Barwniki

Odkrycie związków chemicznych mających zdolność trwałego zabarwiania innych ciał

nastąpiło w odległej starożytności. Bardzo dawno dokonano także wynalazku barwienia

przy użyciu barwników naturalnych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Umiejętność

barwienia włókien takimi barwnikami zwaną farbiarstwem, posiadali mieszkańcy Chin,

Egiptu i Indii już 4 tysiące lat p.n.e. Na podstawie znalezisk wiemy np., że Egipcjanie

używali do barwienia tkanin barwników uzyskiwanych z roślin: indygowca, marzanny,

alkanny, urzetu, a także barwnika zwierzęcego wydobywanego z samic pluskwiaków -

czerwców. Farbiarnie fenickie od około 1000 p.n.e. słynęły z barwienia tkanin na kolor

purpurowy przy użyciu tzw. purpury tyryjskiej, wydobywanej z rzadkiego gatunku

ślimaków występujących na wybrzeżu syryjskim. Z 800 ślimaków uzyskiwano zaledwie 1

gram barwnika. Purpura była więc bardzo droga. Barwione nią szaty mogli nosić tylko

ludzie stojący na szczycie hierarchii społecznej i dlatego z czasem purpura stała się

kolorem władców.

Zasadniczy przełom w technice barwienia nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, kiedy

wynaleziono barwniki syntetyczne. Jednym z pierwszych barwników tego rodzaju była

fuksyna (barwnik czerwony), otrzymana w 1855 roku przez polskiego chemika Jakuba

Natansona. W następnym roku Anglik William H. Perkin dokonał syntezy barwnika

fioletowego - moweiny.

Odkrycie w 1858 roku przez niemieckiego chemika Johanna P. Griessa tzw. związków

dwuazowych doprowadziło do syntezy najważniejszej grupy: barwników azowych.

Wkrótce otrzymano takie stosowane dzisiaj barwniki syntetyczne, jak: alizarynę (1868),

eozynę (1871), indygo (1880) i wiele innych.

W końcu ubiegłego wieku barwniki syntetyczne zaczęto produkować i stosować na skalę

przemysłową. Barwników naturalnych używa się dzisiaj w niedużych ilościach do

barwienia żywności, kosmetyków, a także w farmacji.