program zajęć socjoterapeutycznych

PROGRAM ZAJ

ĘĆ

SOCJOTERAPEUTYCZNYCH DLA

DZIECI

ZABURZENIAMI ZACHOWANIA

NA ROK SZKOLNY 2011/2014

Opracowała:

Wanda Paul

W codziennej szkolnej pracy napotykamy coraz cz

ęś

ciej

trudne zachowania dzieci, czyli zachowania społecznie nie
akceptowane. Zachowanie człowieka to system reakcji na okre

lon

sytuacj

społeczn

. W relacjach mi

dzyludzkich obowi

zuj

przyj

te i

społecznie akceptowane normy zachowa

. Je

li dziecko swoim

zachowaniem łamie akceptowane społecznie normy zachowa

, mówimy,

e jego zachowanie jest zaburzone. Przyjmuje si

e zaburzenia

zachowania s

wynikiem doznawanych stanów emocjonalnych, z którymi

dziecko nie mo

e sobie poradzi

. Trudne zachowania dzieci i młodzie

maj

swoje tło psychiczne. Towarzysz

im przykre emocje jak l

poczucie winy, niepokoju, gniew, zło

ść

, osamotnienie oraz okre

lone

najcz

ęś

ciej negatywne s

dy poznawcze na temat własnej osoby. S

one

wynikiem doznawanych, w przeszło

ci lub aktualnie, trudnych stanów

emocjonalnych,

stanów

deprywacji,

braku

satysfakcjonuj

cych

kontaktów z najbli

szymi. Przykrym do

wiadczeniem jest równie

brak

liwo

ci wywi

zania si

ze stawianych obowi

zków i oczekiwa

wykraczaj

cych poza mo

liwo

ci dziecka. Dziecko mo

e do

wiadczy

jednorazowego, albo intensywnego urazu, albo

w społeczno

ci gdzie

chronicznie wyst

puj

sytuacje trudne. Te do

wiadczenia dotycz

reguły wa

nych dziedzin

ycia i zwykle zagra

poczuciu to

samo

dziecka, jego bezpiecze

stwa,

ycia lub zdrowia. Maj

one istotny

wpływ n a kształtowanie si

poczucia własnej warto

ci, godno

ci i

poczucia bezpiecze

stwa, a w rezultacie na kształtowanie si

osobowo

ci dziecka. Dziecko ma l

ki przed niepowodzeniem, izoluje si

nie ufa ludziom, broni si

przed własnymi doznaniami emocjonalnymi i

emocjami innych. Mo

e szuka

samo potwierdzenia naruszaj

c prawa

innych lub prezentuj

c wrogie zachowania wobec siebie i otoczenia.

Prze

ywana sytuacja trudna powoduje uogólnienie tego do

wiadczenia

w postaci s

dów poznawczych o rzeczywisto

ci i powstania okre

lonych

typów zachowa

, czyli takich, które maj

je chroni

przed innymi

przykrymi do

wiadczeniami. Zachowania te na ogół nie s

zgodne z

oczekiwaniami dorosłych i cz

sto szkodliwe dla samego dziecka.

Zaburzenia te ujawniaj

jako zaburzenia w relacjach :

•

dziecko - doro

•

dziecko - rówie

nicy

•

dziecko - zadanie

•

dziecko do samego siebie

Za zachowaniami tymi kryje si

lenie o

wiecie i ludziach a tak

e o

sobie samym,

e s

li.

Jedn

z form pomocy dzieciom z zaburzeniami zachowania s

zaj

cia socjoterapeutyczne . Proces socjoterapeutyczny ma przerwa

mechanizm zaburze

. Zaj

cia socjoterapeutyczne polegaj

na celowym

oddziaływaniem terapeutów maj

cym stworzy

dziecku okazj

nabycia nowych do

wiadcze

. Pod ich wpływem w zachowaniu i

samopoczuciu dziecka maj

nast

okre

lone, pozytywne zmiany.

Powinny mu one pomóc w lepszym funkcjonowaniu w szkole, rodzinie i
grupie rówie

niczej, a tak

e przynie

ść

efektywniejsz

realizacj

yciowych celów. Dziecko musi dokona

oceny i weryfikacji sposobów

swoich zachowa

oraz s

dów na temat rzeczywisto

ci, musi równie

odreagowa

Na proces socjoterapeutyczny składaj

trzy elementy:

1. zmiana s

dów poznawczych

2. zmiana wzorców zachowa

3. odreagowanie emocjonalne
Ka

de do

wiadczenie, jakie prze

ywa człowiek, mo

e potwierdzi

posiadany przez niego obraz

wiata, wzbogaci

go lub zmieni

Udział w zaj

ciach socjoterapeutycznych jest dla dziecka szeregiem

wiadcze

społecznych. Ze wzgl

du na cel zaj

ęć

wiadczenia te

maj

dzy innymi skorygowa

dy poznawcze wyniesione przez

dziecko z prze

urazowych. Aby mogło to nast

, tre

ść

wiadcze

koryguj

cych powinna by

przeciwstawna do tre

ci do

wiadcze

urazowych. W wyniku zaj

ęć

socjoterapeutycznych mo

e nast

korekta wyst

puj

cych u dzieci zaburze

zachowania oraz opanowania

przez nie nowych, bardziej konstruktywnych sposobów funkcjonowania.
Nowe wzorce zachowa

mog

umo

liwi

dziecku bardziej

satysfakcjonuj

ce dla obu stron kontakty z innymi lud

mi oraz realizacj

własnych celów. Socjoterapia jest oddziaływaniem przyczynowym.
Zaburzenie zachowania jest traktowane jako przejaw gł

bszych

trudno

ci dziecka i dlatego, samo w sobie, nie jest głównym obiektem

oddziaływa

. Udział w zaj

ciach mo

e by

dla dzieci m.in.

wiczeniem

umiej

tno

ci optymalnego sposobu funkcjonowania, mo

e te

polega

na zajmowaniu si

własn

przeszło

, okre

leniu sfery własnej

sprawczo

ci.

Cele i zało

enia programu

Program zaj

ęć

socjoterapeutycznych został opracowany w

procesie diagnozy. Grupa powstała w celu udzielenia pomocy dzieciom,
które do

wiadczaj

stałych trudno

ci w sytuacjach szkolnych, rodzinnych

i w

yciu codziennym. W grupie znale

li si

wychowankowie

wietlicy

rodowiskowej – chłopcy i dziewcz

ta w wieku 10-12 lat, którzy s

nadpobudliwi psychoruchowo, popadaj

w cz

ste konflikty, sprawiaj

najwi

cej kłopotów zarówno wychowawczych, jak i dydaktycznych.

Wnikliwe badania zaburzonych zachowa

poszczególnych dzieci

potwierdziły słuszno

ść

postawionych hipotez oraz pomogły w

wyznaczeniu celów dla grupy. Nale

y stwierdzi

, i

dzieci z badanej

grupy charakteryzuje nadmierne napi

cie psychoruchowe oraz

zaburzenia koncentracji uwagi. Objawy zaburzonych zachowa

dzieci wyst

puj

na skutek korelacji czynników biologicznych (deficyty

rozwojowe, a co za tym idzie obni

one mo

liwo

ci intelektualne)

czynnikami społecznymi (atmosfera domowa, nieprawidłowy styl
wychowawczy, alkoholizm rodziców, wymagania najbli

szego

otoczenia). Zaburzone zachowania dzieci wynikaj

z niezaspokojonych

podstawowych potrzeb psychicznych i tak naprawd

„wołaniem o

pomoc”. Dzieci s

zagubione, maj

trudno

ci z rozpoznawaniem i

ekspresj

swoich uczu

, nie potrafi

nawi

prawidłowych relacji z

rówie

nikami i dorosłymi, nie potrafi

współdziała

w grupie.

Przyczyny zaburzonych zachowa

spowodowane s

wiadczeniami urazowymi w sferze zaspokajania istotnych potrzeb.

Skutkiem urazów s

natomiast negatywne s

dy na własny temat,

zaburzony obraz swojej osoby, niskie poczucie warto

ci, brak motywacji

do podejmowania zada

i nauki. Aby zniwelowa

zaburzone zachowania

dzieci ustaliłam cele i zadania dla grupy. Podczas trwania zaj

ęć

socjoterapeutycznych nale

y systematycznie realizowa

nast

puj

cele:

Terapeutyczne:

dostarczenie uczestnikom do

wiadcze

korekcyjnych

przeciwstawnych do tre

ci do

wiadcze

urazowych;

odreagowanie napi

ęć

emocjonalnych w ró

nych formach aktywno

ci;

uczenie si

nowych zachowa

oraz bezpiecznego i zdrowego ich

wyra

ania;

kształcenie klimatu bezpiecze

stwa i zaufania do otaczaj

cych osób;

dostrzeganie i spełnianie potrzeb własnych i drugiego człowieka.

Edukacyjne:

uczenie si

rozpoznawania emocji;

kształcenie umiej

tno

ci interpersonalnych;

uczenie si

pełnienia okre

lonych ról społecznych.

Rozwojowe:

zaspokajanie potrzeby aktywno

ci ruchowej, zabawy, twórczo

ci,

wsparcia ze strony rówie

ników i dorosłych;

dostarczanie do

wiadcze

sprzyjaj

cych odreagowaniu napi

ęć

emocjonalnych;

aktywne uczenie si

nowych zachowa

akceptowanych społecznie;

kształcenie umiej

tno

ci kierowania swoimi zachowaniami i podj

cia

odpowiedzialno

ci za swoje post

powanie;

wyrabianie

wiadomo

ci do podejmowania działa

i aktywno

ci w

otoczeniu;

kształcenie otwarto

ci i szczero

ci, współdziałania i współpracy,

nawi

zywania przyja

ni.

Głównym celem programu jest dostarczenie dzieciom okazji do

prze

ycia pozytywnych do

wiadcze

społecznych koryguj

cych obraz

siebie, umo

liwienie nabycia umiej

tno

ci radzenia sobie z własn

pobudliwo

oraz stworzenie okazji do odreagowania napi

ęć

żą

cych

u podło

a nadpobudliwych zachowa

, a tak

e poznanie sposobów

radzenia sobie z objawami własnej nadpobudliwo

ci.

Realizacja programu zaplanowana jest na 12 spotka

(okres 3

miesi

cy) trwaj

cych 1,5 godziny i odbywaj

cych si

jeden raz w

tygodniu w

wietlicy

rodowiskowej przy Szkole Podstawowej nr 1 w

Elbl

gu.

By zrealizowa

zało

one cele i zadania dla grupy nale

zastosowa

ró

ne metody i techniki pracy. Podstaw

ich b

dzie praca w

gu i rundki, jako technika dzielenia si

z innymi swoimi

wiadczeniami. Kr

g b

dzie stałym elementem prowadzonych zaj

ęć

Rundka za

, jako technika wspomagaj

ca, b

dzie nazywała uczucia.

Wykorzystywa

nale

y je przede wszystkim w podsumowaniu

wicze

zabaw.

Kolejna technika to „burza mózgów”, której zadaniem jest

aktywizacja grupy i wyzwalanie jej potencjału twórczego. Wa

form

wypowiedzi s

rysunki i prace plastyczne, poprzez które dzieci b

mogły wyrazi

stosunek do własnej osoby, rodziny i otoczenia.

Wykorzystuj

c fakt,

e dzieci ch

tnie wyra

swoje emocje

poprzez muzyk

piew, skorzystam z tej metody pracy. Do realizacji

celów

edukacyjnych

wykorzystam

scenki

inscenizacje.

odreagowania napi

ęć

i negatywnych emocji przydatne b

wiczenia

relaksacyjne. Jednak najwa

niejsz

form

pracy b

dzie zabawa, b

główn

aktywno

dziecka.

Scenariusze zaj

ęć

– I etap programu

Pierwszy etap programu zawiera wst

faz

pracy grupowej. Celem

tego etapu jest:

poznanie si

, integracja,

ustalenie norm i reguł grupowych (zawarcie kontraktu),
wytworzenie atmosfery zaufania i poczucia bezpiecze

stwa,

uczenie si

sposobów wyra

ania uczu

, słuchania innych,

rozwijanie poczucia własnej warto

ci,

wzmocnienie procesów koncentracji uwagi,
odreagowanie napi

ęć

uczenie si

współpracy,

wytworzenie wi

zi grupowej.

Zaj

cia I

Cele:

wzajemne poznanie si

, przełamywanie onie

mielenia,

zainteresowanie uczestników tre

i form

programu,

zawarcie kontraktu.

Materiały:
arkusz szarego papieru, kolorowe mazaki.

Przebieg zaj

ęć

1. Kr

g rozpoczynaj

cy zaj

cia. Prowadz

cy wita uczestników i

proponuje gr

„Poznajmy si

”. Obja

nia przebieg gry. Pierwszy

uczestnik podaje swoje imi

, jego s

siad z lewej powtarza to imi

dodaje na ko

cu swoje. Nast

pny powtarza cało

ść

i dodaje swoje

imi

itd.

2. Kr

g. Prowadz

cy przedstawia cel zaj

ęć

np. „Mam dla was

propozycj

spotykania si

dwa razy w tygodniu i sp

dzania ze sob

czasu wolnego. Podczas tych zaj

ęć

emy bawi

, pozna

siebie, a zwłaszcza swoje mocne strony oraz swoich kolegów. Wiem
te

e ka

dy z was pomimo wielu mocnych stron chce siebie

zrozumie

oraz pracowa

nad sob

, by zrozumie

to, co si

nie

podoba. My

e mo

emy sobie w tym pomóc. Udział w zaj

ciach jest

dobrowolny. Mam jednak do was pro

, by

cie swoj

decyzj

przychodzeniu tutaj podj

li nieco pó

niej. Proponuj

cie post

pili

zgodnie z dewiz

– najpierw poznaj, potem powiedz tak lub nie.

Poprosz

dego z was o zadeklarowanie si

na ko

cu zaj

ęć

. Czy

kto

ma inne propozycje?”. Po wymianie informacji prowadz

proponuje bli

sze poznanie si

3. Zabawa „Grupowy wywiad”. Uczestnicy siedz

w kr

gu. Prowadz

zadaje pytania, na które ka

dy udziela odpowiedzi np. „Jaki kwiat

lubisz najbardziej?”, „Gdzie chciałby

pojecha

na wakacje?”, „Co

robisz w niedziel

rano?”, „Który przedmiot lubisz w szkole

najbardziej?”, „Czy masz przyjaciela?”, „Czy lubisz psy?”, „Co ostatnio
sprawiło ci rado

ść

?” itp. (Pytania mog

dotyczy

upodoba

zwyczajów, rado

ci itd.) Rundka – omówienie zabawy.

4. Zawarcie kontraktu (reguł, zasad obowi

zuj

cych na zaj

ciach).

Prowadz

ca proponuje ustalenie kilku zasad, które b

na tych

zaj

ciach przestrzegane. Podaje pierwsz

zasad

: Proponuj

, aby

pierwsz

zasad

, któr

dziemy si

kierowali była zasada:

„Jeste

my dla siebie mili i

yczliwi”. Prowadz

ca pyta dzieci, czy

zgadzaj

przestrzega

takiej zasady, nast

pnie prosi o

wyja

nienie, co ona oznacza (nast

puje zapisanie zasady pierwszej

na arkuszu). Nast

puje ustalenie kolejnych zasad wspólnego pobytu

na zaj

ciach i zaproszenie dzieci do podawania własnych propozycji.

K O N T R A K T

1) Jeste

my dla siebie mili i

yczliwi.

2) Uwa

nie słuchamy, co inni mówi

3) Jeste

my punktualni.

4) Wszystko, co si

dzieje na zaj

ciach pozostaje mi

dzy

nami.

5) Nie oceniamy.

I inne propozycje dzieci zgodne z ich potrzebami.
Podsumowanie: wyja

nienie,

e zasady te stanowi

kontrakt i

przypomnienie,

e b

dziemy ich przestrzega

. Proponuj

, aby ka

dy z

was kto si

zgadza z tymi zasadami i decyduje si

na ich przestrzeganie,

podpisał si

pod nimi.

5. Zabawa „W

zeł gordyjski”. Wszyscy staj

w kr

gu z zamkni

tymi

oczami i wyci

gaj

przed siebie r

ce. Na sygnał ka

dy chwyta dwie

dłonie dowolnego partnera. Wskazana przez prowadz

cego osoba

odł

cza si

od swoich partnerów i rozpoczyna rozpl

tywanie w

zła.

Rundka – omówienie zabawy.

6. Kr

g. Podanie terminu nast

pnego spotkania. Doko

czenie zdania:

„Na zaj

ciach najbardziej podobało mi si

...”. Jaka jest moja decyzja?

– czy mam ochot

przychodzi

na zaj

cia?

7. Po

egnanie. Wszyscy staj

w kr

gu trzymaj

c si

za r

ce.

Prowadz

cy puszcza „pr

d” tzn.

ciska dło

osoby stoj

cej obok.

d w

druje po całym kr

gu i znów dociera do prowadz

cego.

Zaj

cia II

Cele:

poznawanie si

, zdobywanie zaufania,

integracja grupy,
zapewnienie atmosfery

yczliwo

ci, otwarto

ci,

przypomnienie

reguł

uczestnictwa

zaj

ciach

(ewentualne

poszerzenie reguł zgodnie z potrzebami dzieci).

Materiały:
krzesła

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Rundka – Doko

cz zdania: „Najmilsz

sytuacj

, jaka mi si

zdarzyła w tym tygodniu było...”. Przypomnienie kontraktu,
ewentualnie dopisanie nowych propozycji.

2. Zabawa: „10 pyta

do prowadz

cego zaj

cia”. Uczestnicy zadaj

dowolne pytania prowadz

cemu, na które on udziela odpowiedzi.

Rundka – omówienie zabawy.

3. Wywiad w parach: „Chc

eby

o mnie wiedział...”, „Chc

powiedzie

...”. Rundka – omówienie

wiczenia.

4. Zabawa: „Ludzie do ludzi”. Uczestnicy dobieraj

w pary. Na hasło

„ramiona do ramion” partnerzy stykaj

ramionami, „r

ce do r

k” –

stykaj

kami, „mały palec do małego palca” – stykaj

palcami, „plecy do pleców” itd. Na hasło „ludzie do ludzi” wszyscy
szybko tworz

koło trzymaj

c si

za r

ce.

W cz

ęś

ci drugiej

wiczenia – ł

czenie si

w pary:

znajd

kogo

, kto ma taki sam kolor włosów jak ty,

znajd

kogo

, kto ma r

ce tej samej długo

ci co ty,

znajd

kogo

, kto ma nos taki jak ty itd.

Rundka – omówienie zabawy.

5. Gra: „Wsta

– usi

”. Uczestnicy siedz

w kr

gu na krzesłach.

Prowadz

cy podaje komendy, które nale

y wykonywa

odwrotnie. Na

komend

wsta

– wszyscy siadaj

, na komend

usi

– wszyscy

wstaj

. Kto si

pomyli prowadzi zabaw

dalej. Rundka – omówienie

gry.

6. Zabawa: „Komórki do wynaj

cia”. Prowadz

ca zadaje pytanie „Kto

lubi...?” Osoby, które lubi

dan

rzecz lub czynno

ść

powinny wsta

zmieni

miejsce. Rundka – omówienie zabawy.

7. Zako

czenie. Rundka – „Co zapami

tałem z dzisiejszych zaj

ęć

?”.

Zaj

cia III

Cele:

integracja grupy,
udzielanie pozytywnych informacji,

wiczenie koncentracji na sobie i na innych.

Materiały: -
Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie: „Jak si

czujesz?”, „Z jakim nastawieniem rozpoczynasz

zaj

cia?”. Rundka.

wiczenie: „Wyszukaj przyjazn

dło

”. Dzieci staj

w ciasnym kr

gu.

Zamykaj

oczy, wyci

gaj

ce i szukaj

dłoni, które budz

ich

zaufanie. Otwieraj

oczy i sprawdzaj

, czyj

dło

chwycili. Dzielenie

odczuciami – czy dzieci były zaskoczone po otwarciu oczu, czy

spodziewały si

e to dło

tej osoby.

wiczenie: „Rakieta”. Wszyscy stoj

w ciasnym kr

gu, wykonuj

przysiad. Wydaj

cichy d

k, po czym coraz gło

niejszy na

laduj

lad rakiety, równocze

nie wyskakuj

w gór

i wydaj

okrzyk. Rundka

– omówienie

wiczenia.

wiczenie: „W czym jeste

my podobni?”. Dzieci dobieraj

w pary

z osobami, które znaj

stosunkowo najsłabiej. Rozmawiaj

szukaj

trzech podobie

stw mi

dzy sob

. Gdy wszyscy s

gotowi pary

przedstawiaj

ustalone cechy grupie. Na koniec prezentacji pary

grupa mo

e doda

inne zaobserwowane podobie

stwa tej pary, para

potwierdza lub nie zgadza si

. Rundka – omówienie

wiczenia.

5. Gra: „Statek”. Dzieci staj

w rz

dzie na

rodku sali. Kiedy prowadz

mówi „Na praw

burt

” – wszyscy biegn

na praw

stron

, kiedy

mówi „Na lew

burt

” – biegn

na lewo, na hasło „Na statek” –

wszyscy wracaj

rodek sali. W czasie gry tempo jest zmieniane.

Rundka – omówienie gry.

6. Zabawa: „Poznajmy si

”. Uczestnicy stoj

w ró

nych miejscach sali.

Na dany znak zaczynaj

chodzi

po pokoju i podaj

jak

najwi

kszej liczbie napotkanych osób. Przy ka

dym przywitaniu

przedstawiaj

. Ka

dy z uczestników powinien zapami

jak

najwi

cej imion. Prowadz

cy pilnuje,

eby przedstawianie było

prawdziwe „od siebie”, a nie powierzchowne i formalne. Rundka –
omówienie.

7. Zako

czenie: „Co mi si

najbardziej podobało na dzisiejszych

zaj

ciach?”. Po

egnanie – „iskierka”.

Zaj

cia IV

Cele:

budowanie zaufania,
budowanie postawy otwarto

ci i

yczliwo

ci,

budowanie pozytywnego stosunku do siebie i innych.

Materiały:
kartki ze zdaniami niedoko

czonymi: „Ceni

w tobie...”, „Lubi

gdy ty...”,

przepaski, kartki z zadaniami do inscenizacji.

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Rundka – okre

l swój nastrój w kolorze...

wiczenie: „Kurczenie i rozci

ganie”. Uczestnicy siadaj

na podłodze.

Kolana podci

gni

te do klatki piersiowej, r

ce obejmuj

nogi a głowa

znajduje si

dzy kolanami. Plecy s

skulone. Barki skierowane do

przodu, dotykaj

kolan. Prowadz

cy prosi uczestników, aby ka

wiadomie, z pełn

koncentracj

uwagi napinał i kurczył swoje

ęś

nie – twarzy, nóg, stóp, brzucha, szyi, po

ladków, r

k. Utrzyma

około minuty. Po minucie prowadz

cy prosi o

wiadome

rozprostowanie postawy ciała i rozci

ganie wszystkich mi

ęś

ni. Ten

powolny proces powinien trwa

tak

e minut

. Nast

pnie relaks –

pozycja le

żą

ca, rozlu

nienie, uczestnicy staraj

nie my

niczym. Przyj

cie pozycji siedz

cej.

wiczenie mo

na powtórzy

czy si

ono rundk

: doko

czenie zdania „Odkryłem,

e...” oraz

„Teraz czuj

e...”. Mo

na omówi

zdobyte do

wiadczenie. Winno

ono zwróci

uwag

wiadomo

ść

napi

ęć

oraz wpływ

wiadomo

na rozlu

nienie i na osi

gni

cie stanu pozytywnego.

3. Zabawa: „Czyj to głos?”. Prowadz

cy informuje uczestników,

e na

otrzymany przez niego sygnał b

gło

no powtarza

umówione

hasło np. „jestem tutaj”. Zadaniem jednego za

jest odgadni

cie, do

kogo nale

y głos. Dzieci zasłaniaj

przepaskami oczy i zajmuj

dowolne miejsce na sali. Prowadz

cy pyta ch

tnego do odgadywania

lub te

wskazuje na jednego z uczestników. Nast

pnie poprzez

dotkni

cie w rami

daje znak temu, kto ma powiedzie

hasło.

Prowadz

udziela

pochwały,

wyra

uznanie

demu

odgaduj

cemu. Rundka – omówienie

wiczenia.

4. Gra: „List pochwalny”. Uczestnicy spotkania otrzymuj

tyle kartek, ile

jest osób w grupie, z dwoma niedoko

czonymi zdaniami: „Ceni

tobie” oraz „Lubi

gdy ty...”. Dzieci ko

zdania zgodnie z własnym

prze

wiadczeniem

przekazuj

adresatowi.

Zabaw

zako

czy

gło

nym odczytaniem swoich listów, je

li jest to zgodne z

wol

adresatów i nadawców. Aktywny udział w grze bierze tak

prowadz

cy. Informuje o swoich odczuciach zach

caj

c innych do

wypowiedzi. Gra mo

e by

poprzedzona wprowadzeniem: „Ka

człowiek dysponuje cechami pozytywnymi. Trudniej jest jednak o nich
mówi

i je eksponowa

, łatwiej za

krytykowa

i o

miesza

”.

Prowadz

cy wyra

a nadziej

e mo

liwe jest dostrze

enie u swoich

kolegów plusów i poinformowanie o tym zgromadzonych. Rundka –
omówienie gry.

5. Inscenizacja niewerbalna. Uczestnicy otrzymuj

od prowadz

cego

karteczki, na których napisane jest, co maj

przedstawia

. Nast

pnie

dy prezentuje kolegom za pomoc

pantomimy pewn

sytuacj

Zadaniem widzów jest odgadn

ąć

, o co w scenie chodziło: „Boli mnie

b”, „Jestem smutny”, „Zgubiłem pieni

dze”, „Jak wspaniale jest

pomarzy

”. Rundka – omówienie inscenizacji.

wiczenie: „Stymulowanie wyobra

ni”. Kładziemy si

na podłodze,

zamykamy oczy, słuchamy swojego oddechu, słuchamy ciszy.
Wyobra

amy sobie,

e si

opalamy, jest ciepło. Wyobra

amy sobie:

miech przyjaciela, hałas na pla

y, zapach wilgotnej trawy, zapach i

smak jabłka, rzut piłk

daleko, szybki bieg, wolny bieg. Słuchamy

tego, co si

dzieje. Otwieramy oczy. Rundka – omówienie

wiczenia.

7. Zako

czenie. Rundka – z czym ko

, z jakim nastrojem, czego

dowiedziałem si

o sobie i o innych.

8. Po

egnanie „pr

d”.

Zaj

cia V

Cele:

integracja grupy,
nauka rozpoznawania i nazywania uczu

rozwijanie wra

liwo

ci zmysłowej,

budowanie poczucia podmiotowo

ci i sprawczo

ci – Ja mog

zdziała

Materiały:
papier, mazaki, farby, blok A4, arkusz szarego papieru.

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie.

Rundka

pocz

tkowa.

Oczekiwania.

Chciałabym

porozmawia

z wami o uczuciach. We

cie kartk

i wypiszcie w ci

3 minut tyle ró

nych uczu

, ile wam tylko przyjdzie do głowy. Rundka

– powiedzcie mi teraz po kolei, co czuli

cie, kiedy otrzymali

cie to

zadanie. Mo

ecie np. powiedzie

: „Byłem troch

zdenerwowany”,

„Byłem ciekawy”, „Zauwa

yłem,

e spociły mi si

ce”, „Stałem si

czony”. Opowiedzcie tak

e po kolei, ile uczu

wypisali

cie? Jak

licie, od czego zale

e niektóre dzieci wypisały mniej, a

niektóre wi

cej uczu

(dyskusja ok. 5 min.). Porównajcie teraz ilo

ść

uczu

, które zwi

zane s

ze szcz

ęś

ciem i ze zło

. Który rodzaj

przewa

a u ciebie? Jak s

dzicie, z czym jest to zwi

zane,

e niektóre

dzieci wypisały wi

cej radosnych uczu

, a inne przewa

nie te

negatywne? (dyskusja ok. 5 min.). Podsumowanie – jakie uczucia
przewa

yły w grupie?

Musimy je wypisa

na du

ym arkuszu papieru (nale

y wypisa

z nazwanych uczu

i przy ka

dym nast

pnym wyliczeniu postawi

kresk

obok ju

nazwanego uczucia). Omówienie wyników wspólnej

pracy przez prowadz

cego. Jakie s

najcz

ęś

ciej wymieniane

uczucia? Ale s

inne. Ka

dy z nas prze

ywa te wszystkie uczucia,

w zale

ci od sytuacji.

Zadanie – jakich uczu

jestem

wiadomy na co dzie

(namaluj te

uczucia wybranym kolorem na kartce). Rundka – omówienie

wiczenia. Jak si

czułe

w trakcie tego

wiczenia? Czy ci si

podobało?. Je

li masz ochot

powiedz, co odkryłe

dla siebie, czego

dowiedziałe

o sobie?

Komentarz prowadz

cego: uczucia rozpoznajemy na podstawie

mowy ciała, po napi

ciu mi

ęś

ni, temperaturze ciała itd.

2. Niedoko

czone zdania. Prowadz

cy prosi, aby ka

dy doko

czył

nast

puj

ce zdanie:

Czuj

zadowolony, gdy...

Czuj

nieszcz

ęś

liwy, gdy...

Jestem zły, gdy...
Jestem zawstydzony, gdy...
Boj

, gdy...

Jestem szcz

ęś

liwy, gdy...

Rundka – omówienie

wiczenia.

3. Malowanie na temat: „Najmilsze wspomnienie” przy muzyce. Rundka

– omówienie

wiczenia (je

li chc

, mog

zata

czy

przy muzyce, jak

teraz czujesz? Je

li nie chcesz zata

czy

, to powiedz).

4. Po

egnanie – „iskierka”.

Zaj

cia VI

Cele:

wyra

anie uczu

rozumienie innych.

Materiały:
9 kartek z konturem twarzy, pacynki, kartki A4, kredki.

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Rundka: „Co miłego zdarzyło si

w tym tygodniu?”

2. Zabawa: „Słoneczko i chmurka”. Dzieci dziel

kartk

na dwie cz

ęś

ci.

Po jednej stronie u góry rysuj

słoneczko, po drugiej chmurk

. Pod

słoneczkiem pisz

lub symbolicznie rysuj

to, co ostatnio wprawiło je

w miły nastrój, pod chmurk

to, co wprawiło je w niemiły nastrój.

3. Rozmowy w parach o sytuacji spod słoneczka lub spod chmurki. Czy

inni mogli rozpozna

moje samopoczucie? Rundka – omówienie

zabawy.

4. Zabawa w teatr – praca w parach. Czas trwania ok. 45 minut.

Przygotowanie w parach scenek (pacynki) obrazuj

cych podstawowe

uczucia: strach, rado

ść

, zło

ść

, miło

ść

, czuło

ść

, delikatno

ść

, smutek,

k. Pary losuj

kartonik z uczuciem, grupa odgaduje.

Przebieg zabawy.
Chciałabym,

eby

cie pobawili si

w teatr. Najpierw dobierzcie sobie

partnera, z którym chcieliby

cie razem wykona

zadanie. Teraz

podejd

cie do mnie i wylosujcie po jednej karteczce dla ka

dej pracy.

Na wyci

gni

tym losie jest napisane jakie

uczucie. Jest ono dla was

bardzo wa

ne i

adna dwójka nie mo

e go zdradzi

innym.

Przyjrzyjcie si

dobrze waszej kartce, któr

wylosowali

cie. Waszym

zadaniem jest rozwa

enie wspólnie z partnerem, jak mo

ecie na

naszej scenie zaprezentowa

to uczucie. Inni b

musieli odgadn

ąć

jakie uczucie było tre

waszego krótkiego spektaklu teatralnego.

Pami

tajcie o tym,

e w trakcie prezentacji teatralnej nie mo

ecie

nazwa

tego uczucia po imieniu. Je

eli np. wylosowali

cie uczucie

zło

ci, nie wolno w trakcie dialogu powiedzie

zdania: „Moja

ciekło

ść

jest ogromna Justyna...”, „Jestem na ciebie zły Piotrek”.

Zamiast tego mo

ecie powiedzie

: „Chciałbym ciebie zgnie

ść

, zetrze

na miazg

, ty obrzydliwy człowieku”. Musicie odegra

jak

ąś

scenk

która b

dzie w pewnym sensie charakterystyczna dla tego uczucia. W

przypadku zło

ci mo

ecie np. odegra

scenk

w restauracji, gdzie

kelner oblewa kobiecie sukienk

sosem, a wzburzona konsumentka

podnosi si

nagle, gwałtownie gestykuluj

c. Widzowie powinni

rozpozna

mechanizm uczucia, czyli jak to uczucie powstaje. Czy

zrozumieli

cie wszystko? Macie teraz 15 minut czasu na wymy

lenie i

wiczenie scenki. Powinna ona by

krótka ale ciekawa. Na scenie

ecie j

zagra

ok. 3 minut. Nale

y umo

liwi

jak najwi

kszej

liczbie par pokazanie swojej scenki. Po ka

dej z nich prowadz

pyta widzów o wytypowanie uczucia.
Rundka – omówienie zabawy. Co sprawiło mi przyjemno

ść

? Na ile

wyrazili

my wylosowane uczucie, czy grupa rozpoznała odgrywane

uczucie? Jak si

teraz czuj

5. Zako

czenie. Dzieci otrzymuj

kartk

z konturem twarzy. Maj

dorysowa

oczy i usta tak, aby twarz wyra

ała uczucie obecnie przez

nie prze

ywane. Ko

c zaj

cia ka

dy przedstawia swój rysunek i

mówi: „Teraz jestem... (zadowolony, smutny itp.)”.

Zaj

cia VII

Cele:

wyra

anie napi

cia, zło

ci, niepokoju,

radzenie sobie ze zło

i agresj

wiadomienie,

e zło

ść

jest naturalnym prawem ka

dego człowieka.

Materiały:
formularz „Moja zło

ść

”, arkusz szarego papieru

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Rundka: „Jak si

czujesz, z czym rozpoczynasz...?”

2. Wiecie ju

bardzo du

o o uczuciach. Łatwiej jest wyrazi

rado

ść

miło

ść

agresj

, zło

ść

, strach. Proponuj

wam zabaw

pod tytułem

„Pal m

cze

ski”. W czasie tej zabawy b

dziecie mogli wyrazi

pomoc

całego ciała wasz

skumulowan

agresj

. Na zabaw

potrzeba ok. 10 minut.
Przebieg zabawy.
Wyja

na czym ona polega. Stan

sobie na

rodku i b

zachowywała si

tak, jakbym stała przy palu m

cze

skim. Wszyscy

zamienicie si

w Indian ta

cych wokół pala. Mo

ecie wyobrazi

sobie,

e uczyniłam wam co

złego i chcecie teraz wyładowa

mnie swoj

zło

ść

. Teraz wyra

cie swoj

agresj

, która skumulowała

w was przy innych okazjach. Mam nadziej

e to wytrzymam.

Musicie mi tylko obieca

e mnie nie dotkniecie, poza tym mo

ecie

robi

wszystko, co chcecie. Mo

ecie by

gło

no lub cicho, porusza

szybko lub powoli, grozi

mi pi

ęś

– co tylko sobie

yczycie.

Czas jest oczywi

cie ograniczony, poniewa

nie chciałabym sta

wiecznie przy palu. Macie 2 minuty. Czy wszystko jest jasne?
Rundka – omówienie zabawy.
Czy zabawa mi si

podobała? Ile mo

liwo

ci wyra

enia zło

przyszło mi do głowy? Czy potrafiłem bawi

z innymi? Co s

pomy

le kieruj

cego grup

eby sam stan

ł przy palu? Jak si

teraz

czuj

3. Wypełnianie formularza pt. „Moja zło

ść

” (Aneks nr 1). Rundka –

omówienie. „Jak si

czułe

podczas wypełniania formularza?”, „Czy

napotkałe

trudno

ci w jakim

pytaniu?”.

wiczenie w czwórkach i trójkach. Rozmowa w grupach na temat

„Czego dowiedziałem si

o własnej zło

ci?” Rundka – omówienie

wiczenia.

5. „Burza mózgów” – jak sobie radzi

z agresj

i zło

, by nie urazi

innych. Prowadz

cy wypisuje propozycje na arkuszu szarego papieru.

Rundka – omówienie.

6. Z czy ko

czysz... Komentarz prowadz

cego – Zło

ść

jest wa

nym

uczuciem w mi

dzyludzkich kontaktach. Intensywn

zło

ść

mog

odczuwa

tylko do kogo

, kto jest dla mnie w jaki

sposób wa

ny. Kto

jest mi oboj

tny, ten mo

e mnie zdenerwowa

, ale nie b

niego gniewa

Zaj

cia VIII

Cele:

uczenie si

ró

nych sposobów kontroli własnego ciała i umysłu,

prze

ycie sytuacji wzmacniaj

cych poczucie własnej warto

ci.

Materiały:
mazaki, kartki papieru, koce

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie – „pr

d”.

wiczenie: „Dłonie”. Ka

de z dzieci odrysowuje mazakiem na

papierze swoje dłonie, chodz

c po sali zbiera od pozostałych

uczestników po jednym wpisie (palec) na swój temat. Prowadz

chodz

c mi

dzy dzie

mi zwraca uwag

, by wpisy były pozytywne.

Wpisy maj

pozytywne zabarwienie np. „Jeste

wesoły” lub „Masz

ładn

fryzur

”. Na koniec

wiczenia dzieci siedz

c w kr

gu odczytuj

wpisy na dłoniach. Rundka – omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Szczeble w płocie”. Dzieci ustawiaj

w szeregu,

trzymaj

za r

ce, które wysoko podnosz

w gór

. Tworz

„płot”.

de dziecko, zaczynaj

c od lewego brzegu szeregu, ma za zadanie

przej

ść

dzy szczeblami płotu tak, by go nie dotkn

ąć

. Prowadz

zwraca uwag

, by

wiczenie nie przebiegało zbyt szybko i dzieci nie

rozmawiały podczas jego wykonywania. Rundka – dzieci dziel

wra

eniami: „Jak si

czułe

podczas wykonywania

wiczenia?”.

4. Zabawa: „Walec”. Na podłodze s

uło

one koce. Dzieci wykonuj

enie przodem jeden obok drugiego – „droga”. Jedno z dzieci

żą

cych na pocz

tku kładzie si

plecami na pozostałych i turla si

samodzielnie lub przy pomocy prowadz

cego na koniec – „walec”. Po

czym kładzie si

przodem obok ostatniego le

żą

cego dziecka. Turla

zaczyna kolejne dziecko. Zabawa ko

czy si

, kiedy wezm

w niej

udział wszystkie dzieci. Rundka – prowadz

cy zadaje dzieciom

pytanie, jak czuły si

w obu rolach – jako osoby turlaj

ce i le

żą

ce.

wiczenie „Tunel”. Dzieci wykonuj

wiczenie „koci grzbiet”. Jeden

obok drugiego tworz

tunel. Kolejno ka

de z dzieci przeczołguje si

pod tunelem. Kiedy dziecko znajdzie si

na ko

cu, jako ostatnie

doł

cza si

do tunelu. Rundka – omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Relaks”. Dzieci kład

na podłog

. Napinaj

rozlu

niaj

ęś

nie ciała w rytm instrukcji prowadz

cego. Prowadz

zwraca uwag

, by rozlu

nienie ciała nast

powało dopiero wówczas,

gdy wszystkie cz

ęś

ci ciała s

mocno napi

te.

wiczenie

powtarzamy kilkakrotnie. Rundka – omówienie

wiczenia.

7. Po

egnanie: „Z czym ko

dzisiejsze zaj

cia?”.

Zaj

cia IX

Cele:

odreagowanie napi

cia emocjonalnego i fizycznego,

skupienie uwagi na pohamowaniu swoich spontanicznych reakcji

(utrwalenie nowych po

żą

danych sposobów radzenia sobie z

nadpobudliwo

Materiały:
wałek do ciasta, krzesełka, koce

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie – „pr

d”.

2. Rundka – „Z czym rozpoczynasz, jak si

czujesz...”.

3. Zabawa: „Woda – l

d”. Dzieci stoj

na podłodze tu

przy dywanie,

czyli na l

dzie. Dywan jest wod

. Dzieci na hasło prowadz

cego

„woda” wykonuj

krok do przodu i staj

na dywanie. Na hasło „l

d”

cofaj

na podłog

. Prowadz

cy bawi si

wspólnie z dzie

mi, po

nauczeniu si

wła

ciwej reakcji na hasła prowadz

cy zaczyna myli

dzieci (na pocz

tku zabawy uprzedza je o tym) i wykonuje ruchy

odwrotne do polece

. Dzieci, które si

pomyl

siadaj

na dywanie.

Zwyci

zcy nagradzani s

brawami. Rundka – omówienie

wiczenia.

4. Zabawa: „Kr

g”. Dzieci staj

w kr

gu. Podaj

jeden drugiemu bez

ycia r

k wałek do ciasta, który nie mo

e upa

ść

. Je

li które

z dzieci

upu

ci przedmiot, podnosi go i zabawa toczy si

dalej.

5. Gra: „Kółko i krzy

yk”. Prowadz

cy wraz z dzie

mi ustawia trzy rz

po trzy krzesełka w odległo

ci około pół metra ka

de. Dzieci dzielimy

na dwie grupy: kółek i krzy

yków. Kiedy prowadz

cy woła „kółko” –

jedno dziecko z tej grupy biegnie i zajmuje które

krzesło. R

rozło

one nad głow

tak, jakby tworzyły koło. Biegn

cy musi usi

ąść

na krze

le, zanim prowadz

cy doliczy do pi

ciu. Kiedy prowadz

woła „krzy

yk” – dziecko z przeciwnej grupy biegnie i siada na krze

z r

koma skrzy

owanymi na piersi. Prowadz

cy naprzemiennie

wywołuje kółka i krzy

yki, dopóki który

z zespołów nie wygra.

wiczenie: „Rakieta”. Dzieci staj

w kr

gu i zakładaj

naprzemiennie

wyci

gni

te r

ce (dło

na dłoni). Przykucaj

powoli i podnosz

wydaj

c d

k startuj

cej rakiety. Zabawa ko

czy si

wyskokiem

poł

czonym z okrzykiem i wyrzutem r

k w gór

wiczenie: „Kołysanie”. Dzieci wykonuj

wiczenie w dwóch grupach.

Jedno z dzieci kładzie si

na kocu, pozostałe ujmuj

koc za rogi i

kołysz

delikatnie dziecko znajduj

ce si

rodku. W zabawie bierze

udział prowadz

cy. Zabawa ko

czy si

, kiedy ka

de dziecko było

kołysane. Rundka – „Jak si

czułe

, kiedy byłe

kołysany?”.

8. Po

egnanie – „Co mi si

podobało w trakcie tych zaj

ęć

?”, „Co było dla

mnie przyjemne?”.

Zaj

cia X

Cele:

wiczenie koncentracji uwagi,

odreagowanie napi

ęć

wiczenie ró

nych sposobów radzenia sobie z napi

ciem w ciele,

podniesienie poczucia własnej warto

ci.

Materiały:
kartki

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie

–

„pr

d”.

Rundka:

„Jak

czujesz,

czym

rozpoczynasz...?”.

wiczenie: „W twoim zachowaniu podoba mi si

...” (kartki posyłamy w

gu).

wiczenie: „Serce dzwonu”. Dzieci ustawiaj

w kr

gu. Jedno

wchodzi do

rodka, mocno przywiera stopami do podło

a i

wyprostowane odchyla si

do przodu i do tyłu, podczas gdy inne

dzieci je podtrzymuj

, lekko popychaj

c ku sobie.

wiczenie mo

emy

wykonywa

tylko wówczas, gdy mamy pewno

ść

e dzieci nie b

rzuca

koleg

rodku zbyt mocno i w prowadzeniu pozytywnej,

akceptuj

cej atmosfery w grupie. Rundka – omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Baba-Jaga”. Dzieci rozchodz

po sali, jedno z nich

jest Bab

-Jag

. Jej dotkni

cie powoduje,

e dziecko nieruchomieje i

tylko dotkni

cie innego dziecka mo

e je odczarowa

. Mo

modyfikowa

wersj

zabawy np. odczarowuje tylko jedno wybrane

dziecko lub tylko prowadz

cy, lub ten kto dotknie zaczarowanego z

lewej strony itp. Rundka – omówienie zabawy.

wiczenie: „Poruszam si

jak...”. Dzieci rozchodz

po sali a

nast

pnie otrzymuj

instrukcj

, aby zacz

ły porusza

A – stawiaj

c najdłu

sze kroki jak potrafi

B – podskakuj

c na jednej nodze

C – chodz

c na czworakach

D – skacz

c na obu nogach razem

E – chodz

c jak najdziwniejszymi krokami

Prowadz

cy mo

e sam wymy

inne instrukcje poruszania si

sali, maj

c na uwadze bezpiecze

stwo dzieci. Podaj

c instrukcj

prowadz

cy podkre

la, by poruszaj

c si

po sali nie dotyka

i nie

potr

innych dzieci. Rundka – omówienie

wiczenia.

6. „Orkiestra”. Proponuj

wam

wiczenie muzykowania w zespole.

Dzieci ustawiaj

w kr

gu i opieraj

dłonie na ramionach

poprzedzaj

cego s

siada. Zastanów si

, w jaki instrument chciałby

zamieni

stoj

cego przed tob

siada (taki, który w pewien sposób

do dziecka pasuje). Grasz to, co ci przyjdzie na my

l. Ten kto stoi za

wami b

dzie instrumentem muzycznym dla swego s

siada z tyłu. W

taki oto sposób cała grupa przemieni si

w instrumenty muzyczne i

muzyków.
Próba orkiestry – zagrajcie kilka próbnych tonów, nie zapominaj

ladowa

ich głosem... (1 min.). Teraz powiedz swojemu

poprzednikowi, jakim jest dla ciebie instrumentem,

eby wszyscy

wiedzieli, z jakich instrumentów składa si

wasza orkiestra.

Zaczynamy gra

na kla

cie.

skoncentruj si

na sobie samym i przez 2 minuty oddaj si

pasji

twórczej,

przysłuchaj si

temu co graj

inni tak aby

mógł, jak to jest w

prawdziwej orkiestrze, zagra

nareszcie co

wspólnego i

uzupełnia

pod wzgl

dem d

kowym (3 min.),

w tej cz

ęś

ci chciałabym zrobi

z wami muzyczny spacer w takt

melodii, prowadz

cy rozdziela kr

g, aby powstał z niego długi

ąż

, pierwszy w w

ęż

u kieruje, wszyscy graj

w trakcie

poruszania si

ęż

a swoj

melodi

, nie zapominaj

c o głosie (3

min.).

Rundka – omówienie:

Co zdecydowało,

e wybrałe

taki instrument?

Co podobało mi si

w tej zabawie?

Czy uwa

am,

e instrument do mnie pasuje?

Jaki instrument muzyczny wybrałbym dla siebie?

Czy muzyka była smutna, skoczna czy szalona?

Czy instrumenty grały dobrze?

Co było dla mnie interesuj

cego i wa

nego w tej zabawie?

7. Po

egnanie: „Z czym ko

?”, „Czego dowiedziałem si

o sobie?”.

Zaj

cia XI

Cele:

wzmacnianie poczucia własnej warto

ci,

zauwa

anie niepowtarzalno

ci drugiej osoby,

wiadczanie współpracy i współdziałania.

Materiały:
kartki

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Kr

g rozpoczynaj

cy zaj

cia: „Jak si

czuj

?”, „Czy co

dobrego spotkało mnie w tym tygodniu?” i „Czy z mojej strony
spotkało mnie co

miłego?”.

wiczenie: „Krzyczymy razem”. Grupa kuca razem. Prowadz

zaczyna mrucze

– uczestnicy mu wtóruj

, a potem – powoli

podnosz

c głos – staj

. Na koniec wszyscy wyskakuj

do góry i

krzycz

razem. Powtarzamy to tak, aby wszyscy naprawd

gło

krzykn

li. Rundka – omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Metaforyczne mówienie o kim

”. Jedna osoba wychodzi

za drzwi. Grupa umawia si

, o kim b

mówi

. Gdy osoba, która

wyszła, wraca, zadaje grupie ró

ne pytania np. „Jak

rzek

byłaby ta

osoba, gdyby była rzek

?”, „Jakim kwiatkiem byłaby?, Jakim

drzewem?” itp. Osoby staraj

odpowiada

podaj

c jak najwi

cej

okre

pozytywnych tej osoby. Gdy osoba odpowiadaj

ca zgadnie,

kto jest t

osob

, za drzwi wychodzi kolejna osoba. Rundka –

omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Jestem warto

ciowy”.

A – osoba pisze na kartce 10 zda

o sobie np. „podoba mi si

mnie..., lubi

za...”.

B – odczytanie w dwójkach tego, co napisała osoba,
C – dzielenie si

na forum.

Rundka – omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Wszyscy tworz

szpaler”. Jedna osoba powoli, dostojnie

przechodzi w tym utworzonym przez wszystkich tunelu, prezentuj

jak najkorzystniej siebie. Czyni to bez słów. Idzie w obie strony z
podniesion

głow

, staraj

c si

patrze

na otaczaj

ce j

osoby. Po

wykonaniu zadania równie

tworzy szpaler, a zadanie przej

cia przez

tunel podejmuje kolejna osoba i nast

pne. Rundka – dzielenie si

refleksjami i odczuciami po tym

wiczeniu.

6. Rundka. Wszyscy po kolei ko

zdanie: „Gdy inni mówi

mi co

miłego...”.

7. Rundka ko

ca spotkanie: „Co mi si

podobało?, Co było

przyjemne?, Z czym wychodz

?”.

Zaj

cia XII

Cele:

powtórzenie poznanych sposobów radzenia sobie z napi

ciem

ruchowym i emocjonalnym,

wiczenie koncentracji uwagi,

wzmacnianie poczucia własnej warto

ci,

utrwalenie wi

zi grupowej,

wspólne działanie w grupie,
po

egnanie.

Materiały:
9 laurek z brystolu z imieniem, mazaki, kredki

Przebieg zaj

ęć

1. Powitanie. Okre

l nastrój w skali od 1 do 10.

wiczenie „Przedstawiamy narodowo

ść

”. Dzielimy dzieci na trzy

grupy i prosimy, by ka

da z nich wybrała, jakim jest narodem oraz

przedstawiła

pozostałym

grupom

pantomimicznie

charakteryzuje ich narodowo

ść

(np. Hiszpanie – walka z bykiem itp.).

Pozostałe dzieci maj

odgadn

ąć

, co zostało przedstawione. W razie

trudno

ci osoby prowadz

ce pomagaj

dzieciom wybra

narodowo

ść

i sposób przedstawienia tego, co dla niej charakterystyczne. Rundka
– omówienie

wiczenia.

wiczenie: „Turlanie si

”. Układamy na podłodze materace i koce.

Wszystkie dzieci kład

na podłodze twarz

do dołu, a jedna osoba

kładzie si

na plecach, na nich i sama lub przy pomocy

prowadz

cego turla si

przez cały dywan uło

ony z dzieci. Nast

pnie

kładzie si

na ko

cu, a zaczyna turla

nast

pne dziecko. Zabaw

czymy, gdy przeturlaj

wszystkie dzieci. Rundka – jak czuły si

dzieci w obu rolach, jako osoby turlaj

ce si

oraz le

żą

c jako

„materace”.

4. Zabawa: „Kim jestem?”. Przypinamy jednemu dziecku na plecach

kartk

z nazwiskiem (pseudonimem) znanego człowieka (aktora,

piosenkarza, sportowca, pisarza). Dziecko próbuje odgadn

ąć

, kim jest

zadaj

c pozostałym dzieciom siedz

cym w kr

gu pytania typu: „Czy

wyst

powałem w filmie?, Czy jestem kobiet

?”, dzieci mog

odpowiada

tylko tak lub nie. W razie potrzeby prowadz

cy pomaga.

Po odgadni

ciu „Kim jestem?” nast

puje zmiana dziecka, któremu

przypinamy inn

kartk

. Rundka – omówienie zabawy.

5. Rozmowa w kr

gu ko

ca cykl spotka

. Uczestnicy omawiaj

zdobyte do

wiadczenia. Nast

pnie ponownie wybieraj

zabaw

lub

, która najbardziej im odpowiada i która stanowiłaby najbardziej

udan

form

egnania si

. Rundka – ka

dy staje przed ka

dym i

mówi: „Dzi

kuj

ci za...”.

Przewidywane trudno

ci i sposoby ich rozwi

zywania

Naczeln

zasad

, któr

nale

y si

kierowa

w trakcie

prowadzonych zaj

ęć

socjoterapeutycznych jest zasada podmiotowo

dego dziecka. W trakcie tworzenia sytuacji korekcyjnych nale

uwzgl

dnia

potrzeby dziecka, w sposób konstruktywny rozwi

zywa

pojawiaj

ce si

problemy i trudno

ci.

TRUDNO

SPOSOBY

ROZWI

ZYWANIA

Pobudzenie grupy, trudno

ci z

utrzymaniem uwagi w grupie.

wiczenia dodatkowe, które

odpowiedz

na aktualne

zapotrzebowanie dzieci.

Popychanie, bicie, krzyk,
konflikt w grupie, eskalacja
emocji negatywnych.

Nazwanie tego, co si

dzieje,

odwołanie si

do kontraktu.

Trudno

ci dzieci polegaj

na tym,

e nie s

w stanie

same lub w parach wykona

niektórych

wicze

W takim przypadku osoba
prowadz

ca pomaga w

wykonaniu

wicze

Gdyby uczestnicy grupy
wykazywali nieufno

ść

, brak

oswojenia si

z prowadz

cymi

i z sob

nawzajem, ta faza

przedłu

ałaby si

Wydłu

enie fazy integracji,

uzupełnienie zabawami
ułatwiaj

cymi wzajemne

poznanie si

Kłopoty z opanowaniem
nadpobudliwo

ci dzieci

podczas zabaw np.
integracyjnych.

Aby zmniejszy

te trudno

celowe jest aktywne wł

czenie

obu lub przynajmniej

jednej z prowadz

cych

wiczenia.

Sytuacje, w których grupa
wykazuje brak motywacji.

Stosowanie zach

t i nagród o

charakterze społecznym
(pochwała, u

miech),

ewentualnie materialnym
(lizaki, cukierki, guma do

ucia).

Sytuacje, gdy dzieci s

czone.

Skracanie zaj

ęć

pocz

tkowym okresie lub

ograniczenie ich tylko do
zabaw i

wicze

, które dzieci

zaakceptuj

i nie sprawiaj

trudno

ci.

Jaka

osoba z grupy nie chce

anga

owa

Negocjowa

, czego chce.

Osoba przeszkadza grupie.

Dopyta

o co chodzi, by

kontakcie, odwoła

kontraktu i powiedzie

np. „Ja

zapraszam, ale nie

zgadzam si

na pajacowanie.

Chc

eby

tu był z nami, ale

od ciebie zale

y co zrobisz.

Wybieraj”.

Uruchomienie rywalizacji.

Nazwanie tego, co si

dzieje

(zachowa

, odczu

relacjach z innymi).

Ankieta ewaluacyjna

Opracowałam ankiet

, której celem jest sprawdzenie wpływu

oddziaływa

socjoterapeutycznych na dzieci uczestnicz

ce w I cyklu

zaj

ęć

(Aneks 2). Mam nadziej

e ankieta b

dzie stanowiła pomoc przy

konstrukcji dalszych etapów, zwróci uwag

na trudno

ci, które nie

zostały przeze mnie przewidziane. Podkre

li, co nale

y wzmocni

Bibliografia

Deptuła M., Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce
pedagogicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego,
Bydgoszcz 2005.

Elliott J., Dzieci i młodzie

w kłopocie, PWN, Warszawa 2000.

Mała encyklopedia medycyny, PWN, Warszawa, t. II, s. 1146.

Nartowska H., Wychowanie dziecka nadpobudliwego, Nasza
Ksi

garnia, Warszawa 1986.

Nowak S., Metodologia bada

socjologicznych, Warszawa 1970.

Oko

W., Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1984.

Pilch T., Metody i techniki bada

w pedagogice, Warszawa 1974.

Pilch T., Zasady bada

pedagogicznych, Warszawa 1995.

Reber A., Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe Scholar,
Warszawa 2001

10)

Rybarska-Jarosz D., Socjoterapia jako metoda wspieraj

ca dzieci

ce w trudnej sytuacji

yciowej, „Opieka Wychowanie Terapia”,

Warszawa 2001.

11)

Sawicka K., Rozwój autokontroli emocjonalnej, IPSiR, Warszawa
1993.

12)

Sawicka K., Socjoterapia, CMPPP MEN, Warszawa 1999.

13)

Sawicka K., Sytuacja dzieci ze

rodowisk biedy, „Problemy

Opieku

czo-Wychowawcze”, nr 358.

14)

Sawicka K. „Socjoterapia”, Warszawa, 1998

15)

Spionek H., Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, PWN,
Warszawa 1985.

16)

Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne,
PWN, Warszawa 1985.

17)

Strzemieczny J., Zaj

cia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzie

PTP, Warszawa 1993.

18)

Szewczuk W., Słownik psychologiczny, Warszawa 1979.

19)

Ziemska M., Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowo

ść

dziecka,

w: Rodzina i dziecko, PWN, Warszawa 1980.

20)

Zimbardo P.G., Nie

miało

ść

– co to jest?, Warszawa 1994.

21)

Znaniecki F., Ludzie tera

niejsi a cywilizacja przyszło

ci, PWN,

Warszawa 1974.

ANEKSY

Aneks nr 1

MOJA ZŁO

ŚĆ

Złoszcz

kiedy

..............................................................................................................
...........................................................
.................................................................................
Kiedy

bardzo

gniewam,

wtedy

......................................................................................
...........................................................
.................................................................................
Jestem

zły

swojego

ojca,

gdy

........................

...........................................................
....................................................................................................................
.........................
Złoszcz

moj

mam

gdy

ona

.................................................................................
............................................................
................................................................................
Jestem

zły

kieruj

cego

grup

kiedy

ten

........................................................................
...........................................................
.................................................................................
Najbardziej

złoszcz

nast

puj

dzieci

grupy

....................................................

...........................................................

.................................................................................
W ostatnim tygodniu zło

ciłem si

................... razy. Dzisiaj zło

ciłem si

................. razy. Kiedy si

złoszcz

odczuwam moje ciało jakby

...................................................... ...........................................................
.................................................................................
Wtedy najch

tniej:

Krzyczałbym-uciekał-przeklinał-gryzłbym-biłbym-kopałbym-drapał-
popychał
(prosz

odpowiednie podkre

)

Zamiast

tego

zachowuj

nast

puj

...........................................................................
Ci

gle

złoszcz

.........

..............................................................................................

Szczególnie

złoszcz

mnie

dzieci,

które

.................

...........................................................
Kiedy chc

kogo

zezło

, to zachowuj

nast

puj

co: ........

.....................................
...........................................................
................................................................................
Mog

doprowadzi

kogo

szału,

kiedy

...................

.....................................................
Najwi

cej

złoszcz

(kogo?)

.................

.............................................................................

Aneks nr 2

Przy pomocy poni

szych pyta

prosz

o wyra

enie swojej opinii o

zaj

ciach, atmosferze na nich panuj

cej i własnym w nich udziale.

1. Co

najbardziej

zapami

tałe

(ła

)

zaj

ęć

.................................................................
...............................................................................................................
........................

2. Co

było

dla

ciebie

tych

zaj

ciach

najwa

niejsze?

....................................................
...............................................................................................................
........................

3. Które

wiczenie najbardziej ci si

podobało, a które najmniej?

..................................
...............................................................................................................
........................

4. Jak si

zachowywałe

(ła

) gdy

wiczenie ci si

nie podobało?

...................................
...............................................................................................................
........................

5. Co zrobisz w sytuacji, kiedy kto

dzie ci

obra

ał, wyzywał?

.................................
...............................................................................................................
........................

6. Czy widzisz ró

nic

w swoim zachowaniu na pocz

tku i na ko

zaj

ęć

.................

...............................................................................................................
........................

7. Jaka jest twoja decyzja zwi

zana z kontynuacj

zaj

ęć

w II cz

ęś

ci?

............................
...............................................................................................................
........................

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przeciwdziałanie agresji - program zajęć socjoterapetucznych, konspekty zajęć, zajęcia socjoterapeut
Jacek Strzemieczny, PROGRAM ZAJĘĆ SOCJOTERAPEUTYCZNYCH DLA DZIECI ZE SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Jacek Strzemieczny Program zajec socjoteraupeutycznych dla dzieci ze szkol podstawowych
Socjotechnika - program zajęć, Politologia, III rok, II sem, Socjotechnika
program zajęć 2009.10, ^v^ UCZELNIA ^v^, ^v^ Pedagogika, promocja zdrowia z arteterapią i socjoterap
Program zajęć o charakterze socjoterapeutycznym dla klas gimnazjalnych
Program zajęć dla dzieci objętych socjoterapią
Program zajęć koszykówka
Program zajęć ED, aaa, studia 22.10.2014, Materiały od Piotra cukrownika, materialy Kamil, Szkoła, L
Kurs nr 11 Program zajęć na semestr I Komisja Specjalizacji, specjalizacja mięso
program zajęć wyrownawczych, kształcenie specjalne
scenariusz zajęć socjoterapeutycznych-walka ze stresem, pedagogika
Scenariusz zajęć socjoterapeutycznych nr 2
Mechanika analityczna program zajec id 290745
Konspekt zajęć socjoterapeutycznych
program zajec TI
projekt moje media-program zajec
Program zajęć kompensacyjno wyrównawczych kl 1

więcej podobnych podstron