SZKOŁA ASPIRANTÓW PSP KRAKÓW

PRACA ZALCZENIOWA

TEMAT: Środki stosowane w katastrofach różnych typów - trzęsienia ziemi i powodzie.

Wykładowca: st. kpt. mgr inż. Marek Drążek

Przygotowali: st. str. kdt Kędzierski Janusz

st. str. kdt Pezda Tomasz

Kraków 1999

ŚRODKI STOSOWANE W KATASTROFACH RÓŻNYCH TYPÓW.

TRZĘSIENIE ZIEMI.

Trzęsienia ziemi występujące w rejonach zamieszkałych przez ludzi, mogą powodować spore zniszczenia budynków, jak również - w zależności od nasilenia i podjętych kroków prewencyjnych - stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Mogą również powodować czasową przerwę w funkcjonowaniu większości urządzeń. Trzęsienia ziemi mogą być przyczyną następujących zniszczeń klęsk żywiołowych:

▪ spadania kawałków budowli i gruzu,

▪ zupełnego lub częściowego zawalenia się budynków,

▪ powodzi spowodowanych zniszczeniem tam lub innych umocnień rzecznych,

▪ wycieku szkodliwych substancji lub gazów,

▪ lawin,

▪ obsuwania się gruntu,

▪ tsunami.

Pomimo włożonych starań, pomiary sejsmograficzne wciąż należą do rutynowych. Toteż, gdy w danym rejonie nie ma odpowiednich urządzeń ostrzegawczych i czujników sejsmograficznych, sejsmografista, planista rejonu zagrożonego trzęsieniem ziemi musi wydać odpowiednie dyspozycje na wypadek nagłej katastrofy na dużą skalę. Planista może w porę ułatwić sobie to zadanie, jeżeli w porę podejmie odpowiednie kroki i ułoży plan działania. Trzęsienia ziemi z pewnością spowodują co najmniej jedno z wyżej wymienionych zniszczeń, co bardzo utrudnia usuwanie ich skutków. Zawalenie dróg, przerwanie łączności (telefonicznej, radiowej, a nawet telewizyjnej) nie mówiąc o zniszczeniu szpitali i punktów pierwszej pomocy. Takie sytuacje wymagają zastosowania możliwie najbardziej uniwersalnych i wydajnych środków, które nie zawiodą w różnych sytuacjach.

W przypadkach silnych trzęsień zdarza się zdarza się, że liczba rannych trzykrotnie przewyższa liczbę wypadków śmiertelnych. Jakiekolwiek byłyby to liczby najważniejszą sprawą jest dobre przygotowanie szpitali, ludzi odpowiedzialnych za usuwanie strat i szkolenie zespołów pierwszej pomocy. Takie zespoły można stworzyć z oddziałów obrony cywilnej, ochotników, członków Czerwonego Krzyża lub organizacji takich jak harcerstwo, nie mających nawet specjalnego przeszkolenia medycznego. Szczególny nacisk powinno się kłaść na te elementy szkolenia, które obejmuje pomoc ludziom niepełnosprawnym lub tylko rannym, którym grozi kalectwo w wyniku doznanych obrażeń. Przy poszukiwaniu rannych i zabitych pod gruzami bardzo pomocne bywają specjalne tresowane psy, takie jak psy ze Swiss Disaster Dogs Associaton (Szwajcarskiego Stowarzyszenia Psów - Ratowników). Ma to jednak również swoje minusy - psy nie mogą pracować nie dłużej niż kilka godzin. Wykrywacze dźwięku, które odbierają bardzo nikłe dźwięki wydawane przez ludzi uwięzionych pod gruzami, nie sprawia takich kłopotów, ale ich użycie wymaga zachowania zupełnej ciszy na całym poszukiwanym obszarze, co nie jest w takiej sytuacji możliwe do osiągnięcia.

POŻARY.

Pożary wywołane trzęsieniem ziemi rozprzestrzeniają się niezwykle szybko, nie tylko z powodu dużej liczby ognisk zapalnych (np. źródeł prądu, gazu), ale i braku wody. Szczególnie niebezpieczne są pożary wieżowców, w których mogą nie działać windy, w wyniku czego ludzie są uwięzieni na wyższych piętrach. Zablokowane ulice utrudniają straży pożarnej dostęp do płonącego budynku.

Jeżeli to możliwe, plan powinien uwzględniać wezwanie helikopterów, które mogłyby pomóc w ewakuacji ludzi z wieżowców. Oficerowie straży pożarnej powinni regularnie sprawdzać działanie środków prewencyjnych i sprzętu ewakuacyjnego znajdującego się w wyposażeniu budynków.

PRZERWANIE TAMY I LAWINY.

Jeśli w wyniku trzęsienia ziemi przerwana zostanie tama lub wał przeciwpowodziowy szczególnie, gdy jest to tama znajdująca się u wylotu doliny, może to spowodować olbrzymie straty w ludziach. Podobnie tam, gdzie rzeka jest uregulowana, a jej poziom jest wyższy, niż poziom gruntu, nagłe rozerwanie wałów pociągnie za sobą falę zalewającą pola i osiedla. Ilość wypadków śmiertelnych zależeć będzie od czasu zasięgu fali powodziowej oraz od tego, czy zostało wydane jakiekolwiek ostrzeżenie.

Te same zasady dotyczą lawin i obsuwania się gruntu. Jeżeli są one powodowane przez trzęsienia ziemi, planowanie niewiele pomoże. Zagrożenie spowodowane przez obsuwanie się gruntu powinno być likwidowane przez usuwanie obciążenia zbocza, umacnianie podłoża góry. Lawiny śniegowe mogą być wywoływane sztucznie, aby zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się śniegu i lodu, które mogłoby spowodować później niekontrolowaną lawinę.

TSUNAMI.

W wyniku tsunami, o ile trzęsienie ziemi, które je wywołało nie spowoduje również zniszczenia wybrzeża, zostaje jeszcze czas, aby ostrzec ludzi, żeby usunęli się jak najdalej od brzegu morza, najlepiej na jakieś wzniesienie. Dowódca akcji niesienia pomocy będzie miał ułatwione zadanie, jeżeli autor planu przewidzi zastosowanie odpowiednich środków nie tylko przy zajmowaniu się ofiarami katastrof, ale również przy usuwaniu innych skutków trzęsienia ziemi, szczególnie tam, gdzie powodują one przerwę w dostawie środków potrzebnych człowiekowi do życia.

SKUTKI TRZĘSIEŃ ZIEMI:

▪ Zablokowanie lub przerwanie dróg transportowych.

Ciężki sprzęt drogowy potrzebny jest do organizowania czasowego przejazdu innymi drogami, tak aby samochody dostawcze mogły się swobodnie przedostać. Można też czasowo zbudować zastępcze lub mosty pontonowe, gdy ważne mosty zostały zerwane. Taką inwestycję inżynieryjną stosuje się, gdy nie ma innych zastępczych dróg (w tym szlaku kolejowych).W większości krajów rozwijających się nie ma ich wiele. Dostarczenie ciężkich szyn wymaga współpracy ze strony prywatnych kontrahentów. Jeżeli w pobliżu miejsca katastrofy prowadzona jest budowa na dużą skalę, można wówczas uzyskać dodatkową pomoc.

▪ Przerwa w dostawie wody.

Odpowiedzialność za jak najszybsze przywrócenie do staw wody spoczywa na odpowiednim lokalnym lub krajowym organie administracji państwowej, lecz planista musi się upewnić, że:

• na obszarze zagrożonym pożarem wywołanym przez trzęsieniem ziemi znajdują się dodatkowe zbiorniki z wodą odporne na wstrząsy sejsmiczne,

• instytucje odpowiedzialne za dostawy wody współpracują z instytucjami zajmującymi się odprowadzeniem ścieków komunalnych, niesprawna sieć kanalizacyjna stanowi zagrożenie dla zdrowia mieszkańców, nawet jeśli jest woda,

• na obszarach zagrożonych trzęsieniem ziemi, we wszystkich domach i instytucjach są przechowywane zapasy wody pitnej w puszkach lub butelkach. Powinien również istnieć centralny zapas wody pitnej dla ludzi starszych i niepełnosprawnych,

• są w pogotowiu cysterny, które można wykorzystać do przewozu wody,

• zostanie zrobiony pełny użytek z wody z prywatnych zbiorników i basenów.

▪ Nieczynna kanalizacja.

Gdy kanalizacja nie działa i nie można używać spłukiwanych wodą toalet, automatycznie wzrasta ryzyko wybuchu epidemii. Można również zaopatrzyć w się w rozpuszczalniki i chemiczne środki kogulujące, służące do rozkładania fekaliów na substancje nieszkodliwe dla organizmu, które można przechowywać do chwil, gdy sytuacja zostanie opanowana.

▪ Przerwa w działaniu urządzeń (prąd, gaz, telefony)

Opracowanie szczegółowego planu reperacji powyższych urządzeń należy do konkretnych instytucji prywatnych lub państwowych. One są również odpowiedzialne za dostarczanie środków i urządzeń zastępczych. Planista musi wiedzieć jakie są kompetencje tych instytucji i czy przedsięwzięte środki są wystarczające w zaistniałej sytuacji, tak żeby mógł w odpowiedniej chwili włączyć do akcji dodatkowe środki, z zasobów wojskowych, a nawet z poza kraju.

Przerwy w dostawie gazu i prądu mogą spowodować ponowną eksplozję lub pożar, stanowią zagrożenie dla ludzkiego życia. Konieczne jest ostrzeganie ludności o przewidywanych przerwach w dostawie prądu lub gazu.

OKREŚLANIE CECH TERENU ZAGROŻONEGO TRZĘSIENIAMI ZIEMI.

Przeważnie najważniejszym zadaniem brygady pierwszej pomocy będzie zabezpieczenie ludziom zastępczych schronień po trzęsieniu ziemi. Planista może być w tej kwestii bardzo pomocny, szczególnie gdy zdoła on wcześniej zapewnić brygadzie pomoc wykwalifikowanych inżynierów i architektów przy określaniu następujących cech terenu zagrożonego trzęsieniami ziemi:

▪ dotychczasowa odporność różnych typów konstrukcji budowlanych na trzęsienia ziemi,

▪ jakość materiałów budowlanych wchodzących w skład konstrukcji (ważne jest jednak, że budynki rozsypują się nie z powodu złej jakości użytych do ich budowy materiałów, lecz z powodu ich zlej eksploatacji),

▪ jakość prac budowlanych stosowanych przy wznoszeniu budynków (odporność wielu budynków można zwiększyć poprzez zastosowanie kilku prostych, niezawodnych technik ciesielskich i wykończeniowych),

▪ występowanie na danym terenie budynków nietypowych i przez to szczególnie nieodpornych na wstrząsy np. asymetrycznych brył lub elewacji,

▪ przystosowanie konstrukcji budynków do wymogów terenu,

▪ analiza terenu, szczególnie lokalizacji budowli i badanie składu gruntu pod kątem odporności na wstrząsy sejsmiczne.

Tak przeprowadzona dokładna analiza cech terenu stanowić podstawę do opracowania praktycznych i dobrych planów, szczególnie w zakresie wzmacniania istniejących budynków o słabej konstrukcji.

Ponieważ skutki trzęsienia ziemi nie ograniczają się tylko do ofiar w ludziach i bezpośrednich zniszczeń, aby sprawnie usuwać również inne, drugoplanowe skutki klęski żywiołowej, planiści mogą uwzględnić również inne założenia takie jak:

▪ Edukacja.

Szkoły mogą zostać zamknięte z powodu zniszczenia budynków lub mogą służyć jako czasowe pomieszczenia zastępcze dla służb obrony cywilnej.

▪ Przemysł i zatrudnienie.

Gdy fabryki i inne zakłady pracy zostaną zamknięte, pracownicy mogą być pozbawieni dochodów (w zależności od prawa a danym kraju). W takich wypadkach rządowa pomoc finansowa może się okazać konieczna, jak również chwilowe wstrzymanie opłat za mieszkania, świadczeń itp.

▪ Pracownicy państwowi.

Wszelkie prace związane z projektowaniem rozbudowy terenu itp. mogą być czasowo wstrzymane. Dodatkowa siła robocza potrzebna jest do prac w służbach miasta takich, jak oczyszczania ulic, wywozu śmieci itp., gdyż zaleganie ich stanowi bezpośrednie zagrożenie dla mieszkańców.

▪ Żywność.

Jeżeli na terenie znajdują się zwykle chłodnie ze składowaną żywnością (np. do bezpośredniej konsumpcji lub czekają na przewóz), sprawą najwyższej wagi jest zapewnienie im rezerwowego dopływu prądu na wypadek przerwy w dostawach z elektrowni.

▪ Kontrola cen.

Natychmiastowe narzucenie kontroli cen jest konieczne, aby uniknąć zbyt gwałtownego bogacenia się na artykułach pierwszej potrzeby, szczególnie, gdy przestaje działać normalny system sprzedaży.

Bezsprzecznie najlepszym efektywnym sposobem usuwania skutków trzęsienia ziemi są starannie przygotowane działania prewencyjne. W rejonach, gdzie dokładna prognoza trzęsień ziemi jest możliwa powinno się również stosować średnio i krótkoterminowe środki prewencyjne.

POWÓDŹ

Przygotowanie na wypadek powodzi zawiera trzy główne elementy:

1.Służbę meteorologiczną

2. System ostrzegawczy.

3. dobrze zaopatrzoną ekipę do walki z powodzią.

Wszystkie trzy elementy wchodzą w skład lokalnej lub krajowej organizacji do walki z klęskami żywiołowymi. W szczególnych warunkach jeden lub więcej elementów wymaga pracy na skalę międzynarodową.

PRZECIWPOWODZIOWA SŁUŻBA METEOROLOGICZNA.

Obowiązkiem służby meteorologicznej jest wcześniejsze zawiadamianie o przewidywanych stadiach powodzi oraz o tym, kiedy i do jakiego poziomu podniesie się woda w rzece. W skład tej służby wchodzą zwykle hydrolodzy i meteorolodzy, którzy zbierają dane do prognoz z obserwacji stacji meteorologicznych umieszczonych wzdłuż rzek. Tam, gdzie nie ma specjalnego systemu prognóz, służba meteorologiczna musi wykorzystywać dane z odczytu mierników rzecznych (gdy są takie) lub z prognóz dotyczących obfitych opadów lub gwałtownego topnienia śniegu i porównywać wyniki z odpowiednimi odczytami z lat poprzednich.

PRZECIWPOWODZIOWY SYSTEM OSTRZEGAWCZY.

Wczesne ostrzeganie o nadchodzącej powodzi daje mieszkańcom nisko położonych terenów czas na ewakuację rodziny, mienia i sprzętów na tereny wyżej położone. Czasami możliwe jest nawet zebranie cennych plonów przed nadejściem niszczącej powodzi. Oddziały kierujące ewakuacją mają czas na przygotowanie się na przyjęcie uciekinierów przed zalewającą wodą. Ekipy przygotowują się do walki z powodzią aby zminimalizować jej zasięg i skutki. System ostrzegania musi być sprawny. Komunikaty powinny być dokładne, konkretne i ogłaszane odpowiednio wcześnie. Czas jest w takiej sytuacji sprawą najważniejszą. Na nic się zdadzą dokładne i ścisłe komunikaty, które przychodzą za późno. W większości krajów za wydawanie komunikatów o powodzi odpowiedzialni są ci sami ludzie, którzy są również odpowiedzialni za pierwszą pomoc, ewakuację i walkę z powodzią.

Tym właśnie zajmują się również oddziały przciwpowodziowe służby meteorologicznej, gdyż pracują one głównie wówczas, gdy wieloletnie doświadczenia wskazują na możliwość pojawienia się niebezpieczeństwa.

Wybór metody nadawania komunikatów o powodzi zależy od stopnia zagrożenia danego regionu, rozmiarów osiedli na danym rejonie, itp.

• Radio.

Podczas sezonu powodziowego, stacje radiowe powinny nadawać komunikaty o powodzi jako dodatek do codziennych wiadomości, coraz częściej w ciągu dnia, w miarę jak zagrożenie powodzią rośnie. Komunikaty te oparte są na prognozach wydawanych przez służbę ostrzegawczą. Mogą one zawierać informację o konkretnych wsiach i miastach które są zagrożone, o przewidywanym czasie nadejścia powodzi, o poziomie wody w rzece. Radio może również nadawać instrukcje dotyczące ewakuacji, wezwania członków służb specjalnych do stawienia się itp. Wsie które nie mają radia powinny otrzymać co najmniej jeden odbiornik. Należy również wyznaczyć osobę odpowiedzialną za słuchanie komunikatów powodziowych i informowanie o nich innych mieszkańców.

• Sygnały wizualne.

Wciągu dnia najlepszym systemem porozumiewania się jest system flagowy. Tam, gdzie dochodzi elektryczność, w nocy można zapalać kolorowe światła sygnalizacyjne umieszczone w wysokich punktach, tak, żeby były one widoczne z daleka. Tam, gdzie nie ma elektryczności, mogą być używane latarnie, a nawet pochodnie.

• Sygnały dźwiękowe.

Oprócz sygnałów wizualnych powinno się również używać syren ostrzegawczych. Mogą one być ręczne lub zasilane prądem. Dźwięk syren może ostrzegać przed powodzią lub oznaczać „wszystko w porządku”. Ważne jest właściwe wytłumaczenie sygnałów wszystkim mieszkańcom. Równie skuteczne mogą się okazać strzały ostrzegawcze, a nawet bicie w bęben. Mogą one być same sygnałami, lub zwracać uwagę na inne znaki ostrzegawcze.

• Środki przekazywania informacji (terenowe).

W gęsto zaludnionych wsiach i rejonach terenowe środki przekazywania informacji są bardzo pomocne. Jeżeli jakieś prace umocnieniowe są zagrożone., telefon polowy lub radiostacja mogą być z powodzeniem użyte dla zakomunikowania takiej informacji do sztabu dowodzenia akcją ratowniczą. Wówczas ludzie mogą być szybko ewakuowani z zagrożonego terenu.

• Edukacja mieszkańców.

Równolegle z wprowadzeniem w życie systemu zabezpieczeń przeciwpowodziowych konieczne jest dokładne pouczenie mieszkańców o sposobie funkcjonowania tych zabezpieczeń i o konieczności stosowania się do ich zasad.

OSTRZEŻENIE PRZED NAGŁYMI POWODZIAMI.

Większość powyższych metod można stosować jedynie w wypadku prognoz długoterminowych. Gwałtowne powodzie, które przychodzą niespodziewanie, wymagają szybkiej reakcji. Trzeba w porę przewidzieć, że padający deszcz może spowodować powódź, żeby ostrzec ludzi i zmniejszyć do minimum zagrożenie dla życia ludzkiego. Wydawanie odpowiednich komunikatów jest wówczas bardzo trudne. Są jednak trzy podstawowe sposoby:

1. pierwszy i najłatwiejszy sposób, to nadawanie komunikatów ostrzegających o powodzi, gdy okoliczne małe strumienie zaczynają występować z brzegów, a deszcz nadal pada

2. drugi sposób, podobny do pierwszego, polega na wydawaniu komunikatów, gdy ulewne deszcze padają w okolicach górnej części danej rzeki. Ta metoda wymaga współpracy służb meteorologicznych

3. trzeci sposób, to zastosowanie systemu ostrzegawczego, który przenosi sygnał elektryczny w momencie, gdy poziom wody w strumieniu przekroczył bezpieczną wysokość.

Zainstalowanie i utrzymanie systemów alarmowych i zabezpieczających należy powierzyć wykwalifikowanym technikom, a prognozy kompetentnym meteorologom i hydrologom. Rekrutacja i przeszkolenie pracowników powinno być przeprowadzone równolegle z planowaniem systemów zabezpieczających i alarmowych.

REGULARNE SPRAWDZANIE SYSTEMÓW OSTRZEGAWCZYCH .

Przed sezonem powodziowym i w ciągu roku należy przeprowadzić ćwiczenia sprawdzające działanie systemów alarmowych, nie tylko w celu przetestowania urządzeń, lecz żeby przypomnieć ludziom, jak należy wówczas postępować.

POWODZIE PRZYBRZEŻNE.

Rejonom przybrzeżnym również zagrażają powodzie, lecz niebezpieczeństwo takie jest mniejsze niż podczas wylewu rzeki, gdyż nie wszystkie nadbrzeża są na nie narażone. Głównie chodzi tu o nisko położone wybrzeża w pasie burz tropikalnych.

Innym czynnikiem wywołującym powodzie są fale tsunami potrafią osiągnąć prędkość do 100 km/godz. Gdy tsunami dotrz do płytkiego pasa wód przybrzeżnych, wytraca prędkość i traci wysokość. Jednak stanowią zagrożenie dla osiedli przybrzeżnych, gdyż w momencie uderzenia fale mają wysokość ponad 30 metrów i olbrzymią siłę.

PIERWSZA POMOC I EWAKUACJA.

Ogólne zasady przygotowania na wypadek powodzi nie różnią się specjalnie od przygotowania do walki z innymi żywiołami.

Mimo to planista powinien być przygotowany na szybkie przystosowanie planów awaryjnych do wielkości powodzi. Szczegółów dotyczących zagrożonego terenu dostarczają mapy, które pokazują również drogi ewakuacji ludności z nisko położonych rejonów.

W rejonach silnie uprzemysłowionych może się zdarzyć, że elektrownie nie będą w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości energii, np. gdy główna stacja zasilania znajduje się na terenie zagrożonym powodzią. Wówczas władze muszą zapewnić zastępcze źródła zasilania dla rejonów bezpośrednio nie dotkniętych powodzią. Gdy zakłady przemysłowe nie zostały w porę ostrzeżone o powodzi, będą potrzebowały pomocy przy transportowaniu cennych surowców lub gotowych produktów w bezpieczne miejsce. Podobnej pomocy wymagają muzea i biblioteki, które przechowują dzieła o wysokiej wartości historycznej itp.

W ewakuacji ludności biorą udział łodzie lub helikoptery. Gdy jednak pobliskie linie kolejowe lub drogi biegną po nasypach (niedostępne dla wody), stanowią z pewnością szybszy i sprawniejszy sposób ewakuacji ludzi. Łodzie ratunkowe powinny mieć nieduże zanurzenie i być wyposażone w silniki o mocy co najmniej 30 koni mechanicznych (żeby mogły pokonać silny prąd wylewającej się rzeki). Łodzią taką musi kierować doświadczony człowiek. W niektórych rejonach świata (np. w Indiach) skuteczniejszym sposobem okazało się wyćwiczenie mieszkańców w posługiwaniu się różnymi pływającymi sprzętami, tak by mogli utrzymać się na powierzchni wody.

Tam, gdzie ludność nie może posługiwać własnymi środkami, zwykle więcej ludzi potrzebuje zastępczych domów. W krajach „rozwiniętych” większość ludzi będzie próbowała własnymi środkami wydostać się z terenów zagrożonych powodzią i przedostać do przyjaciół i krewnych mieszkających poza rejonem zagrożenia lub do hoteli.

Im więcej ludzi korzysta z zastępczych schronień tym więcej potrzeba ubrań, pościeli, kocy i jedzenia. Wielu ewentualnych mieszkańców będzie mokrych i przeziębionych, potrzeba więc lekarzy i lekarstw na przeziębienia, a nawet zapalenia płuc. Autor planu musi te potrzeby uwzględnić.

WALKA Z POWODZIĄ.

Tam gdzie można w porę ostrzegać o powodzi i system alarmowy działa bez zarzutu, walka z powodzią może być bardzo skuteczna, jednak działać należy natychmiast, szczególnie w przypadku późnego ostrzeżenia.

W skrócie walka z powodzią to:

1. kontrolowanie powodzi i organizowanie prac umocnieniowych

2. naprawa i wzmocnienie zapór w czasie powodzi

3. budowa awaryjnych zapór (jak np. wały ochronne).

INSTYTUCJE DO WALKI Z POWODZIĄ.

W dobrze zorganizowanej walce z powodzią dużą rolę pełnią krajowe, regionalne lub miejscowe organizacje. Lokalne instytucje obejmują przeważnie cały okoliczny system rzeczny, jednakże gdy jest to wyjątkowo duży obszar, mogą powstać dwie lub nawet kilka takich instytucji kierujących walką z powodziami w danym rejonie. Z drugiej strony tam, gdzie rzeki są małe, jedno lokalne centrum do walki z powodzią może się zajmować kilkoma rzekami. Gdy kraj jest niewielki, wszystkie rzeki mogą być pod nadzorem jednego kierowniczego centrum do walki z powodzią.

Centrum nadzorujące walkę z powodzią oraz środki przewidywania i ostrzegania muszą ściśle współpracować. Normalne połączenia komunikacyjne będą prawdopodobnie przerwane na skutek powodzi, więc potrzebne są odpowiednie plany dodatkowych połączeń. Ponieważ szczegółowy plan walki z powodzią często tego wymaga, centrum kierujące walką oraz ośrodki organizujące ewakuację i pomoc ofiarom powodzi (zarówno lokalne jak i regionalne) mogą zostać rozdzielone. Jeśli taki wariant jest w danej sytuacji najlepszy, równie ważne jest zapewnienie sprawnie działających połączeń między poszczególnymi ośrodkami. Środki walki z powodzią mogą się okazać niewystarczające. Wówczas należy zastosować szybką ewakuację. Gdy ewakuacja zostanie zakończona, środki walki z powodzią mogą być bardziej potrzebne w innym miejscu.

Każdy ośrodek powinien mieć stałych pracowników, którzy byliby gotowi w razie potrzeby podjąć akcję ratowniczą. Ośrodki powinny być wyposażone w najlepsze dostępne mapy danego regionu, z zaznaczonymi obszarami szczególnie narażonymi na powodzie, umocnieniami przeciwpowodziowymi, ośrodkami walki z powodzią, drogami transportu, miejscami składowania sprzętu i środków do walki z powodzią, jak również z zaznaczonymi czynnikami poziomu wody i opadów. Centrum kierujące akcją ratowniczą powinno również dysponować spisem członków ewentualnej akcji z informacjami o każdej osobie (telefon, adres, stanowisko, itp.)

PLANY OPERACYJNE DLA OBSZARÓW SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH.

Obszary, które są szczególnie narażone na niebezpieczeństwo powodzi, to:

• tereny już umocnione za pomocą wałów ochronnych, które są słabsze w niektórych miejscach (niższe itp.)

• nisko położone obszary nie zabezpieczone za pomocą nasypów lub wałów, gdzie w razie ostrzeżenia o powodzi możliwe będzie awaryjne i szybkie wzniesienie takich umocnień przed zalewem wody.

SZCZEGÓŁY PLANOWANIA I PRZEPROWADZANIA AKCJI RATOWNICZYCH W PRZYPADKU POWODZI.

Przy podejmowaniu decyzji o rozmieszczeniu linii ochronnych na danym rejonie powinno się brać pod uwagę wartość budowli, konieczność ochrony podstawowych służb komunalnych, ilość domów na danym obszarze, a także praktyczną możliwość ich ochrony przy użyciu dostępnych środków i ludzi. Gdy okaże się, że dany obszar nie nadaje się do ochrony, nie należy marnować czasu i środków, trzeba ewakuować ludność razem z dobytkiem (jeśli to możliwe), a dostępne środki przeznaczyć na ochronę obszarów, które rokują nadzieję na pozytywne skutki.

Należy wcześniej zaplanować i ustalić to, skąd można zdobyć worki z piaskiem i odpadami i niezbędne narzędzia, jak również to, gdzie będą one przechowywane. Planista musi uwzględnić zdobycie transportu, ludzi i sprzętu, tak aby trwało to jak najkrócej. W razie potrzeby można używać barek i łodzi. Powinno się również zorganizować dodatkowe szkolenie personelu, które umożliwiałoby ludziom wykonywanie różnych nierutynowych czynności. Akcja ratownicza w przypadku powodzi może trwać bardzo długo, dlatego musi istnieć odpowiednie zaplecze w postaci żywności, zastępczych mieszkań dla pracowników, itp. W pogotowiu powinna być także druga grupa ratownicza, która zmieniłaby wyczerpanych ratowników.

Mieszkańcy powinni być przygotowani do aktywnej współpracy z grupami ratowników i centrum kierującym akcją, zarówno bezpośrednio, jak i poprzez dostarczanie narzędzi, środków bądź pojazdów. Aby wszyscy mieszkańcy byli na taką ewentualność przygotowani, potrzebne są regularne programy informacyjne i komunikaty dotyczące wydarzeń na danym obszarze.

AKCJĘ RATOWNICZE NA SKALĘ MIĘDZYNARODOWĄ.

Tam gdzie zamieszkałe obszary kilku państw sąsiadują ze sobą i są położone nad tymi samymi rzekami konieczna jest współpraca tych krajów w zakresie podejmowania akcji ratowniczych.

Szczególnie powszechna jest sytuacja, w której wał rzeczny przecina granicę państwową lub gdy stacja badawcza znajduje się w górze rzeki, na terytorium innego państwa.

Aby akcja ratunkowa powiodła się, konieczna jest zgoda zainteresowanych państw na utworzenie międzynarodowego centrum koordynującego, w którym znaleźliby się przedstawiciele obu zainteresowanych krajów. Także centralny punkt powinien znajdować się blisko zagrożonego terenu oraz powinien być łatwo dostępny dla ratowniczej organizacji obu krajów.

ZASTOSOWANIE PLANU PRZYGOTOWANIA I WALKI Z POWODZIĄ.

Gdy niemożliwe jest zatrudnienie stałych pracowników w organizacji do walki z powodzią, potrzbna może być lista ludzi, którzy przystąpią do wykonywania czynności wyznaczonych przez awaryjny plan lub rozpowszechnienie przykładowych, modelowych planów akcji.

Planista musi się zaznajomić z przepisami obowiązującymi na obszarze zagrożonym powodzią. Niektóre zmiany wprowadzone na tym obszarze i będące w zgodzie z przepisami mogą spowodować większe zagrożenie powodzią lub narazić nowe obszary. Wprowadzenie w życie planów prewencyjnych może zachęcić właścicieli do podejmowania podobnych akcji na własną rękę, co może spowodować z kolei konieczność wprowadzenia odpowiednich poprawek do planu akcji ratowniczej. Żadne prace prewencyjne nie dają gwarancji powstrzymania każdej powodzi, a ludzie nie zawsze rozumieją, że niektóre prace inżynieryjne są skuteczne tylko w bardzo konkretnych przypadkach.

---