1

6.01. Protokół z Kioto

6.02. Gazy cieplarniane

6.03. Obszary redukcji CO

2

w perspektywie 2050 roku

6.04. Dyrektywa klimatyczna – akty prawne w Polsce

6.05. System handlu uprawnieniami do emisji – podstawowe poj

ę

cia

6.06. Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji – instalacje obj

ę

te systemem

6.07. Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji –emisje obj

ę

te systemem

6.08. Ustawa o handlu uprawnieniami do emisji – rejestr uprawnie

ń

6.09. Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie

ń

do emisji (KPRU)

6.10. Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie

ń

do emisji (KPRU)- przykłady

6.11. Techniczne mo

ż

liwo

ś

ci ograniczenia emisji CO

2

w obszarze produkcji energii

1

6. DYREKTYWA KLIMATYCZNA

2

6.01. Protokół z Kioto

Protokół z Kioto (grudzie

ń

1997) do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie

zmian klimatu (przyj

ę

tej w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 roku

(Dz.U. z dnia 17 pa

ź

dziernika 2005, Nr 203, poz.1684)

Ustalenia Protokołu

W latach 2008-2012 zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w ekwiwalencie CO

2

ś

rednio o 5 % w stosunku do roku 1990.

Dla krajów w okresie transformacji bazowej przyj

ę

to

inne okresy odniesienia.

Unia Europejska – 8 % w stosunku do roku 1990
Polska - 6 % w stosunku do roku 1988 (469 604 tys.ton)

Bez zmian: Federacja Rosyjska, Ukraina, Nowa Zelandia

Wzrost emisji: Islandia (o 10 %), Australia (o 8 %), Norwegia (o 1 %)

Zmniejszenie emisji: wi

ę

kszo

ść

krajów o 8 %, USA* o 7 %

Rada Europejska, realizuj

ą

c polityk

ę

energetyczn

ą

kładzie ogromny nacisk na

osi

ą

gni

ę

cie strategicznego celu polegaj

ą

cego na utrzymaniu wzrostu

ś

redniej globalnej

temperatury na Ziemi poni

ż

ej 2

o

C w stosunku do poziomu sprzed okresu industrializacji.

USA, Kanada i Australia wycofały si

ę

z ustale

ń

z Kioto – zbyt wysokie koszty

3

6.02. Gazy cieplarniane

Gazy cieplarniane i ekwiwalent CO

2

(podany w nawiasach):

• dwutlenek w

ę

gla CO

2

(1)

• metan CH

4

(21),

• podtlenek azotu N

2

O (310),

• fluoropochodne w

ę

glowodorów (HFC

s

):

np.

fluorometan CH

3

F (97)- produkcja półprzewodnik

heksafluoropropan (9400) –

ś

rodek ga

ś

niczy, czynnik chłodniczy

• perfluoropochodne zwi

ą

zki w

ę

gla (PFC

s

),

np. tetrafluorometan CF

4

(5700) – produkcja półprzewodników,

ś

rodek ga

ś

niczy

heksafluoroetan (11 900) – produkcja pólprzewodników

• heksafluorek siarki SF

6

(22 200) –

gaz izolacyjny (rozdzielnie wysokiego napi

ę

cia,

gaz osłonowy w produkcji magnezu, wytrawianie i
czyszczenie w bran

ż

y półprzewodników)

4

6.03. Obszary redukcji CO

2

w perspektywie

2050 roku

6%

7%

8%

45%

34%

poprawa

efektywno

ś

ci

energetycznej

produkcja

energii

elektrycznej

przemysł

10 %

budownictwo 18 %

transport 17 %

wydobycie paliw 1 %

zgazowanie w

ę

gla 5%

technologia CCS 12 %

energia j

ą

drowa 6 %

hydroenergia 2 %

biomasa 2 %

inne odnawialne 6 %

CCS w przetwarzaniu

paliw i w przemy

ś

le

paliwa mieszane w
budownictwie i przemy

ś

le

biopaliwa w transporcie

wg International Energy Agency (IAE), 2006

5

6.04. Dyrektywa klimatyczna – akty prawne w
Polsce

• Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. Nr 281 poz. 2784) - okre

ś

la zasady funkcjonowania systemu

handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji, którego celem jest
ograniczenie tych emisji w sposób opłacalny i ekonomicznie efektywny.

•Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarz

ą

dzania emisjami gazów cieplarnianych i innych

substancji

(Dz.U. Nr 130, poz.1070 z pó

ź

niejszymi zmianami)

•

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

(Dz.U. Nr 122, poz.695)

Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 20 pa

ź

dziernika 2009 r. w sprawie rodzajów programów i

projektów przeznaczonych do realizacji w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji (Dz.U. Nr
187, poz.1445)

• Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie przyj

ę

cia Krajowego Planu

Rozdziału uprawnie

ń

do emisji CO

2

oraz wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze wspólnotowego

systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od 01.01.2005 do 31.12.2007 (Dz.U. Nr 264,
poz.2206)

• Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 2 pa

ź

dziernika 2007 r. zmieniaj

ą

ce rozporz

ą

dzenie j.w. (Dz.U. Nr

185, poz.1310)

• Rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie przyj

ę

cia Krajowego Planu Rozdziału

uprawnie

ń

do emisji CO

2

na lata 2008-2012 dla wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do

emisji (Dz.U. Nr 202, poz.1248)

6

6.05. System handlu uprawnieniami do
emisji – podstawowe poj

ę

cia

Rozró

ż

nia si

ę

(zawsze w odniesieniu do warto

ś

ci referencyjnej)

:

• emisj

ę

unikni

ę

t

ą

– jako efekt zastosowania nowej instalacji, innego rozwi

ą

zania technicznego lub

technologicznego lub innych surowców lub paliw

•

emisj

ę

zredukowan

ą

– jako efekt działa

ń

modernizacyjnych lub restrukturyzacyjnych

Rozró

ż

nia si

ę

:

•

wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji

– system, którym s

ą

obj

ę

te gazy cieplarniane,

ustanowiony w ramach UE

•

krajowy system handlu uprawnieniami do emisji

– system, którym s

ą

obj

ę

te substancje inne ni

ż

gazy cieplarniane, ustanowiony w Rzeczpospolitej Polskiej w celu ograniczenia emisji tych substancji

Jednostka Kioto

– jednostka przyznanej emisji, jednostka redukcji emisji, jednostka po

ś

wiadczonej

redukcji emisji, jednostka pochłaniania

• jednostka po

ś

wiadczonej redukcji – mechanizm czystego rozwoju

• jednostka pochłaniania – 1 Mg CO

2

pochłoni

ę

ty w w wyniku np. zalesiania

Krajowa rezerwa jednostek Kioto – ilo

ść

jednostek Kioto, jak

ą

RP jest obowi

ą

zana utrzymywa

ć

w

krajowych rejestrze jednostek Kioto zgodnie z przepisami UE lub prawa mi

ę

dzynarodowego.

Jednostki Kioto mog

ą

by

ć

:

• wykorzystywane do wypełnienia zobowi

ą

za

ń

Protokołu z Kito,

• przedmiotem miedzynarodowego obrotu,
• przenoszone na kolejny okres rozliczeniowy za wyj

ą

tkiem jednostek pochłaniania

7

6.06. Ustawa o systemie handlu uprawnieniami do
emisji – instalacje obj

ę

te systemem

System handlu obejmuje emisj

ę

gazów cieplarnianych z:

instalacji, w której prowadzona jest działalno

ść

powoduj

ą

ca ich emisj

ę

i która

spełnia warto

ś

ci progowe odniesione do zdolno

ś

ci produkcyjnych,

operacji lotniczej.

W obszarze działalno

ś

ci energetycznej, systemem handlu obj

ę

te s

ą

m.in.

instalacje spalania

z wyj

ą

tkiem instalacji spalania odpadów niebezpiecznych lub

komunalnych

o nominalnej mocy cieplnej ponad 20 MW

t

,

przy czym moc ciepln

ą

(energi

ę

chemiczn

ą

w paliwie) sumuje si

ę

dla wszystkich

instalacji poło

ż

onych na terenie jednego zakładu

Przepisów ustawy nie stosuje si

ę

do instalacji lub jej cz

ęś

ci stosowanej wył

ą

cznie do

bada

ń

oraz instalacji wykorzystuj

ą

cych wył

ą

cznie biomas

ę

.

8

6.07. Ustawa o systemie handlu uprawnieniami do
emisji – emisje obj

ę

te systemem

Emisja gazów cieplarnianych z instalacji obj

ę

tych systemem dotyczy:

w okresie 01.01.2008 – 31.12.2012: dwutlenku w

ę

gla (CO

2

)

od 01.01.2013:

dwutlenku w

ę

gla (CO

2

),

podtlenku azotu (N

2

O)

(oprócz CO

2

przy produkcji kwasu azotowego, adypinowego,

glioksalowego i glioksylowego

)

,

petrofluorow

ę

glowodorów (PFCs)

(oprócz CO

2

przy produkcji pierwotnego aluminium)

W obszarze działalno

ś

ci energetycznej, systemem handlu obj

ę

ta jest wyłacznie

emisja CO

2

z:

instalacji spalania

od dnia 01.01.2008,

instalacji geologicznej sekwestracji CO

2

(wychwytywanie, transport, podziemne

składowanie) z instalacji obj

ę

tych systemem

od dnia 01.01.2013

Emisja gazów cieplarnianych z operacji lotniczej dotyczy od dnia 01.01.2013
dwutlenku w

ę

gla (CO

2

)

9

6.08. Ustawa o handlu uprawnieniami do
emisji – rejestr uprawnie

ń

Przyznane uprawnienia do emisji mo

ż

na wykorzysta

ć

lub sprzeda

ć

po uzyskaniu zezwolenia

(Ministra

Ś

rodowiska (?), Krajowego Administratora Systemu (?).

Za zgod

ą

Ministra mo

ż

na przenie

ść

niewykorzystane uprawnienia na kolejny okres

obliczeniowy (brak rozporz

ą

dzenia). Je

ś

li nie ma zgody – uprawnienia umorzone. Mo

ż

na

natomiast przenosi

ć

uprawnienia pomi

ę

dzy instalacjami, do których ma si

ę

tytuł prawny.

W Krajowym Rejestrze Uprawnie

ń

do Emisji (dokument jawny), s

ą

gromadzone informacje o:

1) zezwoleniach;
2) przyznanych uprawnieniach do emisji;
3) sprzedanych i przeniesionych uprawnieniach do emisji;
4) umorzonych uprawnieniach do emisji;
5) wielko

ś

ciach dopuszczalnej emisji i emisji rzeczywistej.

Na prowadz

ą

cym instalacje ci

ąż

y obowi

ą

zek monitorowania wielko

ś

ci emisji i rozliczanie

uprawnie

ń

do emisji.

Zasady monitorowania – Rozporz

ą

dzenie Ministra

Ś

rodowiska (Dz.U.2006 r., Nr16, poz.124)

Wielko

ść

emisji wynikaj

ą

ca z przyznanych uprawnie

ń

nie mo

ż

e by

ć

wi

ę

ksza od dopuszczalnej

emisji, wyra

ż

onej w Mg/rok, okre

ś

lonej w pozwoleniu na wprowadzanie gazów i pyłów do

powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym.

10

6.09. Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie

ń

do

emisji (KPRU)

82,25 %

83,00 %

83,74 %

udział instalacji do spalania
paliw

214 mln Mg

198 mln Mg

ś

redniorocznie dla instalacji

spalania paliw

Lata 2008-2012

Lata 2005-2007

1 uprawnienie = prawo do
emisji 1 Mg CO2

po korekcie

2007 r.

przed korekt

ą

2005 r.

1.042.576.975

716.083.665

713.300.000

ogółem

37.000.270

4.105.305

2.472.405

rezerwa

857.549.870

594.328.200

597.324.300

instalacje do spalania paliw
z wył

ą

czeniem instalacji do

spalania odpadów
niebezpiecznych i komunalnych

Etap I – 2005-2007- program pilota

ż

owy

Etap II - 2008-2012

11

6.10. Krajowy Plan Rozdziału Uprawnie

ń

do

emisji (KPRU)- przykłady

- 27,5 %

366.688

505.500

ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI
WROCŁAWSKICH KOGENERACJA SA
SIECHNICE

- 25,2 %

1.242.892

1.662.900

ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI
WROCŁAWSKICH KOGENERACJA SA
WROCŁAW

- 10,7 %

7.607.030

8.520.800

ELEKTROWNIA RYBNIK SA

- 31,4 %

4.972.620

7.250.000

ELEKTROWNIA POŁANIEC SA

- 8,6 %

9.636.619

10.538.600

ELEKTROWNIA KOZIENICE SA

- 13,9 %

11.158.636

12.959.600

BOT SA - ELEKTROWNIA TURÓW SA

- 11,8 %

6.475.340

7.343.200

BOT SA - ELEKTROWNIA OPOLE SA

- 12,5 %

26.937.155

30.794.300

BOT SA - EL BEŁCHATÓW SA

zmiana

w latach

2008-2012

w latach

2005-2007

Ś

rednioroczna liczba uprawnie

ń

12

6.11. Techniczne mo

ż

liwo

ś

ci ograniczenia

emisji CO

2

w obszarze produkcji energii

IGGC (Integrated Gasification Combined Cycle) – technologia zgazowania w

ę

gla

do 22 %

obiegi podkrytyczne, superkrytyczne i ultrasuperkrytyczne

do 25 %

zaawansowane technologie, np. IGGC

do 90 %

technologia CCS

stopie

ń

redukcji

CO

2

technologia