Podmioty sektora finansów publicznych

1

Podmioty sektora finansów publicznych

Sektor finansów publicznych tworzą:

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i

ochrony prawa oraz sądy i trybunały;

2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
3) jednostki budżetowe;
4) samorządowe zakłady budżetowe;
5) agencje wykonawcze;
6) instytucje gospodarki budżetowej;
7) państwowe fundusze celowe;
8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego

Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego;

9) Narodowy Fundusz Zdrowia;
10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
11) uczelnie publiczne;
12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;
14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w

celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, jednostek badawczo-
rozwojowych, banków i spółek prawa handlowego.

Jednostki budżetowe

Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych
nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a
pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo
budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Jednostki budżetowe rozliczają się z budżetem metodą brutto, tzn. nie mogą finansować swoich
wydatków osiągniętymi przez siebie dochodami, stąd też wydatki jednostki budżetowej są wydatkami
budżetu, a jej dochody dochodami budżetu. Rozróżnia się państwowe jednostki budżetowe,
otrzymujące na finansowanie wydatków środki z budżetu państwa oraz samorządowe jednostki
budżetowe finansowane z budżetów samorządowych.

Finansowanie działalności jednostek budżetowych odbywa się ze środków otrzymanych od
dysponenta wyższego stopnia. Środki te wpływają na rachunek bieżący jednostki budżetowej, z
którego są podejmowane na finansowanie zadań przewidzianych planem wydatków danego roku
budżetowego i ujmowane według klasyfikacji budżetowej.

Państwowe jednostki budżetowe muszą otwierać rachunki bankowe w NBP, a samorządowe – w
dowolnym banku, z wyjątkiem NBP.

Podmioty sektora finansów publicznych

2

Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i
przedmiot działalności. Prowadzi gospodarkę finansową według zasad określonych w ustawie o
finansach publicznych, a podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i
wydatków, zwany dalej „planem finansowym jednostki budżetowej”.

Przykłady:
Urząd Miasta Jelenia Góra,
Straż Miejska w Jeleniej Górze,
Miejskie Przedszkole Nr 11 „Krasnala Hałabały” w Jeleniej Górze,
Bursa Szkolna Nr 4 w Jeleniej Górze,
Szkoła Podstawowa Nr 8 im. Władysława Broniewskiego w Jeleniej Górze,
Gimnazjum Nr 4 w Jeleniej Górze im. Noblistów Polskich,
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Jeleniej Górze,
Centrum Kształcenia Ustawicznego w Jeleniej Górze,
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Jeleniej Górze,
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jeleniej Górze,
Dom Dziecka Nr 2 „Dąbrówka" – Placówka Wielofunkcyjna w Jeleniej Górze,
Publiczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Jeleniej Górze,
Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii w Jeleniej Górze,
Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Jeleniej Górze,
Międzyszkolny Ośrodek Sportu,
Młodzieżowy Dom Kultury w Jeleniej Górze,
Archiwum Miejskie Wrocławia,
Centrum Informacji i Rozwoju Społecznego we Wrocławiu,
Wrocławskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli,
Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu.

Samorządowe zakłady budżetowe

Samorządowymi zakładami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów
publicznych, które:

1) odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania;

2) pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych;

3) mogą otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotową, podmiotową lub dotację celową z tym, że
dotacje te nie mogą przekroczyć 50 % kosztów jego działalności (nie dotyczy to dotacji celowych z
wykorzystaniem środków ze źródeł zagranicznych oraz dotacji celowych na finansowanie
lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji).

Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy
obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne
obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz
rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.

Podmioty sektora finansów publicznych

3

Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu nadwyżki środków obrotowych, ustalone na
koniec okresu rozliczeniowego, chyba że organ stanowiący jst postanowi inaczej.

Nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa
dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
Samorządowy zakład budżetowy jest jednostką samodzielnie bilansującą.

Przez samorządowe zakłady budżetowe mogą być wykonywane zadania własne jst w zakresie:

1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,
2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych,
1) utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania

odpadów

2) komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
3) lokalnego transportu zbiorowego,
4) targowisk i hal targowych,
5) zieleni gminnej i zadrzewień,
6) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
7) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności
8) prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem
9) naturalnego występowania,
10) cmentarzy.

Przykłady:
Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Jeleniej Górze,
Zakład Gospodarki Komunalnej i Lokalowej w Jeleniej Górze,
Centrum Integracji Społecznej we Wrocławiu,
Izba Wytrzeźwień we Wrocławiu we Wrocławiu,
Wrocławski Zakład Aktywności Zawodowej we Wrocławiu,
Zarząd Cmentarzy Komunalnych we Wrocławiu.

Państwowy fundusz celowy

Państwowym funduszem celowym jest fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą
ze środków publicznych, a koszty są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań.

Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej.

Państwowy fundusz celowy stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister
wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie.

Koszty państwowego funduszu celowego mogą być pokrywane tylko w ramach posiadanych środków
finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z budżetu państwa i pozostałości
środków z okresów poprzednich.

Podstawą gospodarki finansowej funduszu celowego jest roczny plan finansowy.

Podmioty sektora finansów publicznych

4

Przykłady:
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych,
Fundusz Emerytalno-Rentowy,
Fundusz Prewencji i Rehabilitacji,
Fundusz Administracyjny,
Fundusz Emerytur Pomostowych, FGŚP, PFRON, Fundusz Pracy,
Centralny Fundusz Zasobem Geodezyjnym i Kartograficznym,
Fundusz Promocji Twórczości
Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów,
Fundusz Wsparcia Policji,
Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej,
Fundusz Promocji Kultury,
Fundusz Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego,
Fundusz Nauki i Technologii Polskiej,
Fundusz Reprywatyzacji,
Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej,
Fundusz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy,
CEPIK,
Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych,
Fundusz Wsparcia Straży Granicznej,
Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych,
Fundusz Reprywatyzacji Przedsiębiorców,
Fundusz Skarbu Państwa,
Fundusz Kredytu Technologicznego.