1

Wykład I

Technologia = sposób wykonania, technika wykonania, dział techniki, nauka o wytwarzaniu( lub
przetwarzaniu) surowców ( lub półwyrobów) w gotowe wyroby.

Proces budowlany składa się z procesów cząstkowych, procesów roboczych, operacji, czynności,
zabiegów czy ruchów.

Podział procesu budowlanego

•

Procesy robocze

•

Procesy cząstkowe

•

Operacje

•

Czynności

•

Zabiegi

•

Ruchy

Ustalenie procesu produkcyjnego determinuje kolejność wykonania niektórych prac w czasie i
przestrzeni. Niektóre z procesów są jednoznacznie zdeterminowane inne nie są zdeterminowane, co
pozwala na podjęcie działań organizacyjnych. Przykład budowa obiektu w technologii monolitycznej.

Planowanie wyposażenia terenu budowy w maszyny budowlane,

•

Rodzaj wykonywanych robót

•

Wielkość budowy

•

Otoczenie i istniejąca zabudowa

•

Czas realizacji

•

Budżet inwestora

•

Bilans powierzchni

•

Wielkość zatrudnienia

•

Uzbrojenie terenu

•

Drogi dojazdowe

•

Przepisy BHP

Roboty ziemne – maszyny budowlane:

•

Spycharki

•

Równiarki

•

Koparki jedno- i wielonaczyniowe

•

Samochody skrzyniowe, wywrotki

•

Walce

Maszyna - urządzenie zawierające mechanizm lub zespół mechanizmów, służące do przetwarzania
energii lub wykonywania pracy mechanicznej.

2

Maszyny dzielą się na:

•

maszyny napędowe

•

maszyny robocze

Skąd brać maszyny i co należy wziąć pod uwagę?
Zakup, dzierżawa i leasing maszyn dla potrzeb budowy, procedury i firmy wynajmujące sprzęt na
rynku krajowym, ceny, typowe warunki najmu, zakup, dzierżawa i leasing maszyn dla potrzeb
budowy, procedury i firmy wynajmujące sprzęt na rynku krajowym, ceny, typowe warunki najmu,

Urząd Dozoru Technicznego realizuje następujące zadania:

•

badania techniczne urządzeń technicznych w fazie ich eksploatacji;

•

nadzór nad wytwarzaniem i montażem urządzeń technicznych;

•

uzgadnianie modernizacji i napraw urządzeń technicznych;

•

uprawnianie zakładów wytwarzających, naprawiający lub modernizujących urządzenia
techniczne podlegające;

•

uprawnianie osób (poświadczanie kwalifikacji):
- wykonujących czynności spawania, zgrzewania, lutowania oraz przeróbkę plastyczną i
obróbkę cieplną w toku wytwarzania, naprawy i modernizacji urządzeń technicznych oraz
wytwarzania elementów stosowanych do wytwarzania, naprawy lub modernizacji tych
urządzeń,
- obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne;

•

uznawanie laboratoriów przeprowadzających badania niszczące i nieniszczące wytwarzanych,
montowanych, naprawianych lub modernizowanych urządzeń technicznych;

•

uzgadnianie programów szkoleń dla osób ubiegających się o uzyskanie zaświadczenia
kwalifikacyjnego.

Możliwość użytkowania urządzenia technicznego, podlegającego dozorowi technicznemu, zależy od

otrzymania decyzji zezwalającej na jego eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki
dozoru technicznego. Wykonywanie dozoru technicznego przez jednostki dozoru technicznego nie
zwalnia projektujących, wytwarzających, eksploatujących, naprawiających i modernizujących
urządzenia techniczne od odpowiedzialności za jakość i stan tych urządzeń, mające wpływ na ich
bezpieczną pracę, zgodnie z przepisami o dozorze technicznym i przepisami szczególnymi.

Wydajność maszyn budowlanych

•

Teoretyczna,

•

Techniczna,

•

Produkcyjna

•

Eksploatacyjna

Wydajność teoretyczna - określa maksymalną ilość produkcji wykonaną przez maszyny w jednostce
czasu.
Wydajność techniczna – Wt nazywa się maksymalna liczbę jednostek, właściwej jakościowo
produkcji, jaką maszyna ta może wykonać w ciągu jednostki czasu (praktycznie godzinę), realizując
określone roboty, w zbliżonych warunkach technologiczno – organizacyjnych.

Określenie wydajności technologicznej maszyny przyjmuje się przy:

•

pracy nieprzerwanej,

•

stanie technicznym maszyny nie wpływającym ujemnie na wydajność,

•

właściwych kwalifikacjach operatora,

3

•

warunkach pogodowych nie wpływających na wydajność

•

przyjęcie odpowiednich warunków psychofizycznych,

•

uwzględnienie parametrów eksploatacyjnych,

Budowla to:

•

Projektowanie

•

Wykonanie (realizacja)

•

Przekazanie

•

Utrzymanie

•

Rozbiórka

Czynniki wpływające na koszt budowy:

•

Warunki lokalne budowy

•

Organizacja budowy

•

Technologia wykonania

•

Okres wykonania

•

Warunki lokalne budowy

•

Topografia, warunki hydrogeologiczne, budowa terenu

•

Warunki miejscowe w miejscowym planie zagospodarowania

•

Warunki lokalne: możliwość zatrudnienia lokalnych pracowników, transport, odległość od
dróg

•

Warunki materiałowe

•

Zaopatrzenie budowy w media

•

Oddziaływanie na środowisko

Wykład II

Ze względu na położenie dróg transportu w stosunku do placu budowy rozróżniamy:

•

wewnętrzny,

•

zewnętrzny.

Ze względu na kierunek transportu wyróżniamy:

•

poziomy,

•

pionowy,

•

poziomo-pionowy,

•

pochyły.

Ze względu na rodzaj dróg transportu poziomego wyróżniamy:

•

Szynowy ( normalno i wąskotorowy),

•

Drogowy ( samochodowy i ciągnikowy),

•

Wodny,

•

Powietrzny,

•

Linowy ( rzadziej)

Ze względu na rodzaj dróg mówimy o drogach stałych lub tymczasowych.

Systematyka i kolejność projektowania budowlanego transportu poziomego:

•

określenie ilości głównych materiałów, półfabrykatów i konstrukcji budowlanych oraz ilości
tych materiałów do przewozu w ciągu doby

•

określenie położenia tras komunikacyjnych, po których będzie się odbywał przewóz

4

poszczególnych materiałów, półfabrykatów i konstrukcji,

•

określenie odległości przewozowych dla każdego rodzaju materiału,

•

wybór dla każdego rodzaju materiału najbardziej celowego rodzaju transportu i środka
transportowego oraz właściwej technologii transportu,

•

wybór miejsc i metod załadunkowo-wyładunkowych,

•

obliczanie liczby środków transportowych i czasu ich pracy.

Wydajność przewozowa jednostki transportowej wynosi W = Q n Sn Sw

Liczba jednostek transportowych potrzebnych do przewiezienia w ciągu zmiany roboczej ładunku o

wielkości G

n = G / W

Transport drogowy

•

ekonomiczny przy odległościach transportu 60-80 km,

•

umożliwia dostarczanie materiałów , półfabrykatów i konstrukcji , bez dokonywania
przeładunków , od miejsca załadowania do składów na placu budowy lub ,przy elementach
wielkopłytowych , bezpośrednio pod hak urządzenia montażowego ;

•

łatwo nim manewrować oraz dotrzeć z ładunkiem do punktów bezpośredniego użytkowania

Transport drogowy zewnętrzny operuje środkami dalekiego transportu , przy czym można podzielić
go , zależnie od środków transportowych ,na :

•

transport samochodowy - przy zastosowaniu samochodów ciężarowych pojedynczych lub z
przyczepą (przyczepami) albo naczepą ,wywrotek samochodowych itp.

•

transport terenowy - przy zastosowaniu pojedynczych wozów terenowych oraz przyczepnych
wozów i ciągników terenowych na kołach pneumatycznych

•

transport ciągnikowy - przy zastosowaniu ciągników z przyczepami lub naczepami

Przy eksploatacji samochodów ciężarowych ważną funkcję spełniają :

•

rozstaw osi ,

•

rozstaw kół ,

•

wymiary przestrzeni ładunkowej ,

•

poziom podłogi ponad jezdnią

•

minimalny promień skrętu

Przy wyborze rodzaju samochodu ciężarowego do transportu budowlanego należy uwzględnić
następujące czynniki:

•

rodzaj przewożonego materiału, jego masę objętościową oraz rodzaj opakowania,

•

odległość przewozową,

•

ilość przewożonych materiałów,

•

warunki drogowe w szczególności dojazdy do punktów załadunkowo-wyładunkowych, które
niejednokrotnie ograniczają nośność zastosowanego samochodu.

Bliski transport drogowy na placu budowy

•

taczki jedno- i dwukołowe (japonki ) z trakcją ręczną , taczki trzykołowe z trakcją
mechaniczną ,

•

wózki akumulatorowe itp.

Transport pionowy - pionowe podnoszenie ładunku od miejsca załadowania do miejsca wyładowania,

5

przy czym dostarczanie ładunku do urządzenia podnośnego oraz dostarczenie ładunku na stanowiska
robocze ( na stropach lub pomostach) za pomocą specjalnych urządzeń transportu poziomego .

Transport pionowo-poziomy - transport mieszany , stanowiący wypadkową transportu pionowego i
poziomego , zastępujący transport poziomy na dole i na górze oraz transport pionowy .

Haki - mogą występować jako jednorożne ( jednoramienne ) lub dwurożne ( dwuramienne ) ; każdy
hak zostaje zaopatrzony w atest potwierdzający jego właściwą jakość oraz jego numer ; montuje się
je w zbloczach hakowych .

Wciągniki można podzielić na;

•

wciągniki łańcuchowe z napędem ręcznym do podnoszenia ładunków o niewielkiej masie na
małe wysokości; podwieszone do kozłów montażowych, trójnogów, belek stropowych itd.;

•

wciągniki o napędzie elektrycznym stałe, służące do podnoszenia ładunków na większe
wysokości, oraz ruchome służące zarówno do podnoszenia ładunków, jak i do
przemieszczania poziomego.

Żurawie budowlane
Podstawowymi parametrami żurawi budowlanych są :

•

udźwig - największa masa ładunku , jaka może być podnoszona przez żuraw w czasie jego
pracy z zachowaniem wszystkich warunków wytrzymałościowych , stateczności i
bezpieczeństwa pracy ; parametr ten stanowi wartość zmienną zależną od zmieniającego się
wysięgu

•

wysięg żurawia - odległość od osi obrotu do pionowej osi haka nośnego i jest wartością
zmienną

•

wysokość użyteczna podnoszenia - odległość mierzona pionowo od poziomu podłoża (
posadzka hali , nawierzchnia drogi lub główki szyny ) do poziomej osi haka umieszczonego w
najwyższym punkcie przy danym wysięgu i jest wartością zmienną

•

moment roboczy - iloczyn udźwigu żurawia przez jego wysięg ; stanowi on w zasadzie
wartość stałą

Klasyfikacja żurawi wieżowych

Podział ze względu na rodzaj podwozia:

•

na podwoziu torowym ( szynowym)

•

na podwoziu kołowym

Przy podziale żurawi wieżowych stosowane są następujące kryteria :

•

możliwość przemieszczania się względem obsługiwanego obiektu

•

konstrukcja wieży ( obrotowa i stała z głowicą obrotową )

•

konstrukcja wysięgnika ( z wodzakiem lub bez )

•

moment udźwigu

Wykład III

Odwadnianie wykopów

•

Powierzchniowe

•

Poniżej zwierciadła wód gruntowych

•

Obniżenie zwierciadła wód gruntowych

6

ODWODNIENIE PODŁOŻA BUDOWLI wykonuje się w celu:

•

Poprawienia warunków w jakich znajdować się będzie podłoże w czasie eksploatacji budowli,
np. odprowadzenie wód filtracyjnych, przyspieszenie osiadania itp. – jest to odwodnienie
konstrukcyjne i powinno być wykonane zgodnie z odrębnym projektem

•

Poprawienia warunków wykonania budowli, np. dla umożliwienia poruszania się po podłożu
sprzętu budowlanego – jest to odwodnienie robocze i powinno być dostosowane do
warunków wodno – gruntowych oraz do rodzaju maszyn i sprzętu przewidzianych na
budowie

Odwodnienie powierzchniowe - wody opadowe i powierzchniowe odprowadza się z wykopu
rynnami lub drenami do studzienek zlokalizowanych w najniższej części wykopu. Stąd odprowadzane
są do kanalizacji lokalnej lub budowy. Wymagany minimalny spadek rur odprowadzenia winien
wynosić 1-2 %

Odwodnienie wykopu poniżej zwierciadła wód gruntowych z pompowaniem - odwodnienie
powierzchniowe z pompowaniem możliwe jest w sytuacji małego poziomu wody w odniesieniu do
dna wykopu i wykonywania wykopu w ściankach szczelnych dal gruntów jednorodnych i zwięzłych.

Obniżenie zwierciadła wód gruntowych - za pomocą igłofiltrów czy studni depresyjnych

BHP robót ziemnych:

•

oznakować tablicami ostrzegawczymi “głębokie wykopy”, “osobom postronnym wstęp
wzbroniony”
zabezpieczyć ustawiając poręcze ochronne o wysokości 1,1 m, licząc od poziomu terenu, w
odległości nie mniejszej niż 1 m od krawędzi wykopu

•

Zabronione jest wykonywanie urobku koparką bezpośrednio pod liniami napowietrznymi, a
także w odległości bliższej od skrajnych przewodów

•

Kopanie rowów poszukiwawczych na głębokości mniejszej niż 40 cm od przewidywanego
poziomu posadowienia instalacji należy wykonywać wyłącznie w sposób ręczny, bez użycia
kilofów

•

Elektryczne rozmrażanie gruntu może być przeprowadzane wyłącznie na podstawie instrukcji
uwzględniającej warunki miejscowe stanowiącej część projektu organizacji robót.

Schematy pracy koparki

•

czołowy

•

boczny

Z punktu widzenia doboru maszyn, badane grunty należy zakwalifikować do następujących czterech :

•

grunty luźne (żwir, piasek, rumowisko morenowe),

•

grunty spoiste (gliny, iły, gliny zgrubne, margiel. kajper),

•

warstwy organiczne (torf, sapropel - ciemny muł denny),

•

formacje skalne.

Zalety MIKROTUNELINGU:

•

praktycznie nie niszczenie powierzchni terenu i ograniczenie jego osiadań,

7

•

możliwość prowadzenia prac bez obniżania zwierciadła wody gruntowej wzdłuż trasy tunelu,

•

możliwość zmechanizowania robót, eliminującego konieczność pracy ludzi na przodku,

•

możliwość stosowania w dowolnych warunkach gruntowych, od gruntów luźnych do formacji
skalnych.

Wykład IV

CEMENT – wybór ma wpływ na

•

Trwałość betonu,

•

Mrozoodporność,

•

Odporność chemiczną

•

Ochronę zbrojenia

Domieszka jest to substancja modyfikująca, dodawana podczas wykonywania mieszanki betonowej
w ilości nie przekraczającej 5% masy cementu w betonie. Większe zawartości modyfikatorów to
dodatki. Do domieszek nie zalicza się materiałów dodawanych w czasie mielenia klinkieru
portlandzkiego. Celem stosowania domieszek jest zmiana jednej lub kilku właściwości mieszanki
betonowej i/lub betonu stwardniałego.

Konstrukcja deskowań powinna być sprawdzona na siły:

•

wywołane parciem mieszanki betonowej,

•

uderzeniami wywołanymi przy układaniu ww. z pojemników, pomp z uwzględnieniem tempa
betonowania,

•

sposobu zagęszczania

•

obciążenia pomostami roboczymi.

Parcie mieszanki betonowej;

•

Układanie mieszanki betonowej wywołuje oddziaływanie szeregu sił na deskowanie – parcie
rośnie liniowo do momentu gdy mieszanka ma postać płynną, gdy rozpoczyna wiązanie
wykres przyjmuje postać prostokąta

•

Przy szybkim układaniu betonu na małych powierzchniach parcie jest stałe,

•

Mieszankę układamy warstwami gr. 30-50 cm,i zagęszczamy wibratorami przez co kat tarcia
wewnętrznego z 20 ° - 30° podnosi się do ok. 50 °

•

Wszelkie domieszki plastyfikujące i plastyfikatory zwiększają parcie,

Roboty betonowe - obciążenia:

•

Ciężar własny

•

Ciężar świeżej mieszanki betonowej

•

Obciążenie robocze

•

Wiatr

•

Obciążenie dynamiczne od zrzucania mieszanki betonowej na deskowanie

•

Od wibrowania

•

Siłą skupioną robotnika z narzędziami

Transport mieszanki betonowej:

Zasady ogólne:

•

Nie naruszamy jednorodności mieszanki( opady atmosferyczne, wiatr, słońce),

•

Nie zmieniamy składu i ciekłości mieszanki od stanu początkowego

•

Staramy się dostarczyć mieszankę bez przeładunku lub minimalizując liczbę przeładunków,

8

•

Dopuszczalne odchylenie badanej po transporcie mieszanki nie może przekraczać ±1 cm,
natomiast dla betonów gęstych m. „Ve-Be”: b. gestoplastycznych ± 4-6º, b. wilgotnych ± 10-
15º

Pielęgnacja betonu:

•

woda

•

para

Nawilgacanie betonu :

•

Z cementem glinowym 3 dni,

•

Z portlandzkim 7 dni

•

14 dni z hutniczym i siarczano-żużlowym

Rozpoczęcie polewania zaczynamy 24 godziny od rozpoczęcia ułożenia, naparzane po 3 dniach

Metody przyśpieszonego dojrzewania:

•

Zastąpienie cementu niższej marki cementem marki wyższej

•

Cementy szybkosprawne

•

Naparzanie pod normalnym ciśnieniem

•

Za pomocą prądu elektrycznego

•

Dodanie domieszek

Cementy szybkosprawne - stosujemy tylko gdy zależy na szybkim uzyskaniu wytrzymałości betonu i
gdy naparzanie jest niemożliwe

Transport mieszanki betonowej:

Transport ze względu na odległości:

•

Bliski do 40 m – taczki, japonki, wózki dwukołowe

•

Pojemniki

•

Wywrotki, betonomieszarki

•

Pompy do betonu ( pneumatyczne lub pompowe), przenośniki taśmowe

Ochrona przed zamarzaniem:

•

Metoda modyfikacji składu

•

Beton o odpowiedniej wytrzymałości

•

Zwiększenie cementu o ok.. 10%

•

ograniczenie ilości wody zarobowej

•

Zastosowanie rewibracji

•

Domieszki chemiczne

•

Domieszki plastyfikujace lub napowietrzajace

•

Ciepłe mieszanki

•

Zapobieganie utracie ciepła podczas przygotowania, transportu, układania i pielęgnacji

9

Podczas prowadzenia robót w okresie obniżonych temperatur należy wykorzystać następujące
sposoby dla poprawienia wytrzymałości betonu:

•

stosować cementy wyższych marek lub cementy szybko twardniejące,

•

stosować beton bardziej gęsty (mniejsza ilość wody),

•

stosować dodatki chemiczne (np. chlorek wapnia) przyspieszające twardnienie lub obniżające
temperaturę zamarzania,

•

stosować podgrzewanie betonu,

•

chronić mieszankę betonową przed utratą ciepła w czasie transportu, układania i twardnienia
betonu.

Deskowania:

•

Primo

•

Manto

•

Rasto

•

Tekko

Wykład V

Rusztowanie - jest to tymczasowa konstrukcja, niezbędna w celu zapewnienia bezpieczeństwa
podczas pracy przy wznoszeniu, konserwacji, naprawie lub rozbiórce budynków i innych budowli,
zapewniająca łatwy dostęp do tych obiektów.

Rusztowania powinny:

•

posiadać pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz
do składowania narzędzi i niezbędnej ilości materiałów;

•

posiadać stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciążeń;

•

zapewniać bezpieczną komunikację i swobodny dostęp do stanowisk pracy;
zapewniać możliwość wykonywania robót w pozycji nie powodującej nadmiernego wysiłku;

•

posiadać balustradę,

•

posiadać piony komunikacyjne.

•

zabezpieczenia przed spadaniem przedmiotów z rusztowania;

•

zabezpieczenie przechodniów przed możliwością powstania urazów oraz uszkodzeniem
odzieży przez elementy konstrukcyjne rusztowania.

Rusztowanie systemowe- konstrukcja budowlana, tymczasowa, w której wymiary siatki
konstrukcyjnej są jednoznacznie narzucone poprzez wymiary elementów rusztowania, służącą do
utrzymywania osób. Rusztowania systemowe mogą służyć zarówno jako rusztowania robocze jak i
rusztowania ochronne.

Podział rusztowań ze względu na konstrukcję:

•

ramowe

•

modułowe

•

stojakowe (rurowo – złączkowe)

•

kozłowe

•

wspornikowe

•

specjalne

10

Podział rusztowań ze względu na sposób użytkowania:

•

nieruchome

•

ruchome (jezdne)

Podział rusztowań ze względu na materiał:

•

drewniane

•

stalowe

•

aluminiowe

•

z tworzyw sztucznych

Podział rusztowań ze względu na sposób kotwienia i przenoszenie obciążeń:

•

wolnostojące

•

przyścienne

•

wiszące

Wykład VI

Prefabrykacja - wytwarzanie wielkowymiarowych elementów budowlanych sposobem
przemysłowym poza miejscem budowy

Formy stosowane w prefabrykacji betonowej zależą od

•

typu elementu

•

sposobu formowania

•

wielkości elementu

•

materiału: ( krotności stosowania)

Klasy wilgotnościowe drewna:

•

Klasa 1 – wilgotność drewna < 12% odpowiada temperaturze 20’C i wilgotność względna
otoczenia przekracza 60% tylko przez kilka dni w roku.

•

Klasa 2 – wilgotność drewna < 20% odpowiada temp. 20’C i wilgotność względna otoczenia
przekracza 85% tylko przez kilka dni w roku.

•

Klasa 3 - odpowiada warunkom powodującym wilg. Drewna wyższą niż w klasie 2 i dotyczy
wyjątkowych przypadków konstrukcji.

Wykład VII

Stadia montażu:

•

Montaż próbny- z reguły na terenie wytwórni łączy się elementy wysyłkowe

•

Montaż wstępny- plac budowy, scalane są pojedyncze elementy wysyłkowe

•

Montaż właściwy (główny) - plac budowy, obejmuje wszystkie działania związane z
elementami montażowymi do połączenia tymczasowego

•

Montaż ostateczny

11

Podział metod montażu ze względu na porządek czasowy:

•

Rozdzielczy

•

Kompleksowy

•

Mieszany

Podział metod montażu ze względu na porządek przestrzenny:

•

Metoda narastania

•

Metoda nasuwania

•

Metoda obrotu

•

Metoda podbudowania

•

Metoda podsuwania

•

Metoda unoszenia

•

Metoda wspornikowa

Zasady podziału konstrukcji ze względu na łatwość montażu:

•

Mała liczba typow rozmiarów elementów,

•

Minimum połączeń

•

Zbliżone ciężary montowanych elementów

•

Projektować elementy technologiczne pod kątem montażu

Dobór parametrów żurawia montażowego:

•

Udźwig

•

Promień roboczy (wysięg)

•

Wysokość podnoszenia

Podział żurawi budowlanych ze względu na podwozie:

•

Samojezdne

•

Samochodowe

•

Stacjonarne ( wieżowe)

Podział żurawi budowlanych ze względu na konstrukcję:

•

Kratowe

•

Z profili zamkniętych

Podział żurawi budowlanych ze względu na ramie:

•

Ramie proste

•

Ramie łamane

Zawiesia montażowe:

•

Linowe

•

Pasowe

12

•

Łańcuchowe

•

Z trawersem lub bez

Parametr zawiesia -> DOR- dopuszczalne obciążenie robocze w tonach

Przy budowie mostów i wiaduktów najczęściej stosowane są następujące technologie:

•

nasuwanie podłużne,

•

wykonywanie obiektów metodami wspornikowymi (in-situ),

•

montaż obiektów z prefabrykowanych segmentów z zastosowaniem: podłużnych belek
montażowych, masztów i odciągów montażowych,

•

budowanie metodą "przęsło po przęśle".

Wykład VIII

Rodzaje nawierzchni w budownictwie:

•

nawierzchnie betonowe,

•

nawierzchnie bitumiczne,

•

nawierzchnie z kostki brukowej,

•

betonowe i żywiczne podłogi przemysłowe,

•

podłogi w budownictwie mieszkaniowym

Nawierzchnie z płytą z betonu cementowego należą do tzw. nawierzchni sztywnych. Nawierzchnie
typu sztywnego przenoszą obciążenia od pojazdów w sposób równomierny na grunt, ponieważ duża
sztywność płyt betonowych pozwala na rozłożenie nacisku na podłoże z całej powierzchni płyty. Nie
występuje zatem lokalna koncentracja nacisku na grunt pod kołem pojazdu. Ze względu na skurcz
betonu płyta betonowa nie może być ciągła, należy wykonać poprzeczne i podłużne szczeliny
dylatacyjne. Szczeliny te dzielą nawierzchnie na płyty.

Whitetopping ("biała nakładka") jest po prostu nakładką z betonu cementowego ułożoną na
zniszczonej nawierzchni bitumicznej.

Ultra-Thin Whitetopping (UTW) czyli ultra-cienkie warstwy ścieralne z betonu cementowego

Co to jest Hiperpav? Jest to program komputerowy pracujący w systemie Windows, dzięki któremu
można projektować lepsze nawierzchnie betonowe. Pozwala on także na kontrolę głównych
parametrów decydujących o jakości nawierzchni z betonu cementowego.

Przygotowanie podłoża konstrukcyjnego

•

zagęszczenie gruntu/podsypki

•

niwelacja

•

Podział powierzchni na działki robocze (szachownica, pasma)

•

Ułożenie folii polietylenowej (min 0.1 mm grubości (folia budowlana); zakłady lub
termozgrzew)

13

Wykład IX

Pod pojęciem „system” rozumie się zbiór obiektów wraz z relacjami istniejącymi pomiędzy tymi
obiektami oraz pomiędzy ich własnymi.

Każdy system nawiązuje do trzech różnych przestrzeni:

•

technicznej

•

funkcjonalno – ekonomicznej

•

społecznej

W budownictwie stosowane są następujące technologie:

•

technologia betonowego budownictwa prefabrykowanego (TBBP),

•

technologia monolitycznego budownictwa betonowego (TMBB),

•

technologia monolityczno - prefabrykowanego budownictwa betonowego (TM- PBB),

•

technologia budownictwa metalowego (TBM),

•

technologia budownictwa drewnianego (TBD).

Technologie charakteryzują się:

•

doborem materiałów,

•

sposobem transportu, przetwarzania i wbudowania materiałów, półfabrykatów i
prefabrykatów,

•

doborem maszyn, sprzętu, narzędzi,

•

technologią i organizacją wszystkich złożonych procesów pomocniczych i zasadniczych,

•

warunkami techniczno-ekonomicznymi oraz kontrolą i odbiorem robót.

W odniesieniu do systemów budownictwa mieszkaniowego wyróżnia się cztery stopnie elastyczności
klasyfikujące działające aktualnie systemy:

•

I stopniem elastyczności charakteryzują się systemy budowania, których modelem typizacji
jest typowy budynek,

•

II stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest segment
budynku

•

III stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest
rozwiązanie mieszkania,

•

IV stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest
dowolne rozwiązanie funkcjonalno – architektoniczne.

Drugą cechą klasyfikacyjną systemów budowania jest uniwersalność.

Uniwersalnymi nazywamy te systemy, w ramach których mogą być wykonywane różnorodne obiekty
różnego typu budownictwa ( np. budownictwa mieszkaniowego, oświaty, zakwaterowania
zbiorowego, handlu i usług).

14

Miarą uniwersalności systemów budowania jest stopień uniwersalności :

•

I stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budowania z elementów płytowych
oraz z prefabrykatów wielkoprzestrzennych,

•

II stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budownictwa szkieletowego,

•

III stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy monolitycznego budownictwa
ścianowego,

•

IV stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budownictwa oparte na metodzie
podnoszonych stropów oraz metodzie wypychania ( stropów i kondygnacji ).

Uwzględniając podane kryteria można stwierdzić, że systemy budowania stosowane w
wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym charakteryzują się II, III i IV stopniem elastyczności
oraz I i II stopniem uniwersalności.

Pierwszy etap uprzemysłowienia budownictwa 1959 -1968, związany z rosnącym zapotrzebowaniem
na mieszkania ;

•

rozwój TBBP – 1959 – osiedle prototypów w Warszawie, budowa pierwszego budynku z płyt
betonowych, systemy regionalne,

•

początki TBBM – Warszawa, Katowice – metody monolityczne (system Stolica I, Kołodko,
system ślizgowy ),

•

od 1966 próby metod podnoszonych przekryć, wypychanych kondygnacji, konstrukcji
cięgnowych.

Drugi etap uprzemysłowienia budownictwa związany z masowym zapotrzebowaniem na mieszkania–
1970 – 1980 (84),

•

rozszerzenie TBBP – budowa ok. 100 fabryk domów, opracowanie i wdrożenie systemów
państwowych ( SS, W-70, OWT, WUF-T, SBO),

•

umiarkowany rozwój TBBM – opracowanie systemu Stolica II (system regionalny) i SBM – 75 (
system ogólnopolski ).

Okres przejściowy 1986 –1990

•

humanizacja wielkiej płyty, poszukiwanie nowych technologii np.

•

budownictwo drewniane (Drewbud, systemy kanadyjskie),

•

budownictwo z gipsu ( Chlewiński, Lewandowski ),

•

metoda TERMOMUR i podobne (Velox, Radan.. ),

Regres budowlany 1992-1998

•

powrót do budownictwa tradycyjnego – ceramicznego i metod monolitycznych.

Ytong to materiał budowlany z autoklawizowanego betonu komórkowego (gazobetonu), który dzięki
swoim właściwościom znalazł szerokie zastosowanie nie tylko jako materiał ścienny. Cała gama
produktów pozwala na budowanie domów z Ytonga od fundamentów przez ściany i stropy po dach.

15

System Ytong oferuje bowiem bloczki ścienne, płyty stropowe, płyty dachowe gotowe nadproża oraz
kształtki U do nadproży elementy ocieplenia wieńców, tynki, specjalną ciepła zaprawę murarską a
także narzędzia do budowy w systemie Ytong

Ytong Energo - Bloczki w tym systemie przeznaczone są do budowania ścian jednowarstwowych i
wielowarstwowych. Dostępne są w dwóch grubościach: 36,5 cm i 48 cm, a najcieplejsze z nich
pozwalają na budowanie ścian o współczynniku przenikania ciepła U=0,19 W/(m2▪K), bez
konieczności stosowania dodatkowego ocieplenia. Taka ściana spełnia wymagania dla budynku
energooszczędnego (U≤0,20 W/(m2▪K)).

Ytong Interio - Bloczki wykonane z z betonu komórkowego odmiany PP3/0,5 o grubości 115 mm i
wysokości 399 mm stosowane są do budowy lekkich ścian działowych. Pozwalają na znaczne
zredukowanie obciążenia stropu. Ścianki działowe z bloczków Ytong Interio nadają się do budowy
nawet w budynkach z drewnianych

Wykład X – nie ma

Wykład XI

Bezpośrednią przyczyną konieczności wykonania rozbiórki obiektu budowlanego może być :

•

- katastrofalny stan techniczny spowodowany długotrwałą eksploatacją obiektu i brakiem
remontów

•

- zniszczenia spowodowane zalania budynku przez wodę w czasie powodzi ,

•

- uszkodzenia powstałe w wyniku wybuchu gazu , pożaru uderzenia pojazdów bądź
niewłaściwego

•

prowadzenia prac budowlanych w sąsiedztwie obiektu budowlanego (podkopanie
fundamentów

•

używanie ciężkiego sprzętu powodującego wibracje, niewłaściwe odwodnienie terenu ) ,

•

- zniszczenia spowodowane ruchem górotworu na terenach szkód górniczych ,

•

- przygotowanie placu pod budowę nowych obiektów mieszkaniowych , handlowych i
usługowych ,

Roboty rozbiórkowe ze względu na zastosowaną technologię można podzielić na trzy zasadnicze
metody:

•

ręczną

•

mechaniczną

•

wybuchową

Metoda ręczna - zaleca się prowadzić prace rozbiórkowe w następującej kolejności:

•

rozbiórka urządzeń i sieci instalacyjnych

•

rozbiórka okien i drzwi

•

rozbiórka ścianek działowych

•

rozbiórka dachu

•

rozbiórka stropów

•

rozbiórka schodów

•

rozbiórka ścian

16

Do rozbiórki urządzeń i sieci instalacji można przystąpić po odłączeniu wszystkich instalacji od sieci
miejskiej i dokonaniu wpisu do dziennika rozbiórki.

Metoda mechaniczna.
Wyburzanie budynków metodą mechaniczną wiąże się z użyciem do tego celu wysokowydajnego i
specjalistycznego sprzętu zmechanizowanego. Proces niszczenia obiektu polega na stopniowym
łamaniu, cięciu i kruszeniu niewielkich fragmentów konstrukcji, poczynając od górnych kondygnacji
do poziomu terenu. Rozbiórka nie może mieć nic wspólnego z chaotycznym burzeniem. Kolejność
prac musi być starannie opracowana. Operator maszyny nie powinien naraz przewracać zbyt dużych
fragmentów ścian i stale zachowywać bezpieczną odległość od rozbieranego obiektu.

Etapy rozbiórki prowadzonej przy użyciu specjalistycznych maszyn wyburzeniowych.

•

prace przygotowawcze :

•

ogrodzenie placu rozbiórki, w tym stref szczególnie niebezpiecznych,

•

odcięcie mediów oraz urządzeń i linii przesyłowych,

•

zabezpieczenie przyległych obiektów i terenu, w tym odcięcie budynków istniejących od
obiektu wyburzanego, ich ew. wzmocnienie, zabezpieczenie ulic oraz uzbrojenia
podziemnego;

•

zasadnicze prace rozbiórkowe:

•

demontaż elementów wyposażenia ( stolarki , podłóg itp. )

•

usunięcie niebezpiecznych odpadów np. płyt azbestowo – cementowych,

•

prace wyburzeniowe przy użyciu ciężkiego sprzętu,

•

wywóz gruzu porozbiórkowego i odpadów na wysypisko i częściowe wykorzystanie (
recykling ),

•

uporządkowanie placu po wyburzonych budynkach

Wyburzanie budynków metodą minerską polega na detonacji odpowiednio założonych u podstaw
ścian budynku materiałów wybuchowych. Proces roboczy rozpoczyna się od wywiercenia wiertarką
otworu (najczęściej do osi obojętnej elementu), włożenia do środka odpowiedniej ilości materiału
wybuchowego, połączenia przewodem ładunków do zapalnika i zaślepieniu otworu gliną, gipsem lub
innym uszczelniaczem.

Analiza metod wyburzania.

•

zieleń otaczająca obiekt, w szczególności wysokie drzewa. Urząd ochrony środowiska nie
zawsze wyraża zgodę na wycięcie drzew i wtedy projekt rozbiórki należy dostosować do
panujących warunków oraz opracować sposób ich ochrony.

•

konstrukcja obiektu, materiał, z jakiego jest wykonany, jego wymiary, stan techniczny oraz
przewidywane skutki rozbiórki dla sąsiednich obiektów chronionych. Konieczne jest
zapoznanie się z istniejącymi planami budynku, przeprowadzenie oględzin oraz niezbędnych
ekspertyz. Zdarza się często, że stare kamienice w zabudowie szeregowej nie są
oddylatowane od siebie i mają wspólne poprzeczne ściany. Problem pojawia się w
momencie, gdy ma zostać wyburzona tylko część z nich. Należy wtedy zastosować taką
metodę rozbiórki, która pozwoli zachować sąsiednie obiekty w stanie nienaruszonym. Bardzo
często projektuje się wzmocnienia ścian chronionych.

•

czas realizacji przedsięwzięcia, względy finansowe i ekonomiczne, a także możliwość
odzyskania wbudowanych materiałów.

RECYKLING [ang.], - wykorzystywanie odpadów lub zużytych elementów do wytwarzania nowych
produktów (np. makulatury do produkcji papieru, zużytych opon samochodowych jako paliwa w
cementowniach); recykling ma duże znaczenie dla ochrony środowiska i jest coraz szerzej stosowany