„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Luiza Bojarska

Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji zdrowia
322[15].O1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Lilia Kimber-Dziwisz
mgr Iwona Niespodziewana



Opracowanie redakcyjne:
mgr Luiza Bojarska



Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[15].O1.04
„Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji zdrowia”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu terapeuta zajęciowy.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Pojęcia, koncepcje i modele związane ze zdrowiem

11

5.1.1.

Ćwiczenia

11

5.2. Środowisko a zdrowie człowieka

13

5.2.1.

Ćwiczenia

13

5.3. Profilaktyka i promocja zdrowia

16

5.3.1.

Ćwiczenia

16

5.4. Edukacja zdrowotna i zdrowy styl życia

18

5.4.1.

Ćwiczenia

18

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7. Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

–

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone z wykorzystaniem metod

aktywizujących. Proponuje się formy pracy uczniów zespołowej, grupowej i indywidualnej.

Wykonując ćwiczenia przedstawione w poradniku lub inne zaproponowane przez

nauczyciela, uczeń będzie poznawał podstawowe pojęcia z zakresu problematyki zdrowia.
Materiał nauczania poradnika dla ucznia proponuje również tematykę dotyczącą wpływu
środowiska na zdrowie człowieka. Porusza także zagadnienia dotyczące działalności
profilaktycznej, promocji zdrowia, elementów edukacji zdrowotnej oraz zdrowego stylu życia.

Poznanie przez ucznia wszystkich lub określonej części wiadomości na temat działań

profilaktycznych i promocji zdrowia będzie stanowiło dla nauczyciela podstawę
przeprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości i ukształtowanych
umiejętności. W tym celu nauczyciel posłuży się zestawem testów zawierającym różnego
rodzaju zadania.
Zestaw zadań testowych, zawiera:
–

plan testu w formie tabelarycznej,

–

punktacje zadań i uczenia się,

–

propozycje norm wymagań,

–

instrukcję dla nauczyciela,

–

instrukcję dla ucznia,

–

przykładową kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[15].O1

Podstawy działalności usługowej

322[15].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej, ochrony środowiska

i udzielanie pierwszej pomocy

322[15].O1.03
Nawiązywanie

kontaktów społecznych

322[15].O1.04

Prowadzenie działań

profilaktycznych

i promocji zdrowia

322[15].O1.02

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

322[15].O1.05

Korzystanie z programów

komputerowych

wspomagających działania

terapeutyczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyszukiwać podstawowe informacje na temat zdrowia,

–

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

–

definiować podstawowe zagadnienia z anatomii i fizjologii człowieka,

–

charakteryzować budowę anatomiczną człowieka,

–

określać zasady funkcjonowania układów człowieka,

–

rozróżniać działalność profilaktyczną od zadań promujących zdrowie,

–

współpracować w grupie,

–

pracować samodzielnie,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

określić wartość zdrowia dla jednostki, grupy społecznej i społeczeństwa,

–

wskazać czynniki warunkujące utrzymanie zdrowia,

–

zidentyfikować czynniki zagrażające zdrowiu,

–

dostrzec związek między stylem życia człowieka a jego zdrowiem,

–

określić rolę zachowań prozdrowotnych,

–

scharakteryzować cele, zadania i kierunki działań profilaktycznych,

–

określić poziomy działań profilaktycznych,

–

przygotować program edukacji zdrowotnej dla rodziny,

–

zaprezentować program zdrowego stylu życia,

–

przeciwdziałać zagrożeniom zdrowotnym,

–

zaprezentować właściwą postawę wobec własnego zdrowia i zdrowia innych ludzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Terapeuta zajęciowy 322[15]

Moduł:

Podstawy działalności usługowej 322[15].O1

Jednostka modułowa:

Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji
zdrowia 322[15].O1.04

Temat: Zachowania warunkujące zdrowie.

Cel ogólny: Kształtowanie postaw prozdrowotnych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcia: zdrowie, zachowania zdrowotne, profilaktyka, promocja zdrowia,

−

wskazać czynniki warunkujące i zagrażające zdrowiu,

−

określić działania profilaktyczne,

−

wymienić skutki negatywnych zachowań zdrowotnych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tablica flip-chart, lub inna o formacie A1,

−

kartoniki z przygotowanymi terminami,

−

materiały piśmiennicze.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do tematu, określenie celów zajęć,

metod pracy oraz kryteriów oceny.

2. Przebieg zajęć

Wprowadzenie

−

nauczyciel krótko wprowadza w tematykę zdrowego trybu życia, używając pojęć:
zdrowie, czynniki sprzyjające i zagrażające zdrowiu, profilaktyka,

−

nauczyciel zadaje pytania dotyczące informacji w jaki sposób spędzają dzień (przykłady
zadawanych pytań – w załączniku 1),

−

nauczyciel wynotowuje na tablicy najczęściej padające odpowiedzi,

3. Cześć główna zajęć – dyskusja na temat czynności wykonywanych przez uczniów w ciągu

dnia ze szczególnym zwróceniem uwagi na podział na zachowania pozytywne i negatywne:

−

uczniowie sami analizują wypisane czynności i dokonują podziału na w/w zachowania,

−

uczniowie objaśniają na czym polega zdrowy tryb życia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

uczniowie wyjaśniają znaczenie zdrowia w życiu każdego człowieka,

−

uczniowie pracują w grupach 3- 4-osobowych,

−

nauczyciel rozdaje poszczególnym grupom przygotowane wcześniej kartoniki
z terminami: zdrowie, profilaktyka, czynniki zagrażające zdrowiu, czynniki sprzyjające
zdrowiu, zachowania prozdrowotne, skutki negatywnych zachowań zdrowotnych,

−

zadaniem poszczególnych grup jest stworzenie własnej definicji (popartej przykładami)
wymienionych terminów,

−

czas przygotowania definicji – 10 minut,

−

prezentowanie prac na forum grupy – czas 10 minut,

−

na koniec powstaje wzorzec zdrowego stylu życia z ujęciem wszystkich najważniejszych
wypracowanych przez uczniów propozycji.

4. Podsumowanie zajęć – ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności:

−

nauczyciel zwraca uwagę na trudności w definiowaniu najważniejszych terminów,

−

wyróżnia uczniów aktywnych,

−

uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy zajęć sprawiły im najwięcej trudności,

−

uczniowie wskazują swoje pozytywne i negatywne zachowania zdrowotne,

−

nauczyciel analizuje wypowiedzi uczniów wspólnie z nimi.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Zaplanuj swój tydzień dbając o zachowania prozdrowotne. Spróbuj uwzględnić jak najwięcej
elementów, mających wpływ na ludzkie zdrowie (np. higienę osobistą, wypoczynek, ruch,
pracę, środowisko, nawyki żywieniowe itp.)

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
i nabytych umiejętności.

Załącznik 1

1. Jak wygląda Wasz przeciętny dzień? O której godzinie wstajecie, jakie wykonujecie

czynności,

2. Czy macie ustalony jakiś plan, jakieś zasady wg., których się kierujcie?
3. Jakie macie zajęcia, ile czasu im poświęcacie?
4. Co lubicie jeść? Czy lubicie słodycze, owoce, napoje chłodzone?
5. Czy lubicie sport?
6. Jakim dziedzinom kibicujecie, jakie uprawiacie?
7. Czy chodzicie do jakiegoś klubu sportowego, na basen…?
8. Czy uprawiacie jakieś sporty sezonowe, latem żeglarstwo, zimą – snowboard,

narciarstwo?

9. Dlaczego waszym zdaniem wielu rówieśników unika lekcji w-f, załatwia całoroczne

zwolnienie lekarskie?

10. Czy chodzicie do lekarza regularnie?
11. Czy odwiedzacie regularnie stomatologa, okulistę, ginekologa, urologa… itd.?
12. Co sądzicie o ludziach – rówieśnikach, którzy stosują dragońskie, nieraz dziwne diety?
13. W jaki sposób spędzacie wolny czas?
14. W jaki sposób dbacie o środowisko?
15. Jakie są sposoby na rozładowanie negatywnych emocji?
16. Jaki wpływ ma rodzina na Waszą dbałość o zdrowie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania:

Terapeuta zajęciowy 322[15]

Moduł:

Podstawy działalności usługowej 322[15].O1

Jednostka modułowa:

Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji
zdrowia. 322[15].O1.04

Temat: Postawa asertywna wobec negatywnych zachowań zdrowotnych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności zachowań asertywnych w sytuacjach problemowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić, na czym polega postawa asertywna,

−

odróżnić postawę asertywną od agresywnej i biernej (pasywnej),

−

zareagować asertywnie w sytuacjach problemowych w warunkach symulacyjnych (na
przykład odrzucenie namowy do zapalenia papierosa, wypicia alkoholu, używania
środków psychotropowych),

−

przeanalizować mocne i słabe strony swojej osobowości,

−

zareagować w sytuacjach zagrażających jego zdrowiu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

inscenizacja,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna, grupowa.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film przedstawiający przykładowe zachowania asertywne,

−

plansza przedstawiająca prawa asertywności,

−

kamera wideo.

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do tematu, określenie celów zajęć,

metody pracy oraz kryteriów oceny.

2. Przebieg zajęć:

Wprowadzenie

−

wyjaśnienie znaczenia asertywności w zachowaniach dotyczących własnego zdrowia,
postawach, przy wyrażaniu opinii i uczuć,

−

uczniowie oglądają film dotyczący zachowań asertywnych i stosowania technik
asertywnych,

−

wyjaśnienie na przykładach „praw asertywności” przedstawionych na planszy lub
foliogramie (załącznik 1).

3. Część główna zajęć – rodzaje zachowań, postawa asertywna:

−

uczniowie wyjaśniają termin asertywności,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

uczniowie wymieniają przykłady zachowań asertywnych,

−

uczniowie wymieniają sytuacje, w których trudno jest zachować postawę asertywną

−

uczniowie notują krótką notatkę z treści oglądanego filmu,

−

uczniowie łączą się w 3-osobowe grupy,

−

nauczyciel podaje tematy scenek, które uczniowie mają odegrać – dokonanie jej wyboru,

−

każda z osób w grupie przedstawia inną postawę: pasywną, agresywną i asertywną,

−

nauczyciel filmuje odgrywane scenki,

−

dyskusja podczas oglądania nagranych scenek

−

refleksja nad sytuacjami, w których jest

szczególnie trudno zachować się asertywnie.

4. Podsumowanie zajęć – ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności.:

−

nauczyciel zwraca uwagę na trudności w stosowaniu asertywności w życiu codziennym,

−

wyróżnia uczniów aktywnych,

−

uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy zajęć sprawiły im najwięcej
trudności.,

−

nauczyciel analizuje wypowiedzi uczniów wspólnie z nimi.

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przy najbliższej nadarzającej się okazji spróbuj zastosować zasady zachowania asertywnego
na rzecz dbałości o własne zdrowie lub osoby tobie bliskiej.
Prowadź notatnik z tych wydarzeń opisując je w następujący sposób:
Data zdarzenia:
Rodzaj sytuacji (opis):
W jaki sposób się zachowałem/zachowałam:
W jaki sposób powinienem/powinnam się zachować:
Wnioski na przyszłość:

Załącznik 1.

PRAWA ASERTYWNOŚCI

Prawo do robienia wszystkiego, co nie narusza praw innych ludzi
Prawo do zachowania się w sposób asertywny lub nieasertywny.
Prawo do dokonywania wyborów.
Prawo do zmiany.
Prawo do dysponowania własnym ciałem, czasem i własnością.
Prawo do wyrażania opinii i przekonań.
Prawo do myślenia dobrze o sobie.
Prawo do wyrażania życzeń.
Prawo do ekspresji swojej seksualności.
Prawo do posiadania potrzeb i pragnień.
Prawo do marzeń.
Prawo do informacji.
Prawo do dóbr i usług, za które się zapłaciło.
Prawo do niezależności i nieingerencji za strony innych.
Prawo do odmowy i sprzeciwu.
Prawo do poszanowania ze strony innych [14].

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Pojęcia, koncepcje i modele związane ze zdrowiem

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ swój model trybu życia. Wnioski zapisz w tabeli.

I. Problem

II. Diagnoza

Jakie popełniam

błędy?

III. Co mogę

zmienić

natychmiast?

IV. Co chciałbym zrealizować

w późniejszym okresie

(przybliżony termin)

Właściwe odżywianie się

Sen

Aktywność fizyczna

Eliminowanie negatywnych
emocji

Właściwy wypoczynek

Eliminowanie uzależnień

Higiena osobista

Zachowania wobec środowiska

Badania profilaktyczne

Przestrzeganie przepisów BHP
w szkole, domu, pracy

Bezpieczne zachowania
seksualne

Wskazówki do realizacji
Należy zwrócić uwagę na właściwe wypełnienie tabeli przez uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym trybu życia,
2) wypełnić przygotowaną tabelę:

–

wpisać w kolumnie II (diagnoza) to co wydaje Ci się oczywiste i co możesz zaliczyć
do swoich błędów,

–

wpisać w kolumnie III Co mogę i chcę zrobić już teraz, tylko to co chcesz i możesz
rzeczywiście zmienić w swym zachowaniu od zaraz,

–

wpisać w kolumnie IV Co chciałbym zrobić później – (kiedy?) to co chciałbyś
zrobić, ale do czego nie jesteś jeszcze gotowy/a. Jeżeli możesz zapisać przybliżony
termin,

3) skonfrontować swoje wyniki z wynikami innych uczniów,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Środki dydaktyczne:

–

wydrukowana tabela,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca zachowania

i

czynników warunkujących

i zagrażających zdrowiu.

Ćwiczenie 2

Na podstawie filmu dydaktycznego przedstawiającego osoby, które mają różne podejścia

do własnego zdrowia. Określ wzorzec zdrowego człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni obejrzeć krótki film

przedstawiający sylwetki osób o różnym poziomie dbałości o zdrowie (w celu analizy
porównawczej bądź też utożsamienia się z wybraną sylwetką). Uczniowie pracują w grupach
3- 4-osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć film dydaktyczny,
2) zastanowić się nad problemami zdrowia współczesnego człowieka,
3) sporządzić schemat wzorca zdrowia,
4) skonfrontować swoje wyniki z wynikami innych uczestników ćwiczenia,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gra dydaktyczna,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

komputer z odtwarzaczem CD lub DVD,

–

rzutnik,

–

ekran ścienny,

–

czyste arkusze papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca współczesnych problemów i trendów zdrowia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Środowisko a zdrowie człowieka

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy zagrożeń ekologicznych w miejscu zamieszkania lub najbliższym

środowisku lokalnym.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien omówić z uczniami zagrożenia ekologiczne występujące

w najbliższym otoczeniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać informacje w Internecie na temat środowiska w regionie,
2) dobrać zespół do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować brystol i wynotować zagrożenia w dowolnej formie (opisu, rysunku,

schematu),

4) wybrać lidera zespołu, który zaprezentuje wyniki pracy na forum grupy,
5) porównać swoje wyniki z wynikami innych grup,
6) opracować wspólny dla całej grupy schemat zagrożeń i działań powodujących poprawę

stanu środowiska w regionie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ćwiczenia,

Środki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

brystol formatu A1,

–

kolorowe markery,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca ekologii, środowiska i zdrowia człowieka.

Ćwiczenie 2

Zastanów się jakie działanie możesz zastosować „od zaraz”, aby działać na korzyść

środowiska a co za tym idzie i własnego zdrowia. Wynotuj działania i sposoby ich realizacji.

Rodzaj działania na rzecz środowiska

Sposób realizacji działania

np. pozbywanie się nieczystości

segregowanie odpadów i wyrzucanie do
odpowiednich pojemników

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Należy zwrócić uwagę podczas ćwiczenia na wynotowanie przez
uczniów jak najszerszej gamy działań na rzecz środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić rodzaje działań i sposoby ich realizacji,
2) wypełnić tabelę,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
4) zaprezentować wyniki pozostałym członkom grupy,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

wydrukowana tabela,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca zasobów środowiska i wpływu na zdrowie człowieka.

Ćwiczenie 3

Na rysunku (załącznik 1) zapisz te elementy środowiska, które szkodliwie oddziaływają

na człowieka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Należy zwrócić uwagę na zaprezentowanie wszystkich możliwych opcji
oddziaływania środowiska na układy i narządy człowieka.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować elementy środowiska pod względem szkodliwości działania na

człowieka,

2) uzupełnić rysunek,
3) zaprezentować wyniki na forum grupy,
4) wyjaśnić wątpliwości, które nasuwały się podczas wypełniania rysunku,
5) skonfrontować swoje wyniki z wynikami innych uczniów,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

kopia rysunku do uzupełnienia (załącznik 1),

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca zdrowia i środowiska człowieka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Załącznik 1.

1………………………………

7……………………………..

2. ……………………………..

8……………………………..

3………………………………

9……………………………..

4………………………………

10…………………………….

5………………………………

11…………………………….

6………………………………

12……………………………..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Profilaktyka i promocja zdrowia

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj plan działań profilaktycznych dotyczących środków uzależniających możliwy

do zastosowania w twojej szkole.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Należy zwrócić uwagę formę wyrazu i oryginalność pomysłów
zaprezentowaną przez poszczególne grupy. Warto wykorzystać do tego ćwiczenia metodę
metaplanu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić sposób zaprezentowania formy planu działań profilaktycznych,
2) znaleźć w Internecie potrzebne informacje dotyczące środków uzależniających,
3) zapisać pomysły na kolorowych kartkach,
4) przyczepić kolorowe kartki na przygotowaną tablicę pokrytą materiałem,
5) zaprezentować zadanie na forum grupy,
6) porównać swoje wyniki z wynikami innych uczniów,
7) wskazać obszary własnych zachowań wymagających poprawy i doskonalenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metaplan,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

karton A1 lub tablica pokryta materiałem,

–

kolorowe kartki,

–

kolorowe flamastry,

–

pinezki,

–

literatura z rozdziału 6 dotycząca profilaktyki zdrowotnej.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj dzień życia w taki sposób, aby był wzorcem promującym zdrowie (pamiętając

o uwzględnieniu diety, ruchu, odpoczynku, relaksu, higieny fizycznej i psychicznej).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić elementy, które należy uwzględnić przy tworzeniu wzorca,
2) dokonać wyboru metody prezentacji wzorca,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

3) zaprezentować zadanie na forum grupy,
4) porównać swoje wyniki z wynikami innych uczniów,
5) wskazać obszary własnych zachowań wymagających poprawy i doskonalenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gry dydaktyczne,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zdrowia, zachowań zdrowotnych, promocji zdrowia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4. Edukacja zdrowotna i zdrowy styl życia

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ plusy i minusy płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Ćwiczenie to
można zastosować zarówno do pracy indywidualnej jak i do pracy w grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić formę zaprezentowania ćwiczenia,
2) wymienić wszystkie korzyści i wady zdrowego stylu życia;
3) umieścić propozycje (do wyboru: na kartonie, tablicy na magnesy, tablicy typu flip-chart,

w formie prezentacji) do zaprezentowania grupie,

4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować pracę grupy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

ćwiczenie,

Środki dydaktyczne:

–

karton formatu A1,

–

markery, mazaki,

–

kolorowe karteczki,

–

do wyboru: tablica na magnesy, tablica typu flip-chart,

–

komputer z zainstalowanym programem do prezentacji multimedialnych Power Point lub inny,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca zdrowego stylu życia.

Ćwiczenie 2

Opracuj program edukacyjny promujący zdrowie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Warto zaproponować uczniom metodę projektów do wykonania tego
ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać wyboru elementów, które będą zawarte w programie,
2) opracować program,
3) zaprezentować opracowany program promujący zdrowie na forum grupy,
4) przedyskutować propozycje poszczególnych grup,
5) stworzyć jeden wspólny program promujący zdrowie, wykorzystując najlepsze elementy

ze wszystkich grup.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru A4,

–

materiały piśmiennicze,

–

literatura z rozdziału 7 dotyczący zdrowia, promocji zdrowia, edukacji zdrowotnej,
zdrowego stylu życia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działań
profilaktycznych i promocji zdrowia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne

:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. c, 5. c, 6. d, 7. a, 8. c, 9. d, 10. b, 11. c,
12. a, 13. d, 14. b, 15. a, 16. d, 17. b, 18. c, 19.a, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Ustalić prawidłowe wartości
procentowe dla czynników
wywierających największy wpływ na
zdrowie człowieka

C

PP

a

2

Wyjaśnić Mandalę Zdrowia

C

PP

a

3

Ustalić zależność pomiędzy
środowiskiem i człowiekiem

C

PP

c

4

Porównać dokumenty zawierające
założenia promujące zdrowie

C

PP

c

5

Wyjaśnić na czym polegają badania
skriningowe

C

PP

c

6

Określić prekursora polskiej
pedagogiki zdrowia

C

PP

d

7

Opisać model biomedyczny

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

8

Wyjaśnić sformułowanie holistyczny

B

P

c

9

Opisać model holistyczny

B

P

d

10 Podać definicję zdrowia

A

P

b

11

Wymienić czynniki mające wpływ na
zdrowie

B

P

c

12

Dokonać podziału potrzeb
zdrowotnych

B

P

a

13 Rozróżnić zachowania zdrowotne

B

P

d

14

Podać znaczenie sformułowania
homeostaza

A

P

b

15 Podać znaczenie terminu profilaktyka

A

P

a

16

Rozróżnić poziomy działań
profilaktycznych

B

P

d

17

Rozróżnić fazy wychowania
zdrowotnego

B

P

b

18 Sformułować edukację zdrowotną

A

P

c

19 Wymienić elementy stylu życia

A

P

a

20 Opisać zasady zdrowego stylu życia

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Przygotuj odpowiednią ilość zadań testowych.
3. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
4. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
5. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

6. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Spośród czynników, które wywierają największy wpływ na nasze zdrowie wg Lalonde’a

prawidłową wartość procentową przedstawia rysunek dotyczący
a) stylu życia.
b) środowiska fizycznego i społecznego.
c) czynników genetycznych.
d) służby zdrowia.

2. Schematyczne powiązanie człowieka ze środowiskiem obrazuje

a) Mandala Zdrowia.
b) Raport Lalonde’a.
c) Raport Mandala.
d) Schemat Domela.

3. Pozytywne działanie na rzecz środowiska to

a) segregowanie odpadów, rozwój przemysłu, karczowanie lasów.
b) zalesianie terenów, wypalanie traw, wyrzucanie zużytych baterii do odpowiednich

pojemników.

c) tworzenie szkółek leśnych, oszczędna gospodarka wodna, segregacja odpadów.
d) wypalanie traw, segregacja odpadów, rozwój przemysłu papierniczego.

4. Podstawowe założenia promujące zdrowie zamieszczono w

a) Raporcie Lalonde’a.
b) Mandali Zdrowia.
c) Karcie Ottawskiej.
d) Konstytucji WHO.

5. Badania skriningowe

a) polegają na regularnej ocenie stanu zdrowia dziecka.
b) są działaniami edukacyjnymi na rzecz osób z małych miasteczek i wsi.
c) to zorganizowane działania polegające na wczesnym wykryciu w populacji chorób

lub stanów patologicznych.

d) to wybiórcze testy diagnozujące zachorowalność na choroby cywilizacyjne.

6. Twórcą polskiej pedagogiki zdrowia jest

a) W. Okoń.
b) Cz. Kupisiewicz.
c) M. Lalonde.
d) M. Demel.

a)

styl życia

50%

b)

środowisko

40%

c)

czynniki

genetyczne

5%

d)

służba

zdrowia

10%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

7. Model biomedyczny zakłada, że

a) ciało jest maszyną, którą można całkowicie zrozumieć.
b) organizm człowieka jest żywym systemem, którego podsystemy są ze sobą

wzajemnie powiązane.

c) ziołolecznictwo jest jedyną słuszna drogą ku zdrowiu.
d) otoczenie społeczno-fizyczne ulega ciągłym zmianom.

8. Sformułowanie „holistyczny” oznacza

a) zwięźle.
b) poza kontrolą.
c) całościowo.
d) jednowymiarowo.

9. Model holistyczny

a) skupia uwagę na przebiegu choroby.
b) jest jednowymiarowy.
c) wyznacza lekarzowi monopol na wiedzę o zdrowiu.
d) skupia uwagę na przyczynie choroby.

10. Zdrowie to

a) brak choroby.
b) całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny.
c) dobrostan fizyczny i psychiczny.
d) brak niedomagań.

11. Zdrowie człowieka zależy przede wszystkim od

a) właściwej diety.
b) odpowiedniej ilości ruchu.
c) stylu życia.
d) środowiska stworzonego przez ludzi.

12. Potrzeby zdrowotne dzieli się na

a) względne i bezwzględne.
b) nadrzędne i podrzędne.
c) systemowe i podsystemowe.
d) ogólne i szczegółowe.

13. Zachowania zdrowotne sprzyjające zdrowiu to

a) aktywność fizyczna, częste stosowanie środków przeciwbólowych, odpowiednia

dieta.

b) właściwa dieta, radzenie sobie ze stresem, przygodne kontakty seksualne.
c) palenie tytoniu, higiena ciała, wykonywanie badań profilaktycznych.
d) utrzymywanie właściwych relacji między ludźmi, racjonalna dieta, higiena osobista

i otoczenia

14. Homeostaza w środowisku oznacza

a) zaburzenie.
b) równowagę.
c) sprzeczność lub niezgodność.
d) występowanie niekorzystnych czynników przyrodniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

15. Profilaktyka

a) pozwala zapobiegać poważniejszym konsekwencjom chorób.
b) umożliwia zwiększenie kontroli nad zdrowiem, jego poprawą i utrzymaniem.
c) odnosi się do działań pedagogicznych, ukierunkowanych na kształtowanie

osobowości.

d) dotyczy systemu oddziaływań promujących zdrowie.

16. Szczepienia ochronne są przykładem

a) profilaktyki wtórnej.
b) profilaktyki trzeciorzędowej.
c) profilaktyki wczesnej.
d) profilaktyki pierwotnej.

17. Faza heteroedukacji odwróconej obejmuje

a) okres wczesnego dzieciństwa.
b) okres wieku dojrzałego.
c) okres przedszkolny i wczesnoszkolny.
d) okres dojrzewania.

18. Edukacja zdrowotna

a) stanowi kategorię podrzędną w stosunku do wychowania zdrowotnego.
b) stanowi kategorię równorzędną w stosunku do wychowania zdrowotnego.
c) stanowi kategorię nadrzędną w stosunku do wychowania zdrowotnego.
d) nie ma nic wspólnego z wychowaniem zdrowotnym.

19. Styl życia zależy od

a) środowiska, indywidualnych wartości, kultury bytu, warunków życia.
b) trendów.
c) tylko i wyłącznie od postawy wobec życia.
d) polityki organizacyjnej struktury społeczeństwa.

20. Zdrowy styl życia nie obejmuje

a) unikania czynności męczących.
b) racjonalnej diety.
c) właściwej gospodarki czasem wolnym.
d) działań współgrających ze środowiskiem przyrodniczym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działań
profilaktycznych i promocji zdrowia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne

:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. c,
12 c, 13. d, 14. b, 15. a, 16. c, 17. b, 18. c, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Ustalić prawidłowe wartości
procentowe dla czynników
wywierających największy wpływ na
zdrowie człowieka

C

PP

c

2

Wyjaśnić Mandalę Zdrowia

C

PP

b

3

Rozróżnić dokumenty zawierające
założenia promujące zdrowie

C

PP

a

4

Określić prekursora polskiej
pedagogiki zdrowia

C

PP

a

5

Wyjaśnić na czym polegają badania
skriningowe

C

PP

c

6

Ustalić zależność pomiędzy
środowiskiem i człowiekiem

C

PP

b

7

Opisać model holistyczny

B

P

d

8

Opisać model biomedyczny

A

P

c

9

Podać definicję zdrowia

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

10 Rozróżnić modele zdrowia

B

P

b

11

Dokonać podziału potrzeb
zdrowotnych

B

P

c

12 Rozróżnić zachowania zdrowotne

B

P

c

13 Określić poziomy promocji zdrowia

B

P

d

14

Rozróżnić poziomy działań
profilaktycznych

B

P

b

15

Rozróżnić fazy wychowania
zdrowotnego

B

P

a

16 Opisać zasady zdrowego stylu życia

B

P

c

17 Wymienić elementy stylu życia

B

P

b

18

Określić prekursora modelu
holistycznego

A

P

c

19

Podać znaczenie sformułowania
homeostaza

B

P

b

20 Podać znaczenie terminu profilaktyka

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Przygotuj odpowiednią ilość zadań testowych.
3. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
4. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
5. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

6. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. W zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Spośród czynników, które wywierają największy wpływ na nasze zdrowie wg Lalonde’a

prawidłową wartość procentową przedstawia rysunek dotyczący
a) stylu życia.
b) środowiska fizycznego i społecznego.
c) czynników genetycznych.
d) służby zdrowia.

2. Schematyczne powiązanie człowieka ze środowiskiem obrazuje

a) Raport Lalonde’a.
b) Mandala Zdrowia.
c) Raport Mandala.
d) Schemat Domela.

3. Podstawowe założenia promujące zdrowie zamieszczono w

a) Karcie Ottawskiej.
b) Raporcie Lalonde’a.
c) Mandali Zdrowia.
d) Konstytucji WHO.

4. Twórcą polskiej pedagogiki zdrowia jest

a) M. Demel.
b) W. Okoń.
c) Cz. Kupisiewicz.
d) M. Lalonde.

5. Badania skriningowe

a) polegają na regularnej ocenie stanu zdrowia dziecka.
b) są działaniami edukacyjnymi na rzecz osób z małych miasteczek i wsi.
c) to zorganizowane działania polegające na wczesnym wykryciu w populacji chorób

lub stanów patologicznych.

d) to wybiórcze testy diagnozujące zachorowalność na choroby cywilizacyjne.

6. Negatywne działanie na rzecz środowiska to

a) oszczędna gospodarka wodna.
b) wypalanie traw.
c) tworzenie szkółek leśnych.
d) wyrzucanie zużytych baterii do odpowiednich pojemników.

a)

styl życia

10%

b)

środowisko

50%

c)

czynniki

genetyczne

20%

d)

służba

zdrowia

20%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. Model holistyczny

a) skupia uwagę na przyczynie choroby.
b) skupia uwagę na przebiegu choroby.
c) jest jednowymiarowy.
d) wyznacza lekarzowi monopol na wiedzę o zdrowiu.

8. Model biomedyczny zakłada, że

a) organizm człowieka jest żywym systemem, którego podsystemy są ze sobą

wzajemnie powiązane.

b) ziołolecznictwo jest jedyną słuszna drogą ku zdrowiu.
c) ciało jest maszyną, którą można całkowicie zrozumieć.
d) otoczenie społeczno-fizyczne ulega ciągłym zmianom.

9. Zdrowie to

a) brak choroby.
b) dobrostan fizyczny i psychiczny.
c) brak niedomagań.
d) całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny.

10. Wyróżnia się modele zdrowia

a) biologiczny i holistyczny.
b) biomedyczny i holistyczny.
c) holingwiczny i biochemiczny.
d) biomedyczny i holograficzny.

11. Potrzeby zdrowotne dzieli się na

a) nadrzędne i podrzędne.
b) systemowe i podsystemowe.
c) względne i bezwzględne.
d) ogólne i szczegółowe.

12. Zachowania zdrowotne sprzyjające zdrowiu to

a) aktywność fizyczna, częste stosowanie środków przeciwbólowych, odpowiednia

dieta.

b) właściwa dieta, radzenie sobie ze stresem, przygodne kontakty seksualne.
c) utrzymywanie właściwych relacji między ludźmi, higiena ciała, wykonywanie badań

profilaktycznych.

d) palenie tytoniu, racjonalna dieta, higiena osobista i otoczenia

13. Oddziaływanie na grupy społeczne oraz elementy struktury społecznej stanowi

a) poziom środowiskowy zdrowia.
b) poziom organizacyjny zdrowia.
c) poziom indywidualny zdrowia.
d) poziom społeczny zdrowia.

14. Działania mające na celu zahamowanie postępu choroby są przykładem

a) profilaktyki wtórnej.
b) profilaktyki trzeciorzędowej.
c) profilaktyki wczesnej.
d) profilaktyki pierwotnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

15. Faza heteroedukacji obejmuje

a) okres wczesnego dzieciństwa.
b) okres wieku dojrzałego.
c) okres przedszkolny i wczesnoszkolny.
d) okres dojrzewania.

16. Zdrowy styl życia nie obejmuje

a) racjonalnej diety.
b) właściwej gospodarki czasem wolnym.
c) unikania czynności męczących.
d) działań współgrających ze środowiskiem przyrodniczym.

17. Styl życia zależy od

a) trendów.
b) indywidualnych wartości, środowiska, warunków życia.
c) tylko i wyłącznie od postawy wobec życia.
d) polityki organizacyjnej struktury społeczeństwa.

18. Prekursorem holistycznego modelu zdrowia był

a) Arystoteles.
b) Kartezjusz.
c) Hipokrates.
d) Demokryt.

19. Równowaga w środowisku to

a) holestaza.
b) homeostaza.
c) hostezza.
d) heterozja.

20. Profilaktyka

a) umożliwia zwiększenie kontroli nad zdrowiem, jego poprawą i utrzymaniem.
b) odnosi się do działań pedagogicznych, ukierunkowanych na kształtowanie

osobowości.

c) dotyczy systemu oddziaływań promujących zdrowie.
d) pozwala zapobiegać poważniejszym konsekwencjom chorób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1. Aronson E.: Człowiek istota społeczna. PWN, Warszawa 2005
2. Bishop G. D.: Psychologia zdrowia pod red. J. Karskiego. Promocja zdrowia. Sanmedia,

Warszawa 2000

3. Capra F.: Punkt zwrotny. Nauka, społeczeństwo, nowa kultura, tłum. E. Woydyłło, PIW,

Warszawa 1987

4. Demel M.: O wychowaniu zdrowotnym. PZWS, Warszawa 1968
5. Demel M.: Pedagogika zdrowia. WSiP, Warszawa 1980
6. Dubos R.: Człowiek. Środowisko. Adaptacja. PZWL, Warszawa 1970
7. Formański J.: Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych. PZWL, Gdańsk 2003
8. Gniazdowski A.: Zachowania zdrowotne. IPM, Łódź 1990
9. Heszen-Niejadek I. (red).: Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa 1997
10. Karta Ottawska [w:] Karski J.B., Słońska Z., Wasilewski B. W. (red.): Promocja zdrowia
11. Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 1943
12. Kowalski M., Gaweł A.: Zdrowie – wartość – edukacja. Impuls, Kraków 2007
13. Krzywda-Pogorzelski M.: Geografia – spojrzenie na Ziemię i środowisko. Encyklopedia.

PWN, Warszawa 2002

14. Rees S., Graham R.S.: Bądź sobą. Książka i Wiedza , Warszawa 1996
15. Rober A.S., Rober E.S.: Słownik psychologii. Wydawnictwo Naukowe Scholar,

Warszawa 2005

16. Siciński A.: Styl życia – problemy pojęciowe i teoretyczne. PWN, Warszawa 1976
17. Siuta J.(red.): Słownik Psychologii. Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2005
18. Sperling A. P.: Psychologia. Zysk i S-ka, Poznań 1995
19. Szewczuk W.(red.): Słownik psychologiczny. „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1985
20. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom 1995
21. Titkow A.: Zachowania i postawy wobec zdrowia i choroby. PWN, Warszawa 1983
22. Tokarski J. (red.): Słownik wyrazów obcych. PWN, Warszawa 1980
23. www.edukacja-zdrowotna.wyklady.org
24. www.psychologia.edu.pl
25. www.zakladepidemiologii.ikard.pl
26. Zaremba B.: O budowie i czynnościach ciała ludzkiego. PZWL, Warszawa 1970
27. Zimbardo P.G., Ruch F.L.: Psychologia i życie. PWN, Warszawa 1996