Planowanie przepływów i ocena efektywności różnych typów inwestycji

Klasyfikacja inwestycji materialnych ze względu na ich cel:



mające na celu odtworzenie środków trwałych lub ich wymianę w celu obniżenia kosztów

produkcji,



rozwojowe: rozwijanie istniejących produktów, ekspansja na nowe rynki,



obowiązkowe: dotyczące najczęściej bezpieczeństwa pracy lub ochrony środowiska

Decyzje inwestycyjne w projektach odtworzeniowych

W przypadku, gdy rozważany projekt jest odtworzeniowym, oznacza to, że firma posiada środki

trwałe, które mają zostać zastąpione. Jeżeli obecnie wykorzystywana technologia ma przed sobą

wciąż okres efektywnego funkcjonowania to jej odsunięcie lub sprzedaż może oddziaływać na

strumienie pieniężne na 3 sposoby:

 utracone korzyści z tytułu amortyzacji

 utracona wartość likwidacyjna

 przychody ze sprzedaży wymienianego majątku

Poza tym w przepływach sporządzanych dla potrzeb analizy efektywności projektu

odtworzeniowego należy oczywiście uwzględnić:

 wydatek na zakup nowych urządzeń

 oszczędność kosztów eksploatacji (różnica między nowym a starym oprzyrządowaniem)

 przepływy pieniężne związane z tarczą podatkową na amortyzacji

 wartość likwidacyjną nowego majątku

RELACJE MIĘDZY PROJEKTAMI

Projekty niezależne – to takie projekty, których przyjęcie nie wyklucza przyjęcia innych

projektów. (przepływy środków pieniężnych nie są naruszone, przy przyjęciu lub odrzuceniu

jednego z projektów).

Jeżeli V

A

– wartość projektu A, V

B

– wartość projektu B, V

C

– suma wartości projektów A i B

rozpatrywanych oddzielnie, to w przypadku projektów niezależnych:

V

A

+ V

B

= V

C

Projekty wzajemnie wykluczające się - to takie z których tylko jeden może zostać przyjęty do

realizacji.

Projekty współzależne – mają wpływ na inne projekty realizowane przez firmę, jednak ich

przyjęcie nie wyklucza przyjęcia innych projektów.

 przypadek gdzie przepływy z jednego projektu mogą prowadzić do zmniejszenia

przepływów z drugiego projektu np. Inwestycja „A” uruchomienie produkcji i sprzedaży

okien; „B” uruchomienie punktu sprzedaży (handel) okien innych producentów. W tym

przypadku: V

A

+ V

B

< V

C

 przypadek uzupełniania się projektów (efekt synergiczny); np. Projekt „A” dotyczy

produkcji i sprzedaży sprzętu komputerowego, projekt „B” dotyczy produkcji i sprzedaży

oprogramowania. Łączna wielkość sprzedaży może się okazać większa niż suma sprzedaży

każdego z tych projektów z osobna. W tym przypadku: V

A

+ V

B

> V

C

PROJEKTY WZAJEMNIE WYKLUCZAJĄCE SIĘ – PODEJMOWANIE DECYZJI

Charakterystyka przepływów projektu projektów „A” i „B” (przepływy w tys. zł).

Projekt / Okres

0

1

2

3

4

„A”

-1000

300

400

320

500

„B”

-690

270

260

260

260

Wartości wskaźników oceny efektywności inwestycji (dla k= 10%)

Projekt / Miernik

NPV

IRR

MIRR

PI

„A”

185,233

17,72%

14,77%

1,185

„B”

143,256

19,34%

15,31%

1,208

Rozstrzyganie sprzeczności dotyczących sugerowanych decyzji inwestycyjnych przez NPV i IRR:

Metoda 1. Odwołanie się do indeksów zyskowności analizowanych projektów, przy

uwzględnieniu różnicy w ich skali.

PI projektu „A” wynosi 1,185 i jest niższy od PI projektu „B” który wynosi 1,208. Jednak

wielkość nakładu inwestycyjnego w przypadku „B” jest znacznie niższa niż w „A”. A zatem jeśli

wybierzemy projekt „B” to nie wykorzystamy 310 tys. zł na inwestycję początkową. Można

założyć, że wolne środki pieniężne mogłyby zostać zainwestowane na rynku kapitałowym i

przynieść stopę zwrotu k = 10% (stopa zwrotu z inwestycji alternatywnej). Wskaźnik zyskowności

PI takiej inwestycji wyniósłby wtedy 1 (oczekiwany zwrot jest równy wymaganemu zwrotowi). W

przypadku wyboru inwestycji „B” należałoby więc wyliczyć średnią ważoną wartość wskaźnika

zyskowności (średnia PI dla inwestycji materialnej dla kwoty 690 tys. oraz PI dla inwestycji

kapitałowej kwoty 310 tys.)

PI dla „B” =

Metoda 2. Określenie różnicy netto strumieni pieniężnych badanych projektów.

Różnica pomiędzy początkowymi wydatkami na dwa projekty może być rozpatrywana jako

samoistny projekt „C”. (porównaj z poprzednią metodą). Projekt „A” o większej skali można

podzielić na dwa składniki: projekt „B” i projekt „resztowy” (hipotetyczny) – „C”.

Jeżeli NPV projektu resztowego „C”:

 będzie większa od zera to znaczy, że należy wybrać projekt „A” (gdyż gdybyśmy wybrali

„B” odrzucamy wzrost wartości firmy o NPV projektu resztowego).

 będzie mniejsza od zera – wybieramy projekt „B”

PODEJMOWANIE DECYZJI W PRZYPADKU PROJEKTÓW O NIERÓWNYCH

OKRESACH EKSPLOATACJI

W przypadku podejmowania decyzji inwestycyjnej w zakresie wyboru między

projektami wzajemnie się wykluczającymi w analizie należy uwzględnić ewentualne różnice w

„długości ich życia”. Brak wyrównania horyzontu oceny projektu może spowodować podjęcie

błędnej decyzji.

Przykład:

Charakterystyka przepływów projektu projektów „D” i „E” (przepływy w tys. zł). (k =15%)
Projekt / Okres

0

1

2

3

4

5

6

„D”

-100

30

20

40

45

20

55

„E”

-100

70

75

-

-

-

-

NPV „D” = 26,96

NPV „E” = 17,58

Metody uwzględniania różnicy w długości życia projektu:

 powielania (zastępowania łańcuchowego)

 ekwiwalentnej (równoważnej) renty rocznej

Metoda powielania: powtarzamy projekt „krótszy” do momentu, w którym nie zrówna się z

„dłuższym” – zakładamy możliwość powtarzania projektu (przy dotychczasowej wydajności

urządzeń).

A zatem inwestycję „E” powielamy trzykrotnie by wyrównać horyzont oceny obu inwestycji.
Projekt / Okres

0

1

2

3

4

5

6

„E”

-100

70

75

-100

70

75

-

-

-100

70

75

NPV „E wydłużonego” = 40,93. W związku z tym, iż jest to wartość wyższa niż dla inwestycji

„D” należy wybrać inwestycję „E”.

Problem z zastosowaniem tej metody może wystąpić jeśli długość projektu krótszego nie jest

krotnością długości projektu dłuższego. Np. projekt A ma długość 6 lat, projekt B 10 lat – dla

wyrównania horyzontu wymagałoby to przyjęcia w analizie okresu 30 lat.

Metoda ekwiwalentnej renty rocznej

Metoda ta obejmuje dwa etapy:

1. Znalezienie NPV każdego projektu w początkowym okresie eksploatacji

2. Znalezienie równoważnej renty rocznej w okresie eksploatacji każdego projektu, która ma takie

same wartości obecne jak jego NPV.

Projekt „D”: NPV = 26,96 , k =15% n = 6 lat

A

D

– wartość renty rocznej = ……….

Projekt „E”: NPV = 17,58 , k =15% n = 2 lata

A

E

– wartość renty rocznej = ………….