Przedgórze Sudetów i SUDETY

Przedgórze. W obrębie tej prowincji wyróżnić możemy: Wzgórza Strzegomskie,
Równinę Świdnicką, Masyw Ślęży, Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie,
Obniżenie Podsudeckie, Obniżenie Otmuchowskie i Przedgórze Paczkowskie.
Obniżenie Żytawsko-Zgorzeleckie, Pogórze Izerskie, Pogórze Kaczawskie i
Pogórze Wałbrzyskie.

Przedgórze Zbudowane jest ze skał krystalicznych - metamorficznych i
magmowych,

poprzecinanych

wystąpieniami

wulkanicznych

bazaltów

i

przykrytych płaszczem skał osadowych.

Obszar leży na wysokości od 200 do 350 m n.p.m.

Urozmaicają go znacznie wyższe (do 718 m n.p.m. Ślęża) twardzielcowe
wzniesienia, intruzje wulkaniczne np. Masyw Ślęży i granitowe masywy Strzelina
i Strzegomia.

Sudety powstały w czasie orogenezy hercyńskiej; w czasie orogenezy alpejskiej
górotwór uległ popękaniu i przekształcił się w góry zrębowe o wysokościach od
700 do 1600 m

Charakterystyczną cechą urzeźbienia Sudetów są duże kotliny i obniżenia
ś

ródgórskie.

Najwyższym pasmem są Karkonosze (Śniezka 1602 mnpm)

Klimat gór jest chłodny i wilgotny,

Sudety są jednym z większych obszarów występowania wód mineralnych w
Polsce. Występują tam głównie szczawy (zawierają CO2), wody radoczynne
(zawierają niewielkie ilości pierwiastków promieniotwórczych) oraz cieplice
(wody, których temp. jest wyższa niż 20 stopni C).

Karkonosze Są najwyższą grupą górską w całych Sudetach. Najbardziej znanym
elementem krajobrazu jest prawierównia nad którą sterczą wierzchołki o
charakterze ostańców - Śnieżki, Wielkiego Szyszaka, Szrenicy. Śnieżka (1602 m
n.p.m.) - Rzeźba tych gór jest bardzo urozmaicona - głęboko wcięte doliny,
wodospady i kaskady oraz kotły polodowcowe i jeziora polodowcowe w rejonie
Ś

nieżki. Osobliwością Karkonoszy są grupy skalne o dziwnych kształtach

wytworzonych przez erozję: Trzy świnki, Pielgrzymy, Słonecznik

Karkonosze charakteryzują się bardzo surowym klimatem co spowodowało
obniżenie pięter klimatyczno roślinnych w stosunku do Karpat o około 200m.
Kosodrzewina około 1200 m

Na

Równi

pod

Ś

nieżką

charakterystyczne

jest

występowanie torfowisk a sama
Ś

nieżka znajduje się w piętrze

Subalpejskim.

Równia pod Śnieżką

Góry Stołowe jedyne w Polsce góry płytowe zbudowane z ułożonych płytowo
arstw piaskowca, Charakterystyczne są płaskie wyrównane szczyty. Na
płaskowyżach dominują ostańce, które mają fantastyczne kształty.Najciekawsze z
nich to Skalne Grzyby. Najwyższy szczyt w Polsce to Szczeliniec Wielki (919 m
n.p.m.), W 1993 r. został utworzony Park Narodowy Gór Stołowych, który
obejmuje 16900 ha. Na jego terenie istnieją 3 rezerwaty: Błędne Skały, tworzące
labirynt szczelin i tuneli, Szczeliniec Wielki, i Wielkie Torfowisko Batorowskie.

Walory wypoczynkowe:

Liczne sztuczne zbiorniki wodne najpopularniejsze: jezioro Otmuchowskie, Nyskie,
Mietkowskie, Jezioro Pilchowickie

Sudety są najlepiej zagospodarowanym turystycznie obszarem górskim Polski. Dzięki

licznym źródłom wód mineralnych rozwinęły się na tych terenach liczne uzdrowiska:
Ś

wieradów Zdrój, Cieplice, Szczawno - Zdrój, Kudowa - Zdrój, Polanica - Zdrój,

Duszniki - Zdrój , Lądek - Zdrój.

Tereny narciarskie znajdują się przede wszystkim w Karkonoszach, Górach
Orlickich, Bystrzyckich, Izerskich oraz w grupie Śnieżnika. Zieleniec-Góry Orlickie,
Jakuszyce Ski Arena ,Szrenica, Karpacz-w Karkonoszach, Góry Sowie-Wielka Sowa,
Masyw Śnieżnika-Czarna Góra

Walory przyrodnicze:

Masyw Ślęży

Kamieniołomy granitu w Strzelinie i
Strzegomiu

przełom Kwisy z Jeziorem Leśniańskim i
Złotnickim,

trzeciorzędowe kominy bazaltowe, m.in.
Ostrzyca. Pogórze Kaczawskie

"Organy Wielisławskie" - rezerwat na górze
Wielisławka (375 m n.p.m.) fragment
wulkanu

Park Krajobrazowy Chełmy.

Czartowska Skała - wygasły wulkan z
charakterystycznymi słupami bazaltowymi położony w okolicy wsi Pomocne

Wilcza Góra (Wilczak) -wulkan górujący nad
Złotoryją.

Rezerwat "Wąwóz Myśliborski"

Opawski Park Krajobrazowy, Śnieżnicki Park
Krajobrazowy .

kolorowe jeziorka o niesamowitym
zabarwieniu nadanym im przez rozpuszczone
związki chemiczne-Rudawy Janowickie

przełom Nysy Kłodzkiej przez Góry Bardzkie
, przełom Bobru przez Pogórze Izerskie,

Głazy Krasnoludków",

wodospad Kamieńczyka w Karkonoszach o wysokości 27 metrów., wodospad
Szklarki w Karkonoszach o wysokości 13,5 metrów. Ciekawym wodospadem jest
wodospad Podgórnej, który przebija się w Przesiece przez skalny wąwóz i tworzy
kaskadę o wysokości 10 metrów. Wodospad Łomniczki w Karkonoszach, Wodospad
Wilczki w Masywie Śnieżnika

Wodospad Szklarki Kamieńczyka Wilczki

Ś

nieżne Kotły to dwa kotły polodowcowe ze skalistymi ścianami o wysokości 200 m

oraz jeziora polodowcowe Wielki i Mały Staw

grupy skalne o dziwnych kształtach wytworzonych przez erozję: Trzy Świnki, Ptasie
Gniazdo, Pielgrzymy, Słoneczniki, Kukułcze Skały...

Jaskinia Niedźwiedzia to największa jaskinia Sudetów. Zaliczana jest także do
najpiękniejszych jaskiń w Polsce ze względu na bogactwo form krasowych

Błędne Skały to labirynt skalny o wysokości ok. 850 m, o długości ok. 2,5 km., w
Górach Stolowych inne to Szczelinie Wielki i Głazy Krasnoludków

Błedne Skały

Skalne Grzyby Szczelinie Wielki

Rezerwat ”Torfowisko pod Zieleńcem”

Park Narodowy Gór Stołowych obejmuje polską część Gór Stołowych, które są
częścią Sudetów Środkowych Góry Stołowe - jedyne w naszym kraju góry o budowie
płytowej, czyli zbudowane z niemal poziomo zalegających warstw nie sfałdowanych
skał osadowych

Jawor

Ewangelicki Kościół Pokoju z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa

ludzkości,

wpisany w 2001 na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO

pomnik historii

Książ

- zamek największy na Dolnym Śląsku

Lubomierz,

Muzeum Kargula i Pawlaka w

Lubomierzu. To na ulicach tego małego
miasteczka na Pogórzu Izerskim nakręcono
część zdjęć do najlepszej polskiej komedii

Nysa

- Kościół św. Jakuba i św. Agnieszki

– pochodzi z XV w., posiada jeden z
najbardziej spadzistych dachów w Europie, Dzwonnica, System pruskich fortyfikacji
(Twierdza Nysa), Wieże bram miejskich- Ziębickiej i Wrocławskiej, Dom Wagi Miejskiej – z
1604 roku, Pałac Biskupów Wrocławskich z XVII w ,
Fontanna Trytona – z 1701 roku, wzorowana na rzymskiej
Fontana del Tritone, Zespół kamieniczek mieszczańskich

Paczków-

Bardzo dobrze zachowane mury obronne z 19

basztami oraz 3 wieżami bramnym, Kościół św. Jana
Ewangelisty z drugiej połowy XIV wieku , Rynek z
późnoklasycystycznym ratuszem z XIX w. i renesansową
wieżą z XVI w.

Ślęża

święta góra pogańskich plemion słowiańskich

z zachowanymi na zboczach i u podnóża starożytnymi
rzeźbami kultowymi i grodziskami, Rezerwat archeologiczny

Świdnica

- zachowany ewangelicki Kościół Pokoju z XVII wieku

wpisany na listę UNESCO

,

(pomnik historii)

poza tym do obejrzenia gotycko-barokowy kościół parafialny św.

Stanisława i Wacława z najwyższą wieżą na Śląsku i jedną z wyższych w Polsce

Bystrzyca Kłodzka

Znajdują się tu fragmenty

murów obronnych z XVI w., renesansowe i
barokowe kamienice z XVI i XVII w. oraz jedyne
w Polsce Muzeum Filumenistyczne(muzeum
zapałek).

Czermna

-

Kaplica czaszek

Jelenia Góra

Zachowany został średniowieczny

układ urbanistyczny centrum z rynkiem i
mieszczańskimi kamienicami, XVIII wieczny ratusz,
kamienna studnia z fontanną nad którą stoi posąg
Neptuna. Najcenniejszym kościołem jest świątynia
pod wezwaniem świętych Erazma i Pankracego.

Jelenia Góra Cieplice

- dzielnica w południowej części Jeleniej Góry, uzdrowisko. Znajduje

się tam muzeum przyrodnicze.

Kamienna Góra

średniowieczny układ urbanistyczny z fragmentami murów miejskich z

XVw. kościół Piotra i Pawła z końca XIIIw., poeawngelicki kościół MB Różańcowej - jeden
z sześciu na Śląsku kościołów Łaski, rynek renesansowy z kamieniczkami i ratuszem

Karpacz

—stacja klimatyczna w Sudetach z bardzo dobrymi

terenami narciarskimi. znajduje się tu tzw. Świątynia Wang,
drewniany kościół późnoromański z pierwszej połowy XIII w.,
przeniesiony w XIX w. z Norwegii z miejscowości Vang. a
także Muzeum Zabawek i Lalek.

Kłodzko

—Zachowały

się fragmenty
ś

redniowiecznych

murów miejskich,
gotycki most (1390 r.),
liczne zabytkowe domy
mieszkalne (od XVI w.)
i obiekty sakralne (od
XV w.). oraz
twierdza
bastionowa

Wambierzyce

— miejscowość o tradycjach

pielgrzymkowych, kościół Nawiedzenia NMP pochodzi z
XVII--XVIII w., Na pobliskich wzgórzach usytuowano
zespół kaplic (XVII-XIX w.), które tworzą tzw. Kalwarię
Wambierzycką. W budynku obok kościoła umieszczono

mechaniczną
szopkę ruchomą
(XIX w.).

Sobieszów

-Zamek Chojnik Stoi na granitowym

szczycie góry Chojnik, będącej częścią Pogórza
Karkonoskiego, na wysokości 627 m. , Muzeum
karkonoskiego Parku narodowego

Srebrna Góra

-twierdza pruska

Złoty Stok-

Kopalnia Złota w - miejsce o 1000-

letniej historii wydobycia złota.

Krzeszów

-

zespół klasztoru cystersów Sanktuarium krzeszowskie należy do najcenniejszych

zabytków architektury na Ślasku i do najpiekniejszych budowli barokowych w Polsce.

PRZEDGÓRZE KARPAT i Karpaty

Pogórze Karpackie. ma charakter wyżyny zbudowanej głównie z fliszu karpackiego o
wysokościach miejscami przekraczających 500 m n.p.m obejmuje : Pogórze Śląskie,
Pogórze Wielickie, Pogórze Wiśnickie, Pogórze Rożnowskie, Pogórze Ciężkowickie,
Pogórze Strzyżowskie, Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie, Obniżenie
Gorlickie, Kotlina Jasielsko-Krośnieńska, Pogórze Jasielskie, Pogórze Bukowskie.

Karpaty wchodzą w skład wielkiego systemu górskiego. Polskie Karpaty należą w 87
% do Karpat Zachodnich i w 13 % do Karpat Wschodnich

Na obszarze Polski występują Karpaty Zachodnie, które rozciągają się od Beskidu
Ś

ląskiego po wschodni kraniec Beskidu Niskiego oraz niewielki fragment Karpat

Wschodnich - Bieszczady. Są one częścią wielkiego łuku Karpat ciągnącego się na
przestrzeni 1300 km od Bratysławy do Żelaznej Bramy nad Dunajem.

Karpaty ciągną się łukiem długości około 1500 km i szerokości 100-300 km. Dzielą
się na Karpaty Zachodnie, Wschodnie i Południowe . Do Polski należy duża część
Karpat Zachodnich – od Bramy Morawskiej po Przełęcz Łupkowską, i niewielki
fragment Karpat Wschodnich – Bieszczady.

Karpaty zostały sfałdowane w czasie orogenezy alpejskiej w kredzie i trzeciorzędzieW
Karpatach Zachodnich wydziela się strefę zewnętrzną – fliszową Karpaty Zewnętrzne
(Pogórze Beskidzkie, Beskidy) i starszą strefę wewnętrzną-Karpaty Wewnętrzne
(Tatry i Obniżenie Orawsko- Podhalańskie).

Geneza Karpat związana jest z ostatnimi ruchami górotwórczymi - orogenezą
alpejską. Góry powstałe podczas tej orogenezy nazywane są alpidami. Partie tych gór
zbudowane są głownie ze skał osadowych, które gromadziły się przez miliony lat w
wielkim rowie zwanym geosynkliną.

Karpaty Odznaczają się dużą zmiennością krajobrazów, uwarunkowaną różnicami
w budowie geologicznej. Większość gór leży w strefie fliszowej, tworząc krajobraz
gór średnich, niskich i pogórzy, charakteryzujący się łagodną rzeźbą,
urozmaiconą wychodniami skalnymi,

wyróżniają się Tatry i Pieniny zaliczane do Karpat Wewnętrznych zbudowane z
wapieni i skał krystalicznych,

TATRY

•

Tatry jedyny region w Polsce,
reprezentują krajobraz
wysokogórski, wyłącznie w tym
paśmie górskim wysokości
szczytów przekraczają 2000 m
n.p.m. (Rysy 2499 m n.p.m.).

•

Stanowią najwyższą grupę górską
w Polsce, o cechach
wysokogórskiego krajobrazu
alpejskiego.

•

Wyróżniają się zdecydowanie od

reszty obszaru karpackiego zarówno budową geologiczną (Tatry Wschodnie — trzon
krystaliczny, Tatry Zachodnie — skały metamorficzne), jak i krajobrazem, w którym
wyraźnie zaznaczają się formy glacjalne.

•

W Polsce wydzielić można tatry Wysokie i Tatry Zachodnie granice pomiędzy nimi
wyznacza przełęcz Liliowe. Najwyższym szczytem w Tatrach Wschodnich
(Wysokich) są Rysy (2499 m n.p.m., w Tatrach Zachodnich — Starorobociański
Wierch (2176 m).

•

•

Tatry Zachodnie: zbudowane ze skał
wapiennych, występują zjawiska
krasowe. Liczne są jaskinie (ponad 250), z
których największa to Jaskinia Śnieżna.
Występują skałki (np. w Dolinie
Chochołowskiej), wywierzyska i wąwozy.
Szczyty SA niższe i bardziej zaokrąglone.

•

Tatry Wysokie zbudowane są ze skał
krystalicznych i metamorficznych głównie
z granitów. Maja typową rzeźbę
wysokogórską z poszarpanymi turniami,
graniami gdzie widoczne ślady działania lodowca w postaci cyrków polodowcowych

oraz jezior

•

Jezior polodowcowych jest w
Tatrach łącznie 43, w tym 11 o
powierzchni przekraczającej 1
ha. Przeważają jeziora cyrkowe,
położone na większych
wysokościach, ale znaczenie
mają również jeziora
morenowe. Do największych
należy Morskie Oko (3,5 km2).

•

W Tatarach zaznacza się
piętrowy układ roślinności.

Walory wypoczynkowe:

Karpaty są jednym z ważniejszych regionów wypoczynkowych Polski.

Doskonałe walory wypoczynkowe występują w całych Karpatach

Na przedgórzu ruch turystyczny skupia się w dolinach rzek i nad sztucznymi
zbiornikami : J.Rożnowskie, Czchowskie, Solińskie, Czorsztyńskie,Żywieckie

Na przedgórzu Istnieją warunki do uprawiania sportów zimowych : pogórze
Przemyskie- ok. Korzeńca, Pogórze Strzyżowskie-Łętownia,

W Karpatach Istnieją doskonale warunki do uprawiania sportów zimowych:
Ustroń,Wisła,Szczyrk, Zawoja, Korbielów, Krynica, Bukowina Tatrzańska, Zakopane,
Wierchomla, Ustrzycki Dolne,Wetlina

Występują również liczne uzdrowiska: Krynica, Wysowa- , Polańczyk, Szczawnica-,
Rabka, Rymanów Zdrój, Ustroń Uzdrowiska Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój

Walory przyrodnicze:

•

Skamieniałe Miasto koło Ciężkowic,

•

rezerwat skalny Prządki

•

pomnik przyrody nieożywionej "Ostry Kamień"

•

grota Smocza Jama w Odrzykoniu

•

Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego i Przełom
Hołubli,

•

rezerwat przyrody Kamień-Grzyb, z głazem w
kształcie grzyba o wysokości ok. 7 m, znajdujący się
na południe od Nowego Wiśnicza,Wodospady:
Siklawa, Wodogrzmoty Mickiewicza w tatrach,

wodospad w Sopotni Wielkiej-Beskid Żwyeicki
, Kaskady Widełki- Beskid Śląski

•

Wąwozy: Wąwóz Sobczański, Wąwóz Homole
–Pieniny, Wąwóz Kraków w tatrach

•

Wywierzyska np. Lodowe Źródło w Tatrach
Zachodnich

•

Doliny: Chochołowska, Kościeliska, Małej Łąki

•

Jeziora polodowcowe np. Morskie oko Czarny
Staw,

•

Jaskinie: Mylna i Mroźna w Tatrach

•

Jeziorka Duszatyńskie w Bieszczadach - Dwa
jeziorka osuwiskowe

•

Przełom Dunajca przez Pieniny, Przełom Białki

na Podhalu, Przełom Soły przez Beskidy,

•

Parki Narodowe: Pieniński, Tatrzański, Babiogórski, Gorczański, Magurski,
Bieszczadzki

•

Parki Krajobrazowe: Beskidu Śląskiego, Beskidu Małego, Żywiecki,
Popradzki, Ciśniańsko-Wetliński

•

Arboretum w Bolestraszycach, Park zabytkowy w Żywcu, Park w Kasiczynie

Biecz,

późnogotycki

kościół

parafialny

ze

wspaniałym renesansowym ołtarzem i bogato
dekorowanymi stallami. Pośrodku rynku wznosi się
renesansowa wieża ratusza z charakterystycznym
hełmem. W Bieczu zachowało się wiele starych
kamienic. W jednej z nich znajduje się unikatowe w
skali Polski muzeum aptekarstwa. Częściowo
zrekonstruowano mury miejskie i odkryty w czasie
wykopalisk barbakan, jeden z kilku istniejących dziś
w Polsce.

Binarowa.

Kościół św. Michała Archanioła w -

wpisany na listę UNESCO - jeden z najcenniejszych
zabytków pogórza

Blizne

- Kościół drewniany z przełomu XV-XVI w.

pw. Wszystkich Świętych. Wpisany w 2003r. na
listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
UNESCO.

Kalwaria

Pacławska

-

sanktuarium

Maryjne

Założone w XVII wieku w sanktuarium znajduje się cudowny obraz Matki Bożej z Kamieńca
Podolskiego.

Cieszyn

- Góra Zamkowa - Do

najstarszych zabytków należy rotunda
romańska z XI wieku, oraz Wieża
Piastowska

–

pozostałość

cieszyńskiego zamku, Studnia Trzech
Braci-

ś

redniowieczna

studnia

przykryta neogotycką altaną z 1868
roku. Symbolizuje miejsce spotkania
trzech braci, legendarnych założycieli
Cieszyna., Kościół Marii Magdaleny z XVIII wieku , Rynek z fontanną św Floriana

Kalwaria

Zebrzydowska

–najważniejszy

obok

Częstochowy

ośrodek

ruchu

pielgrzymkowego w Polsce, Manierystyczno-
barokowy zespół klasztorny bernardynów
składający się z bazyliki i ponad 40 kaplic
.Wpisana na listę Światowego dziedzictwa
Kultury Unesco

Krasiczyn

–Zamek w Krasiczynie jeden z

najpiękniejszych zamków w Europie. Jest
przykładem

architektury

renesansowo

-

manierystycznej w Polsce. Powstał na przełomie
XVI i XVII wieku

Lanckorna –

ruiny zamku ufundowanego przez Kazimierza III Wielki w 1336 roku,

Zachował się układ urbanistyczny z rynkiem i zabytkowymi domami podcieniowymi, które
zostały zbudowane w latach 1868-1872

Nowy Wiśnicz

– zbudowany w XIV w. zamek

Kmitów i Lubomirskich uważany za jedną z
największych

rezydencji

obronnych,

które

zachowały się w Polsce. Jest to Renesansowo-
barokowy budynek, z wewnętrznym dziedzińcem i
czterema narożnymi basztami.

Sanok

- Neoromański kościół Przemienienia

Pańskiego, Ratusz Rynek z zabudową
Cerkiew katedralna Świętej Trójcy Park
Etnograficzny-największy w Polsce, zamek
królewski z XVI w

Wadowice

- Dom –muzeum Jana Pawła II,

Bazylika Ofiarowania Najświętszej Marii
Panny

Stary Sącz

— ośrodek zabytkowy, obejmujący m.in.

zespół klasztorny Klarysek fundacji błogosławionej Kingi
Inne zabytki sakralne i świeckie pochodzą głównie z
XVII-XVIII w. Stary Sącz jest ośrodkiem garncarstwa
ludowego.

Zakopane

to największy w Polsce ośrodek turystyczny i

sportów zimowych. Zachowała się zabytkowa zabudowa
XIX-wieczna (uzdrowiskowa i góralska Znajdują się tu

m.in.: zabytkowy cmentarz z grobami wybitnych osobistości związanych z Tatrami i
Zakopanem, Muzeum Tatrzańskie, muzea biograficzne K. Szymanowskiego, J. Kasprowicza i
K. Makuszyńskiego. Corocznie odbywają się Festiwale Folkloru Ziem Górskich oraz Dni
Muzyki Karola Szymanowskiego Cmentarz zasłużonych na Pęksowym Brzyzku,
Kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce, Willa „Pod Jodłami”,

Chochołów

— wieś góralska, stanowiąca przykład

zabudowy

wsi

podhalańskiej

z

XVIII-XIX

w.

Charakterystyczne są bogato zdobione drzwi i inne detale
architektoniczne drewnianych domów, a także kapliczki,
krzyże i figury.

Dębno

— wieś

z

XIII

w.

Znajduje się tu

drewniany kościół modrzewiowy z drugiej połowy
XV w., który uważany jest za jeden z cenniejszych
zabytków budownictwa drewnianego w Europie.

Wpisany na Listę Światowego dziedzictwa Kultury
UNESCO

Żywiec

-

zespól palcowo parkowy : renesansowy

Zamek z dziedzińcem arkadowym, klasycystyczny
pałac Habsburgów, park krajobrazowy z Domkiem
Chińskim z XVVVI w, zabudowa miasta: Rynek,
ratusz, dzwonnica, Renesansowa katedra

Porąbka-

e

lektrownia wodna Żar-Porąbka,

Skansen orawski w

Zubrzycy Górnej,

Niedzica

-Nad zaporowym J. Czorsztyńskim,

Zachowane

ruiny

zamku

gotycko-

renesansowego

(odnalezione

indiańskie

„kipu”(pismo

inków

i

sfałszowane

ś

redniowieczne monety z mennicy Joannitów),

Dobczyce –

przy zbiorniku J. Dobczyckie;

zespół obronny z zamkiem

Zawoja

Wieś Beskidu Żywieckiego, Najdłuższa wieś w Polsce, Najstarsze schronisko w

Beskidach – na Markowych Szczawinach (1906 r.), Muzeum Turystyki Górskiej, Muzeum
Babiogórskiego PN,

Sucha Beskidzka

Zamek – obecnie oddział

Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu,
Karczma „Rzym” – rynek,

Nowy Sącz

Jedno z najstarszych miast Małopolski

(lokowane w 1292 r.), Zachowane mury obronne,
Ruiny zamku (wzniesiony przez króla Kazimierza
Wielkiego w latach 1350-1360 na skarpie), W
pobliżu Sądecki Park Etnograficzny – skansen
regionalny, prezentującym architekturę drewnianą

i tradycyjną kulturę ludową historycznej Sądecczyzny;

Lipnica Murowana

Rynek z drewnianymi domami z podcieniami, Drewniany, gotycki

kościółśw. Leonarda z XV ., Coroczny konkurs palm wielkanocnych,

Przemyśl

Liczne kościoły i klasztory na wzgórzach,

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św.
Jana Chrzciciela Pierwotnie gotycka, Z polichromią,
Witraże Mehoffera, Nagrobki rodziny Fredrów,
Barokowy Kościół Karmelitów Bosych, Katedra
Bizantyjsko – Ukraińska, Austriacka twierdza z I WŚ
(1914) – trzecia co do wielkości po Antwerpii i
Verdun w Europie,

Krosno

Zabytkowa starówka, Zabytkowy układ urbanistyczny, Kościół farny i kościół oo.

Franciszkanów,

Dukla

Miejscowość historyczna, Cmentarz wojenny, Muzeum Operacji Dukielskiej, W

pobliżu „Przełęcz Dukielska” – miejsce krwawych walk w 1944 r.,

Bóbrka

koło Krosna Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej (1854 r.) –

szyb „Franek”, Założona przez I. Łukasiewicza (twórca lampy naftowej), Skansen
przemysłu naftowego, Urządzenia górnicze, Muzeum biograficzne Łukasiewicza,

Haczów

Odnowiony

drewniany

kościół,

Największy w Polsce tego typu, Gotycka
ś

wiątynia

z

XV

w.,

Wewnątrz

cenna

polichromia, Gotycka Pieta (koronowana), Na
liście UNESCO,

Lesko

Zamek kmitów z XV w., Obronna

bożnica żydowska z XVI w., Cmentarz
ż

ydowski – kirkut ze stallami nagrobnymi (ok. 2

tys.), Gotycki kościół parafialny