3/1. Badania lekarskie

Rozdzia³ 3/1.

3/1. Badania lekarskie

3. Badania lekarskie

kwiecieñ 2005

Ewa Drzewiecka

Spis treœci

1. Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.1. Zasady kierowania na badania . . . . . . . . . . . . .

1

1.2. Badania wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.3. Badania okresowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.4. Badania kontrolne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1.5. Przeprowadzenie badania . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1.6. Profilaktyczna opieka lekarska . . . . . . . . . . . . .

7

2. Wyjaœnienie do wzoru skierowania . . . . . . . . . . . . .

8

Wzór A: Skierowanie na badania dla pracowników

zatrudnionych na stanowiskach, na których
wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia,
lub warunki uci¹¿liwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Wzór B: Skierowanie na badania dla pracowników

zatrudnionych na stanowiskach, na których
nie wystêpuj¹ czynniki szkodliwe dla zdrowia,
lub warunki uci¹¿liwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. Komentarz

1.1. Zasady kierowania na badania

Badania lekarskie pracowników s¹ istotnym elementem profilaktycznej ochrony
zdrowia.

Rodzaje badań

Profilaktyczne badania lekarskie to badania wstêpne, okresowe i kontrolne.

Zagadnienia zwi¹zane z profilaktyczn¹ opiek¹ zdrowotn¹ pracowników reguluj¹:

l

art. 229 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.),

l

ustawa z 27.6.1997 r. o s³u¿bie medycyny pracy (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 125,
poz. 1317),

l

rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spo³ecznej z 30.5.1996 r. w sprawie
przeprowadzania badañ lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej
opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeñ lekarskich wydawanych
do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332, ze zm.),

l

rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28.5.1996 r. w sprawie za-
kresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach zwi¹za-
nych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracow-
nika (Dz.U. Nr 62, poz. 286, ze zm.).

Pracodawca nie mo¿e dopuœciæ do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia
lekarskiego stwierdzaj¹cego brak przeciwwskazañ do pracy na okreœlonym stano-
wisku (art. 229 § 5 Kp).

kwiecień 2005

1

OPINIE

Rozdział 3/1.

Pracodawca ma obowi¹zek skierowania na badania lekarskie. Natomiast zarówno
pracownik, jak i osoba, która zamierza podj¹æ pracê, s¹ zobowi¹zani poddaæ siê ba-
daniom lekarskim (art. 211 pkt 5 Kp). Skierowanie na badania nie mo¿e byæ potrak-
towane przez pracownika jako szykana, zw³aszcza gdy odmowa poddania siê tym
badaniom mo¿e prowadziæ do odpowiedzialnoœci pracodawcy za dopuszczenie
pracownika do pracy w warunkach nara¿enia na dzia³anie substancji szkodliwych
dla zdrowia, bez aktualnych okresowych badañ lekarskich.
Odmowa poddania siê profilaktycznym badaniom lekarskim jest naruszeniem
obowi¹zków pracowniczych i w niektórych okolicznoœciach mo¿e byæ przyczyn¹
wypowiedzenia umowy o pracê, a nawet rozwi¹zania umowy o pracê bez wypo-
wiedzenia.

Naruszenie
obowiązków
pracowniczych

Profilaktyczne badania lekarskie, zarówno wstêpne, jak i okresowe oraz kontrol-
ne, przeprowadzane s¹ w ka¿dym przypadku na koszt pracodawcy na podstawie
wydanego przez niego skierowania.

PRZYKŁAD

Olga B., kandydatka na sekretarkê, zosta³a skierowana przez pracodawcê na badania wstêpne. W orze-
czeniu lekarz stwierdzi³ brak przeciwwskazañ do wykonywania pracy na stanowisku sekretarki. Pra-
codawca nie zatrudni³ Olgi B. W tej sytuacji pracodawca równie¿ ponosi koszt wykonanego badania.

Prawo do
wynagrodzenia

Badania lekarskie okresowe i kontrolne przeprowadza siê w miarê mo¿liwoœci
w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy z powodu badañ pracownik
zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Nale¿y wyraŸnie zaznaczyæ, ¿e pracownikowi przys³uguj¹ tak¿e nale¿noœci na po-
krycie kosztów przejazdu wed³ug zasad obowi¹zuj¹cych przy podró¿ach s³u¿bo-
wych, o ile konieczny by³ przejazd na badania do innej miejscowoœci. Natomiast
pracodawca nie pokrywa kosztów przejazdu na badania kandydata do pracy.

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas nieobecnoœci pracownika w pracy z powo-
du przeprowadzenia profilaktycznych badañ lekarskich, stosuje siê zasady obo-
wi¹zuj¹ce przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, z tym, ¿e sk³ad-
niki ustalane w wysokoœci przeciêtnej oblicza siê z miesi¹ca, w którym przypad³o
zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy (§ 5 rozp. MPiPS
z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykony-
wania pracy oraz wynagrodzenia stanowi¹cego podstawê obliczania odszkodo-
wañ, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych nale¿no-
œci przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz.U. Nr 62, poz. 289, ze zm.).

Badania
specjalne

Omawiane profilaktyczne badania lekarskie (wstêpne, okresowe, kontrolne), prze-
prowadza siê niezale¿nie od specjalnych badañ lekarskich u osób przyjmowa-
nych do pracy lub u pracowników:

l

zatrudnionych na polskich statkach morskich,

l

dla których, w myœl obowi¹zuj¹cych przepisów, uzyskanie odpowiedniego orze-
czenia lekarskiego jest warunkiem nabycia lub posiadania uprawnieñ do wyko-
nywania okreœlonego zawodu lub czynnoœci, b¹dŸ jest niezbêdne ze wzglêdów
sanitarno-epidemiologicznych,

l

skierowanych do pracy za granic¹ w celu realizacji budownictwa eksportowe-
go i us³ug zwi¹zanych z eksportem, zgodnie z odrêbnymi przepisami.

2

kwiecień 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

PRZYKŁAD

Do podjêcia pracy w zawodzie kelnera

nie wystarcza, ¿e osoba kandyduj¹ca na to stanowisko posiada

aktualny wpis do ksi¹¿eczki, wydanej dla celów sanitarno-epidemiologicznych.

Niezbêdne jest rów-

nie¿ orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazañ do pracy na okreœlonym stanowisku (w naszym
przypadku kelnera) wydane w wyniku wstêpnego badania lekarskiego. Oczywiœcie póŸniej nasz pra-
cownik podlega tak¿e badaniom lekarskim okresowym i kontrolnym niezale¿nie od terminów i wyni-
ków badañ dla celów sanitarno-epidemiologicznych.

Pracodawca mo¿e zleciæ przeprowadzenie specjalistycznych badañ psycholo-
gicznych wtedy, gdy przepis szczególny tego wymaga (np. wobec personelu lotni-
czego). Nie jest zgodne z przepisami poddawanie takim badaniom ka¿dego kandy-
data na pracownika.

Od specjalistycznych badañ psychologicznych nale¿y natomiast odró¿niæ testy
psychologiczne lub testy sprawnoœci psychoruchowej, wykazuj¹ce predyspozycje
kandydata do pracy na danym stanowisku.

1.2. Badania wstêpne

W myœl zapisu artyku³u 229 § 1 Kodeksu pracy, badaniu wstêpnemu podlegaj¹:

l

osoby przyjmowane do pracy,

l

pracownicy m³odociani przenoszeni na inne stanowisko pracy (szczególna
ochrona zdrowia m³odocianych),

l

pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których wystêpuj¹ czynniki
szkodliwe dla zdrowia lub warunki uci¹¿liwe.

Przeniesienie
na inne
stanowisko

Badania wstêpne s¹ obowi¹zkowe niezale¿nie od formy prawnej przeniesienia na
inne stanowisko. Mo¿e to byæ przeniesienie na zasadach:

l

porozumienia zmieniaj¹cego,

l

wypowiedzenia zmieniaj¹cego, czy

l

powierzenia innej pracy do 3 miesiêcy w roku kalendarzowym ze wzglêdu na
uzasadnione potrzeby pracodawcy (art. 42 § 4 Kp).

Osoby, które
nie podlegają
badaniom
lekarskim

Badaniom wstêpnym nie podlegaj¹ osoby przyjmowane ponownie do pracy
u danego pracodawcy:

l

na to samo stanowisko lub

l

na stanowisko o takich samych warunkach pracy,

na podstawie kolejnej umowy o pracê zawartej bezpoœrednio po rozwi¹zaniu lub
wygaœniêciu poprzedniej umowy o pracê z tym pracodawc¹.

S¹ to najczêœciej przypadki zatrudniania pracowników na podstawie np. zawiera-
nych kolejno po sobie umów o pracê na czas okreœlony b¹dŸ umowy na czas nie
okreœlony zawartej po umowie o pracê na okres próbny.

1.3. Badania okresowe

Badaniom okresowym podlega ka¿dy pracownik.

kwiecień 2005

3

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

Zakres i często-
tliwość badań
lekarskich

O zakresie i czêstotliwoœci badañ profilaktycznych decyduje lekarz przeprowa-
dzaj¹cy te badania, opieraj¹c siê na wskazówkach metodycznych za³¹czonych do
rozporz¹dzenia MZiOS z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badañ lekarskich
pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz
orzeczeñ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy
(Dz.U. Nr 69, poz. 332, ze zm.). Lekarz ten mo¿e jednak, je¿eli uzna to za niezbêdne
dla prawid³owej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy czy pracowni-
ka, rozszerzyæ zakres badañ o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz bada-
nia dodatkowe, które s¹ czêœci¹ badania profilaktycznego.

Lekarz prowadz¹cy badania profilaktyczne mo¿e tak¿e wyznaczyæ krótszy termin
do przeprowadzenia kolejnego badania ni¿ zosta³o to okreœlone we wskazówkach
metodycznych.

Pracownicy
narażeni na
substancje
rakotwórcze

Pracodawca zatrudniaj¹cy pracowników w warunkach nara¿enia na substancje
rakotwórcze ma zwiêkszone obowi¹zki w zakresie badañ pracowników ni¿ w po-
zosta³ych przypadkach. Je¿eli pracodawca zatrudnia pracowników w warunkach
nara¿enia na dzia³anie substancji i czynników rakotwórczych lub py³ów zw³ók-
niaj¹cych zobowi¹zany jest dodatkowo, czyli oprócz badañ wstêpnych i zwyk³ych
badañ okresowych w okresie zatrudnienia w ww. warunkach, zapewniæ tym oso-
bom badania okresowe:

l

po zaprzestaniu przez tych pracowników pracy w kontakcie ze wskazanymi
wczeœniej substancjami, czynnikami i py³ami,

l

na wniosek tych pracowników – po rozwi¹zaniu stosunku pracy.

1.4. Badania kontrolne

Kontrolne badania lekarskie maj¹ na celu ustalenie zdolnoœci pracownika do wy-
konywania pracy na dotychczasowym stanowisku w przypadku jego nieobecno-
œci w pracy z powodu choroby trwaj¹cej d³u¿ej ni¿ 30 dni. Pracownik ma obo-
wi¹zek poddania siê kontrolnemu badaniu lekarskiemu, je¿eli niezdolnoœæ do
pracy wskutek choroby trwaj¹cej ponad 30 dni zosta³a orzeczona po badaniu prze-
prowadzonym zgodnie z prawem i zasadami etyki lekarskiej (wyrok SN
z 2.6.2000 r., I PKN 685/99, OSNAPiUS z 2001 r. Nr 23, poz. 689).

1.5. Przeprowadzenie badania

Pracodawca, dzia³aj¹c w porozumieniu z przedstawicielami pracowników, ma pra-
wo wyboru podmiotu sprawuj¹cego profilaktyczn¹ opiekê zdrowotn¹ (art. 13
ustawy z 27.6.1997 r. o s³u¿bie medycyny pracy). Nastêpnie pracodawca zawiera
z wybranym podmiotem umowê. Badania wstêpne, okresowe i kontrolne s¹ bo-
wiem wykonywane na podstawie umowy zawartej przez pracodawcê z podsta-
wow¹ jednostk¹ s³u¿by medycyny pracy (art. 12 ust. 1 ww. ustawy).

Służba
medycyny
pracy

Warto pamiêtaæ, ¿e do podstawowych jednostek s³u¿by medycyny pracy nale¿¹:

l

zak³ady opieki zdrowotnej tworzone i utrzymywane w celu sprawowania pro-
filaktycznej opieki zdrowotnej nad pracuj¹cymi,

l

jednostki organizacyjne zak³adów opieki zdrowotnej wydzielone w celu reali-
zacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracuj¹cymi,

4

kwiecień 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

l

lekarze wykonuj¹cy indywidualn¹ praktykê lekarsk¹, indywidualn¹ specjali-
styczn¹ praktykê lekarsk¹ lub wykonuj¹cy zawód w formie grupowej praktyki
lekarskiej.

Treść umowy

Umowa powinna okreœlaæ (art. 12 ust. 2 ww. ustawy o s³u¿bie medycyny pracy):

l

strony umowy oraz osoby objête œwiadczeniami z tytu³u umowy;

l

zakres opieki zdrowotnej, który w odniesieniu do pracowników powinien obej-
mowaæ co najmniej te rodzaje œwiadczeñ, do których zapewnienia pracodawca
jest obowi¹zany na podstawie Kodeksu pracy, ustawy o s³u¿bie medycyny pra-
cy i przepisów wydanych na ich podstawie;

l

warunki i sposób udzielania œwiadczeñ zdrowotnych, a w szczególnoœci: spo-
sób rejestracji osób objêtych umow¹, organizacjê udzielania œwiadczeñ, tryb
przekazywania zaœwiadczeñ lekarskich o zdolnoœci do pracy b¹dŸ nauki oraz
sposób podania tych informacji do wiadomoœci zainteresowanych;

l

sposób kontrolowania przez pracodawcê wykonywania postanowieñ umowy;

l

obowi¹zki pracodawcy wobec jednostki medycyny pracy, która jest stron¹
umowy, dotycz¹ce:

o

przekazywania informacji o wystêpowaniu czynników szkodliwych dla
zdrowia lub warunków uci¹¿liwych wraz z aktualnymi wynikami badañ
i pomiarów tych czynników,

o

zapewnienia udzia³u w komisji bezpieczeñstwa i higieny pracy dzia³aj¹cej
na terenie zak³adu pracy,

o

zapewnienia mo¿liwoœci przegl¹du stanowisk pracy w celu dokonania oce-
ny warunków pracy,

o

udostêpniania dokumentacji wyników kontroli warunków pracy, w czêœci
odnosz¹cej siê do ochrony zdrowia;

l

wysokoœæ nale¿noœci, sposób jej ustalania, terminy p³atnoœci oraz tryb rozliczeñ
finansowych;

l

dopuszczalnoœæ zlecania osobom trzecim przez jednostkê medycyny pracy,
która jest stron¹ umowy niektórych obowi¹zków wynikaj¹cych z umowy, np.
badañ diagnostycznych i specjalistycznych konsultacji lekarskich (koszty zle-
ceñ obci¹¿aj¹ podstawow¹ jednostkê s³u¿by medycyny pracy);

l

okres, na który zosta³a zawarta umowa, z tym ¿e okres ten nie mo¿e byæ krótszy
ni¿ rok;

l

sposób rozwi¹zywania umowy za wypowiedzeniem i przypadki stanowi¹ce
podstawê rozwi¹zywania umowy ze skutkiem natychmiastowym;

l

tryb rozstrzygania sporów zwi¹zanych z realizacj¹ i rozliczeniem finansowym
umowy, zw³aszcza w razie stwierdzenia przez kierownika wojewódzkiego
oœrodka medycyny pracy istotnych uchybieñ dotycz¹cych trybu, zakresu i ja-
koœci udzielanych œwiadczeñ zdrowotnych.

Kwalifikacje
lekarzy

Badania profilaktyczne oraz profilaktyczn¹ opiekê zdrowotn¹ wykonuj¹ lekarze
spe³niaj¹cy dodatkowe wymagania kwalifikacyjne okreœlone w § 7 rozporz¹dze-
nia MZiOS z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badañ lekarskich praco-
wników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orze-
czeñ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U.
Nr 69, poz. 332, ze zm.). Badania profilaktyczne pracowników, u których na stano-
wiskach pracy nie stwierdzono wystêpowania czynników szkodliwych dla zdro-
wia lub warunków uci¹¿liwych wymienionych we wskazówkach metodycznych,

kwiecień 2005

5

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

mog¹ przeprowadzaæ równie¿ lekarze posiadaj¹cy specjalizacjê medycyny ogólnej
lub medycyny rodzinnej.

Ka¿de badanie profilaktyczne koñczy siê orzeczeniem lekarskim stwierdza-
j¹cym:

l

brak przeciwwskazañ zdrowotnych do pracy na zajmowanym stanowisku lub

l

przeciwwskazanie zdrowotne do pracy na okreœlonym stanowisku.

Informacje
o stanowisku
pracy określone
w skierowaniu

Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego
oraz oceny zagro¿eñ dla zdrowia i ¿ycia pracownika, wystêpuj¹cych na stanowisku
pracy. Zagro¿enia s¹ oceniane na podstawie informacji przekazanych od praco-
dawcy, który ma obowi¹zek poinformowaæ lekarza o wystêpowaniu czynników
szkodliwych dla zdrowia lub warunków uci¹¿liwych oraz o aktualnych wyni-
kach badañ i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wystêpuj¹cych na
stanowiskach pracy. Te informacje pracodawca powinien zamieœciæ w skierowaniu
na badania.
Ponadto wskazane jest, aby lekarz uzupe³ni³ informacje pracodawcy o spostrze¿e-
nia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy. Pracodawca nie mo¿e odmó-
wiæ takiej wizytacji.

Orzeczenie wydawane jest w formie zaœwiadczenia, którego wzór stanowi za-
³¹cznik nr 2 do rozporz¹dzenia MZiOS z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania
badañ lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
pracownikami oraz orzeczeñ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych
w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 69, poz. 332, ze zm.). Lekarz przeprowadzaj¹cy bada-
nie przekazuje jeden egzemplarz zaœwiadczenia pracownikowi, a drugi – praco-
dawcy.

Orzeczenie lekarskie wydane w wyniku badañ profilaktycznych pracodawca prze-
chowuje w aktach osobowych pracownika:

l

w czêœci A – orzeczenie po badaniu wstêpnym,

l

w czêœci B – orzeczenia po badaniach okresowych i kontrolnych (art. 229 § 7 Kp,
§ 6 ww. rozp. z 28.5.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodaw-
ców dokumentacji ... .).

Orzeczenie jest aktualne w okresie w nim wymienionym, jednak staje siê nieaktu-
alne w przypadku wyst¹pienia w tym okresie zdarzeñ, które mog¹ wskazywaæ na
zmianê stanu zdrowia pracownika.

PRZYKŁAD

Tak¹ sytuacjê przewiduje art. 229 § 2 Kodeksu pracy, który stanowi, ¿e w przypadku niezdolnoœci do
pracy trwaj¹cej d³u¿ej ni¿ 30 dni, spowodowanej chorob¹, pracownik podlega kontrolnym badaniom
lekarskim w celu ustalenia zdolnoœci do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Zakwestiono-
wanie wyniku
badania

Pracodawca ma obowi¹zek dopuszczenia do pracy pracownika legitymuj¹cego siê
aktualnym wynikiem badania profilaktycznego (nie rozpatrujemy tu oczywiœcie
innych warunków dopuszczenia pracownika do pracy, np. przeszkolenia w dzie-
dzinie bhp). Nie jest to jednak obowi¹zek bezwzglêdny, co oznacza, ¿e pracodawca
mo¿e wynik badania uznaæ za niewystarczaj¹cy. Nie chodzi bowiem o uzyskanie
jakiegokolwiek orzeczenia lekarskiego, ale takiego, które stanowi efekt w³aœciwej

6

kwiecień 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

oceny zdolnoœci pracownika do pracy na danym stanowisku. Wynika to z okreœlo-
nej w art. 15 Kodeksu pracy podstawowej zasady prawa pracy, nakazuj¹cej zapew-
nienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz stwa-
rzaj¹cej po stronie pracowników uprawnienie do zapewnienia im faktycznego
bezpieczeñstwa pracy.

Błędne orzecze-
nie lekarskie

Zaœwiadczenie lekarskie zawieraj¹ce b³êdn¹ ocenê o zdolnoœci do wykonywania
pracy nie zapewnia w³aœciwej ochrony przed szkodliwymi, w konkretnym stanie
zdrowia pracownika, warunkami pracy (art. 207 § 1 Kp w zwi¹zku z art. 212 pkt 1 i 3
Kp). Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy na okreœlonym stanowisku
na podstawie aktualnego okresowego orzeczenia lekarskiego, które by³o w sposób
oczywisty b³êdne, stanowi zewnêtrzn¹ przyczynê wypadku (wyrok SN z 18.8.1999 r.,
II UKN 89/99, OSNAPiUS z 2000 r., Nr 20, poz. 762).

Zarówno pracownik, jak i pracodawca mog¹ siê nie zgadzaæ z treœci¹ zaœwiadcze-
nia. W takim przypadku maj¹ oni prawo wyst¹piæ z wnioskiem o przeprowadzenie
ponownego badania. Wniosek taki nale¿y z³o¿yæ w terminie 7 dni od dnia otrzy-
mania zaœwiadczenia, za poœrednictwem lekarza, który wyda³ zaœwiadczenie.

Ponowne bada-
nie lekarskie

Ponowne badanie lekarskie przeprowadzane jest w wojewódzkim oœrodku medy-
cyny pracy w³aœciwym ze wzglêdu na miejsce œwiadczenia pracy lub siedzibê jed-
nostki organizacyjnej, w której pracownik jest zatrudniony.

Je¿eli kwestionowane zaœwiadczenie wyda³ lekarz zatrudniony w wojewódzkim
oœrodku medycyny pracy, ponowne badanie lekarskie przeprowadza siê w najbli¿-
szej jednostce badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy.

Ponowne badanie lekarskie powinno byæ przeprowadzone w ci¹gu 14 dni od dnia
z³o¿enia wniosku. Ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest ostateczne
i stanowi podstawê do wydania zaœwiadczenia.

Badania pracowników PKP przeprowadzane s¹ w Centrum Naukowym Medycy-
ny Kolejowej.

1.6. Profilaktyczna opieka lekarska

Zakres profilak-
tycznej ochrony
zdrowia

Profilaktyczna opieka zdrowotna niezbêdna z uwagi na warunki pracy obejmuje
nie tylko omówione wczeœniej badania lekarskie, ale tak¿e orzecznictwo lekarskie
do celów przewidzianych w Kodeksie pracy i w przepisach wydanych na jego pod-
stawie, m.in. w przypadku stwierdzenia:

l

szkodliwego wp³ywu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika (art. 55 § 1 Kp),

l

objawów wskazuj¹cych na powstanie choroby zawodowej (art. 230 Kp),

l

niezdolnoœci do wykonywania dotychczasowej pracy u pracownika, który uleg³
wypadkowi przy pracy, lub u którego stwierdzono chorobê zawodow¹, lecz nie
zaliczono go do ¿adnej grupy inwalidów (art. 231 Kp),

l

¿e ze wzglêdu na stan ci¹¿y kobieta nie powinna wykonywaæ dotychczasowej
pracy (art. 179 § 1 pkt. 2 Kp).

W wymienionych przypadkach badania lekarskie s¹ przeprowadzane poza termi-
nami wynikaj¹cymi z czêstotliwoœci wykonywania badañ okresowych (okreœlony-
mi w zaœwiadczeniu lekarskim). Skierowanie na badania wydaje pracodawca po
zg³oszeniu przez pracownika niemo¿noœci wykonywania dotychczasowej pracy.

kwiecień 2005

7

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

Profilaktyczna opieka zdrowotna obejmuje ponadto:

l

ocenê mo¿liwoœci wykonywania pracy uwzglêdniaj¹c¹ stan zdrowia pracowni-
ka i zagro¿enia wystêpuj¹ce w miejscu pracy;

l

prowadzenie dzia³alnoœci konsultacyjnej, diagnostycznej i leczniczej w zakresie
patologii zawodowej;

l

prowadzenie czynnego poradnictwa w stosunku do chorych na choroby zawo-
dowe lub inne choroby zwi¹zane z wykonywan¹ prac¹;

l

monitorowanie stanu zdrowia osób pracuj¹cych, zaliczanych do grup szczegól-
nego ryzyka, a zw³aszcza:

o

osób wykonuj¹cych pracê w warunkach przekroczenia normatywów higie-
nicznych,

o

pracowników m³odocianych,

o

osób niepe³nosprawnych oraz

o

kobiet w wieku rozrodczym i ciê¿arnych;

l

wykonywanie badañ umo¿liwiaj¹cych wczesn¹ diagnostykê chorób zawodo-
wych i innych chorób zwi¹zanych z prac¹;

l

w razie wyst¹pienia przypadku choroby zawodowej – wykonanie u pracow-
ników, zatrudnionych na stanowiskach pracy stwarzaj¹cych podobne zagro-
¿enie, badañ celowanych lub testów ekspozycyjnych, ukierunkowanych na
wczesn¹ diagnostykê ewentualnych zmian chorobowych u tych pracowników;

l

w przypadku gdy pracownicy wykonuj¹ pracê w warunkach wystêpowania
przekroczeñ najwy¿szych dopuszczalnych stê¿eñ i natê¿eñ czynników szko-
dliwych dla zdrowia:

o

wprowadzenie monitorowania stanu zdrowia tych pracowników oraz

o

szkolenie pracowników w zakresie ochrony przed zagro¿eniami i mo¿liwo-
œciami ograniczenia ryzyka zawodowego, jakie wi¹¿¹ siê z prac¹ wykony-
wan¹ w tych warunkach;

l

uczestnictwo lekarza sprawuj¹cego opiekê zdrowotn¹ nad pracownikami
w komisji bezpieczeñstwa i higieny pracy, powo³anej w trybie okreœlonym
w art. 237

12

Kp (u pracodawcy zatrudniaj¹cego wiêcej ni¿ 250 pracowników).

2. Wyjaœnienie do wzoru skierowania

Poni¿ej zamieszczono dwa wzory skierowania:

l

wzór A to skierowanie w przypadku wystêpowania na stanowisku (stanowi-
skach pracy) czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uci¹¿li-
wych,

l

wzór B dotyczy sytuacji, gdy ww. czynniki lub warunki nie wystêpuj¹.

Zasady
wypełniania
skierowania

Skierowanie wype³niamy poczynaj¹c od górnego lewego rogu, gdzie nale¿y wpisaæ
nazwê podmiotu kieruj¹cego (oznaczenie pracodawcy).

Kolejne pola przeznaczone s¹ na dane osoby kierowanej na badania.

W nastêpnym wierszu nale¿y wskazaæ rodzaj badania, jakie ma zostaæ wykonane.
Z trzech mo¿liwoœci skreœlamy dwie zostawiaj¹c jedn¹ w³aœciw¹.

Na zasadzie skreœlenia niepotrzebnego zwrotu okreœlamy, czy skierowanie doty-
czy osoby ju¿ zatrudnionej, czy osoby przyjmowanej do pracy. W przypadku
osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowi-

8

kwiecień 2005

OPINIE

3. Badania lekarskie

Rozdział 3/1.

ska pracy podajemy okreœlenie stanowiska, na którym osoba ta ma byæ zatrudniona
(mo¿na wskazaæ dwa lub wiêcej stanowisk pracy w kolejnoœci odpowiadaj¹cej po-
trzebom zak³adu pracy), a jeœli kierowana na badania jest osoba ju¿ zatrudniona
i nie przenoszona na inne stanowisko – podajemy nazwê jej stanowiska pracy.

Kolejny punkt (we wzorze A) przeznaczony jest na zamieszczenie informacji o wy-
stêpowaniu na stanowisku (stanowiskach) pracy czynników szkodliwych dla
zdrowia lub warunków uci¹¿liwych wraz z aktualnymi wynikami badañ i pomia-
rów wykonanych na tych stanowiskach (oczywiœcie, je¿eli te szkodliwe czynniki
lub warunki wystêpuj¹). Jeœli ww. warunki i czynniki nie wystêpuj¹ nale¿y skorzy-
staæ z wzoru B.

kwiecień 2005

9

3/1. Badania lekarskie

OPINIE

Rozdział 3/1.

WZÓR A

WZÓR B