wykonawczy JST – W, B, P, ZP, ZW



skarbnik JST

Organy kontroli zewnętrznej przeprowadzające kontrolę

samorządowej gospodarki finansowej to:



regionalna izba obrachunkowa



Najwyższa Izba Kontroli

14