optyk mechanik 731[04] z2 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ewa Zajączkowska

Wykonywanie montażu zespołów mechanicznych sprzętu
optycznego 731[04].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Zdzisław Anglart
inż. Teresa Piotrowska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Zajączkowska

Konsultacja:
dr inż. Anna Kordowicz-Sot

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].Z2.01
„Wykonywanie montażu zespołów mechanicznych sprzętu optycznego”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu optyk-mechanik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Montaż zespołów mikroskopów

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Montaż zespołów lunety

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Montaż zespołów lornet

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Montaż zespołów aparatów fotograficznych

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie optyk-mechanik. W poradniku
zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi
na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie.
Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu technicznego ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji
usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne
możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.
Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie
odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia przez
ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania. W tym
miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela, sposobu
prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

731[04].Z2.01

Wykonywanie montażu zespołów

mechanicznych sprzętu optycznego

731[04].Z2.02

Mocowanie elementów optycznych

731[04].Z2

Montaż i justowanie urządzeń

optycznych

731[04].Z2.03

Wykonywanie montażu i justowanie

zespołów sprzętu optycznego

731[04].Z2.04

Wykonywanie montażu końcowego

i justowanie kompletnego sprzętu

optycznego

731[04].Z2.05

Wykonywanie montażu i justowanie

sprzętu optoelektronicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

stosować jednostki układu SI,

–

przeliczać jednostki,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki, charakteryzowania elementów
optycznych, dobierania przyrządów optycznych oraz wykonywania mechanizmów
drobnych i precyzyjnych,

–

określać właściwości materiałów stosowanych w przemyśle optycznym i precyzyjnym,

–

czytać rysunki wykonawcze,

–

czytać schematy optyczne,

–

czytać instrukcje technologiczne i montażowe,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

obsługiwać komputer,

–

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

odczytać dokumentację techniczną,

–

zorganizować stanowisko pracy,

–

dobrać materiały do montażu sprzętu i urządzeń optycznych i optoelektronicznych,

–

dobrać narzędzia do montażu sprzętu optycznego i optoelektronicznego,

–

dobrać przyrządy pomiarowe i kontrolne wykorzystywane przy montażu,

–

zaplanować kolejność czynności podczas montażu mechanicznego,

–

dobrać i zastosować elementy mechanizmów drobnych i precyzyjnych do montażu na
podstawie dokumentacji technicznej,

–

dobrać i zastosować elementy mechaniczne do wstępnego i ostatecznego montażu,

–

określić właściwości materiału uszczelniającego,

–

zastosować materiały uszczelniające w procesie montażu mechanicznego,

–

ocenić zgodność wykonywania czynności technologicznych z normami technicznymi,
jakościowymi oraz dokumentacją,

–

sprawdzić działanie montowanego sprzętu,

–

sprawdzić momenty oporowe, martwe ruchy i płynność ruchów,

–

zamontować migawki, mechanizmy przesuwu taśmy filmowej, przekładnie i mechanizmy
napędowe,

–

zamontować zespoły mechaniczne w mikroskopach, lunetach, lornetach, aparatach
fotograficznych, powiększalnikach, rzutnikach, niwelatorach, teodolitach, kolimatorach,
noktowizorach, laserach, aparaturze optoelektronicznej i innych,

–

ocenić jakość wykonywanych prac montażowych,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Optyk-mechanik 731[04]

Moduł:

Montaż i justowanie urządzeń optycznych 731[04].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie montażu mechanicznych zespołów sprzętu
optycznego 731[04].Z2.01

Temat: Montaż przegubu lornetki pryzmatycznej.

Cel ogólny: Montowanie zespołów mechanicznych urządzeń optycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować działanie lornetki pryzmatycznej ze szczególnym uwzględnieniem
przegubu,

−

umieć dobrać oś, dotrzeć i zmontować przegub,

−

sprawdzić jakość wykonanego montażu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

miniwykład,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca samodzielna,

−

praca w grupach 2÷4 osobowych.

Czas:

4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komplet części i elementów przegubu lornetki do montażu,

−

rysunki konstrukcyjne lornetki,

−

stanowisko do montażu zespołów mechanicznych,

−

komplet narzędzi do montażu mechanicznego,

−

instrukcja technologiczna i konstrukcyjna lornetki pryzmatycznej,

−

film pokazujący montaż przegubu.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

A. Budowa osi przegubu lornetki pryzmatycznej:

−

wstęp – nauczyciel objaśnia pojęcie osi przegubu przedstawiając odpowiednie

modele, omawia jego budowę, zasadę działania,

−

uczniowie otrzymują różne przeguby lornetek,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczniowie pracując w grupach zapoznają się z budową osi przegubu otrzymanej
lornetki,

−

uczniowie dyskutując wyjaśniają zasadę działania osi przegubu i sporządzają
notatkę.

A. Montaż osi przegubu lornetki pryzmatycznej:

−

wstęp – nauczyciel omawia zasady doboru osi, zasady docierania osi przegubów
do korpusu prawego, omawia materiały do docierania, demonstruje sposób
docierania, objaśnia gdzie można odszukać informacje na temat wykonania
zadania, na koniec demonstruje montaż całego przegubu,

−

uczniowie otrzymują elementy i części do montażu osi przegubu,

−

uczniowie pracując w grupach docierają przegub do korpusów lornetki, montują
przegub i sprawdzają jego jakość,

−

uczniowie dyskutując porównują jakość zmontowanych przegubów i sporządzają
notatkę.

4. Podsumowanie zajęć:

−

nauczyciel zwraca uwagę na to, aby docieranie było wykonywane starannie
i dokładnie,

−

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące montażu osi przegubu
lornetki.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy.

Praca domowa

Uczniowie mają napisać w punktach przebieg wykonanego zadania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Optyk-mechanik 731[04]

Moduł:

Technologia elementów optycznych 731[04].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie montażu mechanicznych zespołów sprzętu
optycznego 731[04].Z2.01

Temat: Wykonanie montażu przysłony irysowej.

Cel ogólny: Montowanie zespołów mechanicznych urządzeń optycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować działanie przysłon,

−

umieć dobrać listki do montażu,

−

zmontować przysłonę irysową.

Metody nauczania–uczenia się:

−

miniwykład,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca samodzielna,

−

praca w grupach 2÷4 osobowych.

Czas:

4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komplet części i elementów przysłony irysowej,

−

rysunki konstrukcyjne przysłon,

−

stanowisko do montażu zespołów mechanicznych,

−

komplet narzędzi do montażu mechanicznego,

−

instrukcja technologiczna i konstrukcyjna lornetki pryzmatycznej,

−

film pokazujący montaż przysłony.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:

A. Budowa osi przysłony irysowej:

−

wstęp – nauczyciel objaśnia pojęcie przysłony, pokazuje modele, omawia ich
budowę, zasadę działania,

−

uczniowie otrzymują różne modele przysłon,

−

uczniowie pracując w grupach zapoznają się z budową przysłon i klasyfikują je,

−

uczniowie dyskutując wyjaśniają zasadę działania przysłon i sporządzają notatkę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

B. Montaż przysłony irysowej:

−

wstęp – nauczyciel omawia zasady doboru części do montażu, objaśnia gdzie
można odszukać informacje na temat wykonania zadania, na koniec demonstruje
montaż przysłony irysowej,

−

uczniowie otrzymują elementy i części do montażu przysłony,

−

uczniowie pracując samodzielnie montują przysłonę irysową i sprawdzają jej
jakość,

−

uczniowie dyskutując porównują jakość zmontowanych przysłon i sporządzają
notatkę.

4. Podsumowanie zajęć:

−

nauczyciel zwraca uwagę na to, aby listki zamontowane w przysłonie nie miały
żadnych uszkodzeń,

−

uczniowie podczas dyskusji wypracowują wnioski dotyczące montażu przysłony
irysowej.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy.

Praca domowa

Uczniowie mają odszukać w literaturze ciekawe zastosowania przysłon.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Montaż zespołów mikroskopów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmontuj prowadnice toczne w mikroskopie szkolnym według rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 1: Prowadnice toczne w mikroskopie: 1 – statyw, 2 – korpus prowadnicy,

3, 7, 9, 15, 16, 20, 23 – wkręty, 4 – zębatka, 5 – prowadnica boczna, 6 – prowadnica środkowa,

8 – mechanizm mikro-makro, 10 – kołek, 11 – sprężyna hamująca, 12 – korek, 13 – kołek,

I4 – kulki, 17 – prowadnica boczna, 18, 19, 21, 22 – bieżnie drucikowe [11, s. 154]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe ułożenie drucików
i kulek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem prowadnicy (rysunek 28 – poradnik dla ucznia)
5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu prowadnicy w mikroskopie,
6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu prowadnicy w mikroskopie,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania wybranych typów mocowań,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować prowadnice w mikroskopie zgodnie z instrukcją montażową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów prowadnicy tocznej w mikroskopie,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu prowadnic,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 2

Opisz proces technologiczny wykonania montażu ruchu mikro-makro według rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 2: Mechanizm mikro-makro: 1, 7, 11, 16, 24 – wkręty, 2 – tuleja korpusu,

3, 20, 21 – koszyki prowadnic kulki, 4 – tarczka dociskowa, 5, 10 – sprężyny talerzykowe,

12, 25 – pokrętki ruchu drobnego (mikro), 13, 18– pokrętki ruchu zgrubnego (makro), 14 – oś,

15 – zębnik, 17, 19 – pierścienie z bieżniami kulek, 22 – talerzyk, 23 – tarczka [11, s. 156]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową kolejność operacji
w procesie technologicznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy mikroskopów,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady montażu

mechanizmu mikro-makro w mikroskopie,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu zespołu mikro-makro,

4) przygotować arkusze do wykonania technologii montażu zespołu mikro-makro,
5) opisać proces wykonania montażu zespołu mikro-makro.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

rysunek konstrukcyjny zespołu ruchu mikro-makro w mikroskopie,

−

wzorcowa karta technologiczna wykonania montażu zespołu mechanicznego mikroskopu,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru A4.

Ćwiczenie 3

Zmontuj zespół mechanizmu przesuwu dioptryjnego okulara mikroskopowego według

otrzymanego rysunku konstrukcyjnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące montażu mechanicznego

zespołów sprzętu optycznego,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zespołów mechanicznych

mikroskopów,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

4) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

5) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

6) zapoznać się z rysunkiem zespołu mechanizmu dioptryjnego,
7) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu prowadnicy w mikroskopie,
8) przygotować stanowisko montażowe,
9) dobrać narzędzia do wykonania montażu okulara z regulacją dioptryjną w mikroskopie,
10) przygotować elementy do montażu,
11) zmontować okular z regulacją dioptryjną w mikroskopie zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów okulara z regulacją dioptryjną,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu okulara z regulacją dioptryjną,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zmontuj nasadkę krzyżową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zespołów mechanicznych

mikroskopów,

4) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące montażu mechanicznego

zespołów sprzętu optycznego,

5) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

6) zapoznać się z rysunkiem zespołu nasadki krzyżowej,
7) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu nasadki krzyżowej w mikroskopie,
8) przygotować stanowisko montażowe,
9) dobrać narzędzia do wykonania montażu nasadki krzyżowej w mikroskopie,
10) przygotować elementy do montażu,
11) zmontować nasadkę krzyżową w mikroskopie zgodnie z instrukcją montażową,
12) sprawdzić działanie nasadki krzyżowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów nasadki krzyżowej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu nasadki krzyżowej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Opracuj proces technologiczny wykonania montażu stolika krzyżowego według rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 5: Mechanizmy stolika krzyżowego: 1 – łapka wychylna, 2 – belka prowadnic ruchu

wzdłużnego, 3 – tuleja łożyskująca, 4 – wspornik, 5, 10 – kulki, 6, 11 – koszyczki, 7 – podkładka, 8 –

sprężyna talerzowa, 9 – pokrętka ruchu wzdłużnego, 12 – drucik bieżni, 13 – belka prowadnic ruchu

poprzecznego,

14 – korpus [13, s. 202]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową kolejność operacji
i dobór narzędzi i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy mikroskopów,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady montażu

stolika krzyżowego w mikroskopie,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu zespołu stolika krzyżowego,

4) przygotować arkusze do wykonania technologii montażu zespołu stolika krzyżowego,
5) opisać proces wykonania montażu stolika krzyżowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

rysunek konstrukcyjny stolika krzyżowego w mikroskopie,

−

wzorcowa karta technologiczna wykonania montażu zespołu mechanicznego mikroskopu,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Zmontuj nasadkę dwuokularową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zespołów mechanicznych

mikroskopów,

4) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące montażu mechanicznego

zespołów nasadki okularowej,

5) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

6) zapoznać się z rysunkiem zespołu nasadki dwuokularowej,
7) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu nasadki dwuokularowej w mikroskopie,
8) przygotować stanowisko montażowe,
9) dobrać narzędzia do wykonania montażu nasadki dwuokularowej w mikroskopie,
10) przygotować elementy do montażu,
11) zmontować nasadkę dwuokularową w mikroskopie zgodnie z instrukcją montażową,
12) Sprawdzić działanie nasadki dwuokularowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów nasadki dwuokularowej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu nasadki dwuokularowej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 7

Zmontuj nasadkę krzyżową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zespołów mechanicznych

mikroskopów,

4) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące montażu mechanicznego

zespołów sprzętu optycznego,

5) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

6) zapoznać się z rysunkiem zespołu nasadki krzyżowej
7) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu nasadki krzyżowej w mikroskopie,
8) przygotować stanowisko montażowe,
9) dobrać narzędzia do wykonania montażu nasadki krzyżowej w mikroskopie,
10) przygotować elementy do montażu,
11) zmontować nasadkę krzyżową w mikroskopie zgodnie z instrukcją montażową.
12) sprawdzić działanie nasadki krzyżowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów nasadki krzyżowej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu nasadki krzyżowej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 8

Zmontuj rewolwerowy zmieniacz obiektywów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

mikroskopów,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zespołów mechanicznych

mikroskopów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące montażu mechanicznego

zespołów sprzętu optycznego,

5) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

6) zapoznać się z rysunkiem zespołu rewolwerowego zmieniacza obiektywów
7) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu rewolwerowego zmieniacza

obiektywów w mikroskopie,

8) przygotować stanowisko montażowe,
9) dobrać narzędzia do wykonania montażu rewolwerowego zmieniacza obiektywów

w mikroskopie,

10) przygotować elementy do montażu,
11) zmontować rewolwerowy zmieniacz obiektywów w mikroskopie zgodnie z instrukcją

montażową,

12) sprawdzić działanie rewolwerowego zmieniacza obiektywów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

komplet elementów rewolwerowego zmieniacza obiektywów,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu rewolwerowego zmieniacza obiektywów,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Montaż zespołów lunety

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmontuj zespół przesuwu soczewki ogniskującej według rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 1: Zespół przesuwu soczewki ogniskującej: 1– tubus, 2 – czop, 3 – nakrętka,

4 – pokrętka, 5 – korpus okulara, 6 – suwnica, 7 – soczewka ogniskująca, 8– pierścień dociskowy [13, s. 166]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

lunet geodezyjnych,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem zespół przesuwu soczewki ogniskującej

5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu zespołu przesuwu soczewki

ogniskującej,

6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu zespół przesuwu soczewki ogniskującej,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania montażu,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować zespół przesuwu soczewki ogniskującej zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko do montażu mechanicznego,

−

komplet elementów zespołu przesuwu soczewki ogniskującej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu zespołu przesuwu soczewki ogniskującej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 2

Zmontuj zespół spodarki geodezyjnej wg rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 2: Spodarka teodolitu [2, s. 187]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

lunet geodezyjnych,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem zespołu spodarki geodezyjnej

5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu zespołu spodarki geodezyjnej,
6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu zespół przesuwu spodarki geodezyjnej,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania montażu,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować zespół przesuwu spodarki geodezyjnej zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko do montażu mechanicznego,

−

komplet elementów zespołu spodarki geodezyjnej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu zespołu spodarki geodezyjnej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Montaż zespołów lornet

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmontuj zespół przegubu lornetki według otrzymanego rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

lornet,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem zespołu przegubu lornetki pryzmatycznej,
5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu przegubu lornetki pryzmatycznej,
6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu zespołu przegubu lornetki pryzmatycznej,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania montażu,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować zespół przegubu lornetki pryzmatycznej zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja montażowa przegubu lornetki pryzmatycznej,

−

stanowisko do montażu mechanicznego,

−

komplet elementów zespołu przegubu lornetki pryzmatycznej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu zespołu przegubu lornetki pryzmatycznej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 2

Zmontuj zespół okulara lornetki według otrzymanego rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór narzędzi
i przyrządów kontrolnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady działania

lornet,

2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem zespołu okulara lornetki,

5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu mechanicznego okulara lornetki,
6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu zespołu mechanicznego okulara lornetki,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania montażu,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować zespół okulara lornetki zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja montażowa okulara lornetki,

−

stanowisko do montażu mechanicznego,

−

komplet elementów zespołu mechanicznego okulara lornetki,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu zespołu okulara lornetki,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Montaż zespołów aparatów fotograficznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmontuj zespół przysłony irysowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe ułożenie listków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady przysłon,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące mechanizmów drobnych

i precyzyjnych,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu mechanicznego zespołów mechanicznych przyrządów
optycznych,

4) zapoznać się z rysunkiem diafragmy irysowej

5) zapoznać się z instrukcją technologiczną montażu zespołu diafragmy irysowej,
6) przygotować stanowisko montażowe,
7) dobrać narzędzia do wykonania montażu diafragmy irysowej,
8) dobrać przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania montażu,
9) przygotować elementy do montażu,
10) zmontować zespół diafragmy irysowej zgodnie z instrukcją montażową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja montażu diafragmy irysowej,

−

komplet elementów zespołu diafragmy irysowej,

−

komplet narzędzi potrzebnych do montażu zespołu diafragmy irysowej,

−

komplet przyrządów pomiarowo-kontrolnych,

−

komplet uniwersalnych przyrządów pomiarowych.

Ćwiczenie 2

Opisz proces technologiczny wykonania montażu migawki według otrzymanego rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na prawidłową kolejność operacji
i prawidłowy dobór sprzętu pomiarowo–kontrolnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące aparatu fotograficznego,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy i zasady montażu

migawki,

3) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przyrządów pomiarowo-

kontrolnych do wykonania montażu zespołu migawki,

4) przygotować arkusze do wykonania technologii montażu zespołu stolika krzyżowego,
5) opisać proces wykonania montażu migawki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

rysunek konstrukcyjny migawki w mikroskopie,

−

wzorcowa karta technologiczna wykonania montażu zespołu mechanicznego aparatu
fotograficznego,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie montażu
zespołów mechanicznych sprzętu optycznego”

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 23 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. a, 5. d, 6. c, 7. a, 8. c, 9. b, 10. d, 11. b,
12. c, 13. c , 14. a, 15. b, 16. b, 17. a, 18. a, 19. c, 20. b, 21. c, 22. d, 23. c, 24. a,
25. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować zasady działania mikroskopu

Scharakteryzować prowadnice

Wyregulować zespoły mikroskopów

Scharakteryzować zespoły mikroskopów

Dobrać elementy do montażu

Wykonać montaż

Określić elementy mechaniczne

Scharakteryzować budowę zespołów
mechanicznych

10 Sklasyfikować elementy do montażu

11 Sklasyfikować elementy do montażu

12 Sklasyfikować elementy do montażu

13 Opisać zasady działania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14 Scharakteryzować zespoły mechaniczne

15 Sklasyfikować elementy do montażu

16 Scharakteryzować zasady montażu

17 Zastosować zasady kontroli międzyoperacyjnej

18 Scharakteryzować zasady budowy

19 Określić parametry sprzętu optycznego

20 Scharakteryzować zasady montażu

21 Scharakteryzować zasady budowy

22 Scharakteryzować zasady budowy

23 Rozróżnić zespoły do montażu

24 Rozróżnić przyrządy

25 Rozróżnić narzędzia

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 25 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do pionowego przesuwu stolika w mikroskopie służy

a) pokrętka ruchu mikro.
b) rewolwerowy zmieniacz obiektywów.
c) pokrętło ruchu krzyżowego.
d) pokrętło kondensora.

2. Do przesuwu pionowego stolika mikroskopu wykorzystano prowadnice

a) drucikowe.
b) stożkowe.
c) nożowe.
d) płaskie.

3. Kasowanie luzów w prowadnicy drucikowej uzyskujemy poprzez

a) zmianę średnicę kulek.
b) zmianę średnicy drucików bieżni.
c) dokręcenie wkrętów bocznych.
d) wymianę prowadnic.

4. W mechanizmie mikro-makro do przeniesienia ruchu pokrętki na zębnik używamy

a) przekładni zębatej.
b) ślizgowej.
c) ślimakowej.
d) planetarnej.

5. Do regulacji momentu obrotowego służy element oznaczony numerem

a) 16.
b) 4.
c) 19.
d) 23.

6. Do docierania łożysk ślizgowych w mechanizmie mikro-makro wykonywanych

z mosiądzu używa się
a) pasty poleskiej z tlenku ceru.
b) pasty docierakowej z prażonego tlenku chromu, stearyny, nafty i chlorku.
c) mączki pumeksowej zmieszanej z wazeliną.
d) pastylek diamentowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Toczenie czoła C w zespole przesuwu soczewki ogniskującej przeprowadzamy w celu

a) uzyskania luzu < 0,02 mm.
b) wykasowania luzu.
c) ustawienia soczewek.
d) zogniskowania zespołu.

8. Na rysunku pokazano okular z regulacją dioptryjną. Pierścień dioptryjny oznaczony jest

numerem

a) 1.
b) 6.
c) 5.
d) 2.

9. W nasadce krzyżowej zastosowano prowadnice

a) drucikowe.
b) na jaskółczy ogon.
c) zębate.
d) ślimakowe.

10. Element, który podlega selekcji przed montażem nasadki krzyżowej to

a) łapka odchylna.
b) noniusze.
c) podziałki.
d) prowadnice z jaskółczym ogonem.

11. Podczas montażu stolika krzyżowego musimy selekcjonować

a) sprężyny.
b) zębatki.
c) pokrętła.
d) prowadnice.

12. Minimalne rozstawienie między osiami tubusów w nasadce dwuokularowej L

min

wynosi

a) 55.
b) 75.
c) 85.
d) 95.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Rewolwerowy zmieniacz obiektywów służy do

a) szybkiej zmiany okularów.
b) szybkiej zmiany powiększenia mikroskopu.
c) zmiany pola widzenia.
d) zmiany miejsca obserwowanego obrazu.

14. Podczas montażu nasadki dwuokularowej musimy dokonać selekcji

a) zakrywek z podziałką.
b) tubusów.
c) osi z korpusami.
d) panewek.

15. Podczas montażu rewolwerowego zmieniacza obiektywów docieramy

a) powierzchnię stożkową S.

b) kanałek K.
c) czoło oporowe C.
d) sprężynę płaską.

16. Kontrola międzyoperacyjna rewolwerowego zmieniacza obiektywów prowadzona jest

a) wyrywkowo.
b) w 100%.
c) w 60%.
d) w 80%.

17. Podłużny kanałek K umożliwia przesuw

a) pierścieni dociskowych.
b) pokrętki.
c) czopa.
d) nakrętki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Zakres rozstawienia okularów powinien wynosić

a) 26 do 54 mm.
b) 56 do 74 mm.
c) 66 do 74 mm.
d) 76 do 84 mm.

19. Montaż migawki nie obejmuje czynności

a) przynitowania przysłony.
b) sprawdzenia działania.
c) szlifowania przysłony.
d) nawleczenia sprężyny.

20. Pierścień w korpusie przysłony irysowej umocowany jest za pomocą sprężyny

a) płaskiej.
b) spiralnej.
c) włosowej.
d) kołowej.

21. Bieżnia filmu na rysunku oznaczona

jest numerem
a) 9.
b) 7.
c) 5.
d) 8.

22. W aparatach fotograficznych zespół odpowiadający za czas naświetlania materiału

światłoczułego to
a) przysłona.
b) migawka centralna.
c) obiektyw.
d) światłomierz.

23. Rysunek a przedstawia

a) przysłonę stałą z wbudowaną płytką

ogniskową.

b) przysłonę irysową.
c) przysłonę stałą.
d) przysłonę regulowaną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24. Do lunet pomiarowych zaliczamy

a) teodolit.
b) lornetkę teatralną.
c) teleskop.
d) kolimator.

25. Poniższy rysunek przedstawia

a) pilniki.
b) pęsety.
c) klucze specjalne.
d) szczypce specjalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie montażu zespołów mechanicznych sprzętu optycznego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie montażu
zespołów mechanicznych sprzętu optycznego”

Test składa się z 25 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 23 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. a, 5. b, 6. b, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. d,
12. b, 13. b , 14. c, 15. d, 16. c, 17. a, 18. b, 19. b, 20. a, 21. b, 22. d, 23. c, 24.
a, 25. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować zasady działania mikroskopu

Scharakteryzować prowadnice

Wyregulować zespoły mikroskopów

Scharakteryzować zespoły mikroskopów

Dobrać elementy do montażu

Wykonać montaż

Określić elementy mechaniczne

Scharakteryzować budowę zespołów
mechanicznych

10 Sklasyfikować elementy do montażu

11 Sklasyfikować elementy do montażu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12 Sklasyfikować elementy do montażu

13 Opisać zasady działania

14 Scharakteryzować zespoły mechaniczne

15 Sklasyfikować elementy do montażu

16 Scharakteryzować zasady montażu

17 Zastosować zasady kontroli międzyoperacyjnej

18 Scharakteryzować zasady budowy

19 Określić parametry sprzętu optycznego

20 Scharakteryzować zasady montażu

21 Scharakteryzować zasady budowy

22 Scharakteryzować zasady budowy

23 Rozróżnić zespoły do montażu

24 Rozróżnić przyrządy

25 Rozróżnić narzędzia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do pionowego przesuwu stolika w mikroskopie służy

a) pokrętka ruchu makro.
b) rewolwerowy zmieniacz obiektywów.
c) pokrętło ruchu krzyżowego.
d) pokrętło kondensora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Do przesuwu pionowego stolika mikroskopu wykorzystano prowadnice

a) na jaskółczy ogon.
b) stożkowe.
c) nożowe.
d) trapezowe.

3. Kasowanie luzów w prowadnicy drucikowej uzyskujemy przez

a) zmianę smaru.
b) zmianę średnicy drucików bieżni.
c) dokręcenie wkrętów bocznych.
d) wymianę prowadnic.

4. W mechanizmie mikro-makro do przeniesienia ruchu pokrętki na zębnik używamy

a) przekładni kulkowej.
b) ślizgowej.
c) ślimakowej.
d) stożkowej.

5. Do regulacji momentu obrotowego służy element oznaczony numerem

a) 21.
b) 23.
c) 24.
d) 22.

6. Do docierania łożysk ślizgowych w mechanizmie mikro-makro wykonywanych z stali

używa się
a) pasty polerskiej z tlenku ceru.
b) pasty docierakowej z prażonego tlenku chromu, stearyny, nafty i chlorku.
c) mączki pumeksowej zmieszanej z wazeliną.
d) pastylek diamentowych.

7. Występy na suwnicy do zespołu przesuwu soczewki ogniskującej służą do

a) dopasowania suwnicy i tubusa na średnicy D.
b) dopasowania pokrętki do tubusa.
c) dopasowania pokrętki do korpusu okulara.
d) dopasowania suwnicy do nakrętki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Na rysunku pokazano okular z regulacją dioptryjną. Pierścieniem dociskowym jest

element oznaczony numerem

a) 1.
b) 3.
c) 6.
d) 5.

9. W stoliku krzyżowym zastosowano prowadnice

a) drucikowe.
b) na jaskółczy ogon.
c) zębate.
d) ślimakowe.

10. Selekcji przed montażem nasadki krzyżowej podlega

a) łapka nieruchoma.
b) zębatki.
c) podziałki.
d) zespół pokrętki.

11. Podczas montażu stolika krzyżowego musimy wykonać proces docierania

a) prowadnic.
b) bieżni drucikowych.
c) belki prowadnic.
d) łożyska kół zębatych.

12. Podczas montażu nasadki dwuokularowej musimy dokonać docierania

a) tubusów.
b) osi z korpusem.
c) przysłon.
d) wtopek panewek.

13. Maksymalne rozstawienie między osiami tubusów w nasadce dwuokularowej L

min

wynosi

a) 55.
b) 75.
c) 85.
d) 95.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Rewolwerowy zmieniacz obiektywów ma kształt

a) owalnej miseczki.
b) prostokątnej miseczki.
c) kulistej miseczki.
d) eliptycznej miseczki.

15. Warunkiem paracentryczności jest to, że

a) nie może brakować zakrywek z podziałką.
b) osie tubusów nasadki muszą być równoległe.
c) osie z korpusami muszą być równoległe.
d) wszystkie otwory gwintowane muszą znajdować się w tym samym miejscu.

16. Podczas montażu rewolwerowego zmieniacza obiektywów docieramy

a) kanałek K.

b) czoło oporowe C.
c) powierzchnię stożkową S.
d) sprężynę płaską.

17. Kontrola końcowa rewolwerowego zmieniacza obiektywów prowadzona jest

a) w 100%.
b) w 80 %.
c) w 60%.
d) wyrywkowo.

18. Występy N. M. P na rys. z zadania 16 umożliwiają

a) dopasowanie pokrętki.
b) dopasowanie suwnicy i tubusa.
c) dopasowanie czopa.
d) dopasowanie pierścienia dociskowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Podkładki do montażu przegubu lornetki muszą być dobierane tak, aby przesunięcie

między płaszczyznami nie przekraczało
a) 0,1 mm.
b) 0,2 mm.
c) 0,3 mm.
d) 0,4 mm.

20. Montaż migawki nie obejmuje czynności

a) justowania przysłony.
b) podginania zderzaka.
c) wiercenia otworów.
d) docierania otworów.

21. Pierścień w korpusie przysłony irysowej umocowany jest za pomocą sprężyny

a) aluminiowej.
b) kołowej.
c) membrany.
d) zamkniętej.

22. Wziernik aparatu na rysunku oznaczony jest numerem

a) 1.
b) 4.
c) 6.
d) 9.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23. Rysunek b przedstawia

a) przysłonę stałą.
b) przysłonę irysową.
c) przysłonę stałą z wbudowaną płytką ogniskową.
d) przysłonę regulowaną.

24. Do lunet pomiarowych zaliczamy

a) niwelator.
b) lornetkę teatralną.
c) teleskop.
d) kolimator.

25. Poniższy rysunek przedstawia

a) pilnik.
b) pęsetę.
c) klucz specjalny.
d) szczypce specjalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie montażu zespołów mechanicznych sprzętu optycznego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bartkowska J.: Optyka i korekcja wad wzroku. Wydawnictwo Lekarskie, PZWL

Warszawa 1996

2. Chalecki J.: Przyrządy optyczne. WNT, Warszawa 1979
3. Hanc T.: Pomiary optyczne. WNT, Warszawa 1964
4. Hein A., Sidorowicz A., Wagnerowski T.: Oko i okulary. Wydawnictwo Przemysłu

Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1966

5. Jóźwicki R.: Optyka Instrumentalna. WNT, Warszawa 1970
6. Krawcow J. A., Orłow J. I.: Optyka geometryczna ośrodków jednorodnych. WNT,

Warszawa 1993

7. Meyer – Arendt J. R.: Wstęp do optyki. PWN, Warszawa 1977
8. Nowak J., Zając M: Optyka – kurs elementarny. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Wrocławskiej, Wrocław 1998

9. Pluta M.: Mikroskopia optyczna. PWN Warszawa 1982
10. Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997
11. Szymański J.: Budowa i montaż aparatury optycznej. WNT, Warszawa 1978
12. Tryliński W. (red.): Konstrukcja przyrządów i urządzeń precyzyjnych. WNT, Warszawa

1996

Internet:
[http://www.topserw.com.pl/_[http://www.agat-
system.pl/cimco.php]pl,pl/35/klucz+plasko+oczkowy.html]

Czasopisma:
–

Mechanik

–

Przegląd Mechaniczny