Instrukcja działalności szkoleniowo metodycznej (cz gwna)

Załącznik nr 3 Formy szkolenia wojsk. .......... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Załącznik nr 4 Wzór Planu konferencji szkoleniowo-metodycznej. ........ Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 5 Wzór Planu narady szkoleniowo-metodycznej. .............. Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 6 Wzór Planu kursu szkoleniowo-metodycznego .............. Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 7 Schemat ideowy realizacji ćwiczenia instruktażowo-

metodycznego (wariant) ............................

Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 8 Metodyka pracy kierownika ćwiczenia instruktażowo-

metodycznego i zespołu autorskiego podczas jego planowania (wariant)
..................................................................

Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 9 Wzór Planu przeprowadzenia ćwiczenia instruktażowo-

metodycznego ...........................................

Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 10 Podobieństwa i różnice zajęć instruktorsko-metodycznych i

instruktażowo-metodycznych .................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 11 Wzór Planu kursu instruktorsko-metodycznego ........... Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 12 Metody przeprowadzenia instruktażu ... Błąd! Nie zdefiniowano

zakładki.

Załącznik nr 13 Zakres odpowiedzialności szkoleniowo-metodycznej ... Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

Załącznik nr 14 Wzór Planu-konspektu ......... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
Załącznik nr 15 Wzór Planu pracy instruktora na punkcie nauczania .... Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki.

WSTĘP

Metodyczne przygotowanie kadry zawodowej do szkolenia wojsk

w zasadniczym wymiarze realizuje szkolnictwo wojskowe. Jednak studia
w wyższej szkole oficerskiej (akademii) lub nauka w szkołach podoficerskich,
centrach i ośrodkach szkolenia stanowi dopiero początek kształtowania
właściwych cech niezbędnych przyszłemu dowódcy – organizatorowi szkolenia
lub instruktorowi. Doskonalenie w tym zakresie odbywa się na stanowiskach w
jednostkach wojskowych, gdzie integralnym elementem procesu szkolenia jest
działalność szkoleniowo-metodyczna prowadzona na każdym szczeblu
dowodzenia.

W „Instrukcji o działalności szkoleniowo-metodycznej” usystema-

tyzowano

pojęciowo zasady, formy i metody przedmiotowej działalności.

Planowanie i organizowanie

działalności szkoleniowo-metodycznej ujęto jako

funkcje kierowania i dowodzenia.

W instrukcji sprecy

zowano zakres odpowiedzialności poszczególnych

szczebli dowodzenia za prowadzenie

powyższej działalności. Instrukcja jest

więc narzędziem kierowników ćwiczeń (zajęć) wykładowców i instruktorów
w toku przygotowania się i prowadzenia działalności szkoleniowej, a w tym
specyficznej

działalności - szkoleniowo-metodycznej.

Treści instrukcji nie precyzują w pełni sposobu realizacji działalności

szkoleniowo-

metodycznej w poszczególnych rodzajach sił zbrojnych, rodzajach

wojsk i służb oraz szkolnictwie wojskowym ze wzglądu na ich specyfikę.
Dlatego też wykorzystując bazę zasad, form i metod działalności szkoleniowo-
metodycznej,

szczegółowa problematyka z tym związana powinna być

rozwinięta w wewnętrznych wydawnictwach RSZ i jednostek szkolnictwa
wojskowego

, szczególnie w poradnikach przedmiotowych i tematycznych.

ISTOTA, CELE, TREŚCI I ZASADY DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO-
METODYCZNEJ

1.1. Zasady

ogólne

Działalność szkoleniowo-metodyczna jest zespołem przedsięwzięć

organizacyjnych i

szkoleniowych, umożliwiających dowódcom

wszystkich

szczebli nabycie wiedzy oraz

praktycznych umiejętności metodycznych

w zakresie prowadzenia szkolenia wojskowego.

Zasadniczy cel szkolenia sił zbrojnych identyfikowany jako przygotowanie

dowództw, sztabów i wojsk oraz rezerw osobowych do osiągnięcia i utrzymania
wymaganych zdolności operacyjnych niezbędnych podczas realizacji zadań
w ramach misji sił zbrojnych, zgodnie z ich operacyjnym przeznaczeniem jest
podstawowym determinantem planowania, organizowania i prowadzenia
działalności szkoleniowo-metodycznej w SZ RP.

W systemie szkolenia SZ RP działalność szkoleniowo-metodyczna ma

znaczenie priorytetowe i jako taka realizowana jest na strategicznym,
operacyjnym i taktycznym poziomie dowodzenia, a ponadto w jednostkach
szkolnictwa wojskowego: akademiach wojskowych,

wyższych szkołach

oficerskich, szkołach podoficerskich, centrach i ośrodkach szkolenia RSZ.

1.2

. Istota działalności szkoleniowo-metodycznej

Istotą

działalności

szkoleniowo-metodycznej

jest

przygotowanie

i doskonalenie

bezpośrednio podległych dowódców do prowadzenia

działalności szkoleniowej

z podległymi komórkami organizacyjnymi,

jednostkami, pododdziałami poprzez precyzyjną analizę celu, dobór treści
szkolenia wynikających z zadań i przeznaczenia, właściwe zastosowanie form i
metod przy wykorzystaniu

dostępnej bazy szkoleniowej i zabezpieczenia

materiałowo-technicznego.

Umiejętne, kompleksowe postępowanie metodyczne dowódców w czasie

realizacji programowych zada

ń szkoleniowych jest niezbędne w całokształcie

przygotowania dow

ództw i sztabów, ZT, oddziałów i pododdziałów do

prowadzenia efektywnych działań w każdych warunkach pola walki lub w misji.

1.3

. Cele działalności szkoleniowo-metodycznej

Zasadniczym celem działalności szkoleniowo-metodycznej w SZ RP jest

przygotowanie dowódców wszystkich szczebli dowodzenia, wykładowców,
instruktorów, kandydatów na żołnierzy zawodowych w korpusie oficerów
i podoficerów do kierowania i realizacji szkolenia oraz wdrażanie
najskuteczniejszych form i metod w

realizacji przedsięwzięć szkoleniowych.

Cele szczegółowe działalności szkoleniowo-metodycznej obejmują:

rozwijanie umiejętności metodycznych jej podmiotów, stosownie

do aktualnych wymagań i potrzeb procesu szkolenia dowództw
i sztabów oraz wojsk;

Pod pojęciem dowódcy w przedmiotowej instrukcji rozumiani są wszyscy przełożeni

prowadzący działalność szkoleniowo-metodyczną: tj, dowódcy, szefowie, komendanci,
wykładowcy, instruktorzy, itp.

b) poszukiwanie

oraz

stosowanie

praktyce

skutecznych,

efektywnych form i metod prowadzenia zajęć i ćwiczeń;
c)

ujedn

olicenie i upowszechnianie rozwiązań metodycznych

odpowiednich do szczebla dowodzenia oraz specyfiki rodzaju wojsk
i służb;
d) przygotowanie kadry do racjonalnego wykorzystania w szkoleniu
bazy

szkoleniowej

środków

materiałowo-technicznego

zabezpieczenia

zajęć (ćwiczeń);

kształtowanie u przyszłych dowódców (oficerów i podoficerów)

pożądanych umiejętności metodycznych, cech i nawyków niezbędnych
do kierowania i realizacji procesu szkolenia;
f)

upowszechnianie

w działalności szkoleniowej osiągnięć dydaktyki

wojskowej i doskonalenia kadr.

Za właściwy dobór celów prowadzenia działalności szkoleniowo-

metodycznej na danym szczeblu

dowodzenia i kształcenia odpowiada

dowódca.

1.4

. Treści działalności szkoleniowo-metodycznej

Treścią działalności szkoleniowo-metodycznej jest:

metodyka przygotowania i prowadzenia zajęć i ćwiczeń;

b) doskonalenie form i metod szkolenia;
c)

wypracowywanie

kierunków

działalności

szkoleniowo-

metodycznej, ich precyzowanie i weryfikacja;

wymiana wniosków i doświadczeń szkoleniowo-metodycznych;

e) we

ryfikacja programów szkolenia i kształcenia pod względem

merytorycznym;
f)

racjonalne wykorzystanie bazy szkoleniowej oraz limitów środków

materiałowych;
g)

dostosowanie elementów bazy szkoleniowej do wymogów

programów

i planów szkolenia oraz zakładanych celów

szkoleniowych;

analiza i wdrażanie wniosków i doświadczeń z misji, operacji,

ćwiczeń i bieżącej działalności szkoleniowej;

opracowywanie na potrzeby zabezpieczenia procesu szkolenia

instrukcji, poradników metodycznych i pomocy szkoleniowych.

10.

Dobór

treści

działalności

szkoleniowo-metodycznej

leży

w kompetencjach dowódcy i jest uzależniony od szczebla dowodzenia, poziomu
kształcenia i potrzeb szkoleniowo-metodycznych.

1.5

. Zasady działalności szkoleniowo-metodycznej

11. Zasady

szkolenia

wojskowego

reguły

organizowania

i prezentowania treści szkolenia (kształcenia), ogólne normy postępowania
podmiotów w czasie przygotowania i prowadzenia zajęć umożliwiające
uwzględnienie jednocześnie informacji z wielu źródeł.

12. Zasady szkolenia (

kształcenia) wojskowego, jako zasady działalności

szkoleniowo-metodycznej

, są prawidłowościami dydaktycznymi, normującymi

proces szkolenia. Jako twierdzenia o charakterze normat

ywnym wynikają

W dydaktyce wojskowej zasady kształcenia określane są jako zasady szkolenia (kształcenia)

wojskowego.

występujących

zależności

przyczynowo-skutkowych

ułatwiających

zrozumieni

e tych procesów i ich stosowanie.

13. Do zasad

szkolenia (kształcenia) wojskowego należą:

zasada świadomego i aktywnego udziału,

zasada wiązania teorii z praktyką,

c) zasada realizmu,
d)

zasada poglądowości,

zasada jedności kształcenia indywidualnego i zespołowego,

zasada przystępności,

g) zasada

stopniowania trudności,

zasada systematyczności,

zasada operatywności,

zasada trwałości.

14. Zasada

świadomego i aktywnego udziału oznacza traktowanie

szkolonego jako podmiotu szkolenia (kształcenia) a nie jako biernego
uczestnika. Aktywność i świadomość uczestnika procesu szkolenia
(kształcenia)

przejawia

się

przez

rozumienie

celów

kształcenia,

współuczestniczenie w procesie, rozwijaniu zainteresowań i wewnętrznych,
indywidualnych potrzeb zdobywania wiedzy

i umiejętności niezbędnych do

właściwego realizowania zadań.

15. Zasada

wiązania teorii z praktyką umożliwia szkolonym zdobywanie

nowych umiejętności przez łączenie wiedzy teoretycznej zdobytej uprzednio
podczas wykładów, samokształcenia itp. z umiejętnościami praktycznymi
i wykorzystanie ich w określonych sytuacjach.

16.

Zasada realizmu polega na jak najbardziej realnym zbliżeniu szkolenia

bojowego do rzeczywistych waru

nków przewidywanego pola walki.

17.

Zasada poglądowości wiąże poznanie zmysłowe z poznaniem

umysłowym i zapewnia sprawdzenie tego poznania w praktycznym działaniu.
Zasada poglądowości wskazuje na możliwość kojarzenia poznania
teoretycznego

z działaniem praktycznym, występującym najczęściej w czasie

zajęć (ćwiczeń praktycznych) na placach ćwiczeń i poligonach.

18. Zasada

jedności kształcenia indywidualnego i zespołowego polega na

jednolitym usystematyzowanym łączeniu szkolenia (kształcenia) indywidualnego
poszczególnych dowódców, oficerów, żołnierzy, specjalistów ze szkoleniem
w

ramach pododdziału (sekcji, zespołu, centrum).

19.

Zasada przystępności określa sposób doboru treści szkolenia

(kształcenia) do właściwości intelektualnych i fizycznych szkolonych. Zgodnie z tą
zasadą treści kształcenia dobieramy w sposób umożliwiający ich opanowanie
przez szkolonych w

określonym czasie szkoleniowym.

20.

Zasada stopniowania trudności głosi konieczność takiego przekazywania

wiedzy, aby szkolony poznawał najpierw zagadnienia łatwe i opierając się na tej
wiedzy

zapoznawał się z trudniejszymi, a bazą do poznawania nowych zagadnień

był materiał już przez niego opanowany.

21.

Zasada

systematyczności

polega

regularnym,

cyklicznym

realizowaniu przedsięwzięć szkoleniowych w celu utrwalania wiedzy
i umiejętności już opanowanych oraz poszerzaniu ich o nowe treści szkolenia
(kształcenia). Zasada systematyczności sprowadza się do:

realizacji form przedsięwzięć szkoleniowych we właściwej kolejności,

nawiązywania do treści już zrealizowanych,

podziału treści na określone części,

powiązania poszczególnych części w całość,

podkreślaniu problemów i tematów głównych, zasadniczych.

22. Zasada

operatywności polega na posługiwaniu się przez podmiot

(szkolonego)

zdobytą dotychczas wiedzą (wyszkoleniem) oraz wykorzystywaniu

jej

w świadomy i planowy sposób w działaniu praktycznym. Wiedza bierna staje

się w ten sposób wiedzą operatywną. Wiedza teoretyczna poprzez stosowanie
w praktyce zostaje ugruntowana i poszerzona o bezpośrednie doświadczenie.

23.

Zasada trwałości polega na doborze takich treści kształcenia, stosowaniu

takich metod i środków dydaktycznych, aby przyswajane umiejętności i nawyki
stawały się coraz trwalsze, dokładniejsze i usystematyzowane. Powiązanie
złożonych form kształcenia organizowanych i realizowanych w sposób
scentralizowany z formami prostymi umożliwia pełniejsze wykorzystanie czasu
szkoleniowego i efektywniejsze przyswojenie treści kształcenia. Ponadto
zasada ta opiera się na przypominaniu i utrwalaniu już nabytej wiedzy
i umiejętności poprzez powtarzanie kontrolowanie i ocenianie.

FORMY DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO- METODYCZNEJ

24.

Forma

działalności

szkoleniowo-metodycznej,

zewnętrzna,

organizacyjna strona

przedsięwzięcia szkoleniowego realizowanego w ramach

procesu szkolenia, określająca jego charakter i warunki przebiegu. Odpowiada
ona na pytanie: kto, gdzie, kiedy, w jakim układzie ma szkolić, aby osiągnąć
zakładany cel. Forma określa zewnętrzny model zajęcia, nie wyjaśniając jak
szkolić.

25.

Działalność szkoleniowo-metodyczną prowadzi się wykorzystując

w tym procesie

, w zależności od potrzeb, odpowiednie formy i metody

26.

Do zasadniczych form działalności szkoleniowo-metodycznej należą:

Na poziomie strategicznym:

a) konferencja szkoleniowo-metodyczna;
b) narada szkoleniowo-metodyczna;
c)

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych.

Na poziomie operacyjnym:

a) narada szkoleniowo-metodyczna;
b) kurs szkoleniowo-metodyczny;
c)

ćwiczenie instruktażowo-metodyczne;

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych.

Na poziomie taktycznym:

a) narada szkoleniowo-metodyczna;
b) kurs szkoleniowo-metodyczny;
c)

ćwiczenie instruktażowo-metodyczne.

zajęcia instruktażowo-metodyczne;

e) kurs instruktorsko-metodyczny;
f)

zajęcia instruktorsko-metodyczne;

metodyczne zajęcia grupowe;

metodyczne zajęcia pokazowe;

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych;

instruktaż;

samokształcenie metodyczne.

Formy działalności szkoleniowo-metodycznej do stosowania na

oszczególnych szczeblach dowodzenia przedstawia Załącznik nr 1.

2.1. Konferencja szkoleniowo-metodyczna

27. Konferencja szkoleniowo-

metodyczna jest formą działalności polegającą

na spotkaniu dowódców, kadry dowództw, wykładowców zajmujących się
problematyką szkoleniowo-metodyczną. W ramach konferencji referowane są
wyniki działalności szkoleniowej i metodycznej oraz odbywa się seria krótkich
wykładów. W trakcie konferencji dopuszcza się do dyskusji i poszukuje
rozwiązań problemów zdefiniowanych na wstępie konferencji.

28.

Istotą konferencji szkoleniowo-metodycznej jest jej prowadzenie

w układzie przedsięwzięć organizacyjnych o zróżnicowanej formie. W trakcie

Zaprezentowane w instrukcji formy i metody działalności szkoleniowo-metodycznej stanowią paletę

narzędzi, które może wykorzystać przełożony w przygotowaniu podwładnych do działalności szkoleniowej
(prowadzenia zajęć, ćwiczeń). Z reguły są one przypisane do poziomu i szczebla dowodzenia, jednak
mogą być wykorzystywane doraźnie z pominięciem ww. reguły, przykład: dowódca brygady prowadzi
zajęcia instruktażowo-metodyczne z podległymi dowódcami na temat: „Przemieszczenie batalionu
transportem kolejowym

”.

konferencji dopuszcza się warsztaty, wystąpienia w formie wykładu, głosu
w dyskusji oraz inne w miarę potrzeb.

29. Celem konferencji jest analiza sytuacji szkoleniowej i poszukiwanie

nowych rozwiązań w działalności szkoleniowo-metodycznej oraz możliwości ich
wdrażania w praktyce.

30.

Treścią konferencji szkoleniowo-metodycznej jest:

przedstawienie

osiągnięć

szkoleniowych

szkoleniowo-

metodycznych;

b) zaprezentowanie nowych koncepcji i technik szkolenia;
c)

poszukiwanie rozwiązań problemów szkoleniowych;

prezentacja rozwiązań stosowanych w innych armiach

i możliwości ich transponowania do potrzeb naszych sił zbrojnych.

31. Pod

stawową częścią wszystkich konferencji są sesje wykładowe.

W ramach sesji kolejni występujący referują wyniki prowadzonej działalności
szkoleniowo-

metodycznej. Po wystąpieniu odbywa się ograniczona w czasie

dyskusja, w trakcie której można zadawać referującemu pytania. Zwykle nad
przebiegiem sesji wykładowej czuwa jej przewodniczący lub moderator, który
zapowiada kolejnych występujących, czuwa nad przestrzeganiem limitu czasu
wystąpień oraz kieruje dyskusją. Sesje dzielone są zwykle na kilka bloków,
między którymi odbywają się przerwy. W ramach dużych konferencji odbywają
się zwykle sesje plenarne, w których uczestniczyć mają w zamyśle wszyscy,
oraz sesje panelowe (syndykaty), które często odbywają się równolegle do
siebie i są przeznaczone dla grup osób zainteresowanych określonymi, wąskimi
obszarami.

Wzór „Planu konferencji szkoleniowo-metodycznej” przedstawiono

w Załączniku nr 4.

2.2. Narada szkoleniowo-metodyczna

32. Narada szkoleniowo-

metodyczna jest jedną z form działalności

szkoleniowo-

metodycznej służącą wymianie doświadczeń i wniosków.

33.

Istotą narady szkoleniowo-metodycznej jest wymiana doświadczeń

z zakresu działalności szkoleniowo-metodycznej, omówienie i rozwiązanie
uchybień występujących w procesie szkolenia. Efektem końcowym narady
szkoleniowo-

metodycznej są wytyczne (kierunki) do kształcenia i szkolenia

dowództw, sztabów i wojsk.

34. Celem narady szkoleniowo-

metodycznej jest rozwiązywanie złożonych

problemów szkoleniowo-metodycznych, analiza bieżącej sytuacji szkoleniowej
oraz wypracowanie wniosków i wytyczanie kierunków dalszej działalności w tym
zakresie, jak również ustalanie i wdrażanie efektywnych, nowatorskich metod
realizacji zamierzeń szkoleniowych dowództw, sztabów, wojsk i kształcenia
profesjonalnego kadry.

35.

Treścią narady szkoleniowo-metodycznej jest problematyka dotycząca

strony organizacyjnej i metodycznej procesu szkolenia wojsk, doskonalenia
kadry dydaktycznej,

dowódczej i sztabowej do realizacji zadań szkoleniowych.

36. Liczba i

skład osobowy uczestników narady każdorazowo wynika

z potrzeb organizatora. Wskazane jest, aby uczestniczyli w niej dowódca (w roli
prowadzącego), jego zastępca i szefowie komórek organizacyjnych dowództwa
oraz dowódcy niższych szczebli w zależności od zakresu poruszanej
problematyki.

naradzie

mogą

brać

udział

przedstawiciele

innych jednostek organizacyjnych,

w których obszarze odpowiedzialności

(zain

teresowania) znajduje się poruszana problematyka. Narada szkoleniowo-

metodyczna powinna przebiegać według wcześniej opracowanego planu, który
jest rozsyłany do zainteresowanych. Wzór „Planu narady szkoleniowo-
metodycznej” przedstawiono w Załączniku nr 5.

37.

Organizacja i sposób prowadzenia narady będą zależeć od wielu

czynników, m.in. celu narady, czasu przeznaczonego na jej przeprowadzenie,
specyfiki i złożoności problemów do rozwiązania, a także liczby uczestników.
Najczęściej stosowaną metodą prowadzenia narady jest metoda problemowa,
polegająca na tym, że na wstępie prowadzący przedstawia temat i cel narady oraz
problemy do rozwiązania w toku dyskusji. Dyskusję powinno poprzedzać
wystąpienie wprowadzające uczestników w problematykę narady.

38.

Prowadzący decyduje o kolejności wystąpień i toku dyskusji. Może on

zadawać

dodatkowe

pytania

problemowe

lub

żądać

wyjaśnienia

rozpatrywanych kwestii. Nie powinien narzucać swoich rozwiązań lub podważać
sądów, opinii i stanowisk uczestników biorących udział w dyskusji.

39. Narada

szkoleniowo-m

etodyczna

powinna

zakończyć

się

podsumowaniem, w którym prowadzący ocenia dyskusję, obiektywnie
przedstawia jej wyniki oraz formułuje płynące z nich wnioski. Wnioski powinny
zostać szczegółowo przeanalizowane i wdrożone w formie wytycznych lub
zaleceń do szkolenia.

3. Opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych

40.

Opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych, to specyficzna

forma działalności szkoleniowo-metodycznej realizowana indywidualnie przez
dowódców.

41.

Istotą opracowania materiałów metodyczno-szkoleniowych jest

stworzenie narzędzi na potrzeby procesu szkolenia.

42. Celem

opracowania materiałów szkoleniowo-metodycznych jest

upowszechnianie

treści pozytywnych doświadczeń metodycznych, co w efekcie

przekłada się na indywidualne przygotowanie kadry dowódczej i dydaktycznej
do realizacji zadań szkoleniowych.

43.

Treścią i przedmiotem tej działalności jest przygotowanie materiałów

takich jak: opracowania metodyczne, podręczniki, skrypty, poradniki
metodyczne, mapy, schematy, foliogramy, prezentacje, filmy, makiety terenu,
obiektów, sprzętu itp. Na szczeblu pododdziałów mogą to być przykładowe
plany-konspekty

do zajęć (ćwiczeń) i plany pracy instruktorów do zajęć

z problematyki działalności szkoleniowo-metodycznej.

44. W celu r

ozwiązania istotnych i złożonych problemów z zakresu

usprawniania szkolenia,

dowódca może wyznaczyć zespół autorski.

W zależności od skali ważności problemów może on zostać powołany na
każdym poziomie dowodzenia.

45.

W opracowaniu materiałów szkoleniowo-metodycznych istotną rolę

odgrywa przełożony, który powinien ukierunkować pracę autora (zespołu
autorskiego) i udzielić mu niezbędnej pomocy.

2.4. Kurs szkoleniowo-metodyczny

46. Kurs szkoleniowo-

metodyczny jest formą szkolenia (doskonalenia)

dowódców ZT, oddziałów, batalionów (równorzędnych)

oraz personelu

W zależności od potrzeb w kursie szkoleniowo-metodycznym uczestniczy kadra dowództw

i sztabów.

dydaktycznego w szkolnictwie wojskowym. Organizowany jest od szczebla
oddziału

wzwyż oraz w szkolnictwie wojskowym. Organizowany może być

także w korpusie osobowym lub grupie osobowej

47.

Istotą kursu szkoleniowo-metodycznego jest prowadzenie cyklu

przedsięwzięć szkoleniowych o zróżnicowanej formie.

48. Celem kursu jest ujednolicenie i ukierunkowanie szkolenia oraz

działalności szkoleniowo-metodycznej, proponowanie najlepszych form
organizacyjnych i

metod doskonalenia dowództw, sztabów i szkolenia wojsk.

49.

Treścią kursu szkoleniowo-metodycznego jest:

problematyka kierowania szkoleniem;

upowszechnienie najlepszych doświadczeń metodycznych;

przedstawianie problemów mających wpływ na wykonywanie zadań
szkoleniowych;

zapoznanie z nowymi rodzajami sprzętu bojowego, jego

możliwościami oraz sposobami wykorzystania;

zapoznanie uczestników z nowymi kierunkami w działalności
szkoleniowej;

zapoznanie z wnioskami z działalności kontrolnej.

50. Liczba i

skład osobowy uczestników kursu wynika z potrzeb oraz

rozpatrywanych problemów.

51.

Kurs powinien przebiegać według wcześniej opracowanego planu, który

jest rozsyłany do zainteresowanych. Kurs może odbywać się również
w ośrodkach badawczych i szkoleniowych. Wzór „Planu kursu szkoleniowo-
metodycznego” przedstawiono w Załączniku nr 6.

5. Ćwiczenie instruktażowo-metodyczne

52.

Ćwiczenie instruktażowo-metodyczne jest formą metodycznego

przygotowania kierownika ćwiczenia z wojskami. Realizowane jest na
operacyjnym i taktycznym poziomie dowodzenia.

53.

Istotą ćwiczenia instruktażowo-metodycznego jest realizowanie

jednocześnie dwóch przedsięwzięć szkoleniowych, tj. ćwiczenia instruktażowo-
me

todycznego i ćwiczenia z wojskami. Ćwiczenie z wojskami służy kierownikowi

ćwiczenia instruktażowo-metodycznego do instruowania podwładnych w zakresie
przygotowania i prowadzenia ćwiczeń, np. dowódca brygady prowadzi
ćwiczenie instruktażowo-metodyczne z dowódcami batalionów (równorzędnych)
na bazie pierwszego w oddziale ćwiczenia taktycznego/taktyczno-specjalnego
kompanii w

ynikającego ze struktury szkolenia pododdziału. Kierownik ćwiczenia

instruktażowo-metodycznego nie ingeruje w przebieg ćwiczenia z wojskami,
a jedynie wykorzystuje fakt jego prowadzenia do realizacji swoich celów
szkoleniowych.

Schemat ideowy ćwiczenia instruktażowo-metodycznego

przedstawiono w Załączniku nr 7.

54. Celem

ćwiczenia instruktażowo-metodycznego jest:

zaprezentowanie kierownikom ćwiczeń sposobu przygotowania

i przeprowadzenia ćwiczenia;

ujednolicenie sposobu organizacji prowadzenia ćwiczeń;

doskonalenie

umiejętności

organizacyjnych

metodycznych

kierowników ćwiczeń.

Brygada, pułk.

Na przykład Szefostwo Wojsk Rakietowych i Artylerii organizuje kurs dla dowódców jednostek WRiA.

55.

Ustalone podczas ćwiczenia instruktażowo-metodycznego sposoby

organizowania i prowadzenia

ćwiczeń są obowiązujące w danym okresie

szkolenia.

56.

Treścią ćwiczenia instruktażowo-metodycznego jest:

miejsce, rola i zadania kierownika ćwiczenia w procesie

przygotowania i prowadzenia ćwiczenia z wojskami;

struktura i praca

zespołów funkcjonalnych kierownictwa ćwiczenia;

metodyka prowadzenia zasadniczych etapów ćwiczenia;

organizowanie i prowadzenie strzelań (kierowania ogniem);

zabezpieczenie logistyczne ćwiczenia;

zapewnienie bezpieczeństwa wojsk i zabezpieczenie rejonu

ćwiczenia;

przygotowanie dokumentacji do ćwiczeń;

problem ochrony środowiska w ćwiczeniach;

inne wynikające z potrzeb.

57.

Przygotowanie ćwiczenia instruktażowo-metodycznego rozpoczyna się

od udzielenia wytycznych kierownikowi ćwiczenia z wojskami, na podstawie
którego będzie ono realizowane. Wytyczne te muszą zostać uwzględnione
w procesie przygotowania i prowadzenia ćwiczenia z wojskami. Metodykę
pracy kierownika ćwiczenia instruktażowo-metodycznego przedstawiono
w Załączniku nr 8, a plan jego przeprowadzenia w Załączniku nr 9.

58.

W toku trwania ćwiczenia instruktażowo-metodycznego wszyscy szkoleni

(oprócz dowódcy – kierownika prowadzącego ćwiczenie z wojskami) obserwują
działanie kierownika, zespołów funkcjonalnych kierownictwa ćwiczenia, dowódców
i ćwiczących wojsk. Prowadzący ćwiczenie instruktażowo-metodyczne kolejno,
zgodnie

z planem przeprowadzenia ćwiczenia instruktażowo-metodycznego,

realizuje zagadnienia szkoleniowe koncentrując się na działalności kierownika
ćwiczenia z wojskami i sposobach, jakimi ten osiąga zakładane cele
szkoleniowe.

59.

Organizacja ćwiczenia instruktażowo-metodycznego nie wymaga

ciągłego uczestnictwa szkolonych w przebiegu ćwiczenia z wojskami.
Umożliwia realizację dodatkowych zagadnień szkoleniowych i metodycznych,
jakimi mogą być np.: udział pododdziałów rodzajów wojsk w ćwiczeniu,
realizacja

zadań w warunkach szczególnych, możliwości obiektów

szkoleniowych, zastosowanie

środków pozoracji pola walki w ćwiczeniu,

wykorzystanie

dostępnych elementów infrastruktury technicznej placów ćwiczeń

i ich otoczenia itp.

60.

Ćwiczenie

instruktażowo-metodyczne

kończy

się

udzieleniem

wytycznych wszystkim szkolonym w zakresie przygotowania i prowadzenia
ćwiczeń z wojskami w danym okresie szkolenia.

6. Zajęcia instruktażowo-metodyczne

61.

Zajęcia instruktażowo-metodyczne są formą działalności szkoleniowo-

metodycznej realizowaną na szczeblu plutonu, kompanii, batalionu
(równorzędnych) oraz w szkolnictwie wojskowym.

62.

Istotą

zajęcia

instruktażowo-metodycznego

jest

realizowanie

jednocześnie dwóch przedsięwzięć szkoleniowych, tj. zajęcia instruktażowo-
metodycznego i zajęcia programowego. Zajęcie programowe służy
kierownikowi

zajęcia

instruktażowo-metodycznego

instruowania

podwładnych w zakresie przygotowania i prowadzenia zajęć, np. dowódca
batalionu

(równorzędny)

prowadzi

zajęcie

instruktażowo-metodyczne

z dowódcami kompanii (równorzędnych) na początku cyklu tematycznego
szkolenia kompanii (równorzędnej) w przedmiocie

. Kierownik zajęcia

instruktażowo-metodycznego

nie

ingeruje

prowadzenie

zajęcia

programowego, a jedynie wykorzystuje fakt jego prowadzenia do realizacji
swoich celów szkoleniowych.

63. Celem

zajęć instruktażowo-metodycznych jest przygotowanie kierownika

zajęć do prowadzenia najbardziej złożonych zajęć wynikających z programu
szkolenia.

Zajęcia instruktażowo-metodyczne ujednolicają sposoby organizowania

i prowadzenia tych zamierzeń szkoleniowych.

64.

Treścią zajęć instruktażowo-metodycznych jest:

planowanie i organizowanie zajęć;

sposób rozpoczęcia i zakończenia zajęć programowych;

prowadzenie złożonych zagadnień szkoleniowych;

zabezpieczenie materiałowo-techniczne zajęć;

warunki bezpieczeństwa;

dokumentacja szkoleniowa;

inne według potrzeb.

65.

Przygotowanie zajęcia instruktażowo-metodycznego rozpoczyna się od

udzielenia wytycznych kierownikowi zajęcia, na podstawie którego będą one
realizowane. Udzielone wytyczne stanowią podstawę do przygotowania zajęcia.

66.

W toku trwania zajęcia instruktażowo-metodycznego wszyscy szkoleni,

(oprócz dowódcy – kierownika prowadzącego zajęcie) obserwują działanie
kierownika zajęcia taktycznego, szkolących się dowódców i pododdziałów.
Prowadzący zajęcie instruktażowo-metodyczne kolejno, zgodnie z planem-
konspektem

zajęcia instruktażowo-metodycznego, realizuje zagadnienia

szkoleniowe koncentrując się na działalności kierownika zajęcia, szkolących się
dowódcach i pododdziałach.

67.

Zajęcie instruktażowo-metodyczne kończy się udzieleniem wytycznych

wszystkim szkolonym w zakresie przygotowania i prowadzenia z

ajęcia

programowego. Zasadnicze różnice pomiędzy zajęciami instruktażowo-
metodycznymi a instruktorsko-

metodycznymi przedstawiono w Załączniku nr

10.

2.7. Kurs instruktorsko-metodyczny

68. Kurs instruktorsko-

metodyczny jest formą grupowego szkolenia

(doskonalenia) dowódców plutonów i drużyn (równorzędnych) oraz
formą stosowaną w szkolnictwie wojskowym. Organizowany jest w batalionie
(równorzędnym)

. Jeżeli warunki na to pozwalają organizowany jest jako

oddzielne przedsięwzięcie dla każdego szczebla dowodzenia/korpusów
osobowych (

w innym wypadku należy prowadzić zajęcia w ramach kursu

kilku jednolitych grupach szkoleniowych, oddzielnie dla poszczególnych

szczebli dowodzenia

tj. dowódców plutonów, dowódców drużyn).

Na przykład w batalionie, w oparciu o pierwsze zajęcia z cyklu zajęć: zgrywających kompanię, kompania

w obronie, kompania w natarciu, itd., dowódca batalionu prowadzi zajęcia instruktażowo-metodyczne z
podległymi dowódcami kompanii.

Wzór układu planu konspektu przedstawiono w Załączniku nr 14.

Organizowanie i prowadzenie wielu metodycznych przedsięwzięć szkoleniowych w ramach kursu

instruktorsko-

metodycznego w kompanii (równorzędnej) jest trudne i czasochłonne. Celowe jest więc

organizowanie i prowadzenie kursu instruktorsko-metodycznego w batalionie.

69.

Istotą kursu instruktorsko-metodycznego jest realizacja w czasie jego

trwania kilku zajęć w różnych formach, np. instruktorsko-metodycznych,
metodycznych zajęć pokazowych, metodycznych zajęć grupowych, instruktażu,
itp.

70. Celem kursu instruktorsko-metodycznego jest:

przygotowanie instruktorów do organizowania i prowadzenia zajęć
programowych, instruowania na punkcie nauczania

podczas zajęć;

podniesienie poziomu wiedzy

instruktorów, utrwalenie umiejętności

instruktorskich, zapoz

nanie z właściwą organizacją i metodyką

szkolenia.

71.

Treścią kursu instruktorsko-metodycznego jest:

udzielenie praktycznych wskazówek metodycznych co do sposobów

planowania, organizacji i przygotowania zajęć;

uczenie określonych czynności oraz postępowania dowódców

w czasie realizacji zajęć;

pokazanie najlepszych form organizacyjnych i metod szkolenia.

72.

Szczególnie dużo miejsca należy poświęcić zagadnieniom słabo

opanowanym, a także złożonym i trudnym. Wszystkie zajęcia realizowane
w ramach kursu powinny by

ć ukierunkowane na doskonalenie merytoryczne

i metodyczne uczestników kursu, przygotowanie ich do bieżących
oraz perspektywicznych potrzeb szkoleniowych.

Wzór planu kursu zawarto

w Załączniku nr 11.

8. Zajęcia instruktorsko-metodyczne

73.

Zajęcia instruktorsko-metodyczne stanowią formę przygotowania

metodycznego instruktorów w pododdziałach i szkolnictwie wojskowym.
Stosowane są przede wszystkim w ramach kursu instruktorsko-metodycznego.

74.

Istotą

zajęcia

instruktorsko-metodycznego

jest

występowanie

uczestników zajęcia w roli instruktorów i szkolonych na punkcie nauczania.
W trakcie

zajęcia doskonalone są umiejętności metodyczne i praktyczne

instruktorów.

75. Celem

zajęć instruktorsko-metodycznych jest przygotowanie oraz

doskonalenie uczestników w występowaniu w roli instruktora na punkcie
nauczania.

76.

Treścią zajęcia instruktorsko-metodycznego jest:

udzielenie praktycznych wskazówek metodycznych, co do sposobów
przygotowania i prowadzenia pracy na punkcie nauczania;

nauka i doskonalenie określonych czynności metodycznych;

działanie instruktora w toku realizacji zagadnienia szkoleniowego;

doskonalenie i sprawdzenie umiejętności prowadzenia nauczania.

77.

Po otrzymaniu instruktażu, uczestnicy zajęcia instruktorsko-

metodycznego przygotowują się do realizacji określonych zagadnień
szkoleniowych. Opracowują plan pracy instruktora na punkcie nauczania. Wzór
układu planu pracy przedstawiono w Załączniku nr 15.

78.

Prowadzenie

zajęcia

instruktorsko-metodycznego

polega

praktycznej realizacji zagadnień szkoleniowych przez wyznaczonych
uczestników zajęć z pozostałymi występującymi w roli szkolonych. Dopuszcza
się do powtarzania zagadnienia przez kilku szkolonych lub pokazanie osobiście
przez prowadzącego zajęcie. Po zakończeniu każdego zagadnienia (epizodu)
prowadzący szkolenie wysłuchuje opinii uczestników zajęcia, po czym udziela

wytycznych, wskazówek oraz ustaleń organizacyjno-metodycznych odnośnie jego
przeprowadzenia.

79.

Część końcowa zajęć instruktorsko-metodycznych obejmuje ocenę

przygotowania uczestników, udzielanie odpowiedzi na pytania, postawienie
zadań oraz wydanie wytycznych i wskazówek organizacyjno-metodycznych
dotyczących prowadzenia nauczania na punkcie nauczania.

2.9. Meto

dyczne zajęcia grupowe

80.

Metodyczne zajęcia grupowe są formą przygotowania i doskonalenia

umiejętności metodycznych kadry w zakresie planowania, organizowania
i prowadzenia zajęć (ćwiczeń) na poziomie operacyjnym, taktycznym oraz
w szkolnictwie wojskowym.

81.

Istotą metodycznych zajęć grupowych jest występowanie wszystkich

szkolonych w tej samej roli. Wszyscy uczestnicy zajęć rozwiązują te same
problemy lub wykonują takie same zadania na tle przyjętej sytuacji
szkoleniowej.

82. Celem

metodycznych zajęć grupowych jest pogłębienie wiedzy

teoretycznej oraz nauczanie i doskonalenie umiejętności praktycznych
szkolonych w zakresie przygotowania i prowadzenia szkolenia (zajęć).

83.

Treścią metodycznych zajęć grupowych jest:

planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć (ćwiczeń);

praktyczne wykonywanie dokumentów szkoleniowych.

84.

Zajęcia poprzedzone są instruktażem, w trakcie którego kierownik zajęć

udziela wytycznych dotyczących przygotowania szkolonych do zajęć
w warunkach przyjętej sytuacji szkoleniowej.

85.

W trakcie zajęcia kierownik wysłuchuje wypracowanych rozwiązań.

W sytuacji,

gdy szkoleni z różnych przyczyn nie są w stanie samodzielnie

rozwiązać postawionego zadania, kierownik zajęć metodami aktywizującymi
naprowadza szkolonych na właściwy tok postępowania. W przypadku
ni

eosiągnięcia spodziewanych rezultatów prezentowane jest rozwiązanie

autorskie.

86.

Dobór metod prowadzenia zajęć grupowych zależy od zakładanych

celów oraz szczebla osób funkcyjnych uczestniczących w zajęciu.

10. Metodyczne zajęcia pokazowe

87.

Metodyczne zajęcia pokazowe są formą działalności szkoleniowo-

metodycznej bazującą na metodach poglądowych, których przedmiotem może
być sprzęt, działanie (ćwiczenie praktyczne), teren (np. jego analiza),
dokumentacja (mapa, szkic itp.).

88.

Istotą metodycznych zajęć pokazowych jest to, że wszystkie czynności

(działania) dowódców (instruktorów) lub techniki bojowej są przedstawione
metodą poglądową, wzbogaconą komentarzem prowadzącego (organizatora)
tych zajęć. Zawarte w trakcie zajęcia treści organizacyjno-metodyczne są
wzorem do twórczego wykorzystania w procesie szkolenia.

89. Celem

metodycznych zajęć pokazowych jest przedstawienie

optymalnych form organizacji i prowadzenia zajęć, dotyczących głównie
zaprezentowania

sposobów wykorzystania walorów uzbrojenia i sprzętu

wojskowego lub

nowych elementów bazy dydaktyczno-szkoleniowej.

90.

Treścią metodycznych zajęć pokazowych mogą być organizacyjne

i metodyczne aspekty przygotowania i prowadzenia programowych zajęć
szkoleniowych oraz prezentacja sposobów optymalnego wykorzystania
wprowadzanego

uzbrojenia i sprzętu wojskowego, elementów bazy

szko

leniowej, a przede wszystkim urządzeń wspomagających proces szkolenia

(symulatory, trenażery itp.).

91.

Pododdział uczestniczący w metodycznych zajęciach pokazowych

powinien

zostać wcześniej odpowiednio przygotowany (wyćwiczony)

i prezentować w sposób wzorowy realizację czynności zarówno w aspekcie
indywidualnym, jak i zespołowym.

92.

Zabezpieczenie materiałowe zajęć powinno odpowiadać normom

ustalonym dla danego tematu i być kompletne. Wykorzystywane w pokazie
uzbrojenie i sprzęt wojskowy muszą być sprawne i w pełni prezentować swoje
możliwości.

93.

W zajęciach tego typu bardzo istotną rolę odgrywa komentator, który

znając przebieg zajęć na podstawie wcześniej przygotowanego opracowania
(komentarza) w sposób komunikatywny wyjaśnia zasadnicze problemy.

11. Instruktaż

94.

Instruktaż jest najprostszą formą działalności szkoleniowo-metodycznej,

stosowaną w szkoleniu dowództw, sztabów i wojsk, a szczególnie w procesie
przygotowania zajęć programowych.

95.

Istotą instruktażu jest metodyczne i merytoryczne przygotowanie

dowódców (instruktorów) do pracy na punktach nauczania, wskazanie ich roli
w czasie konkretnego zajęcia programowego. Udzielający instruktażu jest
jednocześnie kierownikiem przyszłych zajęć.

96. Celem

instruktażu jest doskonalenie umiejętności metodycznych

podwładnych

dowódców

(instruktorów),

uzgodnienie

(ustalenie)

ich

postępowania podczas zajęć (ćwiczeń), a także sprawdzenie przygotowania do
prowadzenia szkolenia oraz umiejętności korzystania z obiektów bazy
szkoleniowej i sprzętu technicznego.

97.

Treścią instruktażu jest:

omówienie organizacji i przebiegu zajęć;

omówienie warunków bezpieczeństwa;

ustalenie sposobu przeprowadzenia poszczególnych zagadnień,
w tym na punktach nauczania;

pokazanie sposobu wykonania ważniejszych/trudniejszych czynności
szkoleniowych;

ustalenie sposobów wykorzystania elementów bazy szkoleniowej
oraz pomocy szkoleniowych;

sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczestników instruktażu.

98. O przebiegu instru

ktażu i długości jego trwania decyduje kierownik

przyszłych zajęć mając na uwadze zakres tematyczny, stopień złożoności zajęć
oraz zasób wiedzy i umiejętności jego uczestników. Podczas przygotowania
do

instruktażu kierownik zajęć powinien udzielić wytycznych (z takim

wyprzedzeniem, aby instruktorzy mogli właściwie się przygotować). Kierownik
zajęć określa w nich czas i miejsce instruktażu, podaje temat, cel, formę oraz
zagadnienia szkoleniowe z podziałem na poszczególnych instruktorów,
wskazuje literaturę, którą należy wykorzystać w procesie przygotowania,
określa zabezpieczenie materiałowo-techniczne. Instruktaż do zajęć

prowadzony jest w miarę możliwości w miejscu ich prowadzenia, może być on
przeprowadzony następującymi metodami:

dyrektywną (rozkazodawczą),

pokazową,

kolegialną (aktywizującą).

Metody przeprowadzenia instruktażu przedstawiono w Załączniku nr 12.

99.

Instruktaż składa się z:

podania tematu i celu instruktażu;

podania warunków bezpieczeństwa na czas instruktażu;

sprawdzenia

przygotowania instruktorów do instruktażu (zajęć);

podania tematu, celu zajęć oraz terminu ich realizacji;

podania organizacji zajęć;

podania zagadnień, czasu ich realizacji, miejsca (sytuacji taktycznej –

jeśli jest taka potrzeba);

podania warunków bezpieczeństwa na czas zajęć;

praktycznego sprawdzenia umiejętności instruktorów oraz ustalenie

i ujednolicenie sposobu instruowania dla przerabianych zagadnień;

określenia zabezpieczenia materiałowego zajęć (z podziałem na
zagadnienia);

określenia terminu przedstawienia dokumentacji szkoleniowej do
sprawdzenia/zatwierdzenia.

100.

W części wstępnej każdej z metod instruktażu kierownik zajęć podaje

temat zajęć, cel instruktażu oraz zagadnienia szkoleniowe i czas na ich
realizację, sprawdza stopień przygotowania się uczestników do instruktażu,.

101.

W części głównej instruktażu prowadzonego metodą dyrektywną,

kierownik zajęć podaje: temat i cel zajęć, zagadnienia szkoleniowe strukturę
zajęć, określa i precyzuje sytuację taktyczną (tam gdzie jest to konieczne),
określa metodę instruowania, ilość pomocy szkoleniowych i środków
materiałowych, omawia warunki bezpieczeństwa, które powinny znaleźć się
w planie pracy instruktora na punkcie nauczania

. W następnej kolejności

kierownik przechodzi do praktycznego instruowania

– przerobienia zagadnień

szkoleniowych. Kierownik zajęć może osobiście wystąpić w roli prowadzącego
zagadnienie (szczególnie w przypadku realizacji zagadnień i czynności
skomplikowa

nych lub nowych) lub wyznaczyć do tego jednego

z uczestników instruktażu. Pozostali uczestnicy występują w roli szkolonych.
Podczas

przerabiania

kolejnych

zagadnień

szkoleniowych

ustalane

i ujednolicane są ich treści merytoryczne oraz metody szkolenia.

102. I

nstruktaż prowadzony metodą pokazową w części głównej obejmuje

pokaz

– inscenizację realizacji poszczególnych zagadnień przez wcześniej

przygotowanych instruktorów (dowódców), omówienie poszczególnych
zagadnień, ostateczne ustalenie przebiegu szkolenia na każdym z punktów
nauczania.

103.

W metodzie kolegialnej zaangażowanie uczestników instruktażu jest

tym większe, im bogatsze jest doświadczenie instruktorów i objawia się m.in.
prezentowaniem przez nich własnych rozwiązań i koncepcji prowadzenia
szkolenia na pun

kcie nauczania i wykorzystania elementów bazy szkoleniowej.

Kierownik zajęć może wskazać sposoby pozorowania pola walki i działań
przeciwnika oraz podaje limity środków materiałowych niezbędnych do
przerobienia poszczególnych zagadnień szkoleniowych.

104. W cz

ęści końcowej każdej z metod instruktażu kierownik zajęć ustala

zakres przygotowania się instruktorów do zajęć oraz odpowiada na ewentualne

pytania i wyjaśnia wszelkie wątpliwości. Ponadto, stawia zadania w zakresie
przygotowania szkolonych do zajęć (dodatkowe szkolenie, ubiór, wyposażenie
itp.).

12. Samokształcenie metodyczne

105.

Ważną rolę w metodycznym przygotowaniu kadry odgrywa

samokształcenie. Powinno ono wynikać z indywidualnego zapotrzebowania na
wiedzę oraz potrzeb szkoleniowych.

106.

Istotą samokształcenia jest indywidualna praca z wykorzystaniem

materiałów szkoleniowych (literatura fachowa, monografie, biografie, zasoby
e-larningowe).

107. Celem

samokształcenia metodycznego jest aktualizacja, pogłębienie

rozszerzenie

wiedzy

oraz

doskonalenie

umiejętności szkoleniowo-

metodycznych kierowników zajęć wykładowców i instruktorów.

108.

Treścią

samokształcenia

metodycznego

jest

samodzielne

poszukiwanie, studiowanie i analiza rozwiązań organizacyjno-metodycznych
występujących w procesie szkolenia.

109. Samokszt

ałcenie tego typu może być:

kierowane przez przełożonych

;

realizowane

według własnych potrzeb.

110.

Wskazane jest, aby wiedza pozyskana w wyniku samokształcenia była

weryfikowana podczas dyskusji w ramach innych form działalności
szkoleniowo-

metodycznej, co przyczynia się do jej ugruntowania, popularyzacji,

uzupełnienia, jak również motywowania innych.

W jednostkach szkolnictwa wojskowego to komendanci określają ich częstotliwość.

METODY DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWEJ I METODYCZNEJ

111. Metoda szkolenia jest to

sposób przekazywania wiedzy szkolonym

w celu

osiągnięcia zakładanych rezultatów szkoleniowych, wyposażenia ich

w wiadomości, wyrobienia umiejętności oraz nawyków. Metody nauczania
odpowiadaj

ą na pytanie „jak uczyć”, czyli w jaki sposób należy przekazywać

wiedzę, aby umożliwić jej opanowanie oraz zapewnić kształtowanie
odpowiednich umiejętności, pożądanych nawyków, postaw i cech charakteru.

112.

W działalności szkoleniowej wykorzystuje się te metody, które

pozwalają szkolonym w krótkim czasie opanować wiedzę specjalistyczną oraz
wyrabiają umiejętności i nawyki.

113. Do zasadniczych metod

działalności szkoleniowej i metodycznej

należą:

a) p

odające:

wykład informacyjny,

opowiadanie,
opis.

b) p

oglądowe:

pokaz przedmiotów,

pokaz działania (ćwiczenia),

pokaz terenu,

pokaz obrazów (rysunków, szkiców).

c) praktyczne:

ćwiczenia sensoryczne,

ćwiczenia motoryczne,

instruowanie.

d) problemowe:

klasyczna metoda problemowa,

wykład problemowy,

metody

aktywizujące.

Szczegółowa klasyfikacja metod przedstawiona została w Załączniku nr 2.

1. Metody podające

114.

W metodach podających stroną aktywną jest szkolący, zaś szkolony jest

zasadniczo odbiorcą, jednak metody te są niezastąpione w przekazie informacji.

115.

Do najczęściej wykorzystywanych metod podających należą wykład

informacyjny, opis, opowiadanie.

116.

Wykład informacyjny polega na przekazywaniu szkolonym

określonych informacji z zakresu przedmiotu szkolenia. W szkoleniu
wojskowym stosuje się go wówczas, gdy w stosunkowo krótkim czasie należy
omówić wiele faktów, zdarzeń, praw itd. Ponieważ nie jest łatwy w odbiorze,
szkoleni powinni być do tego odbioru odpowiednio przygotowani, np.
sporządzając notatki.

Metody podające, poglądowe i problemowe najczęściej znajdą zastosowanie w procesie kształcenia w

jednostkach szkolnictwa wojskowego. Metody praktyczne znajdują najczęściej zastosowanie w procesie
szkolenia realizowanym w jednostkach wojskowych.

117. Opowiadanie

jako metodę szkolenia wojskowego stosuje się wówczas,

gdy występuje konieczność przedstawienia jakiejś akcji (rzeczywistej lub
fikcyjnej). Temat opowiadania w warunkach szkolenia wojskowego może się
odnosić do wydarzeń na hipotetycznym polu walki lub do przedstawienia
wydarzeń historycznych dotyczących prowadzonych wojen, bitew, kampanii.
Można także posłużyć się zdarzeniami wymyślonymi, zawartymi w scenariuszu
zajęcia (ćwiczenia).

118. Opis p

olega na charakteryzowaniu przedmiotów, zjawisk, faktów

history

cznych i osób. Opis dotyczy cech istotnych z punktu widzenia

realizowanego tematu. Metoda opisu jest stosowana powszechnie na
wszystkich szczeblach szkolenia wojskowego. Najczęściej metoda opisu
występuje jako metoda pomocnicza w pokazach. W praktyce pokaz i opis uznaje
się często za jedną metodę, zwaną opis z pokazem.

2. Metody poglądowe

119.

Metody poglądowe, określane często mianem metod eksponujących,

tosuje się w sytuacjach prezentowania szkolonym nowego uzbrojenia i sprzętu

wojskowego

, działania sztabów i wojsk, kierowników/instruktorów podczas

zajęć/ćwiczeń, itp.

120. M

etody poglądowe spełniają w szkoleniu wojskowym samodzielną

funkcję tylko wówczas, gdy w danym zajęciu główną rolę odgrywa pokaz, zaś
słowo mówione (opis, opowiadanie) spełnia funkcję pomocniczą.

121.

Pokaz przedmiotów polega na demonstrowaniu ich właściwości przy

jednoczesnym eksponowaniu ich cech najbardziej istotnych. Jeżeli nie jest
możliwy pokaz oryginalnych przedmiotów, to wówczas należy zastąpić je
modelami, makietami lub przekrojami.

122. Poka

z działania powszechnie stosuje się w szkoleniu podstawowym

żołnierzy. Pokaz działania czynności dotyczy głównie takich przedmiotów
szkolenia bojowego, jak musztra indywidualna

i zespołowa oraz taktyka

działania pojedynczego żołnierza. Niektóre czynności ćwiczone są we
fragmentach (tempach). Metoda ta jest stosowana do przygotowania
metodycznego kadr dowódczych, np. pokaz prowadzenia zajęcia (całości lub
części) oraz ćwiczenia. Metoda pokazu działania praktycznego (ćwiczenia)
wykorzystywana jest też podczas ćwiczeń taktycznych. Celem tego rodzaju
pokazu

jest

najczęściej

przedstawienie

wzorowo

zorganizowanych

i przeprowadzonych działań bojowych z zastosowaniem nowych technik i metod
walki oraz praktycznego działania stanowisk dowodzenia w czasie planowania,
organizowania i prowadzenia walki.

123. Pokaz terenu

wykorzystuje się najczęściej do szkolenia żołnierzy

w umiejętnym orientowaniu się w terenie oraz ocenie terenu pod względem
topograficznym i ta

ktycznym. Metodę pokazu terenu w szerokim zakresie

stosuje s

ię w czasie zajęć z topografii i terenoznawstwa. W działaniach

bojowych ważna jest nie tylko znajomość terenu, ale także jego ocena z punktu
widzenia potrzeb przyszłego pola walki.

124.

Metoda pokazu obrazów jest najczęściej wykorzystywana w toku

wykładów i informacji oraz samodzielnej pracy, np. nauki własnej przed
zajęciami czy ćwiczeniami. Największy efekt w tym zakresie daje film
(prezentacja multimedialna), ponieważ oddaje ruch, ukazuje procesy i zjawiska,
które są niedostępne bezpośredniej obserwacji.

3.3. Metody praktyczne

125.

W grupie metod praktycznych podstawowe znaczenie mają różnego

rodzaju metody ćwiczeń. Metody ćwiczeń mają na celu zarówno wyrabianie
umiejętności praktycznych w zakresie wykonywania określonych czynności przy
posługiwaniu się bronią, sprzętem, jak i kształtowanie wprawy w myśleniu
kategoriami taktyczno-operacyjnymi czy metodycznymi

. Służą również

utrwalaniu

już zdobytej wiedzy, a zwłaszcza jej operatywnego wykorzystania do

rozwiązywania złożonych problemów.

126.

Ćwiczenia praktyczne o charakterze sprawnościowym (motorycznym),

wymagające aktywnych czynności motorycznych, wyrabiają wytrzymałość
fizyczną. Dzięki ćwiczeniom tego typu nabywa się i doskonali umiejętności
w posługiwaniu się uzbrojeniem i sprzętem wojskowym.

127.

Ćwiczenia typu sensorycznego (umysłowego) mają na celu przede

wszystkim kształtowanie umiejętności w zakresie rozwiązywania problemów
operacyjno-

taktycznych. Podczas ćwiczeń sensorycznych dowódcy zdobywają

lub doskonalą posiadane umiejętności i nawyki w wykonywaniu czynności
wynikających z procesu dowodzenia. Stosowanie ćwiczeń praktycznych typu
sensorycznego daje możliwość wyrabiania u dowódców wprawy w operatywnym
wykorzystywaniu

wiedzy teoretycznej, a także kształtowania umiejętności

myślenia kategoriami taktyczno-operacyjnymi oraz dokonywania operacji
myślowych,

takich

jak:

analizowanie,

syntezowanie,

porównywanie,

wnioskowanie czy uogólnienie.

128.

Instruowanie jest metodą praktyczną szeroko stosowaną w ramach

szkolenia wojskowego przede wszystkim żołnierzy w okresie szkolenia
podstawowego i specjalistycznego. W działalności szkoleniowej stosuje się dwa
zasadnicze modele instruowania: podstawowy i problemowy.
Podstawowy model instruowania stosuje się głównie w początkowym okresie
szkolenia. Model ten obejmuje:

podanie treści zagadnienia;

określenie celu szkolenia (zagadnienia);

rowadzenie w sytuację taktyczną;

podanie komendy, n

a jaką się wykonuje tę czynność;

wzorowy pokaz;

pokaz z objaśnieniem;

ćwiczenia na tempa;

ćwiczenia etapami;

ćwiczenia do pełnego opanowania;

reagowanie

instruktora na popełniane błędy;

omówienie zrealizowanego zagadnienia ze wskazaniem najczęściej

popełnianych błędów, sposobu ich usunięcia, wskazanie najlepiej

i najsłabiej ćwiczących, zadań i czynności do pracy samodzielnej.

Proble

mowy model instruowania stosowany jest wówczas, gdy szkoleni

posiadają już odpowiedni zasób wiedzy i umiejętności, potrafią też

samodzielnie rozwiązywać problemy taktyczne. Szkolenie modelem
problemowym obejmuje:

rowadzenie w sytuację taktyczną;

przedstawienie przez szkolonych propozycji sposo

bów działania

w danej sytuacji;

odniesienie się instruktora do wypowiedzi szkolonych – instruktor

poprawia lub uzupełnia wypowiedzi oraz wskazuje, które
z przedsta

wionych rozwiązań były poprawne;

podanie komendy, n

a jaką wykonuje się nauczaną czynność;

po wzorowym pokazie (przez instruktora) i pokazie z objaśnieniem

poszczególnych czynności, przystąpienie instruktora do praktycznego

ćwiczenia (szkolenia) żołnierzy;

ćwiczenie praktyczne czynności danego zagadnienia, aż do
poprawnego ich opanowania;

kontrol

ę przez instruktora poprawność wykonywania czynności przez

szkolonych;

omówienie ćwiczenia.

3.4. Metody problemowe

129.

Metody problemowe w najszerszym zakresie wykorzystuje się

w szkoleniu kadr i doskonaleniu (np. obsad

stanowisk dowodzenia). Dzięki

stosowaniu metod problemowych szkolony zdobywa nową wiedzę nie na
zasadzie gromadzenia informacji, ich zapamiętywania i rozumienia, jak przy
metodach podających, lecz przez złożone procesy myślowe (analizę, syntezę,
porównywanie, abstrahowanie, uogólnianie).

130.

Podstawą stosowania metod problemowych jest sformułowanie

problemu. W celu rozwiązania zadania, szkolony musi samodzielnie opanować
nowe treści lub znaleźć nowe relacje z wiadomościami już przyswojonymi.
W ćwiczeniach wojskowych, szczególnie w ćwiczeniach z wojskami, niektóre
rozwiązywane zadania mają charakter rzeczywisty, gdyż odzwierciedlają realne
sytuacje pola walki i realne zadania bojowe.

131.

Do najbardziej rozpowszechnionych metod problemowych należą:

klasyczna metoda problemowa (metoda problemowa),

wykład problemowy,

pod

grupa metod aktywizujących.

132. Klasyczna metoda problemowa polega na

wywołaniu u szkolonych

aktywności, której część stanowi formułowanie problemów, a następnie
samodzielne i aktywne poszukiwanie ich

rozwiązań.

133.

Wykład problemowy jest to szczególny typ wykładu stosowanego

w uczelniach

wojskowych. Umożliwia on szkolonym czynny udział

w toku jego trwania (głoszenia). Polega najczęściej na przedstawianiu całości
tematu w postaci problemów wymagających rozwiązania oraz podaniu
przykładów ich metodologicznej analizy i ukazywania następstw przyjętego
sposobu rozumowania.

134.

Istotą tego wykładu jest to, że rozwiązywanie problemów odbywa się na

oczach studentów i przy ich ewentualnym współudziale. Prowadzący wykład
powinien dążyć do nawiązania ze szkolonymi dialogu. Często prowadzący
wykład musi sam wywoływać go poprzez zadawanie pytań uczestnikom lub
rozwiązywać poszczególne problemy, wczuwając się w tok rozumowania
studentów, analizując różne warianty rozwiązań, które mogłyby być ich
wariantami. Wyjaśnia również wątpliwości, które mogłyby być wątpliwościami
szkolonych. Poszukuje argumentów, które mogliby wysuwać szkoleni, wyjaśnia
ich wady oraz zalety. Do właściwego rozwiązania dochodzi drogą eliminacji
rozwiązań złych przy jednoczesnym ich uzasadnieniu.

135.

Wykład konwersatoryjny jest to swoista odmiana wykładu

problemowego. Istotą tego wykładu jest prowadzenie dyskusji szkolącego ze
szkolonymi nad wybranymi problemami, po czym następuje wspólne ustalanie
ich

rozwi

ązania.

Prowadzenie

wykładu

konwersatoryjnego

wymaga

odpowiedniego przygotowania się szkolonych. Przygotowanie to polega
najczęściej na przestudiowaniu określonej literatury lub podzieleniu się
spostrzeżeniami i wnioskami z własnego doświadczenia lub praktyki zawodowej
itp.

136.

Wykład konwersatoryjny przynosi pożądane efekty wówczas, gdy

prowadzący go posiada niezbędną ilość materiałów i pomocy dydaktycznych
oraz umiejętnie je wykorzystuje do zilustrowania określonych zagadnień
(problemów) lub argumentowania artykułowanych przez szkolonych rozwiązań.
Dyskusja wywoływana przez szkolącego w toku wykładu ma najczęściej
charakter prowokacyjny, zmuszający do wyrażenia własnej opinii, sądów na
dany temat.

137.

Podczas wykładu konwersatoryjnego szkoleni mają możliwość

wyr

abiania zdolności samodzielnego logicznego myślenia, poprawnego

wyrażania swoich myśli oraz argumentowania przedstawianych rozwiązań.
Najważniejszą cechą tego wykładu powinna być żywa, sterowana, a także
inspirowana przez szkolącego dyskusja skierowana na wspólne rozwiązywanie
problemów teoretycznych lub praktycznych.

138.

Wyższość problemowych metod szkolenia nad podającymi wynika już

z samej sytuacji obydwu podmiotów tego procesu oraz ich poziomu aktywności.
Szczególne znaczenie w tym zakresie ma podgrupa metod aktywizujących
w grupie metod problemowych, gdzie aktywność szkolonych z założenia
powinna nawet przewyższać aktywność szkolącego. Do najbardziej
rozpowszechnionych metod tej podgrupy stosowanych w szkoleniu należą

metoda przypadków (zdarzeń),

metoda sytuacyjna,
metoda inscenizacji,
metoda gier,
metoda dyskusji,
seminarium,
konwersatorium,
repetytorium.

139.

Metodę przypadków,

zwaną także metodą zdarzeń, uważa się za

najprostszą w podgrupie metod aktywizujących oraz odpowiadającą warunkom
i tradycji szkolenia w wojsku. Poza nabywaniem umiejętności rozwiązywania
problemów i podejmowania decyzji trudnych, nietypowych (np. dotyczących
działalności szkoleniowej) uczestnicy zajęć (ćwiczeń) prowadzonych tą metodą
ćwiczą umiejętność zbierania informacji.

140.

Istotą metody przypadków jest analiza opisu zdarzeń rzeczywistych lub

fikcyjnych odnoszących się do konkretnej sytuacji (np. szkoleniowej),
a następnie dyskusja w całej grupie szkoleniowej (dowództwie). Do realizacji
zajęć metodą przypadków potrzebna jest uprzednio zdobyta wiedza, na
podstawie której każdy uczestnik zajęć (ćwiczenia) może podejmować decyzje.

141.

Metodę przypadków (zdarzeń) wykorzystuje się głównie w kształceniu

studentów szkół, akademii wojskowych, a także w szkoleniu dowództw
(sztab

ów). Dzięki walorom dydaktycznym zapewnia ona dobre wyniki

w kształtowaniu umiejętności samodzielnego gromadzenia faktów, dokładnego
i jednoznacznego formułowania pytań, ujawniania przyczyn powstawania
zdarzeń oraz możliwych sposobów rozwiązania.

Są to metody należące do podgrupy metod aktywizujących w grupie metod problemowych.

142. Metoda sytuacyjna jest w swej istocie podobna do metody

przypadków. Różnica dotyczy jakościowej strony podstawowego środka
dydaktycznego stosowanego w tych metodach, tj. opisu. Jeśli bowiem opis
przypadków (incydentów) obejmuje pojedyncze zdarzenie, to w opisie sytuacji
przedstawiany jest ciąg zdarzeń. Polega ona na wprowadzeniu szkolonych
w jakąś złożoną sytuację, jej analizowaniu i podejmowaniu decyzji w sprawie jej
rozwiązania. Stosowanie tej metody ma na celu nie tylko przekazywanie nowych
wiadomości, ale także kształtowanie umiejętności samodzielnego podejmowania
decyzji. Zadaniem szkolonych jest więc wypracowanie, stosownie do
analizowanej sytuacji decyzji, łącznie z przewidywanymi skutkami jej podjęcia.

143.

Metoda sytuacyjna ma najszersze zastosowanie w ćwiczeniach

grupowych. Polega ona na stwarzaniu umownych, ale r

ealistycznych opisów

sytuacji,

w ramach których szkoleni rozwiązują określone zadania (problemy),

podejmują decyzje, organizują działania i nimi kierują. W ćwiczeniach
wojskowych opis sytuacji ma najc

zęściej formę sytuacji wyjściowej na pierwszy

dzień ćwiczenia. W dokumencie tym winny być zawarte wszystkie istotne
informacje potrzebne do podjęcia decyzji. W metodzie sytuacyjnej nie ma
uzupełniania opisu przez szkolącego. Sytuację wyjściową na pierwszy dzień
ćwiczenia w tym przypadku, mimo swej nieraz znacznej objętości należy
zakończyć niewielką liczbą pytań (najwyżej trzy, cztery), wokół których na
zajęciach będzie się toczyć dyskusja.

144. W

metodzie

inscenizacji

której

celem

jest

maksymalne

uprawdopodobnienie rozgrywanych sytuacji,

szkolący się przyjmują na siebie

rolę osób występujących w inscenizowanym zdarzeniu.

145.

W szkoleniu wojskowym działanie to jest szczególnie istotne podczas

realizacji różnego typu ćwiczeń. W tym wypadku inscenizacja będzie polegać
na włączeniu do umownego tła sytuacji fragmentów działań osób, środków,
które występowałyby realnie w działaniu. Taka inscenizacja ma wielkie
znaczenie w grach wojennych i ćwiczeniach dowódczo-sztabowych, prowadzi
się je bowiem w rzeczywistych warunkach terenowych, wyposażając
szkolonych (działających w konkretnych rolach – funkcjach) w sprzęt,
uzbrojenie oraz środki dowodzenia i transportu.

146.

Metoda inscenizacji może być także zastosowana w innych

ćwiczeniach, np. grupowych oraz treningach sztabowych. W warunkach
realizacji tych ćwiczeń, chociaż szkoleni rozmieszczeni są w salach, ośrodkach
szkolenia, to jednak wyposażenie miejsc pracy oraz sposoby działania (praca
na mapach, przekazywanie meldunków, sprawozdań itp.) wprowadzają do
ćwiczenia pewne elementy realności.

147. Metoda gier - g

ry dydaktyczne, wojskowe i kierownicze są swego

rodzaju ćwiczeniami. Udział w nich odbywa się według ściśle ustalonych reguł
(zasad).

148.

Odmianą gry dydaktycznej jest gra symulacyjna. Metoda gry

symulacyjnej polega na tym, że prowadzący grę, wykorzystując rzeczywistą
(historyczną) sytuację problemową (scenariusz wydarzeń), stara się uzyskać jej
rozwiązanie przez szkolonych, a następnie porównuje rezultaty z rozwiązaniami
faktycznymi.

Charakterystyczne dla gry symulacyjnej jest to, że odnosi się do

konkretnej, a nie fikcyjnej rzeczywistości i obejmuje próbę odtworzenia tej
rzeczywistości, np. faktów historycznych, czynności określonych osób.

149.

Kolejną odmianą gry dydaktycznej jest gra decyzyjna. Grę tę

opracowano do rozwijania umiejętności kierowniczych i dowódczych. Metoda ta

jest również wykorzystywana w procesie kształcenia w uczelniach wyższych.
Właściwością metody gier decyzyjnych jest to, że wykorzystuje się ją do
nabywania lub dosk

onalenia umiejętności podejmowania decyzji w stosunkowo

krótkim czasie i w warunkach konkurencji (w wypadku szkolenia wojskowego
w warunkach zagrożenia ze strony przeciwnika).

150. Metoda dyskusji

traktowana jest jako sposób transmisji wiedzy

w relacjach szko

lący-szkolony i szkolony-szkolący. Wyróżnia się kilka odmian

tego typu dyskusji:

dyskusja związana z wykładem,

dyskusja okrągłego stołu,

dyskusja wielokrotna (grupowa),

burza mózgów (giełda pomysłów),

dyskusja panelowa (dyskusja obserwowana),
metaplan.

151. Dys

kusja związana z wykładem ma na celu wyjaśnienie wątpliwości

szkolonych, co do tez i sformułowań zawartych w wykładzie oraz zorientowanie
się, na ile przedstawione treści są dla nich zrozumiałe.

152.

Dyskusja okrągłego stołu to metoda polegająca na swobodnej wymianie

poglądów między prowadzącym dyskusję a uczestnikami szkolenia, seminarium
naukowego itp. Cechą charakterystyczną tego rodzaju dyskusji jest swoboda
wypowiedzi wszystkich jej uczestników bez względu na ich zależności
funkcjonalne, organizacyjne i inn

e. Celem dyskusji okrągłego stołu jest

doprowadzenie do zbliżenia stanowisk różnych uczestników i osiągnięcia
swoistego kompromisu, zwanego konsensus

em. Tego typu metoda może być

stosowana w czasie wypracowania określonych rozwiązań (koncepcji)
w zakresie

szkolenia, działalności metodycznej, a także działań bojowych.

153. Metoda dyskusji wielokrotnej w swej ist

ocie sprowadza się do dyskusji

w małych grupach (zespołach), przy czym przedmiotem tej dyskusji może być
to samo zagadnienie lub problem oddzielny, stanowiący element jakiejś całości.

154.

Metoda burzy mózgów często zaliczana jest do „technik grupowego

samodzielnego i twórczego myślenia”. Poprawne prowadzenie zajęć tą metodą
stwarza warunki swobodnego i ścisłego przedstawiania pomysłów przez
szkolonych zgodnie z zasadą „pierwsza myśl najlepsza”. Jest to sposób
intuicyjnego rozwiązywania problemów, wsparty intensywnym procesem
myślowym i wyobraźnią. Istota burzy mózgów sprowadza się do postawienia
szkolonym jednego i tylko jednego problemu do rozwiązania, a ich zadaniem
jest znalezienie jak największej liczby różnych niekonwencjonalnych pomysłów
jego rozwiązania. W metodzie tej najważniejsze jest zapewnienie uczestnikom
zajęcia swobody w zgłaszaniu pomysłów. Wręcz wskazane jest, aby w dyskusji
brali udział zarówno osoby znające rozwiązywany problem, jak i osoby
nieznające tego problemu, tzw. laicy.

155.

Cechą charakterystyczną dyskusji panelowej jest istnienie dwóch

gremiów: dyskusyjnego (eksperci – panel) i słuchającego (audytorium – uczący
się), z tym, że w fazie dyskusji głos mogą również zabrać osoby wchodzące
w skład audytorium. Dobre przygotowanie dyskusji panelowej wymaga
starannego doboru c

złonków panelu, którzy powinni być specjalistami wysokiej

klasy. Powinni oni bowiem naświetlić problem z różnych punktów widzenia,
reprezentując różne opcje i rozwiązania. Przebiegiem panelu kieruje osoba
prowadząca zajęcia (ćwiczenia), która czuwa nad dyscypliną merytoryczną
(nieodchodzenie od istoty problemu) i czasową.

156. Metoda metaplanu jest sposobem dyskusji dydaktycznej, gdzie do

przeprowadzenia zajęć (sesji) trzeba odpowiednio ukierunkować uczestników
zajęcia, a także przygotować określone tablice i rekwizyty w postaci
różnorodnych kartek, na których będą zapisywane hasła stanowiące
rozwiązanie danego problemu. Istota tej metody sprowadza się do tworzenia
podczas dyskusji plakatu, który nosi nazwę metaplanu. Na plakacie tym
zapisuje się temat problemu, a następnie ustala kryteria, według których się go
omawia i poszukuje rozwiązania.

157.

Metoda metaplanu charakteryzuje się wieloma dodatnimi stronami, np.

wszyscy uczestnicy mają możliwość wypowiadania się na dany temat,
oddziaływanie wizualne pozwala uczestnikom skoncentrować się na celu
dyskusji, ponadto nie ma potrzeby prowadzenia notatek (wszystko jest zapisane
na plakacie), a to daje możliwość skupienia całej energii na tworzeniu
rozwiązania postawionego zadania.

158. Seminarium

podobnie jak wykład jest audytoryjną metodą szkolenia.

Seminarium stwarza dogodne warunki do aktywizacji procesu dydaktycznego,
gdyż umożliwia stosowanie w jego ramach różnych metod aktywizujących,
a przede wszystkim metody dyskusji. Istotą seminarium jest rozwiązywanie
problemów poprzez ogólną dyskusję w grupie szkoleniowej, dowództwie,
sztabie.

159.

W szkoleniu seminarium występuje po wykładzie, po cyklu wykładów,

po ćwiczeniu (ćwiczeniach), na zakończenie okresu (etapu) szkolenia.
Seminarium może być prowadzone przed ćwiczeniem, ale także po ćwiczeniu.
Nie powinno jednakże występować przed kolejnym wykładem, jeżeli wiedza,
która została zaprezentowana na poprzednim wykładzie była wprowadzająca,
ukierunkowująca kształcenie uczestników szkolenia.

160.

Celem seminarium jest pogłębienie i poszerzenie wiedzy w zakresie

danej dziedziny wiedzy, specjalności zdobytej w czasie wykładu, zajęć
praktycznych, ćwiczeń taktycznych i operacyjnych lub samodzielnego
studiowania.

161. Konwersatorium

jest metodą szkolenia dowództw (sztabów), która

pozwala na wspólne rozwiązywanie (analizę) problemów przy współudziale
prowadzącego konwersatorium i utrwalanie wiedzy, umiejętności w żądanym
zakresie. Konwersatorium to obcowanie szkolącego z audytorium, zespołem
dowództwa (sztabu).

162.

Konwersatorium jest aktywizującą, a jednocześnie doskonalącą

wiadomości i umiejętności metodą szkolenia. Prowadzi się go najczęściej przed
ćwiczeniami taktycznymi lub operacyjnymi. Udział w konwersatorium wymaga
nie tylko przygotowania odpowiedzi na zadane wcześniej zagadnienia
(problemy), ale t

akże sformułowania własnych (uczestnika konwersatorium)

pytań i przedstawienie ich w trakcie jego trwania.

163. Konwersatorium

wymag

gruntownego

przygotowania

się

prowadzącego, jak również uczestników. Jest ono z powodzeniem stosowane
w wyższym szkolnictwie wojskowym.

164. Repetytorium

jest metodą problemową, której głównym celem jest

sprawdzenie uprzednio opanowanej przez szkolonych wiedzy oraz jej
powtarzanie

utrwalanie.

Repetytorium

powinno

mieć

charakter

podsumowujący określony cykl szkolenia lub blok tematyczny.

4. FORMY SZKOLENIA WOJSK

165.

Szkolenie wojsk jest podstawowym obszarem funkcjonowania sił

zbrojnych w okresie pokoju. Realizowane jest w garnizonach (MSD) w kraju
i poza jego granicami,

w obiektach poligonowych, centrach i ośrodkach

szkolenia. Szkolenie realizowane jest w cyklach, okresach i etapach szkolenia,
a ich czas trwania jest zróżnicowany i wynika z przeznaczenia,
ukompletowania, potrzeb oraz możliwości ich zabezpieczenia.

166. W jednostkach wojskowych, s

zkolenie wojsk prowadzi się najczęściej

w takich formach jak:

ćwiczenie taktyczne z wojskami (ćwiczenie taktyczno-specjalne)

;

zajęcia taktyczne (taktyczno-specjalne);

zajęcia praktyczne;

d) musztra bojowa;
e) trening:

sensoryczny (o charakterze teoretycznym);
motoryczny (o charakterze praktycznym);

f) kurs szkoleniowy;
g) p

odróż szkoleniowa

Formy szkolenia wojsk przedstawiono w Załączniku nr 3.

167.

Zajęcia mogą być realizowane

w następujących formach

organizacyjnych:

szkolenie blokowe;
szkolenie potokowe;
szkolenie zintegrowane;

szkolenie zgrywające;

168.

Dobór właściwych form szkolenia wojsk zależy od decyzji właściwego

dowódcy, który powinien uwzględnić: szczebel dowodzenia i poziom
wyszkolenia pododdziału, rzeczywiste potrzeby, warunki i możliwości ich
realizacji oraz cykl, okres lub etap szkolenia.

4.1.

Ćwiczenie taktyczne z wojskami

169.

Ćwiczenia taktyczne z wojskami to najwyższa forma praktycznego

szkolenia dowództw, sztabów i wojsk, w ramach której ćwiczący, dążąc do
wykonania określonego zadania bojowego, na tle umownej sytuacji taktycznej,
uczą się rozwiązywania problemów z zakresu przygotowania i prowadzenia
walki.

4.2.

Zajęcia taktyczne

170.

Zajęcia taktyczne (taktyczno-specjalne) są formą szkolenia wojsk

składającą sie z zagadnień szkoleniowych obejmujących określony zakres
tematyczny. Realizuje się je w ramach szkolenia programowego na szczeblu
drużyny i plutonu (równorzędnych) oraz na szczeblu kompanii i batalionu

Ćwiczenie taktyczne z wojskami (taktyczno-specjalne) jest formą ćwiczeń a jednocześnie

najwyższą formą szkolenia wojsk.

Np. podróż wojskowo-geograficzna, historyczno-geograficzna, studyjna.

Szczegółowy opis zawarto w Instrukcji o przygotowaniu i prowadzeniu ćwiczeń z

owództwami, sztabami i wojskami w Siłach Zbrojnych RP” DD/7.1.1.

(równorzędnych) z wyjątkiem tematów, które zostały zaklasyfikowane jako
ćwiczenia. W czasie zajęć taktycznych wykorzystywana jest już nabyta, w toku
szkolenia programowego, wiedza i umiejętności. Zajęcia taktyczne, jako forma
szkolenia pododdziałów, integrują pozostałe przedmioty szkolenia bojowego i
prowadzą do kompleksowego przygotowania pododdziałów do działań
bojowych zgodnie z przeznaczeniem.

4.3

. Zajęcia praktyczne

171.

Zajęcia praktyczne są formą szkolenia wojsk skoncentrowaną na

praktycznej realizacji zagadnień szkolenia programowego.

172. Celem

zajęć praktycznych jest przekazanie wiedzy, nauka

i doskonalenie umiejętności, a także zgranie w działaniu zespołowym. Zajęcia
te prowadzone są w ramach całego procesu szkolenia programowego tj.:
indywidualnego

, pododdziałów, oddziałów i ZT.

173. Istota

zajęć praktycznych sprowadza się do realizowania tematyki

szkolenia programowego w terenie (na placach

ćwiczeń, miejscach

rozmieszczenia trenażerów, PST itp.). W zajęciach praktycznych przygotowuje
się szkolonych do realizacji zadań kompleksowo zgodnie z przeznaczeniem.

174.

Treścią zajęć praktycznych jest:

nauka i doskonalenie indywidualnych umiejętności specjalistycznych
żołnierzy;

zgrywanie żołnierzy do działania w składzie pododdziałów, grup
zadaniowych;

utrzymanie określonych zdolności i podwyższanie sprawności
pododdziałów.

175.

Zajęcia praktyczne mogą być prowadzone w tzw. zgrupowaniach

szkoleniowych jako

szkolenie blokowe, potokowe lub zintegrowane. Działanie to

podyktowane jest

dążeniem do zwiększenia efektywności szkolenia poprzez

wykorzystanie merytorycznie przygotowanych

instruktorów i specjalistycznej

bazy szkoleniowej oraz racjonalne gospodarowanie

środkami materiałowymi.

176. Szkolenie blokowe

polega na połączeniu kilku tematów, zagadnień

z danego przedmiotu w bloki szkoleniowe (tematyczne), realizowanych na
specjalistycznym obiekcie szkoleniowym.

Szkoleniem kieruje dowódca

pododdziału (TGB, ZZ, ZB

)

z udziałem instruktorów rodzajów wojsk lub służb.

177. Szkolenie potokowe polega na szkoleniu realizowanym na

odpowiednio przygotowanym obiekcie szkoleniowym (w oparciu o punkty
nauczania)

, kolejno zmieniających się pododdziałów. Po zakończeniu szkolenia

na da

nym punkcie nauczania pododdział przechodzi na następny i kontynuuje

szkolenie,

natomiast instruktorzy pozostają na punktach nauczania i realizują tą

samą problematykę z kolejnym pododdziałem. Szkolenie takie prowadzi
z reguły dowódca (kierownik zajęcia) w oparciu o zespół instruktorów.

178. Szkolenie zintegrowane

polega na równoczesnym szkoleniu całości

pododdziału,

TGB,

ZZ,

ZB,

najczęściej

wzmocnionego

batalionu

(równorzędnego) z wykorzystaniem odpowiedniej bazy szkoleniowej. Integracja
szkolenia obejmuje sz

ereg obszarów: przedmiotowy, tematyczny, uczestników

szkolenia, tworzenia niejednolitych pod względem specjalności/funkcji
zgrupowań szkoleniowych, wykorzystania bazy szkoleniowej. Kierownikiem

TGB – Taktyczna Grupa Bojowa, ZZ – Zespół Zadaniowy, ZB – Zgrupowanie Bojowe.

zajęć zintegrowanych jest zazwyczaj dowódca najwyższego (w strukturze
dowodzenia)

szkolącego się pododdziału.

179.

Szkolenie zgrywające jest specyficzną formą zajęć praktycznych

stosowaną w szkoleniu bojowym, zwłaszcza w taktyce. Poprzedza przejście od
szkolenia indywidualnego do szkolenia w składzie pododdziału wyższego
szczebla. Szkolenie z

grywające jest realizowane od szczebla plutonu poprzez

kompanię do batalionu /równorzędnych/ włącznie. Polega na praktycznym
nauczeniu i doskonaleniu umiejętności zespołowego działania w składzie
pododdziału. Treścią szkolenia jest głównie przyjmowanie ugrupowania
bojowego (szyków) i ich zmiana, manewr na polu walki oraz kierowanie
działaniem podwładnych. Kierownikiem zajęć zgrywających jest dowódca
zgrywanego

pododdziału. W zajęciach zgrywających żołnierze występują

z etatowy

m uzbrojeniem i wyposażeniem oraz środkami dowodzenia i

łączności.

4.4. Musztra bojowa

180.

Musztra bojowa stanowi podstawową formę szkolenia bojowego wojsk

w szkoleniu indywidualnym, sekcji, drużyny, załogi oraz plutonu
(równorzędnych). Ze względu na swoją specyfikę musztra bojowa posiada
cechy zarówno metody jak i formy. Może być stosowana samodzielnie lub
w ramach zajęć praktycznych.

181. Musztra bojowa ma na celu

przygotowanie żołnierza, pododdziału do

sprawnego, nawykowego działania. Celem musztry bojowej jest pełne
opanowanie ćwiczonych czynności oraz nabycie określonych nawyków.

182.

Istotą musztry bojowej jest wielokrotne ćwiczenie czynności – aż do

pełnego ich opanowania. Charakteryzuje się ona następującymi cechami:

każde zagadnienie szkoleniowe traktowane jest jako oddzielne, oderwane
od pozostałych zagadnień realizowanych podczas danego zajęcia;

każde zagadnienie (a nawet czynność) ćwiczy się z żołnierzami
(pod

oddziałem) kilkakrotnie, aż do pełnego opanowania;

w przypadku stwierdzenia

nieprawidłowego wykonywania czynności,

działanie przerywa się (stosując komendę „WRÓĆ”), nakazuje się powrót
do sytuacji (podstawy) wyjściowej, wskazuje błędy, pokazuje (omawia)
sp

osób prawidłowego działania, po czym ponawia się ćwiczenie.

183.

Treścią musztry bojowej jest nauczanie właściwego wykonywania

czynności indywidualnych i zespołowych.

184.

Do musztry bojowej z wykorzystaniem sprzętu bojowego przystępuje

się dopiero po przećwiczeniu podobnego zagadnienia bez sprzętu.

185.

W zajęciach prowadzonych w formie musztry bojowej stwarza się

proste sytuacje taktyczne. Nie obowiązuje w tym przypadku zasada zachowania
ciągłości taktycznej i kierunku działania. Umożliwia to stosowanie w szkoleniu
dz

iałania pododdziałów po pętli w wybranym kierunku i z powrotem, a także

z jednego centralnego punktu

– jednocześnie – w różnych kierunkach.

186.

W sytuacji, gdy czas przeznaczony na wykonanie określonego zadania

skończył się a nie opanowano danego zagadnienia, należy zrezygnować
z przerobienia innego

– mniej ważnego, a dążyć do pełnego opanowania

zagadnienia zasadniczego.

4.5. Trening

187.

Trening jest formą szkolenia żołnierzy i pododdziałów polegającą na

systematycznym ćwiczeniu czynności sensorycznych (umysłowych) lub
motorycznych (prakty

cznych) dla uzyskania określonego poziomu wyszkolenia

indywidualnego lub

zespołowego. Może odbywać się w terenie (ośrodkach

szkolenia i plac

ach ćwiczeń) lub w pomieszczeniach szkoleniowych

z wykorzystaniem symulatorów i trenażerów, a także UiSW. Do treningu można
przystąpić wtedy, kiedy zakres wiedzy i podstawowe umiejętności praktyczne
z danej dziedziny są już szkolonym znane.

188. Celem treningu jest doskonalenie, odtworzenie, podtrzymywanie lub

podwyższenie umiejętności u szkolonych.

189.

Istotą treningu jest to, że szkolony poprzez systematyczne powtarzanie

czynności wyrabia w sobie określone nawyki i zachowania lub umiejętność
elastycznego zastosowania posiadanej wiedzy w praktyce. Trening prowadzi
się także, gdy cele szkolenia programowego nie zostały osiągnięte, nie
uzyskano odpowiedniego poziomu wyszkolenia lub istnieje potrzeba jego
odtworzenia.

190.

Treścią treningu są powtarzające się czynności sensoryczne

i motoryczne wykonywane indywidualnie lub zespołowo w składzie pododdziału.

191.

Przebieg treningu uzależniony jest od charakteru wykonywanych

czynności praktycznych (sensorycznych lub motorycznych). W obu
przypadkach

rozpoczyna się od podania tematu, wskazania celu i znaczenia

wyodrębnionych umiejętności. Częścią główną treningu jest wykonywanie
czynności pod nadzorem instruktora (kierownika treningu) w dalszej części
samodzielnie. Częścią końcową jest kontrola i ocena stopnia sprawności
szkolonych prowadzone przez instruktora (kierownika treningu).

4.6. Kurs szkoleniowy

192.

Kurs szkoleniowy jest zorganizowaną formą szkolenia żołnierzy

specjalistów w ośrodkach, centrach szkolenia i jednostkach wojskowych. Kursy
szkoleniowe

można prowadzić w poszczególnych okresach szkolenia

pododdziałów (drużyna, pluton, kompania, batalion).

193. Celem

kursu jest wyposażenie żołnierzy w nową wiedzę oraz

doskonalenie umiejętności i nawyków w ramach posiadanej lub dodatkowej
specjalności.

194.

Istotą kursu szkoleniowego jest prowadzenie cyklu szkoleń

o zróżnicowanej formie organizacyjnej i tematycznej. Kursy szkoleniowe
prowadzi się dla poszczególnych grup specjalistów.

195.

Treścią kursu szkoleniowego jest:

przekazanie nowej wiedzy specjalistycznej;

wyrabianie nawyków;

nauka i doskonalenie procedur i technik działania;

efektywne wykorzystanie UiSW;

doskonalenie i utrwalanie umiejętności

inne (według potrzeb).

Plan kursu szkoleniowego opr

acowuje się wg. Załącznika nr 6.

4.7

. Podróż szkoleniowa

196.

Podróże szkoleniowe są formą szkolenia żołnierzy - kandydatów na

dowódców w WSO, centrach, ośrodkach szkolenia oraz formą szkolenia
indywidualnego lub

zespołowego dowództw polegająca na porównaniu

(analizie) prowadzonych w historii działań zbrojnych (walk) w danym terenie
z

podjętymi decyzjami przez szkolonych.

Szczegółowy opis zawarto w Instrukcji o przygotowaniu i prowadzeniu ćwiczeń

dowództwami, sztabami i wojskami w Siłach Zbrojnych RP” DD/7.1.1.

PLANOWANIE I ORGANIZOWANIE DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO-
METODYCZNEJ

5.1. Zasady planowania

197. Planowanie

jest jedną z funkcji kierowania i dowodzenia. Opiera się na

wnikliwej analizie zadań szkoleniowych i ocenie sytuacji szkoleniowej. Planowanie
polega

przewi

dywaniu

układu

rzeczowo-czasowo-przestrzennego

przedsięwzięć szkoleniowych oraz formułowaniu do tego układu odpowiednich
celów. Realizowane jest jako proces cykliczny, którego celem jest racjonalizacja
przedsięwzięć szkoleniowych poprzez opracowanie planu ogólnego i planów
cząstkowych z różnym stopniem szczegółowości. Odbywa się poprzez
udzielenie odpowiedzi na pytania: co, gdzie, kiedy,

przez kogo i w jaki sposób

ma być wykonane, aby osiągnąć zakładane cele.

198.

Przedmiotem planowania działalności szkoleniowo-metodycznej są:

zadania, cele, formy, metody, czas, baza szkoleniowa i zabezpieczenie
materiałowo-techniczne.

199.

Planowanie działalności szkoleniowo-metodycznej dotyczy wszystkich

szczebli

dowodzenia do kompanii (równorzędnej) włącznie. Prowadzi się je w

ramach programowania ćwiczeń i planowania działalności bieżącej w Siłach
Zbrojnych RP.

200.

W ramach programowania ćwiczeń poszczególnych szczebli

dowodzenia

– planuje się jedno ćwiczenie instruktażowo-metodyczne do

realizacji w okresie objętym programowaniem.

5.

2. Planowanie działalności szkoleniowo-metodycznej

201.

Częstotliwość przedsięwzięć szkoleniowo-metodycznych uzależniona

jest od poziomu i szczebla dowodzenia oraz od cyklu planowania.

202.

Na poziomie strategicznym prowadzi się:

konferencję szkoleniowo-metodyczną – według potrzeb (czas trwania
od 1 do 2 dni);

naradę szkoleniowo-metodyczną – według potrzeb (jednak nie dłużej,

niż 2 dni);

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych – według potrzeb.

203.

Na poziomie operacyjnym prowadzi się:

naradę szkoleniowo-metodyczną – według potrzeb (nie dłużej, niż

1 dzień);

kurs szkoleniowo-metodyczny

– co najmniej raz w roku (2–3 dni);

ćwiczenie instruktażowo-metodyczne – jedno w okresie objętym

programowaniem ćwiczeń;

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych – według potrzeb.

Dodatkowo można prowadzić wg potrzeb:

metodyczne zajęcia grupowe;

metodyczne zajęcia pokazowe;

instruktaż.

204.

Na poziomie taktycznym prowadzi się:

naradę szkoleniowo-metodyczną – co najmniej raz w roku na

szczeblu ZT (równorzędnego)

i w szkolnictwie wojskowym wg

Do jednostek organizacyjnych równorzędnych ZT, zważywszy na jego specyfikę, należy zaliczyć

m.in. dowództwa okręgów wojskowych, szefostwa RSZ.

potrzeb

, natomiast na szczeblu oddziału (równorzędnego) według

potrzeb jednak n

ie dłużej, niż 1 dzień;

kurs szkoleniowo-metodyczny

– co najmniej raz w roku (od 1 do

3 dni);

ćwiczenie instruktażowo-metodyczne – jedno w okresie objętym

programowaniem ćwiczeń;

zajęcia instruktażowo-metodyczne – na początku okresu szkolenia

(drużyny, plutonu);

kurs instruktorsko-metodyczny

– co najmniej raz – w okresie

poprzedzającym

szkolenie

podstawowe

specjalistyczne

w ośrodkach szkolnictwa wojskowego oraz w jednostce wojskowej

przed rozpoczęciem szkolenia w I etapie I okresu szkolenia (2-3 dni)
i w I etapie II okresu szkolenia (2-3 dni) oraz

przed rozpoczęciem

szkolenia do udziału w misji (1 – 3 dni);

zajęcia instruktorsko-metodyczne – w ramach kursu instruktorsko-
metody

cznego i według potrzeb;

metodyczne zajęcia grupowe – w ramach kursu instruktorsko-

metodycznego i według potrzeb;

metodyczne zajęcia pokazowe – w ramach kursu instruktorsko-

metodycznego i według potrzeb;

opracowanie materiałów szkoleniowo-metodycznych – według potrzeb;

instruktaż – do wszystkich zajęć z wykorzystaniem środków bojowych,

pozoracji pola walki, UiSW, do pozostałych zajęć według potrzeb.

3. Organizowanie działalności szkoleniowo-metodycznej

205.

Organizowanie polega na przygotowaniu i realizacji czynności oraz

działań zmierzających do osiągnięcia celu.

206.

W ramach organizowania działalności szkoleniowo-metodycznej,

w zależności od formy tej działalności, przygotowuje się plany ich
przeprowadzenia, a w tym:

plan konferencji szkoleniowo-metodycznej; narady szkoleniowo-

metodycznej, kursu metodyczno-szkoleniowego, kursu instruktorsko-
metodycznego;

plan przeprowadzenia ćwiczenia instruktażowo-metodycznego;

plan

–konspekt do

zajęć

instruktażowo-metodycznych,

zajęć

instruktorsko-

metodycznych,

metodycznych

zajęć

grupowych

i metodycznych zajęć pokazowych;

podstawą do udzielenia instruktażu jest plan – konspekt do zajęć,
plan przeprowadzen

ia ćwiczenia itp.

celu

właściwego zorganizowania działalności szkoleniowo-

metodycznej

wydaje się rozkazy o ich realizacji, zabezpiecza się obiekty

stosowne środki materiałowe, przygotowuje sprzęt i pomoce szkoleniowe oraz

przygotowuje materiały poglądowe.

5.

4. Prowadzenie i kontrola działalności szkoleniowo-metodycznej

207.

Prowadzenie działalności szkoleniowo-metodycznej polega na

praktycznej realizacji przedsięwzięć metodyczno-szkoleniowych właściwych dla
danego poziomu i szczebla dowodzenia.

Sposób realizacji poszczególnych

form działalności szkoleniowo-metodycznej opisano w rozdziale 2.

208.

Kontrola działalności szkoleniowo-metodycznej prowadzona jest

w ramach działalności bieżącej SZ RP. Kontrolę prowadzą przełożeni

poprzez

nadzór służbowy, kontrolę problemową lub w ramach kontroli kompleksowej.
Szczegółowy zakres kontroli określają odrębne instrukcje.

209.

Kontrola działalności szkoleniowo-metodycznej jest funkcją kierowania

szkoleniem, która ma na celu ustalenie, czy rezultaty działalności szkoleniowo-
metodycznej są zgodne z założonymi i czy należy ewentualnie zastosować
środki zaradcze.

Właściwi do prowadzenia form działalności kontrolnej danego poziomu i szczebla dowodzenia.

ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI SZKOLENIOWO-METODYCZNEJ

210.

Zakres odpowiedzialności szkoleniowo-metodycznej określa obowiązki

i odpowiedzialność poszczególnych dowódców za:

przygotowanie bezpośrednich podwładnych (dowódców, kierowników

ćwiczeń, kierowników zajęć, wykładowców i instruktorów) do

kierowania działalnością szkoleniową lub szkolenia;

kształtowanie i doskonalenie umiejętności potrzebnych do realizacji

zadań szkoleniowych u bezpośrednio podległych dowódców;

wskazywanie, poszukiwanie i wdrażanie najskuteczniejszych form

i metod realizacji przedsięwzięć szkoleniowych.

211.

Dowódcy na wszystkich poziomach dowodzenia mają obowiązek

samokształcenia,

doskonalenia

podnoszenia

swoich

umiejętności

w zakresie planowania, organizowania i prowadzenia działalności szkoleniowo-
metodycznej.

212.

Na organizatorach szkolenia spoczywa obowiązek doskonalenia

procesu nauczania poszczególnych przedmiotów oraz dostosowania form
i metod prowadzonej działalności szkoleniowo-metodycznej do wymogów
obowiązujących i charakteru przyszłych zadań szkoleniowych.

213.

Zakres

odpowiedzialności

szkoleniowo-metodycznej

przedstawia

Załącznik nr 13.

6.1. Sztab Generalny WP

214. Sztab Generalny WP odpowiada za:

określenie strategicznych celów, zadań i kierunków działalności
szkoleniowo-metodycznej w SZ RP;

opracowanie

dokumentów normujących działalność metodyczno-

szko

leniową obejmujących swoim zasięgiem przedmiotowym Siły

Zbrojne RP;

koordynację przedsięwzięć działalności szkoleniowo-metodycznej
w SZ RP;

określenie zasadniczych założeń i wydanie wytycznych do
opracowan

ia dokumentów normujących działalność metodyczno-

szkoleniową w RSZ;

realizację działalności szkoleniowo-metodycznej na szczeblu
strategicznym;

gromadzenie i upowszechnianie doświadczeń i wniosków

z działalności szkoleniowo-metodycznej w SZ RP;

kontrolę działalności szkoleniowo-metodycznej.

.2. Dowództwa Rodzajów Sił Zbrojnych (równorzędne)

215.

Dowódcy rodzajów sił zbrojnych odpowiadają za:

planowanie, organizowanie i kontrolę działalności szkoleniowo-
metodycznej;

Do jednostek organizacyjnych równorzędnych Dowództwom Rodzajów Sił Zbrojnych zważywszy

na specyfikę należy zaliczyć: Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych, Inspektorat Wojskowej Służby Zdrowia,
Komendę Główną Żandarmerii Wojskowej, Dowództwo Garnizonu Warszawa.

metodyczne przygotowanie bezpośrednio podległych dowódców do

organizacji i prowadzenia szkolenia, ze szczególnym uwzględnieniem

ćwiczeń wojskowych;

realizację form działalności szkoleniowo-metodycznej na poziomie
operacyjnym;

transponowanie na grunt podległego rodzaju sił zbrojnych

dokumentów do działalności szkoleniowo-metodycznej nadrzędnego
szczebla dowodzenia;

opracowanie i wdrażanie dokumentów związanych z działalnością
szkoleniowo-

metodyczną (metodyki, podręczniki, poradniki itp.);

gromadzenie,

analizę

oraz

upowszechnianie

doświadczeń

wniosków z zakresu działalności szkoleniowo-metodycznej;

ocenę stanu działalności szkoleniowo-metodycznej w jednostkach

wojskowych.

.3. Dowódcy związków taktycznych (równorzędnych)

216.

Dowódcy związków taktycznych odpowiadają za:
planowanie, organizowan

ie i kontrolę działalności szkoleniowo-

metodycznej;

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć (ćwiczeń);

metodyczne przygotowanie bezpośrednio podległych dowódców

oddziałów i pododdziałów do organizacji i prowadzenia szkolenia, ze

szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń wojskowych;

realizację form działalności szkoleniowo-metodycznej na szczeblu
ZT;

gromadzenie, analizę oraz upowszechnianie doświadczeń i wniosków

z zakresu działalności szkoleniowo-metodycznej;

współpracę i wymianę doświadczeń z innymi jednostkami
wojskowymi i jednostkami

szkolnictwa wojskowego, a następnie

wykorzystywanie tych doświadczeń w procesie szkolenia;

ocenę działalności szkoleniowo-metodycznej w związku taktycznym.

.4. Dowódcy oddziałów (równorzędnych)

217.

Dowódcy oddziałów odpowiadają za:

planowanie, organizowanie i kontrolę działalności szkoleniowo-
metodycznej;

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć (ćwiczeń);

metodyczne przygotowanie bezpośrednio podległych dowódców

pododdziałów do organizacji i prowadzenia szkolenia, ze

szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń wojskowych;

realizację form działalności szkoleniowo-metodycznej na szczeblu

oddziału;

gromadzenie, analizę oraz upowszechnianie doświadczeń i wniosków

z zakresu działalności szkoleniowo-metodycznej;

wymianę doświadczeń szkoleniowych w oddziale;

ocenę działalności szkoleniowo-metodycznej w oddziale.

.5. Dowódcy batalionów (równorzędni)

218.

Dowódcy batalionów odpowiadają za:

planowanie, organizowanie i kontrolę działalności szkoleniowo-
metodycznej;

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć (ćwiczeń);

metodyczne przygotowanie bezpośrednio podległych dowódców

pododdziałów do organizacji i prowadzenia szkolenia;

realizację form działalności szkoleniowo-metodycznej na szczeblu

batalionu (równorzędnego);

gromadzenie,

analizę

oraz

upowszechnianie

doświadczeń

i wniosków z zakresu działalności szkoleniowo-metodycznej w
batalionie;

ocenę działalności szkoleniowo-metodycznej w dowodzonym
pododdziale.

.6. Dowódcy kompanii (równorzędni)

219.

Dowódcy kompanii odpowiadają za:

planowanie, organizowanie i kontrolę działalności szkoleniowo-
metodycznej;

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć;

metodyczne przygotowanie bezpośrednio podległych dowódców

i instruktorów do organizacji i prowadzenia zajęć;

realizację form działalności szkoleniowo-metodycznej na szczeblu
kompanii;

ocenę działalności szkoleniowo-metodycznej w kompanii.

.7. Dowódcy plutonów (równorzędni)

220.

Dowódcy plutonów odpowiadają za:

organizowanie i

realizację działalności szkoleniowo-metodycznej na

szczeblu plutonu;

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć;

metodyczne przygotowanie dowódców drużyn/instruktorów do
organizacji i prowadzenia szkolenia na punktach nauczania;

udzielanie pomocy

w zakresie przygotowywania się dowódców

drużyn do zajęć oraz sprawdzanie poziomu tego przygotowania.

.8. Dowódcy drużyn/sekcji (równorzędni)

221.

Dowódcy drużyn odpowiadają za:

poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć;

metodyczne przygotowanie

podległych dowódców sekcji/instruktorów

do organizacji i prowadzenia szkolenia na punktach nauczania;

udzielanie pomocy w zakresie przygotowywania się dowódców
sekcji

/instruktorów do zajęć oraz sprawdzanie poziomu tego

przygotowania.

ZAŁĄCZNIKI

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Instrukcja działalności szkoleniowo metodycznej (cz gwna)
Instrukcja o działalności szkoleniowo - metodycznej, Regulaminy MON
DZIAŁALNOŚC SZKOLENIOWO METODYCZNA WYCIĄG Z INSTRUKCJI
Instrukcja dziaalnoci szkoleniowo metodycznej zaczniki
Instrukcja dziaalnoci szkoleniowo metodycznej zaczniki
REALIZACJA DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO METODYCZNEJ
instrukcje działajace w zakresie ochrony pracy i ochrony srodowiska w polsce
Materiały z wykładu przedmiotu Podstawy działalnosci gospodarczej statystyka cz I
Instrukcja działania DELTASCAN (Polski VAG-COM)
Instrukcja K1, K1 1D5, CZ˙˙˙:
Przedmiot, zakres, dzialy i dzialania, zasady, metody pedagogiki specjalnej
Metodyka cz 2
marketing 1, Marketing to celowy sposób postępowania na rynku oparty na zintegrowanym zbiorze instru
Instrukcja K1, K1 1D2, CZ˙˙˙:

więcej podobnych podstron