127

Elektronika Praktyczna 10/2005

B I B L I O T E K A E P

W „Bibliotece EP” prezentujemy książki dotyczące zagadnień związanych z różnymi dziedzinami techniki, jednak zawsze przydatne
w pracy elektronika lub pomocne w uprawianiu elektronicznego hobby. Nasza opinia jest oczywiście subiektywna, ale wynika
z wieloletniego doświadczenia zawodowego i chyba jest zgodna z oczekiwaniami tych, którzy chcą z książek korzystać, a nie
przyozdabiać nimi półki. Aby nie marnować miejsca w EP, nie będziemy publikować recenzji książek ocenianych na jedną lub
dwie “lutownice”. Przyjęliśmy szeroką skalę ocen, aby ułatwić Czytelnikom orientację w potencjalnej przydatności ksią

żki. Ze względu

na to, że w książkach wydawanych w Polsce pewne działy elektroniki są wyraźnie pomijane, w dziale Biblioteki EP omawiamy
również pozycje książkowe pochodzące od wydawców światowych. Przy wyborze tych książek kierujemy się ich tematyką,
wartością merytoryczną i subiektywnym odczuciem ich przydatności.
Publikowane w EP recenzje książek można znaleźć w Internecie pod adresem: http://biblioteka.ep.com.pl.

Uwaga! Większość prezentowanych książek można zamówić w Dziale Handlowym AVT. Chcemy w ten sposób udostępnić je

Czytelnikom EP. Pozycje zagraniczne znaleźć można pod adresem: http://www.abe.pl.

127

Harald Kreidl, Gerald Kupris, Peter Dilger,

Mikrokontrolery 68HC08 w praktyce, BTC, 2005

ISBN 83–60233–00–4

Jeślibyśmy przyjęli, że miarą popu-

larności mikrokontrolerów jest liczba

wydanych o nich książek, to popular-

ność mikrokontrolerów 68HC08 firmy

Freescale (dawniej Motorola) w Polsce

gwałtownie wzrosła. Prezentowana

książka jest bowiem pierwszą znaną

mi pozycją na temat tych układów,

wydaną w języku polskim. Jej głównym

autorem jest Harald Kreidl, pracownik

niemieckiego oddziału firmy Freescale,

znany i uznany specjalista w dziedzinie

mikrokontrolerów. Książka składa się 6

części (rozdziałów). Rozdział pierwszy

– najdłuższy jest poświecony opisowi

rdzenia wszystkich wersji mikrokontro-

lerów rodziny 68HC08. Przedstawiono

w nim mikrokontroler widziany ocza-

mi programisty. Po ogólnym scharakte-

ryzowaniu rdzenia 68HC08 porównano

go z jego poprzednikiem – rdzeniem

mikrokontrolerów 68HC05, a następnie

szczegółowo przedstawiono przerwa-

nia i ich obsługę, tryby adresowania,

pełną listę rozkazów, możliwe źródła

sygnału zegarowego oraz tryby pracy

mikrokontrolera. Ten rozdział kończy

się krótkim opisem układów zwiększa-

jących pewność działania mikrokon-

trolera, którymi są watchdog i moni-

tor napięcia zasilającego. W rozdziale

drugim są przedstawione moduły pe-

ryferyjne układów rodziny 68HC08.

Mowa jest tu o układach czasowych,

wejściach i wyjściach cyfrowych, prze-

twornikach analogowo–cyfrowych oraz

interfejsach szeregowych: synchronicz-

nym i asynchronicznym. Wspomniano

również o interfejsie Mszan, wbudo-

wanym w niektóre mikrokontrolery

z rodziny 68HC08. Rozdział trzeci jest

w całości poświęcony pamięciom mi-

krokontrolerów 68HC08. Omówione

zostały rodzaje i konfiguracje stosowa-

nych w tych układach pamięci oraz

sposoby programowania mikrokontrole-

rów w systemie. W rozdziale czwartym

dokonano pełnej (w momencie pisania

książki) prezentacji układów wykony-

wanych w ramach rodziny 68HC08.

Opisano sposób oznakowania mikro-

kontrolerów oraz ich podział na róż-

ne serie o szczególnych cechach (ni-

ska cena, zastosowania standardowe,

układy dla „małych aplikacji”). Każdą

serię mikrokontrolerów opisano z pod-

kreśleniem ich szczególnych właściwo-

ści nadających im odpowiedni charak-

ter. Rozdział 5 przedstawia narzędzia

stosowane do wspomagania projekto-

wania systemów z układami 68HC08.

Wymieniono tu zarówno narzędzia

oferowane przez Freescale, jak i opra-

cowane przez firmy zewnętrzne. Roz-

dział ostatni, szósty, został przeznaczo-

ny na omówienie tematów związanych

z programowaniem mikrokontrolerów

rodziny 68HC08 w językach C i C++.

Dokonano krótkiego porównania obu

tych języków z punktu widzenia ich

wykorzystania do programowania mi-

krokontrolerów, jak również podano

sposoby praktycznego posługiwania się

nimi (np. łączenia fragmentów kodu

zapisanego w asemblerze i C/C++).

Ogólne wrażenie po zapoznaniu się

z książką jest pozytywne. Oczywiście

nie sposób w krótkiej książce wyczer-

pać każdy z zasygnalizowanych tema-

tów, ale wydaje się, że autorzy poru-

szyli wszystkie istotne sprawy. Bardzo

cenne są przy tym przykłady poka-

zujące jak w sposób praktyczny reali-

zować omawiane zagadnienia. Należy

tutaj zasygnalizować duży wkład pol-

skiego wydawcy – firmy BTC – który

dokonał aktualizacji pewnych informa-

cji, jak również przetestował zamiesz-

czone w tekście, przykładowe fragmen-

ty programów. Czytelnicy z pewnością

docenią również fakt, że pewne in-

formacje przedstawione w książce nie

były do tej pory nigdzie indziej do-

stępne – dotyczy to zwłaszcza opisu

niektórych funkcji programu monitora.

Faktem jest, że każdy poważnie my-

ślący o projektowaniu jakiegokolwiek

systemu z wykorzystaniem mikrokon-

trolerów rodziny 68HC08, będzie mu-

siał posłużyć się oryginalną dokumen-

tacją konkretnego modelu. Dobrze się

jednak stało, że polski Czytelnik ma

dostępną książkę, która pozwala na

ogólne zapoznanie się z tymi mikro-

kontrolerami i która pokazuje pewne

sposoby ich wykorzystania. Przyznaje-

my 5 lutownic.

Andrzej Gawryluk

Elektronika Praktyczna 10/2005

128

B I B L I O T E K A E P

książka

wybitna,

polecamy!

książka

o dużych

walorach

praktycznych,

polecamy!

może się

przydać

daleka od

doskonałości

nie warto

kupować

Legenda:

Sanjaya Maniktala, Switching Power Supply Design &

Optimization (Projektowanie i optymalizacja zasilaczy

impulsowych), McGraw–Hill, 2005. ISBN 0–07–143483–6

Autorem prezentowanej książki

jest inżynier zatrudniony w firmie Na-

tional Semiconductor specjalizującej

się ostatnio w produkcji analogowych

układów scalonych, w tym układów

scalonych na potrzeby zasilaczy i sta-

bilizatorów impulsowych. Sanjaya Ma-

niktala jest obok tej książki autorem

dwóch patentów i wielu artykułów

poświęconych zasilaczom. Już samo

to jest dobrą rekomendacją, ponieważ

wiedza inżynierów pracujących u pro-

ducentów układów scalonych musi

dawać dobre efekty praktyczne. Moż-

na więc z czystym sumieniem stwier-

dzić, że autorem książki jest prawdzi-

wy ekspert. Tezę tę potwierdza układ

i treść książki. Zaczyna się ona trady-

cyjnie, od omówienia podstawowych

zasad obowiązujących w zasilaczach

impulsowych, z tym, że widzianych

oczami praktykującego inżyniera. Za-

równo w tym wstępie, jak i w całej

książce autor podaje proste, ale bar-

dzo praktyczne przykłady rachunkowe

oraz wzory obliczeniowe. Śledząc te

przykłady można odnieść wrażenie,

że projektowanie zasilaczy jest nie-

zwykle proste, ale jest to do pewnego

stopnia złudzenie wynikające z umie-

jętności autora do prowadzenia Czy-

telnika właściwą ścieżką. Samodzielne

odnalezienie tej ścieżki wymaga jed-

nak sporej wiedzy i doświadczenia.

We wstępie autor podkreśla, że nie

ma formalnego wykształcenia elektro-

nicznego i w związku z tym przestawia

prezentowaną tematykę w taki sposób,

w jaki sam ją poznawał w trakcie

wieloletniego samokształcenia. Okazu-

je się przy tym, że sprawy oczywiste

dla wykształconego inżyniera nie są

tak samo oczywiste dla samouka, ale

bywa również odwrotnie. Po omówie-

niu zasad podstawowych autor przed-

stawia podstawowe układy przetwornic

DC/DC, nie zapominając o przykładach

praktycznych. W postaci osobnego roz-

działu została wydzielona tematyka

układów wejściowych zasilaczy podłą-

czanych bezpośrednio do napięcia sie-

ciowego. Rozważone tu zostały przy-

padki różnych napięć i częstotliwości

sieciowych. W kolejnym kroku autor

omawia izolowane zasilacze impulso-

we sterowane bezpośrednio napięciem

sieciowym. W tym miejscu zostają

omówione topologie układów współ-

bieżnych (forward) i przeciwbieżnych

(flyback). I na tym, można powiedzieć,

kończy się część bezpośrednio związa-

na z techniką układową i podstawowy-

mi konfiguracjami różnych zasilaczy.

Od tej chwili autor koncentruje się

na omówieniu elementów magnetycz-

nych stosowanych w technice zasila-

czy impulsowych. Po przedstawieniu

podstawowych zasad magnetyzmu zo-

stają omówione transformatory (w tym

różne topologie z dzielonymi uzwo-

jeniami) i indukcyjności. Szczególną

uwagę autor poświęcił dobieraniu in-

dukcyjności do układów przetwornic

DC/DC oraz projektowaniu transfor-

matorów do układów współbieżnych

i przeciwbieżnych. Oprócz wzorów

projektowych i przykładów obliczenio-

wych podane są tu szczegóły kon-

strukcyjne poszczególnych elementów

magnetycznych. W następnym kroku,

w książce znalazły się bardzo cieka-

we rozdziały dotyczący projektowania

płytek drukowanych i prowadzenia

ścieżek połączeniowych oraz zagad-

nień termicznych związanych z wy-

dzielaniem i odprowadzaniem ciepła.

W końcowych rozdziałach książki au-

tor omówił zagadnienia związane ze

stabilizacją przetwornic pracujących

w trybie prądowym oraz praktyczne

projektowanie filtrów przeciwzakłóce-

niowych. Krótki, choć bez wątpienia

bardzo istotny jest rozdział 16 o zna-

czącym tytule „Rzeczy do wypróbo-

wania”. Zostały w nim zaprezentowa-

ne rozmaite pomysły układowe, które

jednak zostały dobrze przetestowane

i mogą być traktowane z dużym zaufa-

niem, a nie tylko jako idee układów.

W ostatnim rozdziale autor omawia

tematykę niezawodności, testowania

i bezpieczeństwa zasilaczy impulso-

wych. Uzupełnieniem książki jest in-

teresujący dodatek ułożony w formie

pytań i odpowiedzi, opracowany na

podstawie doświadczenia inżynierów

aplikacyjnych z kontaktów z klientami.

Można tu znaleźć ważne informa-

cje, często pomijane w podręcznikach,

często rozproszone, a zwykle bardzo

istotne podczas projektowania i to nie

tylko zasilaczy impulsowych. Dotyczą

one zarówno elementów, jaki i ukła-

dów oraz pojęć często występujących

w praktyce. Ogólnie książka liczy 17

rozdziałów, ma 395 stron, twardą, po-

rządną oprawę i dużą szansę na suk-

ces. Przyznajemy 5 lutownic.

Mieczysław Kręciejewski