Budżet i Procedura uchwalania budżetu JST

Podstawę prowadzenia działalności przez samorząd stanowi jego majątek komunalny, wyodrębniony jako odrębna forma własności publicznej, oraz przekazane mu do dyspozycji źródła dochodów.

Budżet samorządowy to plan dochodów i wydatków władz samorządowych sporządzany za rok.

Jego planowanie, realizacja i kontrola podlegają podobnym rygorom, jak procedura budżetu państwa

Budżety samorządowe są uchwalane i wykonywane samodzielnie przez organy samorządowe niezależnie od budżetu państwa, co oczywiście nie wyklucza możliwości zasilania finansowego budżetów samorządowych z budżetu państwa.

Ważna cecha charakterystyczna: środki gromadzone na rachunkach budżetów samorządowych są prawnie chronione. Oznacza to, że władze państwowe nie mogę ingerować w sposób wydatkowania tych środków, chyba że nastąpiło naruszenie obowiązującego prawa, na przykład: korupcja.

Chronione są również nadwyżki budżetowe osiągane przez władze samorządowe. Jednak ich trwałe występowanie może spowodować reakcję władz centralnych, polegającą na zmniejszeniu dotacji.

Zadania samorządu terytorialnego można podzielić na:

Zadania własne - wykonywane samodzielnie przez organy samorządowe w ramach materialnych środków, w które omawiany samorząd zostaje wyposażony;

Ten zakres samodzielności jest ograniczony przez:

Przepisy prawa

Środki materialne oddane do dyspozycji samorządu, o których systemie decydują także organy państwowe;

Samorząd jest za nie w pełni odpowiedzialny.

Zadania zlecone - należące do państwa i państwo jest za nie odpowiedzialne;

Zadania są zlecane samorządowi terytorialnemu z mocy prawa lub w drodze umowy między samorządem terytorialnym a organami państwowymi;

Zadania zlecone są w całości finansowane z budżetu państwa.

Budżet jednostki samorządu terytorialnego to roczny plan finansowy uchwalany w formie uchwały budżetowej. Zakresem uchwały objęte są dochody i wydatki oraz przychody i rozchody tej jednostki, a także przychody i wydatki zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych.

Przygotowanie projektu uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami, a także inicjatywa w sprawie zmian tej uchwały, należą do wyłącznej kompetencji zarządu jst.

Przygotowuje on projekt uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami oraz informację, o stanie mienia komunalnego. Informacja ta powinna zawierać:

- dane dotyczące przysługujących jst praw własnościowych, majątkowych dot. wierzytelności, udziałów w spółkach, akcjach zmianach w stanie mienia komunalnego.

Zarząd jst przedstawia projekt do zaopiniowania regionalnej izbie obrachunkowej, a następnie oddaje (razem z opinią RIO) organowi stanowiącemu jst (najpóźniej do 15.11 roku poprzedzającego rok budżetowy). W terminie 7 dni od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej organowi stanowiącemu jst zarząd jst przekazuje podległym jednostkom informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych. Jednostki te mają od tego momenty 30 dni na opracowanie projekty planów finansowych, nie później jednak niż do dnia 22 grudnia. RIO jest ważnym opiniodawcą w stosunku do projektu budżetu, możliwości sfinansowania deficytu jst i prawidłowości załączonej do budżetu prognozy długu jst. Organ stanowiący uchwala budżet przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach nie później niż do 31.03. roku budżetowego.

W przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej do 31.03 RIO do 30 kwietnia roku budżetowego ustala budżet jst w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz zadań zleconych. Do dnia ustalenia budżetu przez RIO podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały.

Uchwała budżetowa określa:

Wielkość prognozowanych dochodów jst wg ważniejszych źródeł i działów klasyfikacji,

wydatki budżetu w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków, z wyodrębnieniem wydatków bieżących (w tym: wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń, dotacji, wydatków na obsługę długu jst, wydatków z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jst) oraz wydatków majątkowych,

źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki budżetu jst,

wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie poszczególnych programów,

plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych i środków specjalnych,

plany przychodów i wydatków funduszy celowych,

zakres i kwoty dotacji przedmiotowych i innych dotacji,

dochody i wydatki związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych samorządowi na mocy ustawy,

dochody i wydatki związane z zadaniami realizowanymi wspólnie z innymi jst w drodze umów lub porozumień.

W budżecie JST mogą być również tworzone rezerwy:

ogólna - na wydatki nieprzewidziane, która nie może przekraczać 1% wydatków ogółem,

celowe - na wydatki, których szczegółowy podział nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu, i które nie mogą przekroczyć 5%.

Realizacja budżetu jst

W terminie 21 dni od dnia przyjęcia uchwały budżetowej zarząd jst:

opracowuje układ wykonawczy budżetu jst,

przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu,

opracowuje plan finansowy zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jst ustawami, przyjmując jako podstawę dla tego planu kwotę dotacji przyznanych na ten cel w danym roku budżetowym oraz wielkość dochodów związanych z realizacją tych zadań, które podlegają przekazaniu do budżetu państwa.

Nadzór nad realizacją, określonych uchwałą budżetową, dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego sprawuje zarząd jst.

W toku wykonywania budżetu zarząd może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, polegających na:

zmianach planu dochodów i wydatków związanych z wprowadzanymi w trakcie roku budżetowego zmianami kwot dotacji celowych przekazywanych z budżetu państwa oraz z budżetów innych jst,

przenoszeniu wydatków z rezerw budżetowych, zgodnie z planowanym przeznaczeniem wydatków,

zmianach w planie dochodów jst, wynikających ze zmian kwot subwencji w wyniku podziału rezerw.

Pobrane przez jst dochody, związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jst ustawami, zarząd jst odprowadza na rachunek dochodów budżetu państwa w trybie i terminie określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Nie zrealizowane kwoty wydatków zamieszczonych w budżecie jst wygasają z upływem roku budżetowego. Wyjątek stanowią wydatki finansowane z kredytów zagranicznych lub ze środków zagranicznych nie podlegających zwrotowi. Jednak organ stanowiący jst może ustalić wykaz wydatków które z końcem roku nie wygasają oraz określić ostateczny termin dokonania każdego wydatku ujętego w tym wykazie. Środki na te wydatki są gromadzone na wyodrębnionym subkoncie podstawowego rachunku bankowego jst.

Łącznie z wykazem wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, organ stanowiący ustala plan finansowy tych wydatków w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków z wyodrębnieniem wydatków majątkowych.

W niektórych przypadkach zarząd jst może podjąć decyzję o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych. O tej decyzji zawiadamia organ stanowiący jst. Po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, zarząd jst może przenieść zablokowane kwoty wydatków do rezerwy celowej, z tym, że decyzje o przeznaczeniu tych środków podejmuje organ stanowiący jst.

W celu realizacji zadań kierownik jst może zaciągać zobowiązania pieniężne do wysokości kwot wydatków określonych w zatwierdzonym planie finansowym jednostki. Takich czynności prawnych dokonują dwaj członkowie zarządu wskazani w uchwale przez zarząd. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jst.

Zarząd jst przedstawia organowi stanowiącemu jst i RIO informację o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze, do 31 sierpnia.

Zarząd jst przedstawia organowi stanowiącemu sprawozdanie roczne z wykonania budżetu jst, zawierające zestawienie dochodów i wydatków wynikające z zamknięć rachunków budżetów jst do 31 marca następnego roku. Organ stanowiący jst rozpatruje to sprawozdanie do 30 kwietnia roku następnego po roku sprawozdawczym i podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium organowi wykonawczemu

Procedura uchwalania budżetu JST

Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem finansowym obejmującym:

dochody i wydatki oraz przychody i rozchody tej jednostki,

przychody i wydatki zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, a także funduszy celowych.

Inicjatywa uchwałodawcza należy wyłącznie do kompetencji zarządu JST.

Realizacja budżetu JST

W terminie 21 dni od dnia przyjęcia uchwały budżetowej zarząd JST:

opracowuje układ wykonawczy budżetu,

przekazuje podległym jednostkom informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu.

Zarząd sprawuje także ogólny nadzór nad realizacją uchwały budżetowej.

W toku wykonywania budżetu zarząd może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Nie zrealizowane kwoty wydatków zamieszczonych w budżecie wygasają z upływem roku budżetowego. Wyjątek stanowią wydatki finansowane z kredytów zagranicznych lub ze środków zagranicznych nie podlegających zwrotowi.

Zarząd JST przedstawia organowi stanowiącemu sprawozdanie:

z wykonania dochodów i wydatków za I półrocze w terminie do 31 sierpnia,

z wykonania rocznego budżetu w terminie do 31 marca następnego roku.

Organ stanowiący rozpatruje sprawozdanie w terminie do 30 kwietnia roku następnego po roku sprawozdawczym.

Sprawozdania te podlegają także przedłożeniu regionalnej izbie obrachunkowej.

Opracowanie przez zarząd projektu uchwały budżetowej i informacji o stanie mienia komunalnego.

Przedstawienie projektu do zaopiniowania regionalnej izbie obrachunkowej.

Oddanie organowi stanowiącemu projektu ustawy budżetowej wraz z opinią RIO.

do 15 listopada

Uchwalenie budżetu przez organ stanowiący przed rozpoczęciem roku budżetowego; nie później niż do 31 marca roku budżetowego.

Ustalenie budżetu JST w zakresie obowiązkowych zadań własnych i zadań zleconych przez RIO do dnia 30 kwietnia roku budżetowego.

nieuchwalenie do 31 marca

Budżety samorządowe są uchwalane i wykonywane samodzielnie przez organy samorządowe niezależnie od budżetu państwa

Jego planowanie, realizacja i kontrola podlegają podobnym rygorom, jak procedura budżetu państwa

Chronione są również nadwyżki budżetowe osiągane przez władze samorządowe.

Środki gromadzone na rachunkach budżetów samorządowych są prawnie chronione

Budżet samorządowy to plan dochodów i wydatków władz samorządowych sporządzany za rok.

---