TEMAT:

Jak pracować z dzieckiem w domu? Wskazówki dla rodziców. Współpraca z

rodzicami, jak ją nawiązywać i jak powinna przebiegać?

Wprowadzenie (wstęp)

Rodzina i szkoła mają największy wpływ na rozwój dzieci, powinny więc ze sobą

współpracować. Jednak najczęściej dzieje się tak, że rodzice i nauczyciele zajmują się
dziećmi równolegle lub też rodzice nie zajmują się nimi w ogóle.

Rodzice są nieocenionym źródłem informacji o swoich dzieciach, o ich mocnych i

słabych stronach, potrzebach, zainteresowaniach, lękach. Dzięki rodzicom nauczyciel może
szerzej spojrzeć na ucznia, lepiej zrozumieć jego szkolne funkcjonowanie. Jest to niezwykle
ważne zwłaszcza wtedy, gdy dziecko ma jakieś kłopoty w nauce, gdy uczestniczy w zajęciach
dydaktyczno-wyrównawczych czy terapii.

Możliwość współpracy ze szkołą daje rodzicom wiedzę na temat szkolnego

funkcjonowania dziecka. Dzięki temu poznają jego rzeczywiste możliwości i mogą bardziej
adekwatnie formułować wymagania i oczekiwania, skuteczniej pomagać, gdy ma trudności
współpraca ze szkołą może tez dawać rodzicom poczucie wpływu na to, co dzieje się z
dzieckiem, czego i w jaki sposób jest uczone, jak jest traktowane.

Wielu rodziców deklaruje chęć ścisłej współpracy ze szkołą i wyraźnie formułuje

oczekiwania dotyczące form współdziałania.
Najczęściej oczekują:

•

wskazówek, nad czym i w jaki sposób pracować z dzieckiem,

•

zrozumienia i wsparcia, a nie obarczania ich odpowiedzialnością za kłopoty dziecka,

•

rady i pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.

Do najważniejszych zadań rodziców należą:

•

kontrolowanie postępów dziecka,

•

motywowanie do systematycznej pracy,

•

pomaganie w pokonywaniu trudności,

•

zapewnianie odpowiednich warunków do uczenia się,

•

wytwarzanie pozytywnego nastawienia do nauki i szkoły.

Największy wpływ na doskonalenie form współdziałania rodziców ze szkołą mają

nauczyciele.

Temat:

Jak nawiązać współpracę z rodzicami i jak ją podtrzymywać?

Nawiązanie współpracy

I. Analiza opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji, zebranie wyników

obserwacji i własnych badań dostępnymi testami diagnostycznymi

Materiał szkoleniowy

Toruń, 17 stycznia 2006 r.

Opracowanie: Ewa Grabowska, Grażyna Kinicka, Maryla Roczniak, Iza Grześkowiak

Liderzy Programu ORTOGRAFFITI – Joanna Morawska i Olga Tymińska

II. Organizacja pierwszego zebrania z rodzicami uczniów z problemami o podłożu

dyslektycznym

1.

Wydrukowanie i wysłanie zaproszeń – załącznik nr 1

2.

Organizacja zebrania
a)

przygotowanie sali – rozwieszenie plakatów ORTOGRAFFITI, wyłożenie zeszytów
ć

wiczeń, odpowiednie ustawienie stolików

b)

przygotowanie poczęstunku (kawa, herbata, ciasteczka)

3.

Przebieg zebrania.
a)

powitanie

b)

zapoznanie rodziców z problemem dysleksji (np. na podstawie książki Uczeń z
dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów)

c)

zaproponowanie rodzicom pozycji do samodzielnej lektury

d)

uświadomienie rodzicom, w czym przeszkadza dysleksja

e)

rozdanie ulotek – „Dysleksja w pigułce”, załącznik nr 2

f)

propozycje pomocy dziecku

•

przez szkołę (zaprezentowanie serii zeszytów ORTOGRAFFITI, plakatów, ćwiczeń
kinezjologicznych itp.)

•

przez dom (rodziców)

g) podpisanie z rodzicami kontraktu i zgody na uczestnictwo dziecka w zajęciach

ORTOGRAFFITI

h) pytania rodziców
i) zakończenie spotkania

Podtrzymywanie współpracy

I.

Pisemne przypomnienie rodzicom o spotkaniu – załącznik nr 3

II.

Przekazywanie rodzicom raportów przejściowych o pracy ucznia, np. co 6 tygodni –
załącznik nr 4

III.

Zorganizowanie 2 spotkań w ciągu roku

IV.

Ustalenie formy indywidualnego sposobu kontaktowania się z nauczycielem.

V.

Spotkanie końcowo-roczne rodzic – dziecko – nauczyciel
1.

Przeprowadzenie ankiet – załącznik nr 5

2.

Informacja nauczyciela o każdym dziecku (postępy, zaangażowanie, opinie innych
nauczycieli)

3.

Wspólne zabawy: dzieci – rodzice – nauczyciel, np. domino (itp.), rebusy,
uzupełnianie dyktanda.

Literatura:

1. M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, Uczeń w dysleksją w szkole, Gdynia 2004.
2. I. Mańkowska, Kreowanie rozwoju dziecka, Gdynia 2005.
3. R. Warszewski, Jak wyleczyłem dziecko z dysleksji, Gdańsk 2005.
4. C. J. Christopher, Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańsk 2004.

Załącznik nr 1

Zespół nauczycieli języka polskiego serdecznie zaprasza

.....................................................................................

na spotkanie poświęcone omówieniu sposobów pomocy dziecku

z trudnościami w nauce o charakterze dyslektycznym,

które odbędzie się dnia ............................ r.

o godz. ............. w ..................................................................................................................... .

W związku z tym, że Państwa dziecko przejawia takie trudności w nauce, liczymy na

zainteresowanie i chęć współpracy z nami.

Podpisy

Załącznik nr 2
Dysleksja w pigułce
Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w uczeniu się, m.in. czytania, pisania, liczenia
u dziecka z prawidłowym rozwojem umysłowym. Wynikają one z pewnych zakłóceń w
rozwoju u dziecka czynności mowy, spostrzegania, pamięci wzrokowej i słuchowej, ruchu
czy koncentracji.
Dysleksja nie jest rezultatem wolniejszego rozwoju umysłowego albo niskiej inteligencji.
Często dziecko dyslektyczne ma inteligencję dużo wyższą od przeciętnej.
Dysleksję rozwojową dzielimy na:
a)

dysleksję (trudności w czytaniu);

b)

dysgrafię (trudności w opanowaniu czytelnego, estetycznego i poprawnego graficznie
pisma);

c)

dysortografię (trudności w poprawnej pisowni ortograficznej);

d)

dyskalkulię (trudności w uczeniu się matematyki).

Należy pamiętać, żeby wszelkich trudności w nauce i słabych ocen dziecka nie utożsamiać z
dysleksją. Należy wyeliminować inne przyczyny wpływające na kłopoty dziecka, np.
niedosłyszenie, niedowidzenie, lenistwo, częsta absencja, stres szkolny, niesystematyczność,
zaburzenia neurologiczne, wyraźne niższy od przeciętnego poziom inteligencji, niećwiczona
pamięć itp.
Najczęściej spotykane zaburzenia i problemy dyslektyka:

•

ma problemy z uzupełnieniem licznych formularzy przy załatwianiu spraw urzędowych,
zmęczy się zanim dotrze do końca, zapomni, o czym czytał wcześniej;

•

ma problemy w urzędach, bankach, gdzie stwierdza się wiarygodność, własnoręczność
podpisu – dyslektyk za każdym razem podpisuje się inaczej;

•

nie zapamiętuje znaków drogowych;

•

nie rozróżnia stron świata, nie ma poczucia przestrzeni;

•

nie zapamiętuje adresów, numerów telefonów;

•

nie zapamiętuje symboli chemicznych;

•

nie nauczy się typowym sposobem tabliczki mnożenia;

•

ma problemy z określaniem czasu, jak np. wczoraj, poprzedni, następny;

•

ma problemy z chronologią wydarzeń;

•

nie zapamiętuje dat lub nie potrafi określić daty aktualnej;

•

ma problemy z organizacją pracy związaną z brakiem poczucia czasu, z przewidywaniem,
ile dana czynność może trwać;

•

ma problemy z geografią, geometrią, odczytywaniem czy sporządzaniem map, gdyż nie
rozumie słów: nad, pod, przy, koło, na lewo, na prawo, niżej, wyżej itd. – nie ma poczucia
przestrzeni;

•

męczy się szybciej niż jego rówieśnicy, bo wkłada dwukrotnie więcej wysiłku w pracę;

•

ma objawy nerwicowe, wegetatywne, np. biegunka, mdłości, niepokój ruchowy,
czerwienienie, alergie, choroby górnych dróg oddechowych, pocenie się rąk, nieśmiałość,
zalęknienie;

•

ma trudności w robieniu notatek, gdyż nie nadąża w pisaniu lub napisze tak, że później nie
odczyta, nie potrafi sensownie kompletować notatek;

•

nie nauczy się tematu z historii, przyrody czy geografii, gdyż długo czyta, nie pamięta, co
przeczytał;

•

słabo maluje, rysuje, ma trudności manualne;

•

ma problemy z uczeniem się języka obcego – nie zapamiętuje wyrazów;

•

ma kłopoty z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów;

•

używa częściej opisów, a nie rzeczowników;

•

ma kłopoty z liczeniem w pamięci.

Załącznik nr 3
Wzór listu przypominającego rodzicom o spotkaniu z nauczycielem

Drodzy Rodzice!

Przypominam o naszym spotkaniu w dniu ........................ o godz. .......... . Jeśli z jakiegoś

powodu nie mogliby Państwo przybyć, proszę o jak najszybsze zawiadomienie mnie w celu
ustalenia innej daty spotkania. Proszę, żeby na tej kartce zapisali Państwo odpowiedzi na
pytania znajdujące się poniżej. Przynieście Państwo kartkę na nasze spotkanie. Jeśli dobrze
się przygotujemy, łatwiej będzie rozmawiać nam o potrzebach Państwa dziecka.

Co Pana/Panią niepokoi lub martwi w związku z dzieckiem?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Jakie są silne strony Państwa dziecka?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

O czym jeszcze chcielibyście ze porozmawiać z nauczycielem?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

.....................................................

Podpis nauczyciela

Załącznik nr 4
Gimnazjum – raport przejściowy
Do rodziców ucznia ................................ Nauczyciel .....................................
Klasa ................ Data ................................................
Przedmiot................................................. Numer sali ......................................

AKTUALNA ŚREDNIA OCEN TO ..........

Uczeń zasługuje na pochwałę z następujących powodów:

•

aktywnie uczestniczy w życiu klasy

•

regularnie zabiera głos w dyskusjach

•

starannie odrabia prace domowe

•

dużo pracuje nad przedmiotem, którego uczę

•

wykonuje polecenia

•

dobrze przygotowuje się do testów i dobrze je zdaje

•

pracuje samodzielnie

•

jest wrażliwy na innych

•

stara się ze wszystkich sił

•

prosi nauczyciela o pomoc, jeśli jej potrzebuje

•

daje dobry przykład innym

•

chętnie uczęszcza na zajęcie wyrównawcze

•

..........................................................................................................................................

•

..........................................................................................................................................

•

..........................................................................................................................................

UPOMNIENIA

Wydaje się, że następujące sfery są źródłem problemów:

•

Rodzice powinni skontaktować się z nauczycielem

•

Potrzebuje dodatkowej pomocy ze strony nauczyciela

•

Nie odrabia prac domowych na czas, nie dotrzymuje terminów

•

Obecność na zajęciach jest nieregularna (następstwem są braki w wiadomościach)

•

Nie uważa na lekcjach

•

Powinien lepiej pracować na lekcjach

•

Powinien w domu poświęcić więcej czasu na naukę

•

Pracuje bez ochoty i z niezadowalającym skutkiem

•

Brakuje mu zdolności lub zainteresowania przedmiotem

•

Przychodzi na zajęcia nieprzygotowany

•

Dostaje niezadowalające oceny z testów

•

Powinien się lepiej zachowywać w klasie

•

Opuszcza bez wyraźnej przyczyny zajęcia wyrównawcze

•

.........................................................................................................................................

•

.........................................................................................................................................

•

.........................................................................................................................................

Uwagi nauczyciela: ................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Uwagi rodziców: ....................................................................................................................

.................................................................................................................................................
.................................................................

Podpis rodzica (opiekuna)

Załącznik nr 5
Ankieta dla rodziców

•

Jakie

zmiany

zauważyła

Pan/Pani

w

swoim

dziecku

po

roku

pracy?

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

•

Czy uważa Pan/Pani, że na zmiany wpłynęło uczestnictwo w zajęciach
TAK/NIE/TRUDNO POWIEDZIEĆ

•

Czy w następnym roku będzie Pan/ Pani posyłać swoje dziecko na zajęcia
ORTOGRAFFITI? TAK/NIE/JESZCZE NIE WIEM

•

Czy jest w stanie zakupić dla dziecka kolejne zeszyty ćwiczeń ORTOGRAFFITI? TAK/
NIE

Załącznik nr 5
Ankieta dla ucznia

•

Jakie

zmiany

zauważyłaś/-eś

po

roku

pracy?

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.........................................................................................................................

•

Czy uważasz, że na zmiany wpłynęło twoje uczestnictwo w zajęciach? TAK/NIE
TRUDNO POWIEDZIEĆ

•

Czy w następnym roku będziesz uczestniczył/ a w zajęciach ORTOGRAFFITI? TAK/
NIE/JESZCZE NIE WIEM

Efekty popołudniowych zajęć domowych będą widoczne, jeśli z namysłem ustalimy
harmonogram tych zajęć. Ważną rzeczą jest świadomość rodziców, które godziny są dla
dziecka najlepsze na naukę.
Na ogół aktywność umysłowa rozkłada się następująco:
godz. 9–12 – dobry czas na naukę
godz. 13–15 – popołudniowy niż intelektualny
godz. 15–16 – stopniowe podnoszenie się zdolności do pracy umysłowej
godz. 16–18 – dobry czas na naukę
godz. 18–21 – słabnie uwaga i zdolność koncentracji
godz. 23–1 – czas na wymyślanie rzeczy niezwykłych

Rzecz jasna jest to tylko propozycja. Należy przedyskutować ją z dzieckiem. Młody człowiek
powinien zdecydować, które godziny są dla niego najlepsze.

Niżej proponujemy przykładowy harmonogram popołudniowych zajęć domowych ucznia z
dysleksją:

14.00–15.30 – relaks, zjedzenie posiłku
15.30–17.00 – odrobienie najtrudniejszych zadań, sprawdzenie przez rodziców
17.00–17.30 – wykonanie ćwiczeń z zeszytu ORTOGRAFFITI
17.30–18.00 – czas na czytanie
18.00–19.30 – relaks, posiłek, pomoc w domu

19.30–20.30 – powtórka lekcji zadanych na następny dzień
20.30–21.30 – rozwijanie zainteresowań, spacer, toaleta
21.30–6.45 – sen

Powyższy rozkład dnia może być modyfikowany stosownie do predyspozycji dziecka, czy też
innych czynników. Nie zapominajmy jednak o odpoczynku, który jest podstawą
funkcjonowania dziecka.
Czy wiesz, jak je powinieneś traktować? Oto kilka dobrych rad:

•

kochaj, ale wymagaj,

•

akceptuj je takim, jakim jest – dysleksja to nie choroba,

•

zapewniaj mu odpowiednie warunki do pracy,

•

pomagaj, ale nie wyręczaj,

•

pracuj systematycznie,

•

bądź rzecznikiem swojego dziecka,

•

nie porównuj go z innymi dziećmi,

•

nie oceniaj przez pryzmat szkolnych osiągnięć,

•

nie skupiaj się tylko na porażkach, doceniaj i chwal najmniejszy sukces dziecka,

•

zachęcaj do rozwijania zainteresowań,

•

korzystaj z rad specjalistów, czytaj fachową literaturę,

•

bądź życzliwy i pogodny,

•

gdy nie wiesz jak postąpić, pomyśl, jak poczułbyś się na jego miejscu.

Jak powinieneś z nim ćwiczyć?

•

umów się z dzieckiem na rozwiązywanie ćwiczeń, np. 3 razy w tygodniu po 5–7 ćwiczeń
w trakcie jednego dnia,

•

przygotuj z dzieckiem plakat z zasadami pisowni ćwiczonej trudności, np. rz wymienne,

•

nadzoruj wykonanie zestawu ćwiczeń, które angażują różne funkcje percepcyjno-
motoryczne zalecane przez nauczyciela,

•

sprawdzaj systematycznie pracę dziecka, pytaj o trudności,

•

dla utrwalenia pisowni wykorzystaj słowniczek znajdujący się na końcu zeszytu ćwiczeń,
np. po wykonaniu ćwiczeń wyrazy, które w nich wystąpiły, zapisz poprawnie w
słowniczku,

•

nagradzaj za wykonaną pracę,

•

nie zmuszaj do przepisywania wyrazów, w których dziecko popełniło błędy, sam je
napisz,

•

skomplikowane partie zapisz kolorowo,

•

poprawek dokonuj w jego obecności,

•

nie dawaj dziecku długich list wyrazów do nauczenia się, łącz słówka w rodziny,

•

pamiętaj, że sformułowania typu „znów ci się nie udało” paraliżują dziecko,

•

zniechęcaj do dalszej pracy,

•

uwagi na „nie” zastąp uwagami na „tak”,

•

nie wytykaj, że jest powolne itp.

Czy wiesz, że mózg tak samo jak mięśnie musi być ćwiczony?
Zamiast tego typu uwag zrób kilka ćwiczeń DENNISONA.
Oto kilka z nich.

•

ć

wiczenia ruchowe integrujące półkule mózgowe, (1)

•

ć

wiczenia na przekraczanie linii środka (3)

– ćwiczenia naprzemienne
– leniwe ósemki

•

rysowanie oburącz (6)

•

alfabetyczne ósemki (7)

– słoń – (8)

W załączeniu opis ww. ćwiczeń.

Proponujemy również przykładową serię ćwiczeń z zeszytem ORTOGRAFFITI nr 1 – rz
wymienne.

DNI TYGODNIA
NUMERY
ĆWICZEŃ

PONIEDZIAŁEK
10, 11, 12, 13, 14, 15,
16

WTOREK
17, 18, 19, 20, 21

ŚRODA
22, 23, 24, 25, 26

Ć

WICZONE

FUNKCJE
PERCEPCYJNO-
MOTORYCZNE.

Funkcja

wzrokowa,

kinestetyczno-
ruchowa, koncentracji
uwagi, wzbogacania
słownictwa i
wiadomości dziecka,
ć

wiczenia

pamięci,

funkcje

wzrokowo-

słuchowe,
słowniczek.

Wzbogacanie
słownictwa

i

wiadomości
dziecka, wzrokowo-
słuchowa,
logicznego
myślenia,
koncentracji uwagi,
wzrokowa, pamięci,
słowniczek

Wzrokowa,

wzrokowo-

słuchowa,

koncentracja

uwagi,

orientacja

w

kierunkach, kinestetyczno-
ruchowe słowniczek

Górzno, 17 stycznia 2006 r.

Co mogłoby usprawnić współpracę nauczyciel – rodzic? (materiał warsztatowy)

•

spisanie kontraktu z rodzicami

•

konsultacje z nauczycielami

•

wypożyczanie pomocy dydaktycznych

•

udzielanie wskazówek i rad

•

ustalanie stałych terminów spotkań

•

udział rodziców w zajęciach prowadzonych przez nauczyciela

•

pomoc w urządzaniu gabinetu, klasopracowni

•

przekazywanie informacji o ważnych wydarzeniach z życia dziecka

•

udział rodziców w warsztatach

Co mogłoby usprawnić współpracę rodzic – dziecko?

•

ustalenie systemu nagradzania

•

wspólne zabawy, gry dydaktyczne

•

tygodniowy harmonogram

•

szczera rozmowa o problemie

•

pozytywne nastawienie obu stron

•

sympatyczny kąt do nauki

•

zaufanie i wiara w możliwości dziecka i rodzica