Kwasy nieorganiczne to grupa związków o wzorze ogólnym:
H

n

R, gdzie H - atom wodoru, R - reszta kwasowa. Jeśli w

reszcie R nie występuje atom tlenu, to mówimy o kwasie
beztlenowym, a jeśli występuje - o tlenowym.
Kwas nieorganiczny tlenowy otrzymuje się z reakcji bezwodnika
(tlenku kwasowego) z wodą, np. SO

3

+ H

2

O → H

2

SO

4

Kwasy beztlenowe powstają przez rozpuszczenie
odpowiedniego wodorku w wodzie, np. chlorowodór (HCl) +
woda → kwas solny.
Kwasy słabe można pozyskać z ich soli działając na nie
silniejszym kwasem, np. Na

2

SiO

3

+ 2HCl → H

2

SiO

3

+ 2NaCl

POPULARNE KWASY:
HCl - kwas solny (wodny roztwór chlorowodoru)
H

2

SO

4

- kwas siarkowy

H

2

SO

3

- kwas siarkawy

HNO

3

- kwas azotowy

HNO

2

- kwas azotawy

H

3

PO

4

- kwas ortofosforowy

H

2

CO

3

- kwas węglowy

H

2

SiO

3

- kwas krzemowy

Właściwości fizyczne: Są to przeważnie ciecze, rzadziej ciała
stałe.

Właściwości chemiczne: Reagują z prawie wszystkimi
metalami dając odpowiednią sól i wydzielając wodór, np. Mg +
2HNO

3

→ Mg(NO

3

)

2

+ H

2

Z większością tlenków metali tworzą sole i wodę, np. CuO +
H

2

SO

4

→ CuSO

4

+ H

2

O

Z wodorotlenkami także tworzą sole i wodę, np. NaOH + HCl →
NaCl + H

2

O

Sole, związki zawierające w cząsteczce kation (kationy) metalu
(lub grupę NH

4

+

) i anion (aniony) reszty kwasowej. Na ogół

krystaliczne ciała stałe o budowie jonowej i wysokiej
temperaturze topnienia. Cząsteczki soli posiadające wiązania o
charakterze jonowym, są dobrze rozpuszczalne w wodzie,
łatwo ulegają dysocjacji. Sole takie rozpuszczone w
odpowiednim rozpuszczalniku lub w stanie stopionym
przewodzą prąd elektryczny. Sole posiadające wiązania w
dużym stopniu o charakterze kowalencyjnym są trudniej
rozpuszczalne w wodzie i słabiej w niej zdysocjowane.

Wodne roztwory soli pochodzących od mocnych kwasów i
mocnych zasad wykazują odczyn obojętny (nie ulegają
hydrolizie). Wodne roztwory soli pochodzących od słabych
kwasów (słabych zasad – wodorotlenków) wykazują odczyn
lekko zasadowy (kwaśny), sole takie ulegają hydrolizie.
Rozróżnia się: sole obojętne (tlenowe lub beztlenowe np.
KNO

3

, AlF

3

), wodorosole (dawniej sole kwaśne; np. KHSO

4

) i

sole wodorotlenowe (hydroksosole, dawniej sole zasadowe; np.
Ca(OH)Br), oraz sole podwójne (zawierające w cząsteczce
różne kationy lub aniony, np. AlK(SO

4

)

2

).

Sole – MbaRab – są związkami chemicznymi bardzo
rozpowszechnionymi w przyrodzie. Cząsteczki soli zbudowane
są z atomów metalu i reszt kwasowych. Sole są elektrolitami, w
roztworach wodnych ulegają reakcji dysocjacji jonowej, w której
wyniku powstają kationy metalu i aniony reszt kwasowych.
Sole można otrzymać trzema podstawowymi sposobami w
reakcjach według schematów:
kwas + zasada → sól + woda
kwas + metal aktywny → sól + wodór
kwas + tlenek metalu → sól + woda
Sole można też otrzymać w reakcjach:
sól I + kwas I → sól II + kwas II
sól I + sól II → sól III + sól IV
tlenek kwasowy + zasada → sól + woda
metal + niemetal → sól
tlenek metalu + tlenek kwasowy → sól
sól I + zasada I → sól II + zasada II
Roztwory wodne soli lub sole stopione ulegają elektrolizie.

bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...

Pojęcia:
Dysocjacja jonowa soli to rozpad cząsteczek soli na kationy
metali i aniony reszt kwasowych pod wpływem cząsteczek
wody.
Reakcja zobojętniania to reakcja pomiędzy kationami wodoru
H+ i anionami wodorotlenkowymi OH-, w czego wyniku
powstaje obojętna cząsteczka wody.
Elektroliza to całokształt procesów przebiegających na
elektrodach pod wpływem prądu stałego. W zależności od
rodzaju substancji poddawanej elektrolizie, na elektrodach
wydzielają się różne produkty.
Katoda to elektroda ujemna w procesie elektrolizy.
Anoda to elektroda dodatnia w procesie elektrolizy.

WYSTĘPOWANIE SOLI W PRZYRODZIE
Skorupa ziemska składa się z soli i tlenków. Wiele soli stanowi
kopaliny, czyli surowce wydobywane z Ziemi metodami
górniczymi. Zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej składa się
prawie w połowie z tlenu oraz w jednej czwartej z krzemu. Oba
te pierwiastki łączą się w tlenek SiO2 , tak zwaną krzemionkę.
Ponadto oba te pierwiastki występują w resztach kwasowych
licznych soli. Skorupa ziemska jest zbudowana prawie
całkowicie z krzemianów – są to sole kwasów krzemowych -
oraz z krzemionki. Stanowią one przeważającą część skał i
gleb, iłów i piasków. Wszystkie nieorganiczne materiały
budowlane - jak na przykład granit oraz organiczne jak cegły,
cement, szkło - to właśnie krzemiany i krzemionka.
Z kolei chlorek sodu- sól kuchenna i kamienna- jest w Polsce
wydobywany w okolicy Wieliczki, Bochni i Inowrocławia.
Zarówno sól kamienna jak i jej postać oczyszczona - sól
kuchenna, zawiera niewielkie ilości bromków i jodków sodu
oraz potasu. Ważnym minerałem jest węglan wapnia CaCO3,
główny składnik wapienia i marmuru (oraz kredy do tablicy).
Wapienie występują w Tatrach Zachodnich, Pieninach i Jurze
Krakowskiej. Do kopalin należą też różne azotany, zwane
saletrami, przede wszystkim saletra chilijska NaNO3, indyjska
KNO3 i wapniowa Ca(NO3)2, a ponad to fosforan wapnia
Ca(PO4)2, stanowiący główny składnik fosforytów oraz
siarczan wapnia CaSO4, czyli gips.
Sól wydobywana jest także z Morza Martwego, a połączona z
solą bocheńską i solą kamienną jest wykorzystywana w
lecznictwie jako sól kąpielowa – odżywczo-relaksująca.

RODZAJE SOLI I ICH ZASTOSOWANIE
ALGINIANY, sole kwasu alginowego wykazujące w roztworach
dużą lepkość; alginiany są wykorzystywane do produkcji
deserów błyskawicznych, na przykład budyni, galaretek, także
jako środki zagęszczające sosów, soków, alginiany są
stosowane przemyśle farmaceutycznym , gumowym, do
produkcji klejów itp.
AZOTANY, azotany (V), azotany (III) :
1) związki nieorganiczne, sole kwasu azotowego (V) HNO3;
bezbarwne, rozpuszczalne w wodzie substancje krystaliczne;
utleniacze; szeroko stosowane, głównie jako nawozy- tak
zwane saletry, oraz do produkcji materiałów wybuchowych;
najważniejsze azotany: amonu NH4NO3, potasu KNO3, sodu
NaNO3, wapnia Ca(NO3)2, oraz stosowany do srebrzenia,
wyrobu luster, emulsji fotograficznych i w lecznictwie (pod
nazwą lapis)- azotan srebra AgNO3.
2) związki organiczne, estry kwasu azotowego (V) o ogólnym
wzorze R-ONO2; mają właściwości wybuchowe ; na przykład
nitrogliceryna, nitroceluloza; stosowane do wyrobu materiałów
wybuchowych, wyrobów lakierniczych oraz w lecznictwie.
3) sole (związki nieorganiczne) i estry (związki organiczne)
kwasu azotowego (III) HNO2; używane głównie w przemyśle
chemicznym oraz w lecznictwie
SOLE POTASOWO-MAGNEZOWE, skały potasowe
pochodzenia chemicznego, składające się głównie z chlorków i
siarczanów potasu i magnezu (na przykład kizeryt, kainit,
tenaryd); używane do produkcji nawozów sztucznych.
AZYDKI, związki nieorganiczne, sole kwasu azotowodorowego
HN3; łatwo ulegają rozkładowi; stosowane jako detonatory, na
przykład azydki ołowiu Pb(N3)2.
BERYL, pierwiastek chemiczny o liczbie atomów 4; srebrzysty,
kruchy, dość twardy metal na powietrzu ulega pasywacji; z
wodą nie reaguje, roztwarza się w kwasach (oprócz
azotowego) i stężonych zasadach; pochłania neutrony- jest
stosowany jako moderator w reaktorach jądrowych; w postaci
folii używany na okienka lamp rentgenowskich ; jego sole są
trujące

bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...