BIOS

(Basic Input/Output System – podstawowy system wejścia-wyjścia)

To zapisany w pamięci stałej zestaw podstawowych procedur pośredniczących pomiędzy
systemem operacyjnym a sprzętem. Jest to program zapisany w pamięci ROM (Read Only
Memory – pamięć tylko do odczytu) płyty głównej oraz innych urządzeń takich jak karta
graficzna.

Obecnie większość- BIOS-ów zapisywana jest w pamięciach typu EEPROM, co umożliwia
ich późniejszą modyfikację.

Program służący do konfiguracji BIOS-u to BIOS setup.

Działanie

W wypadku płyty głównej BIOS testuje sprzęt po włączeniu komputera, przeprowadza tzw.
POST ("Power On Self Test"), zajmuje się wstępną obsługą urządzeń wejścia/wyjścia,
kontroluje transfer danych pomiędzy komponentami takimi jak dysk twardy, procesor czy
napęd CD-ROM. Inicjuje program rozruchowy. BIOS potrzebny jest w komputerach
osobistych ze względu na architekturę płyt głównych, gdzie dzięki ACPI kontroluje zasilanie,
jak również monitoruje temperaturę itp.

Za pomocą wbudowanego w BIOS programu setup można zmieniać standardowe ustawienia
BIOS-u, np. parametry podłączonych dysków twardych lub zachowanie się komputera po
jego włączeniu (np. szybkość testowania pamięci RAM), a także włączać/wyłączać niektóre
elementy płyty głównej, np. porty komunikacyjne. Za pomocą BIOS-u można też
przetaktowywać procesor i pamięci RAM, jednak nie jest to zalecane, ponieważ może
doprowadzić do przeciążenia urządzenia, a nawet jego uszkodzenia.

Niektórzy producenci sprzętu komputerowego umieszczają na płytach głównych dodatkowy
moduł pamięci flash, która stanowi zabezpieczenie dla podstawowego BIOS-u, gdy ten
zostanie np. uszkodzony/zniszczony przez wirus komputerowy lub w niewłaściwy sposób
zaktualizowany. W takim przypadku zawartość zapasowego BIOS-u przepisywana jest do
pierwszego, podstawowego modułu pamięci flash. Mechanizm ten nosi nazwę DualBIOS.

Główne funkcje BIOS Setup

Standard CMOS Features – Podstawowe funkcje BIOS-u.

o

Date – Ustawienie daty. Obowiązuje format: mm:dd:yy.

o

Time – Ustawienie czasu systemowego. Obowiązuje format: hh:mm:ss.

o

IDE Primary/Secondary Master/Slave – Lista kolejnych napędów
podłączonych do kontrolerów (MASTER – nadrzędny, SLAVE – podrzędny)

o

IDE HDD Auto-Detection – Automatyczne wykrywanie parametrów
podłączonego napędu.

o

IDE Primary (Secondary) Master/Slave – Wybór sposobu detekcji parametrów
napędu: Auto – automatyczna, Manual – ręczna, None – brak detekcji.

o

Access Mode – Ustawienie tzw. "trybu adresowania przestrzeni dysku
twardego". Zalecane ustawienie: Auto.

o

Drive A – Ustawienie typu zainstalowanego napędu FDD. Najczęściej jest to:
"1,44, 3,5 in".

o

Video – Określenie typu podsystemu graficznego. Na ogół BIOS
automatycznie wykrywa i ustawia właściwy parametr (najczęściej
"EGA/VGA").

o

Halt On – Określa zachowanie się BIOSu w przypadku wystąpienia błędu w
trakcie POST.



Domyślna opcja: "All Errors" powoduje zatrzymanie procedury
testowej BIOS-u, po wystąpieniu każdego błędu sprzętowego (np. brak
klawiatury).



"No Errors" nie spowoduje zatrzymania uruchamiania komputera przy
wykryciu błędu



"All, But Keyboard" – działa podobnie jak "All Errors", pomijając
błędy klawiatury;



"All, But Diskette" – analogicznie do "All Errors", z wyłączeniem
błędów stacji dyskietek.

Advanced Chipset Features – Funkcje pozwalające ustawiać sposób działania sprzętu
zainstalowanego w komputerze.

o

DRAM Timing By SPD – Opcja powodująca automatyczne odczytanie z SPD
i ustawienie przez BIOS parametrów pamięci.

o

SDRAM Clock – Ustawienia częstotliwości pracy pamięci.

o

SDRAM CAS Latency Time – Ustawienia czasu opóźnienia sygnału CAS dla
pamięci SDRAM. (Domyślna wartość: 3, inne ustawienia dla pamięci o CAS
równym 3, mogą powodować niestabilną pracę systemu).

o

PCI Master Pipeline Req – Opcja włączająca/wyłączająca możliwość
przesyłania danych poprzez urządzenia PCI bez potrzeby obciążania w tym
procesie procesora.

o

System BIOS Cacheable – Opcja pozwalająca na przeniesienie zawartości
pamięci ROM do szybszej pamięci RAM.

o

Video RAM Cacheable – Włącza lub wyłącza możliwość buforowania
pierwszych 64 kB pamięci karty graficznej.

o

OnChip (OnBoard) USB – Włącza/wyłącza wbudowany w płytę główną
kontroler USB.

o

OnChip Sound – Włącza/wyłącza kodek audio, który pełni funkcję podobną do
karty dźwiękowej wbudowanej w chipset płyty głównej.

o

Spread Spectrum – Funkcja redukująca zakłócenia elektromagnetyczne, które
są wysyłane poprzez poszczególne elementy elektroniczne komputera.

o

FSB Frequency – Pozwala ustawić prędkość szyny systemowej (magistrali
łączącej procesor, pamięci RAM i chipset płyty głównej).

Advanced BIOS Features – Zaawansowane funkcje BIOS-u.

o

Virus Warning – Włącza/wyłącza kontrolę antywirusową. (Opcja ta podczas
instalacji systemu może powodować błędy i ostrzeżenia o wirusie ingerującym
w sektor MBR)

o

CPU Internal Cache – Włącza/wyłącza pamięć cache (optymalizuje przesył
danych do/z procesora).

o

Y2K Monitor – Włącza/wyłącza monitorowanie błędów zgodności z rokiem
2000. Obecnie jest ona nieprzydatna i rzadziej spotykana w BIOS-ie.

o

External Cache – Włącza/wyłącza zewnętrzną pamięć podręczną drugiego
poziomu (L2).

o

CPU L2 Cache ECC Checking – Włącza/wyłącza korektę błędów ECC dla
pamięci podręcznej drugiego poziomu.

o

Procesor Serial Number Enable – Udostępnia lub ukrywa indywidualny numer
procesora Intel Pentium III.

o

Quick Power On Self Test/Quick Boot – Włącza/wyłącza przyśpieszoną
procedurę testową sprzętu POST.

o

First/Second/Third Boot Device (Boot Sequence) – Ustala kolejność
odczytywania napędów, z których BIOS ma uruchomić system operacyjny.

o

Boot Other Device – Włącza/wyłącza możliwość bootowania z urządzeń
podłączonych do zewnętrznego kontrolera.

o

HDD S.M.A.R.T. Capability – Włącza/wyłącza mechanizm monitoringu i
wczesnego ostrzegania przed usterką dysku twardego. Opcja ta może
występować także w innym menu BIOS-u.

o

Boot Up Floppy Seek – Uaktywnia sprawdzenie przez BIOS, czy stacja
dyskietek zainstalowana w komputerze obsługuje 40 czy 80 ścieżek (obecnie
niespotykana).

o

Full Screen Logo Show – Włącza/wyłącza wyświetlanie na ekranie komputera
logo producenta płyty głównej. Możliwe są ustawienia:



"Bios" – wyświetlone zostaną informacje dot. testu POST,



"Silent" – wyświetlone zostanie logo producenta.

o

Hyper Threading Function – Włącza/wyłącza obsługę technologii
przyspieszającej pracę procesora.

o

MPS Revision – opcja dostępna tylko w przypadku platformy
wieloprocesorowej; umożliwia zmianę wersji MPS (ang. Multiprocessor
Specification). Dostępne wartości: 1.1 i 1.4.

o

Flash Protection – Włącza/wyłącza zabezpieczenie modułu pamięci
przechowującej BIOS przed nieautoryzowanym zapisem.

o

Swap Floppy Drive – Włącza/wyłącza opcję sekwencjonowania dostępności
stacji dyskietek, tj. zmianę ich statusu z A na B lub odwrotnie.

Kolejność stacji jest ustalana za pomocą kabla przyłączonego do napędu, dzięki tej opcji
system operacyjny może widzieć stację podłączoną fizycznie do portu 'B' jako napęd 'A', bez
ingerencji w fizyczne połączenia.

o

Boot Up Floppy Drive – Włącza/wyłącza wykrywanie pojemności dyskietki
umieszczonej w stacji dyskietek.

o

Boot Up Numlock Status – Włącza/wyłącza klawiaturę numeryczną podczas
startu komputera.

o

Gate A20 Option – Zmienia sposób adresowania pamięci powyżej 1024 kB.
Dostępne opcje: "Fast" i "Normal".

o

Typematic Rate Setting – Włącza/wyłącza opcję ustawień parametrów dla
opóźnień i samopowtarzalności klawiatury (oznaczonych odpowiednio:
"Typematic Delay" i "Typematic Rate").



Dostępne wartości dla opóźnień klawiatury (w milisekundach): 250,
500, 750 i 1000.



Dostępne wartości dla samopowtarzalności klawiatury: 6, 8, 10, 12, 15,
20, 24 i 30.

o

Security Option – Pozwala wybrać, czy hasło (o ile jest zdefiniowane) ma
blokować dostęp do komputera lub/i BIOS-u.

o

APIC Mode/Interrupt Mode – Określa, w jaki sposób są przydzielane
przerwania. Wybranie opcji APIC (ang. Advanced Programmable Interrupt
Controller) spowoduje, że płyta główna będzie dysponowała 24 przerwaniami
(w przeciwnym wypadku będzie ich 15).

Power Management Setup – Dotyczy zarządzania energią.

o

ACPI Suspend Type – Pozwala określić poziom "uśpienia" (sleep) komputera.



"S1" – Wyłączenie wyświetlania obrazu i zatrzymanie zegara
procesora.



"S3" – Wyłączenie zasilania wszystkich elementów poza pamięcią
RAM i obwodem zasilającym klawiaturę.

o

ACPI function – Włącza/wyłącza obsługę zaawansowanego interfejsu kontroli
zasilania i zarządzania aplikacjami.

o

Power Management – Ustawia schematy działania mechanizmów oszczędzania
energii.

o

HDD Power Down – Ustawia czas, po jakim twardy dysk, jeżeli jest
nieużywany, to zostanie wyłączony.

o

Doze Mode – Ustawia czas, po którym, w przypadku braku aktywności,
procesor przejdzie w "oszczędny" tryb pracy. (zmniejszenie szybkośći pracy
oraz wyłączenie niektórych modułów procesora).

o

Suspend Mode – Ustawia czas, po którym zostaną wyłączone prawie wszystkie
urządzenia.

o

PM Control by APM – Funkcja decydująca czy zarządzaniem energią zajmuje
się BIOS ( "Disabled") czy też system operacyjny ("Enabled").

o

Video Off Option – Opcja określająca w jakiej sytuacji ekran ma zostać
wygaszony.

o

Soft-Off by PWRBTN – Określa czy komputer wyłączy się natychmiast po
wciśnięciu klawisza zasilania na obudowie, czy też będzie wymagane
przytrzymanie przycisku przez około 4 sekundy.

o

RTC Alarm Resume (Power On by Alarm) – Umożliwia "obudzenie"
komputera w określonym czasie.

o

Resume by Alarm – Ustawienie umożliwiające włączenie komputera o
określonej godzinie.

o

Time (hh:mm:ss) Alarm – Pozycja ta jest wyłącznie aktywna jeżeli pozycja
"Resume by Alarm" jest uaktywniona. Funkcja ta pozwala na ustawienie
godziny, o której komputer ma się włączyć.

o

Date (of Month) Alarm – Pozycja ta pozwoli włączyć komputer w określonym
dniu miesiąca.

PnP/PCI Configurations – Kategoria określa obsługę zainstalowanego w komputerze
sprzętu poprzez mechanizm Plug and Play.

o

PNP OS Installed – Opcja informująca BIOS o zainstalowanym systemie
operacyjnym, który obsługuje urządzenia Plug and Play.

o

Reset Configuration Data (Force Update ESCD) – W tej opcji zaznaczenie
parametru "Disabled" to standard, a "Enabled" wymusza aktualizację ESCD
pomimo braku zmian.

o

Assign IRQ For USB – Czy BIOS ma przydzielić przerwanie dla kontrolera
USB (część, jeśli nie wszystkie kontrolery USB nie będą poprawnie pracowały
do czasu przypisania im przerwania).

o

Assign IRQ For VGA – jw. ale dla kontrolera VGA.

Integrated Peripherals – Opcje zarządzające interfejsami wbudowanymi w płytę
główną

o

OnChip IDE Channel 0/1 – Uaktywnia poszczególne kanały (pierwszy –
primary oraz drugi – secondary) interfejsu IDE.

o

IDE Prefetch Mode – Opcja umożliwiająca kontrolerowi szybszy dostęp do
dysków twardych.

o

USB Controller – Włącza/wyłącza kontroler USB, znajdujący się na płycie
głównej.

o

USB Keyboard Support Via – Określa sposób kontroli nad podłączoną
klawiaturą USB dla systemów nie obsługujących USB. Umożliwia obsługę
klawiatury (emulacja PS/2) dla DOSu, jest też potrzebna przy instalacji
systemów z rodziny Windows 9x.

o

USB Mouse Support – jw. ale dla myszy.

o

AC97 Audio – Włącza/wyłącza zintegrowaną na płycie głównej kartę
dźwiękową.

o

IDE HDD Block Mode – Uaktywnia transfer blokowy z/do twardego dysku.
Pozwala to na zapis i odczyt wielu sektorów jednocześnie, znacznie
przyśpiesza transfery.

o

POWER ON Function – Określa sposób włączania zasilania w komputerze.

o

KB Power ON Password – Pozwala na wpisanie hasła, które będzie wymagane
do włączenia komputera

o

Onboard FDD Controller – Uaktywnia wbudowany w płytę główną kontroler
dyskietek.

o

Onboard IR Function – Ustala standard portu podczerwieni.

o

PWRON After PWR-Fail – Określa zachowanie się komputera po zaniknięciu
zasilania.

o

Onboard Legacy Audio – Uaktywnia kodek audio, który jest wbudowany w
płytę główną. Jest to kodek karty dźwiękowej zintegrowanej z płytą w trybie
zgodności z SoundBlaster.

PC Health Status – Informacje diagnostyczne.

o

CPU Warning Temperature – Określa próg alarmu, dotyczący zbyt wysokiej
temperatury procesora.

o

CPU Fan Warning – Włącza/wyłącza komunikaty ostrzegawcze w razie
nieprawidłowej pracy wentylatora procesora.

o

System Fan Warning – Generuje komunikaty ostrzegawcze, dotyczące
wentylatora znajdującego się na obudowie.

Frequency/Voltage Control – Pozwala na zmianę częstotliwości/napięcia niektórych
podzespołów.

o

Auto Detect DIMM/PCI Clk – Opcja ustawiająca zarządzanie częstotliwością
szyn pamięci, PCI i procesora.

o

Spread Spectrum Modulated – Opcja włączająca/wyłączająca redukcję
zakłóceń elektromagnetycznych.

o

Clock By Slight Adjust – Funkcja umożliwiająca ręczne ustawienie
częstotliwości zewnętrznego zegara procesora (FSB).

Load Fail-Safe Options – Powoduje załadowanie maksymalnie bezpiecznych ustawień
BIOS-u.

Load Optimized Defaults – Powoduje załadowanie optymalnych ustawień BIOS-u.

Set Password – Definiowanie hasła dostępu do komputera.

Save & Exit Setup – Zapisuje dokonane ustawienia i wychodzi z programu
konfiguracyjnego.

Exit Without Saving – Umożliwia opuszczenie programu Setup bez zapisywania
wprowadzonych zmian.