dla początkujących

52

październik 2004

Skojarzenia

aplikacji

z typami plików

Piotr Machej

S

tare przysłowie mówi: "Jak sobie
pościelesz, tak się wyśpisz".
Idealnie oddaje to wygodę
korzystania z Linuksa. No bo

i owszem, domyślnie skonfigurowany
system jest ładny i wygodny, ale zawsze
znajdzie się coś, czego nam brakuje i co
przydałoby się doszlifować. Oczywiście,
dotyczy to nie tylko Linuksa – każdy
system należy dopasować do swoich
potrzeb. Funkcją bardzo ułatwiającą
życie i rozwiązującą wiele problemów
z użytkowaniem oprogramowania jest
kojarzenie aplikacji z typami plików.
W skrócie, cała rzecz polega na tym, aby
po wskazaniu konkretnego pliku uru-
chamiała się ta aplikacja, którą chcemy,
a nie ta, którą wybrał nasz znajomy czy
twórca oprogramowania. Proste, prawda?
W niniejszym artykule postaram się poka-
zać, jak dokładnie można tego dokonać.

Przykład użycia

Jedną z moich pasji jest (nie ukrywam)
czytanie mang i komiksów. Pomimo tego,
że na polskim rynku pojawia się znacznie
więcej ciekawych pozycji niż jeszcze kilka
lat temu, to wciąż czuję pewien niedosyt.
Na szczęście, w Internecie można znaleźć
wiele pozycji, które nie zostały (i w przewi-
dywalnej przyszłości nie zostaną) wydane
w Polsce, ale zostały przetłumaczone na
język polski przez fanów. Pozycje te są
coraz częściej rozprowadzane w postaci
archiwów o nazwach z końcówkami cbz
i cbr, które w systemie Windows bardzo
wygodnie można czytać z użyciem pro-
gramu CDisplay. Niestety, nie znalazłem
na razie równie wygodnego programu dla
Linuksa, choć kilku autorów robi, co w
ich mocy. Na szczęście, jest jeszcze Wine.
Pozostała jedynie kwestia wygodnego
uruchamiania programu – tutaj z pomocą
przyszła mi możliwość skojarzenia aplika-

cji z typami plików. Teraz wystarczy, że w
Konquerorze lub Nautilusie wskażę plik
ze spakowaną mangą czy komiksem, a po
chwili mogę ją czytać w CDisplay, urucho-
mionym pod Wine. To samo mogę zrobić,
gdy używam mojego ulubionego Midnight
Commandera!

Zainteresowaniu mangą towarzyszy

również zamiłowanie do anime. W tym
przypadku irytowało mnie zawsze, że
do odtwarzania filmów, podczas pracy
w Nautilusie, był wykorzystywany pro-
gram Xine. Nie to, żebym go nie lubił –
po prostu wolę program MPlayer. Zmiana
tego stanu rzeczy również nie stanowiła
problemu. Wystarczyło zmienić aplikację
przypisaną do plików AVI, dzięki czemu
teraz zawsze uruchamia się MPlayer.

Skojarzenia w KDE

Korzystając z KDE, do poruszania się po
katalogach najprawdopodobniej wykorzy-
stujemy program Konqueror. Jest on szybki
i wygodny, a na dodatek dobrze zintegro-
wany ze środowiskiem KDE. Dzięki temu,
jeśli zechcemy przypisać inne aplikacje do
konkretnych typów plików, możemy tego
dokonać bezpośrednio w ustawieniach
Konquerora, zamiast korzystać z Centrum
Sterowania KDE. O tym jednak za chwilę.
Najpierw zobaczmy, jakie możliwości daje
nam Konqueror.

Przeglądanie plików

Po uruchomieniu Konquerora (np. przez
wybranie opcji Katalog domowy z menu
KDE) znajdźmy jakiś plik, np. z rozszerze-
niem html. Może to być jeden z plików
zapisanej na dysku witryny WWW, jak
również nasza własna strona. Jeśli klik-
niemy dwukrotnie na reprezentującej go
ikonie, otworzy się podgląd strony w oknie
Konquerora (mówimy wciąż o plikach html
i domyślnej konfiguracji – w przypadku

O autorze

Autor ukończył studia na kierunku

Informatyka na Politechnice

Opolskiej. Z Linuksem (i ogólnie

systemami uniksowymi) ma

styczność od wielu lat. Obecnie

administruje dwoma sieciami

blokowymi. Wolne chwile dzieli

pomiędzy jazdy konne, pływanie,

czytanie książek i mang oraz

oglądanie anime. Kontakt z auto-

rem: [e-mail]

Na płycie CD/DVD

Na płycie CD/DVD znajdują się

niektóre z aplikacji omawianych

w artykule.

DVD

Po uruchomieniu dystrybucji

Linux+ Live DVD można przete-

stować omawiane zagadnienia

dotyczące KDE.

53

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

innych plików zachowanie może być inne,
ale zaraz wszystko wyjaśnię). Cofnijmy się
do poprzedniego widoku (przyciskiem
W tył). Tym razem wskażmy jeszcze raz
nasz plik i wciśnijmy prawy przycisk
myszki. Na samej górze otwartego menu
mamy dwie opcje – Otwórz w nowym oknie
i Otwórz w nowej karcie. Ich wybranie
spowoduje takie samo działanie, jak
dwukrotne kliknięcie na pliku, przy czym
wynik będzie wyświetlony odpowiednio
w nowym oknie lub w nowej zakładce
Konquerora. Znacznie niżej w menu
mamy opcję Podgląd w, której wskaza-
nie spowoduje rozwinięcie dodatkowego
menu. Znajdują się tu pozycje KHTML
(to właśnie ta przeglądarka pozwoliła
nam na obejrzenie podglądu strony) oraz
Osadzony zaawansowany edytor tekstu.
Wybranie tego drugiego pozwoli nam na
podgląd kodu strony (ale bez możliwości
edycji – to tylko podgląd). W przypad-
ku innych typów plików opcja Podgląd
w może posiadać więcej pozycji lub tylko
jedną, a nawet może jej wcale nie być
w menu. Wszystko zależy od tego, czy
i jakie programy określiliśmy do podglądu
plików konkretnego typu.

Otwieranie plików

Powyżej opcji Podgląd w mogą znajdo-
wać się nazwy programów, w których
można otworzyć dany typ pliku. W przy-
padku plików html może to być przykła-
dowo Firefox Web Browser. Jeszcze wyżej
znajduje się opcja Otwórz w. W tym wła-

śnie momencie docieramy do pierwszego
miejsca pozwalającego nam zdecydować,
jakie aplikacje chcemy wykorzystywać do
otwierania konkretnych typów plików.

Jeśli wybraliśmy opcję Otwórz w, to

mamy przed sobą okienko ze spisem
znanych aplikacji ułożonych w rozwijalne
drzewko. Możemy porozwijać poszcze-
gólne gałęzie, aż znajdziemy potrzebną
nam aplikację. W naszym przykładzie
z plikami html rozwińmy gałąź Internet,
a następnie wybierzmy pozycję Firefox
Web Browser (jeśli nie mamy zainstalo-
wanego Firefoksa, możemy wskazać inną
przeglądarkę WWW, np. Przeglądarka
Mozilla). Teraz możemy wcisnąć przycisk
OK. Jeśli mamy uruchomione jakieś okno
Firefoksa, to nasza strona powinna poja-
wić się w nim jako dodatkowa zakładka.
Jeśli nie mamy, to strona nie wyświetli się
(w przypadku Mozilli nie ma tego pro-
blemu – po prostu jest tworzone nowe
okno).

Jest to świetna okazja, aby sprawdzić,

w czym tkwi problem przy uruchamia-
niu aplikacji. Pozamykajmy wszystkie
okienka Firefoksa i wróćmy do okna
Otwórz w. Ze spisu aplikacji znów wybie-
ramy Firefox Web Browser, ale tym razem
zaznaczamy dodatkowo dwie znajdujące
się niżej opcje – Uruchom w terminalu
i Nie zamykaj po zakończeniu polecenia.
Teraz dopiero wciskamy przycisk OK.
Powinno otworzyć się okno terminala,
a po chwili komunikat No run-
ning window found. Jeśli mieliśmy

uruchomione okno Firefoksa, to w oknie
terminala nie powinniśmy zobaczyć żad-
nych komunikatów, a strona powinna
wyświetlić się normalnie.

Gdy będziemy już pewni, że apli-

kacja poprawnie radzi sobie z obsługą
naszych plików, możemy po wskazaniu
jej na spisie zaznaczyć opcję Zapamiętaj
aplikację skojarzoną z tym typem plików.
Dzięki temu nazwa tej aplikacji pojawi
się w menu dostępnym po wciśnięciu
prawego przycisku myszki na pliku
(w sekcji Otwórz w lub pomiędzy opcja-
mi Otwórz w i Podgląd w – wspominali-
śmy już o tym wyżej). Może okazać się,
że opcja Zapamiętaj aplikację skojarzoną
z tym typem plików jest niedostęp-
na. Dzieje się tak, gdy system nie jest
w stanie rozpoznać typu pliku (nie jest
on zdefiniowany – tak jest np. z plikami
Blendera, o końcówce blend). W takim
przypadku należy dodać odpowiedni typ
(np. application/blender) – jest to opisane
w następnym rozdziale.

Warto zauważyć, że do obsługi pliku

nie musimy wcale wykorzystywać popu-
larnej aplikacji. Może to być nawet nasz
własny program lub skrypt. W tym celu,
zamiast wskazywać aplikację na spisie,
należy wpisać ścieżkę do programu
w znajdującym się powyżej oknie.

Zmiana skojarzeń

No dobrze. Wiemy już, jak oglądać pliki,
jak otwierać je w różnych programach
i jak przypisywać te programy na stałe.
Czas dowiedzieć się, jak zmienić domyśl-
ną akcję podejmowaną po dwukrotnym
kliknięciu na pliku, a także, jak zmienić
ustawienia przypisanych już aplikacji.

Możemy tego dokonać w dwóch

miejscach. Pierwszym jest Centrum Stero-
wania KDE, sekcja Składniki KDE–>Sko-
jarzenia plików. Drugim jest dostępne
w Konquerorze menu Ustawienia–>

Rysunek 1.

Po przypisaniu aplikacji do typu pliku warto sprawdzić, czy wszystko działa tak,

jak chcemy

Rysunek 2.

Jeśli przypisujemy kilka

aplikacji, pierwsza z nich będzie domyślna

54

dla początkujących

październik 2004

Konfiguracja: Konqueror –>Skojarzenia
plików. Nie ma znaczenia, z którego
z tych miejsc skorzystamy, gdyż w obu
mamy dostęp dokładnie do tych samych
opcji.

Przede wszystkim rzuca się w oczy

lista Znane typy. Zawiera ona zdefiniowa-
ne w systemie typy MIME, uporządkowa-
ne w rozwijalne drzewo (więcej na temat
MIME można przeczytać w ramce Typy
MIME). Ponieważ wyszukiwanie kon-
kretnego typu na tak rozległej liście może
być czasochłonne, to warto skorzystać
z pola Znajdź wzorce plików. Możemy
w nim wpisać zarówno fragment nazwy
typu, jak i po prostu końcówkę nazwy
pliku, która nas interesuje. Wpiszmy
w to pole wartość

html

. Widzimy, jak lista

od razu się skraca i w końcu pozostaje
tylko jedna gałąź – text. Rozwijamy ją
i wskazujemy na jedyną możliwość:
html. Po prawej stronie okna pojawiły
się dwie zakładki: Ogólne i Osadzanie.
Na pierwszej z nich mamy możliwość
zmiany ikony przypisanej do wybranego
typu MIME. Obok ikony znajduje się lista
Wzorce plików, na której możemy spraw-
dzić, jakie pliki (o jakich nazwach) należą
do tego typu. To właśnie do nich przypi-
sujemy aplikacje. Jeśli chcemy, możemy
dodać nowy wzorzec wciskając przycisk
Dodaj lub usunąć jeden z istniejących
przyciskiem Usuń (oczywiście, przed
wciśnięciem tego przycisku należy zazna-
czyć odpowiedni wzorzec na spisie).

Warto zauważyć, że wzorce plików

nie muszą określać tylko końcówki
nazwy. Równie dobrze do danego typu
mogą należeć wszystkie pliki o nazwach
zaczynających się literą C (wzorzec C*).
Poniżej mamy pole Opis, w którym
możemy umieścić określenie naszego
typu. Na samym dole znajduje się najbar-
dziej nas interesująca część – Hierarchia
aplikacji.

Jeśli wcześniej przypisaliśmy do

typu plików jakąś aplikację korzystając
z opcji Zapamiętaj aplikację skojarzoną
z tym typem plików, to znajduje się ona
właśnie tutaj. Możemy do listy dodać
kolejną aplikację wciskając przycisk
Dodaj. Okno, które się otworzy, mieliśmy
okazję poznać już wcześniej. Skojarzenie
niepotrzebnej nam już aplikacji z tym
typem plików możemy skasować wciska-
jąc przycisk Usuń, natomiast przyciskami
Przesuń w górę i Przesuń w dół możemy
zdecydować, która aplikacja powinna
mieć pierwszeństwo w obsłudze plików
tego typu. Istotne opcje znajdziemy też
pod przyciskiem Zmień.

W zakładce Aplikacja możemy nie

tylko zmienić polecenie (np. dodać opcje
wywołania), ale także zmodyfikować
typy plików obsługiwane przez aplikację.
Dodatkowo, mamy dostępny przycisk
Zaawansowane opcje, który pozwala
m.in. na wymuszenie uruchamiania apli-
kacji w terminalu, a także uruchamiania
jej z uprawnieniami innego użytkownika.

Jak wcześniej wspomniałem, mamy

również do dyspozycji zakładkę Osa-
dzanie. Pozwala ona określić, jaka akcja
zostanie podjęta po dwukrotnym klik-
nięciu pliku. Weźmy na warsztat pliki
graficzne z rozszerzeniem jpeg lub jpg. Na
pewno każdy ma na dysku co najmniej
kilka takich. Korzystając z powyższych
wskazówek, w zakładce Ogólne doda-
jemy aplikację GQView. Po przejściu do
zakładki Osadzanie widzimy, że mamy
tu w sekcji Hierarchia usług domyślnie
dodaną pozycję Wbudowana przeglądar-
ka obrazów (khtmlimage). Interesuje nas
sekcja Po kliknięciu lewym przyciskiem.
Jeśli ustawimy tu opcję Pokaż plik we
wbudowanej przeglądarce, to po dwu-
krotnym kliknięciu lewym przyciskiem
myszki na pliku JPG zostanie on wyświe-
tlony bezpośrednio w oknie Konquerora.
Natomiast, jeśli zaznaczymy Pokaż plik
w osobnym oknie, to rysunek zostanie
wyświetlony z użyciem zewnętrznej
przeglądarki GQView (wcześniej doda-
liśmy ją do spisu aplikacji przypisanych
do tego typu plików). Wszystkie zmiany
zatwierdzamy przyciskiem Zastosuj.

Skojarzenia w GNOME

W porównaniu do KDE, ustawianie sko-
jarzeń w GNOME nie wydaje się aż tak
przyjemne. Z drugiej strony, zastosowany
mechanizm pozwala lepiej dostosować
menu. Zacznijmy od początku.

Domyślnym menedżerem plików

wykorzystywanym w GNOME jest Nauti-
lus. Uruchomiamy go przykładowo korzy-
stając z pozycji Folder domowy w menu.
Znajdźmy teraz dowolny plik tekstowy.
Jeśli klikniemy go dwukrotnie, jego
zawartość powinna zostać wyświetlona
w tym samym oknie. Cofnijmy się i tym
razem skorzystajmy z prawego przycisku
myszki. W otwartym menu interesuje nas
pozycja Otwórz za pomocą. Jej wybranie
powoduje otwarcie kolejnego menu,
podzielonego na dwie sekcje. Górna
dotyczy aplikacji, które są przypisane do
tego typu pliku, natomiast dolna dotyczy
przypisanych przeglądarek. Najprawdo-
podobniej w dolnej części znajdują się
tylko pozycje Przeglądarka tekstowa
oraz Inna przeglądarka, natomiast w
górnej może znajdować się kilka pozycji
pozwalających na uruchomienie różnych
edytorów (np. GEdit, GVim, Vim) oraz
pozycja Inna aplikacja. Standardowo,
domyślnie uruchamiana jest przeglądar-
ka, lecz możemy to zmienić. Wybierzmy
opcję Inna aplikacja. W otwartym oknie
zobaczymy spis aplikacji przypisanych
do zwykłych dokumentów tekstowych.
Oprócz nazwy aplikacji, jest tam wyświe-
tlony jej stan. Wybierzmy pozycję gedit
i wciśnijmy przycisk Zmień. Pozwala
nam to na zmianę stanu tej aplikacji. Jak

Rysunek 3.

Nic nie stoi na przeszkodzie,

aby pliki graficzne otwierać we
wbudowanej przeglądarce

Typy MIME

MIME (Multipurpose Internet Mail Exten-
sions) to oficjalny standard internetowy,
określający sposób formatowania wia-
domości tak, aby mogły być wymieniane
pomiędzy różnymi systemami pocztowy-
mi. Dzięki zastosowaniu MIME można
przesyłać w Internecie nie tylko czysty
tekst, ale również rysunki, filmy, dźwięk,
a także inne dane specyficzne dla kon-
kretnych aplikacji. Chociaż na początku
MIME był przewidziany tylko dla wymiany
poczty, to obecnie jest wykorzystywany
również w przeglądarkach internetowych
oraz innych programach.

Standard MIME zawiera wiele pre-

definiowanych typów podzielonych na
kategorie, takich jak GIF (image/gif),
PDF (application/pdf) czy CSS (text/css).
Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby
dla swoich potrzeb zdefiniować własny
typ, np. application/x-cbz dla naszego
przykładowego archiwum CBZ, czy
application/blender dla plików Blendera.
Do każdego z tych typów możemy przypi-
sać wzorce plików, które do niego należą,
a także obsługujące go aplikacje.

55

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

widzimy, mamy całkiem spore pole do
popisu. Możemy bowiem zadecydować,
czy dana aplikacja ma być dołączana
do znanego nam już menu Za pomocą.
Oprócz tego, możemy wskazać tę apli-
kację jako domyślną (uruchamianą po
dwukrotnym kliknięciu na pliku). Każda
z tych decyzji może dotyczyć wszystkich
plików wybranego typu (w naszym przy-
kładzie typu zwykły dokument tekstowy)
lub jedynie tego konkretnego pliku,
który wskazaliśmy. Ostatnia możliwość
pozwala wykluczyć aplikację z menu Za
pomocą. My wybierzemy opcję Domyślny
dla elementów "Zwykły dokument teksto-
wy" i wciśniemy przycisk OK.

Jeśli chcemy, możemy od razu wci-

snąć przycisk Idź tam. Dzięki temu
znajdziemy się w oknie pozwalającym
modyfikować ustawienia typu wskaza-
nego przez nas pliku. Możemy w nim
określić ikonę, która będzie wyświetlana
w Nautilusie dla plików tego typu. Oprócz
tego, możemy zmienić opis, typ MIME,
a także kategorię, w której znajduje się typ
– lepiej tych ustawień nie zmieniać. Warto
natomiast popatrzeć na Rozszerzenia
nazw plików. Jeśli przechowujemy nasze
teksty w plikach o innych rozszerzeniach
niż tam wymienione (np. .lyr dla tekstów
piosenek), to warto takie rozszerzenia
wpisać w polu Dodaj i zatwierdzić kla-
wiszem [Enter]. Oczywiście, rozszerzenia
dodajemy pojedynczo. Jeśli pomylimy się,
to wystarczy wskazać błędne rozszerzenie
i wcisnąć przycisk Usuń.

W sekcji Czynności możemy wska-

zać Komponent przeglądarki (a więc,
w jaki sposób ma być wyświetlony
plik), jak również Domyślną czynność.
W tym drugim przypadku możemy
wybrać jedną z aplikacji lub wybrać
wartość Dowolny. Dopiero wówczas
dostępne stanie się pole Uruchamiany
program, pozwalające wpisać nazwę

dodatkowej aplikacji. Jeśli chcemy
sprawdzić, czy nie wystąpią błędy,
warto zaznaczyć pole Uruchamianie
w terminalu. Zmiany zatwierdzamy
wciskając przycisk OK.

Przy wybraniu opcji Inna przeglą-

darka mamy do dyspozycji te same
możliwości, co w przypadku opcji Inna
aplikacja. Jedyna różnica polega na tym,
że decydujemy o tym, która przeglądarka
(a nie aplikacja) będzie domyślna i czy
powinna pojawiać się w menu.

Korzystając z tych informacji nie

powinniśmy mieć problemu z podmianą
programu obsługującego pliki z filmami
z domyślnego Xine na MPlayer.

Skojarzenia usług

Kojarzenie aplikacji i plików to nie wszyst-
ko, co możemy robić. Jeśli na pulpicie
mamy kilka odnośników do stron WWW,
to z pewnością chcielibyśmy móc wska-
zać, w jakiej przeglądarce będą otwierane.
Oczywiście, możemy to zrobić.

W głównym menu GNOME wybie-

ramy sekcję Preferencje –>Typy plików
i programy. Możemy tutaj sprawdzić
powiązania typów plików z końców-
kami ich nazw. Niestety, w niektórych
wersjach programu (np. w dostarczanej
z Auroksem) nie działa przycisk Dodaj
typ pliku – w takim przypadku musimy
zadowolić się możliwością dokonywania
modyfikacji, przynajmniej do momentu
uaktualnienia oprogramowania.

Pomińmy na razie wszystkie typy

plików i przewińmy listę do samego
dołu. Znajduje się tam pozycja Usługi
internetowe. Po jej rozwinięciu zaintere-
sujmy się pozycją WWW. Zaznaczamy ją
i wciskamy przycisk Zmodyfikuj. Mamy
tutaj sekcję Uruchamiany program.
Możemy wybrać jeden z istniejących
na rozwijanej liście (np. Galeon), ale
możemy również wskazać Dowolny
i wpisać nazwę naszego programu
w polu Program (np.

firefox

). Jeśli

korzystamy zarówno z programów
graficznych, jak i tekstowych, to warto
pozostawić htmlview. Skrypt ten stara
się dbać o to, abyśmy nawet po odin-
stalowaniu naszej ulubionej przeglądarki
mogli bezproblemowo przeglądać strony
WWW w jednej z pozostałych w syste-
mie. Jeśli chcemy wskazać naszą prefero-
waną przeglądarkę, to wystarczy ustawić
zmienną środowiskową X11BROWSER.
W przypadku Auroksa wpis w pliku ~/
.bash_profile (jest on wywoływany przy

każdym logowaniu się użytkownika)
może wyglądać następująco:

X11BROWSER="/usr/bin/firefox"
export X11BROWSER

W takim przypadku domyślnie urucha-
mianą przeglądarką będzie Firefox. Plik
.bash_profile możemy modyfikować
dowolnym edytorem – np. GEdit lub
Vim. Możemy również od razu dopisać
linie dla trybu tekstowego. Przykładowo,
jeśli podczas pracy w konsoli tekstowej
(nie w emulatorze terminala) będziemy
chcieli korzystać z przeglądarki W3m, to
w ~/.bash_profile umieszczamy następu-
jące linie:

TEXTBROWSER="/usr/bin/w3m"
export TEXTBROWSER

Od tej pory, zarówno w trybie teksto-
wym, jak i graficznym, będziemy mogli
wywoływać strony WWW poleceniem

htmlview adres

, a skrypt sam zdecyduje,

którą przeglądarkę należy uruchomić.

Skojarzenia w Midnight

Commanderze

Choć wielu użytkowników wydaje się
o tym zapominać, programy działające
w trybie tekstowym wciąż mają swoich
zagorzałych

zwolenników.

Jednym

z takich programów jest Midnight Com-
mander, który starszym stażem użyt-
kownikom komputerów z pewnością
kojarzy się ze znanym i cenionym Norton
Commanderem. Nawet podczas pracy
w środowisku graficznym, często jest
uruchamiany w emulatorze terminala
i wykorzystywany do manipulowania pli-
kami (wywołuje się go poleceniem

mc

).

Ponieważ program ten w żaden sposób

nie jest powiązany ani z GNOME, ani

Rysunek 4.

Wybór odtwarzacza jest

kwestią gustu – ale i tak MPlayer jest
lepszy ;)

Rysunek 5.

CDisplay to jeden

z najwygodniejszych programów do
przeglądania galerii komiksów, mang
i artbooków

56

dla początkujących

październik 2004

z KDE, z oczywistych powodów nie wyko-
rzystuje zdefiniowanych w tych środowi-
skach skojarzeń aplikacji z typami plików.
Zamiast tego, wykorzystuje własny system
skojarzeń. Dostęp do niego uzyskujemy
poprzez wybranie w menu (zaczynamy
od wciśnięcia klawisza [F9]) pozycji
Polecenie–>Zmodyfikuj plik rozszerzeń.

Plik, który przyjdzie nam edytować,

może trochę wystraszyć. Jeśli mamy
jakieś pojęcie o wyrażeniach regular-
nych, to już po chwili powinniśmy co
nieco z tego pliku rozumieć. Na począt-
ku umieszczony jest obszerny komentarz
(po angielsku), objaśniający składnię
pliku. Z tego powodu przejdziemy od
razu do konkretnego przykładu.

Wspominałem już o moim zamiłowa-

niu do mangi? Tak, na pewno na wstępie
do tego artykułu pisałem o tym, a przy
okazji wspomniałem o znakomitym
programie CDisplay. Spróbujmy teraz go
wykorzystać do wyświetlania plików gra-
ficznych umieszczonych w archiwach CBZ
i CBR. W istocie są to po prostu archiwa
ZIP i RAR o odpowiednio zmienionych
końcówkach nazw.

Program CDisplay można pobrać ze

strony domowej projektu (adres umiesz-
czony jest w ramce W Internecie). Na
moim komputerze był już zainstalowa-
ny na partycji Windows, lecz można
go swobodnie zainstalować z użyciem
Wine. W celu uruchamiania programu z
odpowiednimi parametrami, stworzymy
w dowolnym edytorze (np. Vim, GEdit

lub KWrite) niewielki skrypt. Ważne, aby
zawierał poniższe linie:

sciezka=`pwd`
cd "/mnt/win98pl/dosd/Program Files/

S

CDisplay/"

wine -- CDisplay.exe "Z:$sciezka/$1"

Skrypt ten zapisujemy w katalogu domo-
wym pod nazwą CDisplay (lub dowolną
inną). Oczywiście, zamiast ścieżki podanej
w drugiej linii należy podać, gdzie mamy
zainstalowany program CDisplay, natomiast
litera Z:, podana w ostatniej linii, wskazuje
na dysk Wine, pod który podmontowany
jest nasz główny system plików.

Pora dodać wywołanie naszego skryp-

tu do pliku rozszerzeń. Wracamy do edycji
tego pliku. Znajdźmy sekcję Miscellaneous
(Różności). Ponieważ archiwa zip i rar są
zdefiniowane dopiero w dalszej części
pliku (w sekcji Archives), to jest to naj-
lepsze miejsce do wprowadzenia naszych
poprawek. Obowiązuje bowiem zasada
"kto pierwszy, ten lepszy" – jeśli umieści-
my obsługę plików CBZ po definicji archi-
wum ZIP, to nic nam z tego nie przyjdzie,
gdyż pliki CBZ zostaną rozpoznane jako
archiwum ZIP i obsłużone metodą, która
została opisana jako pierwsza.

W związku z tym w sekcji Miscellane-

ous umieszczamy następujące linie:

# cbz
shell/.cbz

S

Open=~/CDisplay %f >/dev/null 2>&1 &

Pierwsza linia to komentarz, objaśniający,
jakiego typu plików dotyczą następne linie.
Druga linia wskazuje, dla jakich plików
ma być wykonane polecenie umieszczo-
ne w trzeciej linii. Konstrukcja shell/.cbz
obejmuje wszystkie pliki z końcówką .cbz.
Trzecia linia zawiera właściwe polecenie,
które zostanie wykonane, umieszczone
po słowie

Open=

,. Jak widać, uruchomiony

zostanie nasz skrypt CDisplay, umieszczo-
ny w katalogu domowym (~/ ). Jako para-
metr wywołania skryptu zostanie podana
nazwa pliku, na którym wciśnięto klawisz
[Enter] (

%f

). Wyjście standardowe oraz

komunikaty błędów zostaną zignorowane
(

>/dev/null 2>&1

), a sam program będzie

wykonywany w tle (

&

), dzięki czemu

nadal będziemy mogli pracować z Mid-
night Commanderem. Po zapisaniu zmian
(klawiszem [F2]) możemy odszukać na
dysku jakiś plik CBZ. Jeśli takowego nie
posiadamy, zawsze możemy spakować
kilka plików graficznych do archiwum
ZIP i zmienić jego nazwę na CBZ. Po
wciśnięciu klawisza [Enter] na takim pliku
powinien uruchomić się program Wine
wraz z CDisplay i wyświetlonymi w nim
rysunkami. Analogicznie możemy obsłu-
żyć archiwa CBR – dodajemy do pliku
rozszerzeń kolejne trzy linie (zaraz poniżej
poprzednio dodanych):

# cbr
shell/.cbr

S

Open=~/CDisplay %f >/dev/null 2>&1 &

Jak widać, zmiana jest kosmetyczna. Co
ciekawe, nasz skrypt CDisplay możemy
wykorzystywać również w Konquerorze
i Nautilusie. Po przeczytaniu informacji
zawartych w artykule, dodanie obsługi
plików z końcówkami cbr i cbz nie powin-
no sprawić kłopotów. Należy jedynie
zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do
Midnight Commandera, oba wspomniane
programy przekazują do skryptu nazwę
pliku wraz z pełną ścieżką. Z tego powodu
poprawna treść skryptu (nazwijmy go tym
razem CDisplay-graf ) będzie następująca:

cd "/mnt/win98pl/dosd/Program Files/

S

CDisplay/"

wine -- CDisplay.exe "Z:$1"

Skojarzenia w Firefoksie

Coraz więcej osób do przeglądania stron
WWW i pobierania z nich plików wyko-
rzystuje przeglądarkę Firefox. Można ją
uruchamiać nie tylko w GNOME, ale

Rysunek 6.

Decyzję dotyczącą sposobu traktowania pliku przez Firefoksa możemy zmienić

później

57

dla początkujących

skojarzenia

www.lpmagazine.org

i w KDE. Należy mieć świadomość, że
wykorzystuje ona skojarzenia aplikacji
z typami plików określone dla środowiska
GNOME. Użytkownicy KDE nie muszą
się martwić. Oprócz wykorzystywania
gotowych ustawień, Firefox pozwala na
definiowanie skojarzeń charakterystycz-
nych tylko dla tej przeglądarki.

Jeśli klikniemy odnośnik, który

wskazuje na jakiś plik (nie na inną stronę
WWW lub plik graficzny, gdyż te zostaną
od razu otwarte w oknie przeglądarki),
to powinno pojawić nam się okienko
z zapytaniem, co chcemy zrobić.

Ustawianie skojarzenia

Weźmy przykładowo stronę http://
sourceforge.net/projects/p7zip/. Jest to
strona linuksowej wersji programu 7zip,
obsługującego silny format kompresji
7z. W linii p7zip wciskamy odnośnik
Download, a następnie wciskamy odno-
śnik p7zip_0.91_x86_linux_bin.tar.bz2
(nazwa pliku odpowiada wersji progra-
mu aktualnej w chwili pisania artykułu).
Znajdziemy się na stronie, gdzie możemy
dokonać wyboru serwera, z którego
chcemy pobrać plik. Wybieramy np.
Dublin – wciskamy odnośnik znajdujący
się w kolumnie Download w odpowied-
niej linii. Po chwili powinno otworzyć się
nam wspomniane okienko. Zawarte w
nim komunikaty powiadamiają nas, jaki
plik pobieramy, z jakiego adresu i jaki
jest jego typ. W tym przypadku typ pliku
został rozpoznany jako BZ2 file. Musimy
teraz podjąć decyzję, jaka czynność ma
być wykonana po zakończeniu pobie-
rania pliku. Druga opcja (Zachowaj na
dysku) chyba nie wymaga komentarza.
Nas w tej chwili interesuje pierwsza
– Otwórz za pomocą. Obok niej znajduje
się rozwijalna lista z programami, które
możemy wykorzystać do otwierania
plików tego typu. Zależnie od konfigu-

racji naszego systemu, mogą tu być różne
programy. W Auroksie standardowo na
liście jest tylko jeden program – File
Roller. Jeśli na spisie nie ma interesują-
cego nas programu, możemy wskazać
pozycję Inna. Pozwoli to na wskazanie
dowolnej innej aplikacji, w której chcemy
otworzyć nasz plik. Wybrana aplikacja
pojawi się na liście, dzięki czemu będzie-
my mogli ją wybrać. Warto zwrócić
uwagę na pole Zapamiętaj tę decyzję dla
wszystkich plików tego typu. Jeśli ją zazna-
czymy, to ustawienia, wybrane przez
nas w tym oknie, będą dotyczyć nie
tylko aktualnie pobieranego pliku, ale
również i wszystkich plików tego typu
(w naszym przykładzie typu BZ2), które
później będziemy otwierać w Firefoksie.
Po prostu następnym razem program już
nie będzie się nas pytał. Ustawione opcje
zatwierdzamy przyciskiem OK.

W ten sposób możemy przypisać na

stałe (lub tylko jednorazowo) dowolną
aplikację do dowolnego typu pliku.
Możemy też polecić, aby bez pytania
pliki były zapisywane na dysk. W takim
przypadku wystarczy wskazać katalog,
gdzie plik ma być umieszczony – chyba,
że wskazaliśmy domyślny katalog do
zapisywania wszystkich plików.

Bywa jednak, że później się rozmy-

ślimy. Jeśli znaleźliśmy jeszcze lepszy
program do obsługi pobieranych przez
nas plików, to co możemy zrobić?

Zmiana skojarzenia

Wchodzimy do menu Narzędzia–>Opcje,
a następnie przechodzimy do sekcji
Pobieranie. Tutaj właśnie, w ramce Typy
plików, mamy do dyspozycji spis wszyst-
kich typów, którym przypisaliśmy auto-
matyczną akcję. Wskazujemy typ pliku, co
do którego zmieniliśmy zdanie (np. nasz
plik BZ2), a następnie wciskamy przycisk
Zmień czynność. Mamy tu do dyspozycji
znane nam już opcje – Otwórz plik za
pomocą domyślnej aplikacji, Otwórz plik
za pomocą (w tej opcji możemy wskazać
nową aplikację) oraz Zachowaj plik na
dysku. Jeśli wolimy, aby Firefox przy
każdym otwieraniu pliku znów pytał,
jaką czynność ma wykonać, to możemy
po prostu wcisnąć przycisk Usuń. Taką
decyzję musimy jeszcze dodatkowo
potwierdzić wciskając przycisk Tak.

Evolution

Jednym z popularniejszych programów
pocztowych jest bez wątpienia Evolution.

Otwierając z jego pomocą załączniki do
listów, z pewnością chcielibyśmy mieć
więcej możliwości niż tylko Zapisz
załącznik. O ile bowiem pliki tekstowe
i większość graficznych jesteśmy w stanie
obejrzeć bezpośrednio w oknie wiado-
mości, a także otworzyć w zewnętrznym
programie (np. GIMP dla rysunków lub
GEdit dla tekstów), to z innymi plikami
bywa różnie.

Jeśli chcemy mieć możliwość otwie-

rania załączników w innych programach,
to musimy skonfigurować skojarzenia
aplikacji z typami plików. Evolution
korzysta z ustawień środowiska GNOME,
więc należy kierować się wskazówka-
mi zawartymi w rozdziale Skojarzenia
w GNOME. Użytkownicy KDE mogą
uruchomić z emulatora terminala pole-
cenie

gnome-file-types-properties

.

Jeśli polecenie to nie jest dostępne,
należy zainstalować odpowiedni pakiet
(w przypadku Auroksa jest to pakiet
control-center, dostępny na drugiej płycie
dystrybucji).

Zakończenie

Jak widać, kojarzenie aplikacji z typami
plików nie nastręcza szczególnych trudno-
ści. Nie da się jednak ukryć, że znacząco
zwiększa wygodę i satysfakcję z korzy-
stania z systemu. Użytkownicy Evolution
z pewnością ucieszą się, że już nie muszą
zapisywać wszystkich załączników na
dysk, aby zapoznać się z ich zawartością.
Także użytkownicy Blendera czy podob-
ni mi miłośnicy mangi i komiksów nie
powinni mieć problemów z odpowiednim
skonfigurowaniem skojarzeń. Sposób
wykorzystania wiadomości zawartych
w artykule zależy już tylko od inwencji
i potrzeb Czytelnika. Mi pozostaje tylko
życzyć miłego i bezproblemowego zagłę-
biania się w świat Linuksa.

Rysunek 7.

Chociaż nie wszystkie pliki

możemy wyświetlić bezpośrednio w oknie
Evolution, to zawsze możemy wskazać
obsługującą je aplikację

W Internecie:

• Strona domowa KDE:

http://www.kde.org/

• Strona domowa GNOME:

http://www.gnome.org/

• Strona domowa programu CDisplay:

http://www.geocities.com/davidayton/

• Kilka słów o MIME:

http://www.ogonki.agh.edu.pl/

mime.html

• Odnośniki do dokumentów RFC

opisujących standard MIME:

http://pl.wikipedia.org/wiki/MIME